سررسید 55هزار میلیارد اوراق مشارکت/ زنگ خطر افزایش معوقات بانکی
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری فارس «توانا»، بازپرداخت اصل و سود اوراق مشارکت همواره یکی از دغدغه برانگیزترین موضوعات مطرح در مورد استفاده از این ابزار مالی برای تأمین منابع لازم طرح ها و پروژه های عمرانی در کشور بوده است.
استفاده از اوراق مشارکت طی سال های اخیر به یکی از روش های جذاب برای دستگاه هایی اجرایی تبدیل شده چرا که می توانند با انتشار این اوراق و استفاده از منابع مالی حاصل از آن ها هزینه های طرح های عمرانی تعریف شده و در دست اجرای خود را تا حدود زیادی تأمین کنند.
از همین رو شرکت های دولتی وابسته به وزارت نیرو، نفت، راه و شهرسازی و شهرداری های کشور از متقاضیان پر و پا قرص و همیشگی دریافت مجوز انتشار اوراق مشارکت بوده و هستند. استفاده از این ابزار مالی از آن جهت جذابیت های بسیاری برای دستگاه های اجرایی دارد که در واقع می تواند حکم دریافت تسهیلات از بانک ها را برای آن ها داشته باشد؛ تسهیلاتی با دردسر کمتر از معمول و در زمانی سریع تر از همیشه. اما چرا و چگونه؟
بنا بر آئین نامه ها و دستورالعمل های فعلی، اگر دستگاه منتشر کننده اوراق مشارکت به هر علتی نتواند اصل پول این اوراق را در سررسید به خریداران بازگرداند، بانک عامل فروشنده آن اوراق موظف است اصل پول خریداران اوراق را در سررسید بپردازد و جمع مبلغ اوراق را در قالب قراردادی جدید در حکم تسهیلات پرداختی به آن دستگاه تلقی کرده و در اقساط تعریف شده در قرارداد مطالبه کند.
به این ترتیب اگر دستگاه های منتشر کننده اوراق نتوانند اصل پول اوراق مشارکت سررسید شده را در موعد مقرر بازگردانند، تنها اتفاقی که برایشان قابل تصور خواهد بود، تبدیل این مبلغ به تسهیلات بانکی است.
بنا بر این گزارش، بررسی ها نشان می دهد طی سال های اخیر تقریبا هیچ یک از دستگاه های ناشر اوراق مشارکت نتوانسته اند اصل پول اوراق را در سررسید به خریداران بازگردانند و بانک ها ناگزیر از بازپرداخت اصل این مبالغ و تبدیل بدهی دستگاه ها به تسهیلات شده اند؛ اتفاقی که به نظر می رسد در افزایش میزان مطالبات معوق شبکه بانکی کشور طی سال های اخیر بسیار مؤثر بوده است چرا که درصد بالایی از بدهی های معوق شرکت های وابسته به دولت به شبکه بانکی را همین اوراق مشارکت سررسید شده تشکیل می دهد.
در چنین شرایطی و در حالی که بنا بر پیشنهاد دولت در لایحه بودجه سال 92، اجازه انتشار 260 هزار میلیارد ریال یعنی معادل 26 هزار میلیارد تومان به دولت، شرکت های دولتی و شهرداری ها داده شده است، آمارهای موجود نشان می دهد در سال آینده حدود 55,495 میلیون ریال از اوراق مشارکت فروش رفته طی سال های 88 و 89 سررسید خواهد شد.
بنا بر این آمارها طی سال های 88 و 89 مجموعا 66,424,600 میلیون ریال اوراق مشارکت توسط 11 دستگاه اجرایی اعم از شرکت و دستگاه های وابسته به دولت و شهرداری های شهرهای مختلف عرضه شده که از این میزان 55,495,400 میلیون ریال آن فروش رفته و از آنجایی که این اوراق 4 و 5 ساله بوده اند، در سال 92 سررسید خواهند شد.
بانک های ملی، صادرات، تجارت، سپه و مسکن بانک های عامل فروش این اوراق بوده اند که اگر دستگاه های ناشر نتوانند در سال آینده معادل اوراق مشارک فروش رفته را در سررسید به خریداران پرداخت نکنند، این بانک ها باید به جای ناشران پول خریداران اوراق را پرداخت کنند و مبالغ پرداختی را طی قراردادهایی به تسهیلات اعطایی به این دستگاه ها تبدیل کنند.
بدیهی است در صورت عدم وصول به موقع این تسهیلات، طی یک بازه 6 تا 18 ماهه این تسهیلات به مطالبات معوق بانک های عامل تبدیل خواهد شد.
