بانک مرکزی نرخ تورم بر پایه سال آماری جدید را فردا منتشر می کند

به گزارش ایران اکونومیست ؛پیمان قربانی ، افزود: بر اساس برنامه ریزی ها، با تغییر سال پایه آماری سبد خانوار برای تعیین نرخ تورم  تغییر می کند و کالاها در این سبد حذف یا اضافه می شوند.
 
وی اظهار داشت: بر این اساس آمارهایی مربوط به شاخص قیمت که پیش از این بر مبنای سال پایه ۱۳۹۰ محاسبه و گزارش می‌شد، از این پس بر اساس سال پایه ۱۳۹۵ محاسبه خواهد شد. به این ترتیب آمار مربوط به تورم  مردادماه سال جاری  بر اساس سال پایه جدید یعنی ۱۳۹۵  منتشر می شود ضمن اینکه در گزارش‌های آتی نهاد ناظر بر بازار پول، آمارهای اقتصادی بر مبنای سال پایه ۱۳۹۵ محاسبه خواهد شد.
 
وی ادامه داد: بانک مرکزی در گزارش‌های پیشین آمار مربوط به تغییرات شاخص قیمت را بر اساس سال پایه ۱۳۹۰ محاسبه می‌کرد. محاسبه شاخص قیمت و تحولات قیمتی نیازمند وجود یک نقطه مبدا برای مقایسه قیمت کالاهای متفاوت با قیمت ثبت شده در این مبدا آماری است. افزون بر این تغییر الگوی زندگی، جایگزینی کالاهای قدیمی با کالاهای جدید، تغییرات ذائقه مصرفی، تغییر درآمد سرانه و ایجاد نیازهای جدید در گذر زمان باعث می‌شود که ترکیب کالای مصرفی خانوار در طول زمان تغییر کند.
 
این عضو هیات عامل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه در حال حاضر سبد شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران براساس سال پایه ۱۳۹۰ مشتمل بر ۳۸۵ سرفصل کالا و خدمت است، افزود: در تجدید نظر به عمل آمده اخیر، ۲ سرفصل حذف، ۲ سرفصل ادغام و ۴ سرفصل به سبد فعلی افزوده شده و مجموعا ۳۸۶ قلم کالا و خدمت انتخاب شده است که بر اساس قیمت‌گیری از این اقلام، شاخص تورم محاسبه می‌شود.
 
یادآور می شود، در روش‌های مرسوم در محاسبه تورم؛ معمولا یک مجموعه انتخابی از کالاها و خدمات مصرف‌شده در میان خانوارهای مختلف که از اهمیت و نوسان بیشتری در بین خانوارهای مختلف مشخص که به نوعی سبد مصرفی تمام خانوارها را نمایندگی می‌کند، مشخص می‌شود.

 نرخ تورم به نوعی میزان متوسط وزنی انبساط قیمت در این سبد انتخاب‌شده را اندازه‌گیری می‌کند. سبد مصرفی خانوار که در محاسبه شاخص تورم مورد استفاده قرار می‌گیرد، مجموعه‌ای از قیمت‌های کالاها و خدمات مصرفی است که فرض می‌شود یک خانوار مصرف‌کننده نوعی، در دوره زمانی مورد بررسی، اقلام این سبد را مصرف می‌کند.

 برای تعیین اقلام این سبد، ابتدا کل کالاها و خدمات مصرفی به چند گروه کلی تقسیم‌بندی می‌شود و سپس از هر گروه، تعدادی کالا یا خدمت به‌عنوان نماینده آن گروه مشخص می‌شود. به این ترتیب تغییرات قیمتی آن کالاها و خدمات، منعکس‌کننده تغییرات قیمتی گروه مورد بررسی خواهد بود.

با توجه به تغییراتی که ممکن است در سبد مصرفی خانوارهای مختلف در طول زمان ایجاد ‌شود، حفظ سبد پیشین در محاسبه تورم به مرور سبب انحراف آمار استخراج شده از انبساط سبد انتخابی با سبد واقعی مصرف خانوار خواهد شد.

نهادهای آماری برای رفع چنین انحرافی، سبد مصرفی خانوار را هر چند سال یک بار به‌روزرسانی می‌کنند. به عقیده برخی کارشناسان در سال‌های اخیر تحت تاثیر عواملی چون شتاب بالای تغییرات تکنولوژیک و افزایش تعداد محصولات موجود در ویترین عرضه، سبد خانوار با سرعت بیشتری نسبت به گذشته تغییر پیدا می‌کند، بنابراین لازم است دوره تناوب تغییر سال پایه در نهادهای آماری کاهش پیدا کند.
 
 بانک مرکزی با توجه به بند (پ) ماده (۱۰) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور و در راستای حسن اجرای وظایف قانونی خود، سال پایه محاسبه نرخ تورم را به روز می کند.
 
به‌طور کلی و با توجه به تجارب و رهنمودهای بین‌المللی، ‌ عواملی همچون «تغییر سلیقه مصرفی خانوارها در طول زمان»، «تغییرات درآمد خانوارها»، «تغییرات نسبی قیمت کالاها و خدمات» و «نیازهای جدید و تنوع کالاهای تولیدشده در جامعه» از جمله عللی هستند که باعث ایجاد اختلاف بین سبد مصرفی و ضرایب اهمیت تعیین‌شده در سال پایه با الگوی مصرفی فعلی خانوارها خواهند شد و بر این اساس، سال پایه هر چند سال یک‌بار نیازمند بهنگام‌سازی و روزآمد کردن است.

 بر همین اساس  بانک مرکزی به منظور بهبود کیفیت آمار تورم و شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی که از سال ۱۳۱۵ از سوی این بانک  محاسبه و منتشر می‌شود، سال پایه را تغییر داده است.