اما و اگرهای واگذاری سرخابی ها در دولت دوازدهم

به گزارش ایران اکونومیست؛ حجت الاسلام حسن روحانی رییس جمهوری در تبلیغات انتخاباتی سال 1392 اعلام کرد خصوصی سازی در ورزش به عنوان یکی از مهمترین برنامه های دولت تدبیر و امید در دستور کار قرار خواهد داد. این وعده رییس جمهوری هر چند که با به مزایده گذاشتن دو باشگاه پرطرفدار پایتخت رنگ واقعیت به خود گرفت اما برخی از مشکلات پیش روی خصوصی سازی در فوتبال، روند روند واگذاری آنها را در نهایت متوقف کرد.
مسکوت ماندن واگذاری سرخآبی ها به بخش خصوصی به معنای فراموشی وعده های انتخاباتی « روحانی» نیست بلکه باید مسوولان دولت دوازدهم موانع و مشکلات پیش روی این واگذاری ها را شناسایی کرده و به آروزی هواداران در واگذاری سرخآبی ها جامه عمل بپوشاند.

در این زمینه لازم است نگاهی به برخی از مشکلات پیش روی خصوصی سازی در ورزش داشته باشیم
** تجربه های ناموفق خصوصی سازی فوتبال
نخستین موانعی که پیش روی خصوصی سازیِ دو باشگاه پرطرفدار فوتبال ایران وجود دارد ترس از به حاشیه رفتن این دو باشگاه به عنوان شناسنامه فوتبال کشور است.
تجربه خصوصی سازی و حاشیه هایی که باشگاه های ایران با آن دست به گریبان بودند نشان از آن دارد با توجه به شیوه باشگاه داری و ضعف هایی که در این زمینه حاکم است نمی توان به راحتی دو باشگاه بزرگ کشور را به دست افراد یا نهادهای خاص سپرد.
نگاهی به وضعیت باشگاه هایی مانند استیل آذین تهران، استقلال اهواز و شیرین فراز کرمانشاه به خوبی تجربه خصوصی سازی را برای ما نمایان می کند. این باشگاه ها با وجود طرفداران فراوان و جذب ستاره های فراوان در نهایت در کش و قوس های مدیریتی دچار بی ثباتی شده و این روزها اسمی از آنها در سطح اول فوتبال کشور وجود ندارد.
اگر دو تیم پرطرفدار پایتخت به اسم خصوصی سازی به سرنوشت چنین باشگاه هایی دچار شوند به یقین در کمترین زمان ممکن شاهد تضعیف و در نهایت نابودی آنها خواهیم بود
تجربه نشان داده است که ضعیف شدن سرخآبی ها موجب ضعف در تیم ملی و قهر هواداران با ورزشگاه ها خواهد شد که در نهایت افت جایگاه ایران در فوتبال آسیایی و جهانی به همراه خواهد داشت.

** کلاف سردرگم حق پخش
راه اندازی لیگ حرفه ای فوتبال نباید تنها به لاتین کردن شماره بازیکنان یا جذب چند اسپانسر منتهی شود زیرا حرفه ای شدن فوتبال و ثبت یک باشگاه با عنوان حرفه ای نیاز به پیش زمینه هایی دارد تا به وسیله آن در آینده به حیات ورزشی و اقتصادی ادامه دهد.
یکی از مهمترین راهکارهایی که در بیشتر باشگاه های بزرگ دنیا از آن به عنوان منبع درآمد یاد می شود حق پخش تلویزیونی است که این شیوه از درآمد زایی در ایران تنها در انحصار رسانه ملی قرار دارد و کمترین سهم آن نصیب باشگاه ها می شود.
برآوردهای تقریبی، صداوسیما به عنوان رسانه بی رقیب در کشور سالیانه بین 250 تا 400 میلیارد تومان از پخش تلویزیونی لیگ برتر درآمد دارد اما تنها 22 میلیارد تومان برای یک فصل مسابقات، به فدراسیون فوتبال و باشگاه های لیگ برتری پرداخت کند.
براساس تعرفه ها، صدا وسیما برای هر ثانیه پخش آگهی بازرگانی بر اساس شرایط مختلف رقمی بین 2 تا 885 هزار تومان در ثانیه پول دریافت می کند.
با این شرایط و با توجه به اینکه استقلال و پرسپولیس به عنوان دو تیم پرطرفدار کشور در سال حدود 70 بازی در لیگ و جام حذفی انجام می دهند، پخش تمام مسابقات این دو تیم برای صدا و سیما، سالیانه درآمدی در حدود 80 میلیارد تومان دارد.
افزون بر مشکلات حق پخش تلویزیونی مشکلات دیگری مانند نبود حق کپی رایت در فوتبال، عدم امکان فروش بازیکنان و ترانسفر آنها به تیم های خارجی و نیز فراهم نبودن شرایط فروش محصولات باشگاه از دیگر مشکلاتی است که شاید تنها در فوتبال حرفه ای ایران بتوان ردی از آنها را پیدا کرد.
در صورتی که مشکلات حق پخش تلویزیونی باشگاه ها حل شود، قانون کپی رایت نیز رعایت شود و فوتبال به سمتی برود آن وقت شاید بتوان گفت شرایط و مقدمات خصوصی‌سازی موفق باشگاه ها در کشور بوجود خواهد آمد.

** انباشت بدهی های پیشین
یکی از موانع پیش روی سرمایه گذاران برای خرید سرخآبی ها بحث بدهی های فراوانی است که در نتیجه تصمیم های خودسرانه مدیران دولتی آن شکل گرفته است.
تصور اینکه خریداری بالغ بر 300 میلیارد تومان برای کی از این دو باشگاه پرداخت کند باید یک باشگاه بدون بدهی و با صورت حساب های شفاف تحویل بگیرد اما واقعیت امر این است که ترس از بدهی ها انباشت شده یکی از مهمترین مشکلاتی است که پیش روی خرید این دوباشگاه قرار دارد.
شفافیت دارایی ها یکی دیگر از موانع پیش روی خصوصی کردن سرخآبی ها است. هر چند که برخی ادعا می کنند که دو ورزشگاه مرغوبکار و درفشی‌فر به عنوان املاک دو باشگاه هستند و خریداران می توانند از ظرفیت های آنها برای پرداخت بدهی استفاده کنند اما اخبار منتشر شده حکایت از آن دارد این دو ورزشگاه به استقلال و پرسپولیس تعلق ندارد.
در پایان باید گفت که خصوصی سازی هر چند که یکی از مهمترین لازمه های ورزش به ویژه ورزش فوتبال است اما در شرایط کنونی ما با تحقق این وعده فاصله فراوانی داریم زیرا در طول 16 دوره لیگ برتر نه تنها زیر ساخت ها را برای خصوصی سازی آماده نکردیم بلکه ساختار سازی هایی نیر در این زمینه انجام نشده است.
نخستین اقدام دولت یازدهم در زمینه واگذاری دو باشگاه فراهم کردن زیرساخت های خصوصی سازی است. اگر زیر ساخت ها و پیش شرط های خصوصی سازی فراهم شود جذب سرمالیه در فوتبال به امری آسان تبدیل خواهد شد.
ورود سرمایه گذار به بخش ورزش افزون بر آنکه می تواند باشگاه ها را از مدیریت بسته دولتی نجات دهد موجب پیشرفت فوتبال در بخش زیر ساخت و استعداد یابی خواهد شد.