خودکفایی تجهیزات نفتی با داخلی سازی تجهیزات راهبردی

به گزارش ایران اکونومیست; پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران یکی از واحدهایی بوده است که به جرات می توان گفت یک تنه بار بزرگی از مبارزه با تحریم ها، داخلی سازی کالاها، خودکفایی در تولید تجهیزات نفتی و اشتغال زایی از طریق آن را نه تنها در سطح وزارت نفت، بلکه در سطح سازمان های صنعتی و اقتصادی کشور به دوش کشیده است.
به گفته مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران، وزارت نفت پیش از این که سال 96 از سوی مقام معظم رهبری به نام اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نام گذاری شود، توانسته است کالاهای موردنیاز خود را داخلی سازی و از طریق فعال سازی شرکت های داخلی برای هزاران نفر در کشور شغل ایجاد کند. هفتهنامه «مشعل» در گفتوگو با رامین قلمبر دزفولی چگونگی دستیابی وزارت نفت به خودکفایی در تامین کالا و تجهیزات را بررسی کرده است که روایت آن از نظرتان می گذرد.
مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران گفت: «شرکت کالای نفت، فعالیت خود را از سال 1362 آغاز کرده است و افزون بر 30 سال قدمت در تامین تجهیزات کل وزارت نفت دارد، پس از آن تامین قطعات و تجهیزات شرکت ملی نفت و بخشی از شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران را به عهده داشت، اما از سال 1388 به بعد که تحریم ها سنگینتر شد، کار این واحد با محدودیت در بازگشایی ال.سی ها و انتقال پول، بسیار پیچیده شد.
وی افزود: با همه این مشکلات و اگر چه در دوره ای تاخیرهای چندماهه اتفاق افتاد که البته آن هم به دلیل پیداکردن راهکارهای جدید برای تامین تجهیزات بود، اما این واحد هرگز اجازه نداد که در طولانی مدت در تامین قطعات و تجهیزات صنعت نفت وقفه ای به وجود آید.
مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت اضافه کرد: این روند تا سال 93 ادامه داشت و همچنان تجهیزات و قطعات موردنیاز شرکت های تابعه شرکت ملی نفت تامین می شد، اما از سال 1394 شرکت کالای نفت منحل و به مدیریت تبدیل شد، ولی در همان مسیر وظایف و ماموریتهای قبلی فعالیت می کرد، اما در شرایطی حساس تر.
وی ادامه داد: یعنی علاوه بر این که وظیفه تامین کالا و تجهیزات را داشتیم، پشتیبانی از ساخت داخل را نیز که پیش تر هم بر عهده ما بود، به صورتی جدی دنبال کردیم تا حدی که هم اکنون 90 درصد از مسئولیت این واحد، داخلی سازی کالاهای مورد نیاز صنعت نفت و تجهیزاتی است که تاکنون در داخل کشور ساخته نشده است که البته تفاوتی اساسی با گذشته دارد و آن هم این است که در گذشته سازنده ها مهندسی معکوس می کردند، اما امروز هدف ما انتقال فناوری و دانش فنی روز دنیا برای ساخت آن کالا از طریق همکاری مشترک سازنده های توانمند داخلی با شرکت های معتبر خارجی است و این سیاست جدید زنگنه، وزیر نفت و ما در جهت عمل به آرمان های اقتصاد مقاومتی بود.»
رامین قلمبر دزفولی در تشریح روند دستیابی صنعت نفت به خودکفایی در ساخت و تامین تجهیزات افزود: «به دنبال شکل گیری و راهبری این سیاست جدید از سوی زنگنه، در سال 93 که از سوی مقام معظم رهبری به نام اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل نامگذاری شده بود، وزارت نفت 10 پروژه ساخت داخل کالا و تجهیزات راهبردی وزارت نفت را مشخص کرد که شامل اساسی ترین و حیاتی ترین نیازهای صنعت نفت بود، اجرا و داخلی سازی آن به کالای نفت به عنوان مجری سپرده شد و این حرکت مصداق بارز اجرای اقتصاد مقاومتی در وزارت نفت بود.»
وی در تشریح 10 پروژه طراحی شده در جهت خودکفایی صنعت نفت گفت: «این ده پروژه شامل ساخت تجهیزات سرچاهی، رشته تکمیلی درون چاهی، پمپ های سرچاهی، پمپ های درون چاهی که یکی از «های تک» ترین پروژه ها ست و افزایش تولید را به همراه دارد (از چاهی که دچار افت شدید فشار شده است و حتی یک بشکه نفت هم نمیدهد، با این پمپ ها بین هزار تا 3 هزار بشکه نفت استخراج خواهد شد)، ساخت انواع مته های حفاری (پروژه شماره سه)، ساخت شیرهای کنترلی و ایمنی (پروژه شماره چهار)، ساخت انواع لوله های بدون درز مربوط به لوله های جریانی و حفاری (پروژه شماره پنج)، ساخت انواع الکتروموتورهای ضدانفجار و دور متغیر (پروژه شماره شش)، ساخت انواع ماشین آلات دوار شامل توربین و پمپ و کمپرسور (پروژه شماره هفت)، ساخت فولادهای آلیاژی (پروژه شماره هشت) و ساخت ابزارهای اندازهگیری در حفاری (پروژه شماره نه) و در نهایت ساخت پیگ هوشمند (پروژه شماره ده) بوده است.»
 
**600 میلیارد تومان سرمایه گذاری در قالب 52 قرارداد با سازندگان داخلی
قلمبر با تاکید بر این که در همسویی با اقتصاد مقاومتی در کشور و صنعت نفت و با ارزیابیهای انجام شده این ده پروژه تعریف شد، گفت: «در سال 94 شعار سال 95 که«اقدام و عمل» بود را به کمک شرکت های سازنده داخلی اجرا کردی.
وی افزود: در سال 94 و 95 چهار مورد از این پروژه ها نهایی شد و 52 قرارداد افزون بر 600 میلیارد تومان با سازندگان داخلی که برخی صرفا سازنده های داخلی هستند و برخی با سازنده های خارجی همکاری دارند، در جهت دستیابی به دانش فنی ساخت تجهیزات منعقد شد. »
 
**12 قرارداد با شرکت های داخلی سازنده لوله های موردنیاز صنعت
مدیر پشتیبانی، ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران گفت: «تاکنون از میان این 10 پروژه، پروژه های شماره یک، 2، سه و 9 اجرایی شده و قراردادهای آنها هم نهایی شده است و در سال 95 از این سازندگان، اجناس به تولید رسیده تحویل گرفته شده است.
وی افزود: در سال 95 تمام کارهای پروژه شماره پنج (ساخت انواع لوله های بدون درز جریانی و حفاری) نهایی شد؛ این پروژه مهم ترین پروژه از لحاظ سرمایه گذاری و میزان نیاز و مصرف است؛ هر چاه نفتی که احداث می شود، لوله نیاز دارد و سالی 200 تا 250 حلقه چاه حفاری می شود و هر چاهی بین چهار تا پنج کیلومتر عمق حفاری دارد، پس ببینید چه حجم لوله ای فقط برای داخل چاه نیاز داریم افزون بر این لوله های جریانی نیز هست.
مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت اضافه کرد: در یکی دو هفته آینده خبر انعقاد قرارداد این پروژه که شامل 12 قرارداد با شرکت های داخلی است، اعلام خواهد شد.»
رامین قلمبر دزفولی افزود: «پروژه شهت در حقیقت در دل این پروژه ها انجام شده است، یعنی مواد اولیه ای که برای تجهیزات سرچاهی نیاز داریم، فولادهای آلیاژی است که از طریق پروژه یک و پنج 100 در صد داخلی سازی شده است.
وی بیان داشت: پروژه 10 که پروژه پیگ (توپک) هوشمند است، همه مقدمات آن انجام و مناقصه آن نیز برگزار شد، ولی شرکت های داخلی ما در این زمینه توان کامل نداشتند و امتیازهای لازم را کسب نکردند و مصوب شد که مجددا یک مناقصه بین المللی برگزار کنیم و شرط مناقصه این بود که یا یک شرکت خارجی با جوینت داخلی بیاید و یا شرکتی داخلی با جوینت خارجی بیاید، چون دانش فنی آن بالاست و برای ما حائز اهمیت است.
مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت گفت: پروژه شماره هفت نیز در حال انجام است و تجمیع های آن صورت گرفته، چون اگر تجمیع نکنیم، نمی توانیم ساخت داخل انجام دهیم، نخست باید یک تقاضایی باشد تا ما از قالب آن تقاضا به ساخت برسیم، چون قرار نیست وزارت نفت به کسی پول بدهد تا کارخانه ایجاد کند و از طریق خرید انگیزه ایجاد میکنیم تا سرمایه گذاری انجام شود.
وی ادامه داد: در مورد پروژه شیرهای کنترلی و الکتروموتورهای ضدانفجار متاسفانه به دلیل همکاری نکردن طرح های ما که دست پیمانکاران است، چون این کالاها در طرح هاست، نمی توانیم فشاری داشته باشیم، در حال رایزنی هستیم با چند پیمانکار بزرگ که با ما مشارکت کنند تا بخشی از نیازهای ما در اختیار این پروژه ها قرار بگیرد و بتوانیم برای عقد قرارداد و داخلی سازی آنها تجمیع مناسبی انجام دهیم.»
 
**ایجاد بیش از 5 هزار فرصت شغلی در وزارت نفت
مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران درباره روند تولید اشتغال در جریان خودکفایی در صنعت نفت گفت: «با اجرایی کردن این 10 پروژه، حدود هزار شغل مستقیم و سه هزار شغل غیرمستقیم در بخش خصوصی صنعت نفت ایجاد شده است و اگر بتوانیم قراردادهای پروژه های دیگر را نیز در سال 96 اجرایی کنیم، این آمار به 2 تا سه برابر افزایش مییابد.
وی ادامه داد: همه این ها حکایت از این دارد که وزارت نفت همیشه یک گام جلوتر از شعار سال بوده است و می توانم بگویم با عقد بقیه قراردادها بیش از 75 درصد کالا و تجهیزات ما در وزارت نفت، ساخت داخل و بیش از پنج هزار فرصت شغلی ایجاد خواهد شد که البته تمام این پروژه ها از زمان عقد قرارداد، نیاز به زمان دارد تا به نتیجه برسد و در پایان سه سال 100درصد ساخت کالا خواهیم داشت.»
وی درباره صرفه جویی ارزی ناشی از اجرای این پروژه ها به ویژه در پروژه شماره پنج در صنعت نفت گفت: «این لوله ها پیشتر 2 برابر قیمت خرید می شد و اگر در بخش لوله ها به عقد قرارداد برسیم، رقمی حدود 800 میلیون یورو صرفه جویی ارزی خواهیم داشت.»
قلمبر درباره کیفیت کالاهای ساخت داخل گفت: «از لحاظ کیفیت به جد می توانم بگویم سازنده های داخلی ما چیزی از شرکت های سازنده خارجی کم ندارند و همان تست هایی که سازنده های خارجی مطابق استاندارد انجام میدهند، در شرکت های داخلی با کمک ادارات بازرسی فنی مهندسی که نظارت کامل بر تولید دارند.
وی افزود: «به دلیل تحریم های آمریکا شرکت های ما نمی توانند گواهینامههای ای.پی.آی (API) را دریافت کنند و راه حل ما برای رفع این مشکل، این بود که مطابقت بین المللی این گواهینامهها را جهت واحدهای مهندسی و خط تولید از شرکت های مهندسی و بازرسی معتبر اروپایی دریافت کنیم.»
قلمبر تاکید کرد: «وزارت نفت یکی از موفقترین وزارتخانه هایی است که اقتصاد مقاومتی را با همه مشکلات، اعم از عدم نقدینگی و همه مسائل دیگر به معنای واقعی اجرایی کرده است.