۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۶ - ۱۱:۲۷
قصد داریم ذائقه سینمایی مخاطب ایرانی را ارتقا دهیم
رضا میرکریمی:برای خوشایند میهمانان خارجی جشنواره برگزار نمی کنیم
دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر گفت، برای خوشایند میهمانان خارجی، جشنواره برگزار نمی کنیم و در عین حال تصریح کرد، درصددیم با برپایی جشنواره جهانی فیلم فجر بصورت برنامه ریزی شده، ذائقه سینمایی مخاطب ایرانی را ارتقا داده و او را با دستاوردهای سینما آشنا کنیم.
به گزارش ایران اکونومیست؛ سی وپنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر برای سومین بار به صورت رویدادی مستقل از بخش ملی هفته گذشته در تهران برگزار شد و رضا میرکریمی دومین بار دبیری این جشنواره را تجربه کرد.
وی که کارگردان آثار تحسین شده ای مانند «اینچا چراغی روشن است»، «خیلی دور، خیلی نزدیک»، «به همین سادگی» و «یه حبه قند» است بعد از روزهای پرکار جشنواره به سوالات خبرنگار حوزه سینما در مورد محتوای در نظرگرفته شده خود برای جشنواره جهانی فیلم فجر، بخش جلوه گاه شرق، اشکالات زیرنویس و تغییرات در ساعات پخش فیلم ها، همچنین میهمانان امسال و سال آینده جشنواره پاسخ داد.
میرکریمی در بخشی از این گفت وگوی نسبتا مفصل به انتقادات شماری از میهمانان خارجی نیز پاسخ گفت و از تعداد فراوان کارت های خبرنگاری و فعال نبودن بعضی خبرنگاران صراحتا انتقاد کرد.
** در نشست خبری پیش از جشنواره گفته بودید یافتن استعدادهای جوان از اولویت های جشنواره است، با توجه به اینکه همه جشنواره ها چنین بخشی دارند محتوا و تم کلی جشنواره جهانی فیلم فجر از نظر شما چیست؟
* میرکریمی: همانطور که از اسم بخش رقابتی جشنواره یعنی سینمای سعادت برمی آید، جشنواره ما با توجه به تعلقاتی که ذائقه ایرانی دارد، همان رویکرد را دنبال می کند یعنی از فیلم هایی که به نوعی در جست وجوی مسیری برای سعادت بشر هستند، استقبال می کند. این امر در مدل های مختلف عدالتخواهانه، صلح طلبانه یا در جست وجوی معنویت و حقیقتی که تعریف بهتری از زندگی در کره زمین را رقم بزند، تعبیر می شود. وقتی می گوییم تم معنایش این نیست که همه فیلم های جشنواره باید بر اساس این تم باشند، یعنی هر فیلمی به نسبتی باید با آن همخوانی داشته باشد؛ هر چند می تواند نسبت کمی هم داشته باشد. تم های فرعی هم ارزش های خانوادگی، فعالیت های اجتماعی عام المنفعه، محیط زیست و هر چه به آن هدف کلی کمک کند. ممکن است خیلی از این موضوعات در جشنواره های دیگر هم وجود داشته باشند ولی به شکل متمرکز ما این مجموعه از نگاه ها را یکجا جمع کرده ایم و فکر می کنیم با این مدل باید به سمت انتخاب فیلم ها برویم.
در مورد استعدادهای جوان تعدادی از جشنواره های مهم بخشی به نام «کامپوس تالنت» - talent campus - دارند و در این بخش استعدادهای جوان را شناسایی می کنند، بعضی جشنواره ها کمک های مالی برای تولید پروژه های بعدی استعدادهای برتر هم دارند. ممکن است به لحاظ شکلی همه جشنواره ها یک کار را انجام دهند ولی وقتی جوانانی از کشورهای مختلف را در کشور خودتان جمع می کنید، ارزشی از ارزش های خودتان را به آن افراد ارائه می دهید؛ زیرا اردوی دستجمعی و زندگی دستجمعی است و فقط کلاس نیست. نمی توان فرهنگ بومی منطقه را از متن کلاس ها جدا کرد و هر چقدر کلاس ها تکنیکی باشد، نمی توان این کار را کرد. وقتی استعدادهای زیر 27 سال که حداقل یک فیلم خوب ساخته اند را از سراسر دنیا و ایران دعوت می کنید، اولین تجربه فشرده آموزشی و علمی را در کشور ما به دست می آورند. باید توجه کرد از همه استان های ایران هنرجو داشتیم که در جهت تمرکززدایی بود و نمی خواستیم این کلاس ها مختص پایتخت نشین ها باشد.
*** البته شاید اولین تجربه آنها نباشد.
* میرکریمی: احتمال آن بسیار ضعیف است زیرا در این رده سنی وقتی فردی یک فیلم کوتاه ساخته، هنوز در اردوهای آموزشی مشابهی شرکت نکرده. شرایط را با الگوهای خودمان طراحی کرده ایم به طور کلی دو شیوه برای اینگونه آموزش ها وجود دارد؛ یک شیوه ورک شاپ و یک شیوه مسترکلاس. در شیوه اول محیطی فراهم است برای اینکه شرکت کنندگان بتوانند زیر نظر یک استاد فیلم بسازند در آن شیوه نهایت چهار استاد حضور دارند و در پایان دوره شرکت کنندگان نتیجه کارشان را می بینند؛ در شیوه ای که انتخاب کردیم از مزیت های جشنواره خود استفاده کردیم، به لحاظ تعداد میهمان کارشناس رتبه بالایی قرار داریم و 350 میهمان داشتیم و نماینده جشنواره مسکو که جشنواره «الف» است به من گفت در این جشنواره پنج برابر ما میهمان دارید، یا حتی نماینده جشنواره پوسان کره جنوبی و این مزیت جشنواره ما بود و خواستیم از این مزیت استفاده کنیم. نخواستیم دارالفنون را به شیوه ای تبدیل کنیم که فقط چهار استاد به آنها درس بدهند. بلکه ترجیح دادیم آنها را با تجربیات کارگردانان مختلف آشنا کنیم تا اینکه چیزی را به شکل انحصاری آموزش دهیم.
از هر دو شیوه به نوعی استفاده کردیم، شرکت کنندگان دو روز روی فیلمنامه های خود کار کردند با یک استاد ثابت و از آن به بعد مسترکلاس داشتند که در هر مسترکلاس دو ساعت پای صحبت های یک استاد نشستند و اگر دوست داشته باشند می توانند خودشان جست وجو کنند و با هر کدام از استادها را که احساس می کنند روحیه شان با سبک و سلیقه او می خواند ارتباط داشته باشند.
** البته منظورم این بود که وقتی گفته اید به دنبال استعدادی جوان هستیم، برای انتخاب فیلم ها کارگردانانی را مد نظر دارید که فیلم اول یا دوم خود را ساخته اند.
* میرکریمی: نه، فکر کنم سوبرداشت شده است. یکی سرمایه گذاری روی استعدادهای جوان که بحث دارالفنون بود ولی اینکه به دنبال پیدا کردن فیلم هایی هستیم که کمتر مطرح شده اند، بحث دیگری است. نمی خواهیم جشنواره پیرو باشیم ترجیح می دهیم خودمان هم کشف کنیم این کشف لزوما فیلمی نیست که برای اولین بار در ایران پخش می شود. بلکه فیلمی که کمتر دیده شده، فیلمی که فقط در منطقه خودش دیده شده است و ما آن را در جشنواره دوباره مطرح می کنیم؛ چون احساس می کنیم ارزش های هنری زیادی دارد و سعی می کنیم در بخش جلوه گاه شرق فیلم هایی باشند که دیده نشده اند و ما بیشتر کشف کرده ایم؛ ولی در بخش جام جهان نما و بخش فیلم های ویژه فیلم های بزرگان، فیلم های مطرح شده و فیلم هایی که جایزه های جدی گرفته اند را نمایش می دهیم.
** بخش اصلی سینمای سعادت 15 فیلم بلند سینمایی دارد که فقط دو فیلم اولین نمایش بین المللی را دارد و بقیه فیلم ها یا برای اولین بار در منطقه یا در آسیا نمایش داده می شوند، حتی میهمانان خارجی هم می گفتند این جشنواره جای خوبی برای دیدن فیلم هایی از منطقه آسیا است. آیا در این شرایط بهتر نیست ما به طور کلی جشنواره را به جشنواره ای تبدیل کنیم که متمرکز روی سینمای آسیا شود و فیلم هایی را نمایش دهیم که تاکنون نمایش داده نشده اند.
* میرکریمی: نه، مخالفم، جشنواره مجموعه ای از اتفاقات مختلف است.
** ولی فیلمی مانند «سرمای قلندر» (از مصطفی کارا، کارگردان ترکیه ای) که در جشنواره های مختلف نمایش داده شده و جایزه گرفته در اینجا نمایش داده شود چه لطفی دارد؟
* میرکریمی: جشنواره مجموعه ای از اتفاقات برای مجموعه از اهداف است. شما اهداف ملی و داخلی را نمی توانید نادیده بگیرید. ما اینجا سفره پهن نکرده ایم فقط برای میهمانان خارجی. دیدم یکی از میهمانان خارجی گفته وقتی بهمن ماه برای جشنواره (در دوره هایی که جشنواره ملی و بین المللی فجر همزمان برگزار می شد) می آمدیم، صف مردم را مقابل سینماها می دیدیم. من برای شما این جشنواره را برگزار نمی کنم، برای دانشجویان خودمان برگزار می کنم. اولا او چون وقت نگذاشتند نمی دانند ما فیلم های ایرانی را هم نمایش دادیم و بسیاری از این فیلم ها مشتری بین المللی پیدا کردند و نماینده جشنواره ها انتخاب کردند. او گفته است ازدحام مردم را جلوی سینماها می دیدیم، من فقط برای خوشایند میهمانان خارجی که جشنواره برگزار نمی کنم. اهداف داخلی هم دارم یعنی همین فیلم «سرمای قلندر» از نظر من باید برای مخاطب داخلی نمایش داده می شد، زیرا یک تجربه جدید است که اتفاقا کمتر در سینمای ما به آن توجه می شود. زندگی شهرنشینی بدجور در فیلم هایمان پر شده است و از طبیعت زیبای کشورمان در فیلم ها استفاده تماتیک (موضوعی و محتوایی) نمی کنیم. وقتی تجربه به این خوبی در کشور همسایه شده است باید بیاوریم و در این جشنواره نشان دهیم.
دوباره می گویم جشنواره برای مخاطبان مختلفی برنامه ریزی می کند، سینمای جهان اینجا نمایش داده می شود برای کسانی که می خواهند بدانند در سینمای جهان چه خبر است زیرا ما ذائقه عمومی مخاطب ایرانی را هم می خواهیم ارتقا بدهیم و مخاطب ایرانی را هم با دستاوردهای سینما آشنا کنیم.
** ولی مخاطب فیلم بین به دلیل افزایش ارتباطات امروزه خیلی سریع تر به این فیلم ها دسترسی دارد.
* میرکریمی: پس چرا به سالن می آیند؟ یا سوال دیگر، آمارهایی داریم که دو روز بعد منتشر می کنیم. ما برای اولین بار کار ویژه ای کرده ایم که در هیچ جشنواره ای انجام نشده، یعنی به تفکیک آمار و مشخصات آدم هایی که روی صندلی سالن ها نشسته اند را داریم؛ بر اساس همین بارکدهایی که داریم آمار را با توجه به نرم افزاری تحلیل کرده ایم، می دانیم هر فیلمی را چه کسی، از چه گروه سنی با چه تحصیلاتی و از چه کشورهایی دیده اند. حتی برای پخش کننده های فیلم ها ایمیل فرستاده ایم که این خریدارها در سالن فیلم شما بوده اند برای بازاریابی فیلم تان با آنها تماس بگیرید. با انتشار این آمار می بینید خیلی از فیلم های خارجی نمایش داده شده در این جشنواره مشتری خارجی داشته اند؛ یعنی بر خلاف نظر منتقد فرانسوی اکثر مهمان های کشورهای اطراف هم فیلم های انتخاب ما را پسندیده و فیلم های خارجی را هم دیده اند. حتی فیلم های معروف مثلا برای نمایش فیلم «فرانتز» (فرانسوا اوزون) از فرانسه 100 نفر خارجی در سالن بودند؛ یعنی فیلمی را انتخاب کردیم که برای آنها هم کنجکاوی برانگیز بود و آنها هم خواستند فیلم را بببیند. اگر بگوییم خارجی ها که فیلم های خارجی را دیده اند و ایرانی ها هم فیلم های ایرانی را دیده اند، پس این جشنواره را تبدیل کنیم به دوشنبه بازاری که فیلمسازان آسیای میانه و ...جنس های خورده ریز خود را بفروشند درست نیست و خودمان را دست کم گرفته ایم. اضافه کنم اولویت ما منطقه است؛ معنی این نیست که بقیه را حذف کنیم یعنی در بخش مسابقه مثلا اگر 50 تا فیلم داریم 30 فیلم از منطقه است یا اگر عراق یک فیلم هم ساخته اینجا هست، اگر افغانستان یک فیلم هم ساخته اینجا هست و دیگر به کیفیت نگاه نکرده ایم هر چند کیفیت آن هم مهم بوده و جایزه هم گرفت ولی آورده ایم. آسیای میانه برای ما مهم است؛ قزاقستان و قرقیزستان دو فیلم دارند. تلاش می کنیم اولویت را روی منطقه بگذاریم اما ادعا می کنیم جشنواره بین المللی با تمام معیارهای یک جشنواره جهانی باشیم. یعنی هم مهمانان برجسته و درجه یک داشته باشیم و هم فیلم هایی نمایش دهیم که مهمانان خارجی ما هم ببینند.
ضمن اینکه تعدادی میهمان از کشورهای همسایه داشتیم که سال قبل آمده بودند و امسال درخواست کردند با هزینه خود بیایند؛ زیرا از نظر آنها سفر ارزان قیمت است، با فاصله یک ساعت پرواز به تهران می آیند، می توانند تعداد زیادی میهمان خارجی را ببیینند فیلم های برگزیده سال را تماشا کنند و با تجربه زیادی به کشورشان برگردند. اگر این روند ادامه داشته باشد سال بعد یا سال های بعدی حدود 100 مهمان داریم که هزینه های سفر را خودشان می دهند برای اینکه میهمانان خارجی را ببینند در این رویداد فرهنگی شرکت کنند و ما فقط کارت ورود برای آنها صادر کنیم؛ اصلا دست نیافتنی نیست. آنها برای دیدن فیلم های بین المللی می آیند و در رویداد بین المللی با همه مختصات شرکت کنند که به همه موضوعات توجه شده است.
** نماینده فیاپف (فدراسیون بین المللی انجمن های تهیه کنندگان فیلم) به جشنواره برای دادن رتبه سر زد، نتیجه دیدار وی را تا جایی که می توانید توضیح دهید؟
* میرکریمی: او اصرار داشت نتیجه گزارشش منتشر نشود، آن چیزی که به ما گفت این بود که به همه جا سر کشید با برنامه جایی نمی رفت و فهرستی داشت که بر اساس آن انجام می داد. گزارشی که تهیه کرده بود بسیار مثبت بود و به من گفت بیش از حد انتظارم با نظم و برنامه ریزی مواجه شدم. جزئیاتی گفت که اجازه ندارم در مورد آن صحبت کنم؛ مثلا باشگاه هواداران جشنواره و تحلیل اطلاعات افراد را منحصر به فرد دانست. ولی من کاری به او ندارم؛ من به عنوان یک فیلمساز، داور جشنواره ها و فردی که به همه جشنواره های الف رفته است؛ بی شک می گویم سطح برگزاری و مولفه های ارزش گذاری جشنواره ما از 10 تا از این جشنواره های الف بالاتر است. شاید فقط پنج جشنواره باشند که به هرحال ابعاد بزرگ تری دارند، شناخته شده تر هستند و استاندارد بیشتری دارند. اسم نمی برم چون نمی خواهم به جشنواره ای توهین شود. ولی حتی می توانم مثال بزنم چقدر میزان میهمان پذیری، نظم و حتی کاتالوگ ها پایین تر از ما است. در کاتالوگ ما نکات جدیدی وجود داشت که فیلم ها را بر اساس ژانر و علاقه مندی هم دسته بندی شده باشند یا هنرمندان آن کشور در مورد فیلم ها نظر داده باشند و این نظرها در کاتالوگ باشد کار منظم و برنامه ریزی شده که از سه ماه قبل شروع شده و به دلیل اینکه فیلم ها لحظه آخر مشخص می شوند که در جشنواره حضور دارند یا خیر یعنی نظمی وجود دارد و فیلم ها زودتر انتخاب شده اند و همه اینها نماینده فیاپف را شگفت زده کرده بود. او باید گزارش دهد البته فرایند اینکه فیاپف به جشنواره ای درجه بدهد یکی دو سال طول می کشد و اصلا با یک بازدید این کار را نمی کنند چون ممکن است استثنا باشد و باید بدانند این اتفاقات همیشه روی می دهد.
** در بخش جلوه گاه شرق چه فیلم هایی با چه مختصاتی مد نظر بوده اند که از 140 فیلم این تعداد فیلم در این بخش قرار بگیرند به نوعی هم پوشانی بین این بخش و بخش سینمای سعادت وجود ندارد؟
* میرکریمی: اولین ویژگی این بود که حتما باید حداقل استاندارد سینمایی در فیلم باشد. یعنی صرف محتوای فیلم مهم نیست. همه پیام های انسانی می تواند به فیلم کمک کند که در این بخش قرار بگیرد. به این موضوع اضافه کنید پراکندگی کشورها هم یک مولفه است؛ یعنی در بعضی موارد یک فیلم ضعیف از یک کشور در کنار چند فیلم قوی از کشورهای دیگر قرار می گیرد؛ زیرا اگر این فیلم حذف شود آن کشور در جشنواره حضور نخواهد داشت و شما در یک دو راهی قرار می گیرید که ترجیح می دهید آن کشور حضور داشته باشد. معنی آن این نیست که فیلم خیلی فیلم بدی است؛ اما در شرایطی که اختلاف فاحشی به لحاظ تکنیکی و محتوایی وجود نداشته باشد ترجیح می دهید فیلم های بیشتری حضور داشته باشند و این تنها سیاست ما نیست.
حتی در جشنواره های ونیز، کن و برلین فیلم هایی را می بینید که 20 دقیقه آن هم قابل تحمل نیست و یک در میان فیلم بد می بینید. فیلم هایی که تنها به دلیل موضوع شان در جشنواره حضور دارند و تکنیک و سطح سینمایی را کنار گذاشته و به آن توجه کرده اند؛ مثلا موضوع امروز جشنواره برلین مهاجرت به اروپا است پس اگر یک فیلم مستند از کشور آفریقایی با این موضوع ساخته است در جشنواره حضور خواهد داشت.
** فیلم «آپاندیس» زیرنویس نداشت و باعث شد بعضی میهمانان خارجی سالن را ترک کنند؟
* میرکریمی: بله درست است. سه نمایش از این فیلم داشتیم که یک نمایش بدون زیرنویس بود. در مجموع سه یا چهار نمایش از 300 نمایش ما یا زیرنویس نداشت یا مشکل فنی پیش آمد که این را هم من از فیاپف پرسیدم و گفت این تعداد اصلا قابل توجه نیست. حتی در جشنواره کن هم ممکن است روزانه برنامه نمایش فیلم ها را تغییر دهند این موضوع کاملا اجتناب ناپذیر است؛ البته در مورد اینکه «آپاندیس» زیرنویس نداشت مشکل این بود که چک نکرده بودیم یعنی دو تا کپی از فیلم وجود داشت ولی کپی بدون زیرنویس وارد سالن شد.
** در مورد مهمانان ویژه امسال سال گذشته گفته بودید کرستوفر نولان فیلمساز انگلیسی امسال در جشنواره حضور خواهد داشت.
* میرکریمی: نولان را به خاطر نمی آورم سال گذشته اقدام کردیم ولی گفت پروژه دارم. امسال میهمانانی داشتیم که خود آنها علاقه داشتند بیایند و الان چون نیامده اند، درست نیست اسم آنها را ببرم.
فیلمسازان و بازیگران مطرح آمریکایی که خیلی سبک و سنگین کردیم و دیدیم به رغم اینکه مواضع ضد ترامپ هم داشتند و حضور آنها در ایران در این شرایط نزدیک انتخابات ریاست جمهوری ما می تواند قدرت نمایی دیپلماتیک خیلی خوب هم باشد، ولی به دلیل حواشی فراوان در کشور و متاسفانه بی انصافی هایی که وجود دارد و افراد صبر نمی کنند ببینند حاصل کار به نفع منافع ملی است یا نه، ترجیح دادیم این افراد را دعوت نکنیم و از آنها عذرخواهی کنیم.
کن لوچ قرار بود بیاید و می خواستیم برای او بزرگداشت بگذاریم، ولی به دلیل وضعیت جسمی او، پزشک پرواز بیشتر از یک ساعت را برای او ممنوع کرده است، نامه بلندبالای عذرخواهی نوشت. ضمن اینکه چند بازیگر هندی هم خیلی دوست داشتند بیایند؛ در مورد هندی ها و اصولا در مورد سلبریتی ها ما کمی مشکل داریم. زیرا اصلا جا نداریم و فضای پذیرایی از آنها را نداریم به طور کلی رویکرد فرش قرمز نداریم. ترجیح می دهیم گاد فری چشایر (منتقد آمریکایی) بیاید و در مورد نقد بحث علمی داشته باشد تا کسی بیاید که قفط از او عکس بگیریم و حرفی برای گفتن نداشته باشد، میهمانان ما هر کدام سه سخنرانی مهم داشتند، یکی در دارالفنون یکی در دانشکده صداوسیما و یکی در دانشگاه سینما تئاتر و به هر بهانه ای برای آنها نشست داشتیم. ویکتور اریسه (کارگردان اسپانیایی) اصولا با جشنواره های ویترینی مشکل دارد، ولی به من گفت در این جشنواره احساس خوبی داشتم؛ زیرا به محیط علمی آمدم و کار ویترینی ندیدم. اصلا خسته نشد و ساعت های زیادی با آنها حرف می زد از این نظر موقعیت ممتازی نسبت به جشنواره های دیگر به دست می آوریم. اگر آمار بگیریم تعداد ورک شاپ ها و مسترکلاس هایی که ما برگزار می کنیم و حجم دانشجویانی که با جشنواره ما ارتباط دارند، فکر می کنم در شرایط مقایسه ای ما جایگاه خیلی ممتازی داریم.
خود من خیلی دوست دارم نولان را دعوت کنیم؛ زیرا سینما او تلفیقی از فلسفه و سبک علمی تخیلی است و همان چیزی است که جای آن در سینمای ایران خیلی خالی است و این گونه را نداریم. حتی سال گذشته که احتمال آمدن ایشان جدی می شد فکر کردم کجا باید این کار را بکنیم زیرا تعداد کسانی که می خواهند در سخنرانی او شرکت داشته باشند خیلی زیاد است و باید در برج میلاد بگذاریم. فکر می کنم به تدریج به آن سمت می رویم. توافقی هم با لوک بسون داشتیم که به دلیل مشکلات مربوط به پروژه هایش نتوانست بیاید و برای سال آینده تلاش می کنیم او را دعوت کنیم. چنین افرادی که به صنعتی شدن و عمیق شدن سینمای ایران کمک می کنند دعوت می کنیم.
** بزرگداشت هایی که برای مرحوم کیارستمی در روزهای جشنواره و در مجموعه چارسو داشتیم جدول نمایش ها را بهم می ریخت و میهمانان خارحی از این بابت ناراحت بودند.
* میرکریمی: در تجربه امسال زمان فیلم ها را دقیق محاسبه کردیم و بر اساس آن جدول را چیدیم؛ ولی مشکل این بود که تیزرهای اول فیلم را حساب نکردیم که خودش تبدیل به سه دقیقه شد و فقط 10 دقیقه برای ورود و خروج در نظر گرفتیم و همین به برنامه آسیب رساند. با این تجربه جدول سال آینده را بهتر می بندیم و برای بیشتر شدن زمان بزرگداشت ها سال آینده باید زمانی در نظر بگیریم. مشکل این است که سالن کم داریم و باعث می شود مجبور شویم برنامه را فشرده بچینیم. کلی فیلم داریم که یک سال طول کشیده تا آنها را انتخاب کنیم و اسکرین فی (هزینه نمایش) آنها را دادیم تا در جشنواره پخش شود ولی فقط دو نمایش برای بعضی از این فیلم ها داریم.
** بعضی فیلم ها هم که مثل فیلم «دلم میخواد»، از بهمن فرمان آرا ازدحام می شود به ویژه که این سالن مختص خبرنگاران بود و به سختی می شد باور کرد کل این سالن 106 نفره را فقط خبرنگاران پر کرده باشند.
* میرکریمی: برای سال بعد می خواهم سخت گیری کنم و فکر می کنم باعث تنش شود ولی اصلا مهم نیست؛ 600 کارت خبرنگاری برای جشنواره صادر شده بود، 600 نفری که خبر ندارند ما آمار همه آنها را داریم و می دانیم هر کس چه فیلمی را دیده است. بعضی از آنها اصلا هیچ کاری نکرده و فقط غذا خورده اند و سال بعد از این خبرها نیست. تا حالا هم اعلام نکرده ایم تا به شکل تقلبی فیلم ببینند سال بعد برای کسانی که حداقل 10 فیلم ندیده اند، مطلقا کارت خبرنگاری صادر نمی شود و دوم کسانی که هیچ لینکی ندارند یعنی حتی یک خبر منتشرشده ندارند کارت خبرنگاری نمی دهیم. از نظر ما بیشتر از 200 خبرنگار فعال نداشتیم در حالیکه 600 کارت خبرنگاری داده بودیم. این افراد کاملا مثل مردم عادی رفتار می کنند؛ کلی فیلم خارجی خوب داشتیم که این افراد ندیدند. من از اختصاص دادن سالن شماره 2 به خبرنگاران پشیمان هستم. چون سالن های دیگر پر بود و هر بار برای معرفی فیلم می رفتم سالن خبرنگاران خالی بود. باید این وضعیت را سامان بدهیم، مثلا روز اول خبرنگاران اعتراض زیاد می کردند برای این که وارد بازار فیلم شوند. مکان اختصاص داده شده به بازار کلا 400 متر است و برای مذاکرات خریدار و فروشنده است و اگر 600 نفر بخواهند بیایند، دیگر این امکان آرامش و مذاکره از دست می رود. ضمن اینکه خبرنگارها اول باید فیلم ها را ببینند و گزارش آنها را بنویسند، بعد وارد بازار شوند.
** به عنوان آخرین سوال، رضا میرکریمی هم مثل خیلی از کارگردان های دیگر کار خود را از تلویزیون شروع کرده است و سریال های «آفتاب و عزیز خانم» و «بچه های مدرسه شهید همت» را ساخت که دومی در همان زمان مطرح شد و هنرمندانی مانند مهران رجبی را نیز معرفی کرد ولی هرگز بعد از آن به تلویزیون برنگشتید، چرا؟
* میرکریمی: گاردی نسبت به تلویزیون نداشتم ولی پیشنهاد درجه یکی داده نشد. دو سه بار برای سریال هایی که تلویزیون دوست داشت ساخته شود دعوت کردند ولی شرایط مرا نپذیرفتند البته نه شرایط مالی، مثلا در مورد شهید مطهری می خواستند سریالی بسازند ولی من شرط کردم تاریخ نباید تغییر کند و آنچه که هست را نشان بدهید و محدودیت هایی داشتند و از این موارد پیش می آمد و نمی شد. موارد دیگر هم پیش آمد ولی جدی نشد و پای کار نیامدند. تلویزیون را دوست دارم، خیلی مخاطب دارد و خیلی دوست دارم در شرایط استاندارد مجموعه ای بسازم که سطح توقع مخاطب را از تلویزیون بالا ببرد و در استاندارد سینمایی درجه یکی باشد. ولی این عزم نمی تواند یکطرفه باشد و من چنین عزمی را ندیده ام همیشه برای مجموعه های معمولی پیشنهاد شده و من ترجیح دیده ام این کار را نکنم.
وی که کارگردان آثار تحسین شده ای مانند «اینچا چراغی روشن است»، «خیلی دور، خیلی نزدیک»، «به همین سادگی» و «یه حبه قند» است بعد از روزهای پرکار جشنواره به سوالات خبرنگار حوزه سینما در مورد محتوای در نظرگرفته شده خود برای جشنواره جهانی فیلم فجر، بخش جلوه گاه شرق، اشکالات زیرنویس و تغییرات در ساعات پخش فیلم ها، همچنین میهمانان امسال و سال آینده جشنواره پاسخ داد.
میرکریمی در بخشی از این گفت وگوی نسبتا مفصل به انتقادات شماری از میهمانان خارجی نیز پاسخ گفت و از تعداد فراوان کارت های خبرنگاری و فعال نبودن بعضی خبرنگاران صراحتا انتقاد کرد.
** در نشست خبری پیش از جشنواره گفته بودید یافتن استعدادهای جوان از اولویت های جشنواره است، با توجه به اینکه همه جشنواره ها چنین بخشی دارند محتوا و تم کلی جشنواره جهانی فیلم فجر از نظر شما چیست؟
* میرکریمی: همانطور که از اسم بخش رقابتی جشنواره یعنی سینمای سعادت برمی آید، جشنواره ما با توجه به تعلقاتی که ذائقه ایرانی دارد، همان رویکرد را دنبال می کند یعنی از فیلم هایی که به نوعی در جست وجوی مسیری برای سعادت بشر هستند، استقبال می کند. این امر در مدل های مختلف عدالتخواهانه، صلح طلبانه یا در جست وجوی معنویت و حقیقتی که تعریف بهتری از زندگی در کره زمین را رقم بزند، تعبیر می شود. وقتی می گوییم تم معنایش این نیست که همه فیلم های جشنواره باید بر اساس این تم باشند، یعنی هر فیلمی به نسبتی باید با آن همخوانی داشته باشد؛ هر چند می تواند نسبت کمی هم داشته باشد. تم های فرعی هم ارزش های خانوادگی، فعالیت های اجتماعی عام المنفعه، محیط زیست و هر چه به آن هدف کلی کمک کند. ممکن است خیلی از این موضوعات در جشنواره های دیگر هم وجود داشته باشند ولی به شکل متمرکز ما این مجموعه از نگاه ها را یکجا جمع کرده ایم و فکر می کنیم با این مدل باید به سمت انتخاب فیلم ها برویم.
در مورد استعدادهای جوان تعدادی از جشنواره های مهم بخشی به نام «کامپوس تالنت» - talent campus - دارند و در این بخش استعدادهای جوان را شناسایی می کنند، بعضی جشنواره ها کمک های مالی برای تولید پروژه های بعدی استعدادهای برتر هم دارند. ممکن است به لحاظ شکلی همه جشنواره ها یک کار را انجام دهند ولی وقتی جوانانی از کشورهای مختلف را در کشور خودتان جمع می کنید، ارزشی از ارزش های خودتان را به آن افراد ارائه می دهید؛ زیرا اردوی دستجمعی و زندگی دستجمعی است و فقط کلاس نیست. نمی توان فرهنگ بومی منطقه را از متن کلاس ها جدا کرد و هر چقدر کلاس ها تکنیکی باشد، نمی توان این کار را کرد. وقتی استعدادهای زیر 27 سال که حداقل یک فیلم خوب ساخته اند را از سراسر دنیا و ایران دعوت می کنید، اولین تجربه فشرده آموزشی و علمی را در کشور ما به دست می آورند. باید توجه کرد از همه استان های ایران هنرجو داشتیم که در جهت تمرکززدایی بود و نمی خواستیم این کلاس ها مختص پایتخت نشین ها باشد.
*** البته شاید اولین تجربه آنها نباشد.
* میرکریمی: احتمال آن بسیار ضعیف است زیرا در این رده سنی وقتی فردی یک فیلم کوتاه ساخته، هنوز در اردوهای آموزشی مشابهی شرکت نکرده. شرایط را با الگوهای خودمان طراحی کرده ایم به طور کلی دو شیوه برای اینگونه آموزش ها وجود دارد؛ یک شیوه ورک شاپ و یک شیوه مسترکلاس. در شیوه اول محیطی فراهم است برای اینکه شرکت کنندگان بتوانند زیر نظر یک استاد فیلم بسازند در آن شیوه نهایت چهار استاد حضور دارند و در پایان دوره شرکت کنندگان نتیجه کارشان را می بینند؛ در شیوه ای که انتخاب کردیم از مزیت های جشنواره خود استفاده کردیم، به لحاظ تعداد میهمان کارشناس رتبه بالایی قرار داریم و 350 میهمان داشتیم و نماینده جشنواره مسکو که جشنواره «الف» است به من گفت در این جشنواره پنج برابر ما میهمان دارید، یا حتی نماینده جشنواره پوسان کره جنوبی و این مزیت جشنواره ما بود و خواستیم از این مزیت استفاده کنیم. نخواستیم دارالفنون را به شیوه ای تبدیل کنیم که فقط چهار استاد به آنها درس بدهند. بلکه ترجیح دادیم آنها را با تجربیات کارگردانان مختلف آشنا کنیم تا اینکه چیزی را به شکل انحصاری آموزش دهیم.
از هر دو شیوه به نوعی استفاده کردیم، شرکت کنندگان دو روز روی فیلمنامه های خود کار کردند با یک استاد ثابت و از آن به بعد مسترکلاس داشتند که در هر مسترکلاس دو ساعت پای صحبت های یک استاد نشستند و اگر دوست داشته باشند می توانند خودشان جست وجو کنند و با هر کدام از استادها را که احساس می کنند روحیه شان با سبک و سلیقه او می خواند ارتباط داشته باشند.
** البته منظورم این بود که وقتی گفته اید به دنبال استعدادی جوان هستیم، برای انتخاب فیلم ها کارگردانانی را مد نظر دارید که فیلم اول یا دوم خود را ساخته اند.
* میرکریمی: نه، فکر کنم سوبرداشت شده است. یکی سرمایه گذاری روی استعدادهای جوان که بحث دارالفنون بود ولی اینکه به دنبال پیدا کردن فیلم هایی هستیم که کمتر مطرح شده اند، بحث دیگری است. نمی خواهیم جشنواره پیرو باشیم ترجیح می دهیم خودمان هم کشف کنیم این کشف لزوما فیلمی نیست که برای اولین بار در ایران پخش می شود. بلکه فیلمی که کمتر دیده شده، فیلمی که فقط در منطقه خودش دیده شده است و ما آن را در جشنواره دوباره مطرح می کنیم؛ چون احساس می کنیم ارزش های هنری زیادی دارد و سعی می کنیم در بخش جلوه گاه شرق فیلم هایی باشند که دیده نشده اند و ما بیشتر کشف کرده ایم؛ ولی در بخش جام جهان نما و بخش فیلم های ویژه فیلم های بزرگان، فیلم های مطرح شده و فیلم هایی که جایزه های جدی گرفته اند را نمایش می دهیم.
** بخش اصلی سینمای سعادت 15 فیلم بلند سینمایی دارد که فقط دو فیلم اولین نمایش بین المللی را دارد و بقیه فیلم ها یا برای اولین بار در منطقه یا در آسیا نمایش داده می شوند، حتی میهمانان خارجی هم می گفتند این جشنواره جای خوبی برای دیدن فیلم هایی از منطقه آسیا است. آیا در این شرایط بهتر نیست ما به طور کلی جشنواره را به جشنواره ای تبدیل کنیم که متمرکز روی سینمای آسیا شود و فیلم هایی را نمایش دهیم که تاکنون نمایش داده نشده اند.
* میرکریمی: نه، مخالفم، جشنواره مجموعه ای از اتفاقات مختلف است.
** ولی فیلمی مانند «سرمای قلندر» (از مصطفی کارا، کارگردان ترکیه ای) که در جشنواره های مختلف نمایش داده شده و جایزه گرفته در اینجا نمایش داده شود چه لطفی دارد؟
* میرکریمی: جشنواره مجموعه ای از اتفاقات برای مجموعه از اهداف است. شما اهداف ملی و داخلی را نمی توانید نادیده بگیرید. ما اینجا سفره پهن نکرده ایم فقط برای میهمانان خارجی. دیدم یکی از میهمانان خارجی گفته وقتی بهمن ماه برای جشنواره (در دوره هایی که جشنواره ملی و بین المللی فجر همزمان برگزار می شد) می آمدیم، صف مردم را مقابل سینماها می دیدیم. من برای شما این جشنواره را برگزار نمی کنم، برای دانشجویان خودمان برگزار می کنم. اولا او چون وقت نگذاشتند نمی دانند ما فیلم های ایرانی را هم نمایش دادیم و بسیاری از این فیلم ها مشتری بین المللی پیدا کردند و نماینده جشنواره ها انتخاب کردند. او گفته است ازدحام مردم را جلوی سینماها می دیدیم، من فقط برای خوشایند میهمانان خارجی که جشنواره برگزار نمی کنم. اهداف داخلی هم دارم یعنی همین فیلم «سرمای قلندر» از نظر من باید برای مخاطب داخلی نمایش داده می شد، زیرا یک تجربه جدید است که اتفاقا کمتر در سینمای ما به آن توجه می شود. زندگی شهرنشینی بدجور در فیلم هایمان پر شده است و از طبیعت زیبای کشورمان در فیلم ها استفاده تماتیک (موضوعی و محتوایی) نمی کنیم. وقتی تجربه به این خوبی در کشور همسایه شده است باید بیاوریم و در این جشنواره نشان دهیم.
دوباره می گویم جشنواره برای مخاطبان مختلفی برنامه ریزی می کند، سینمای جهان اینجا نمایش داده می شود برای کسانی که می خواهند بدانند در سینمای جهان چه خبر است زیرا ما ذائقه عمومی مخاطب ایرانی را هم می خواهیم ارتقا بدهیم و مخاطب ایرانی را هم با دستاوردهای سینما آشنا کنیم.
** ولی مخاطب فیلم بین به دلیل افزایش ارتباطات امروزه خیلی سریع تر به این فیلم ها دسترسی دارد.
* میرکریمی: پس چرا به سالن می آیند؟ یا سوال دیگر، آمارهایی داریم که دو روز بعد منتشر می کنیم. ما برای اولین بار کار ویژه ای کرده ایم که در هیچ جشنواره ای انجام نشده، یعنی به تفکیک آمار و مشخصات آدم هایی که روی صندلی سالن ها نشسته اند را داریم؛ بر اساس همین بارکدهایی که داریم آمار را با توجه به نرم افزاری تحلیل کرده ایم، می دانیم هر فیلمی را چه کسی، از چه گروه سنی با چه تحصیلاتی و از چه کشورهایی دیده اند. حتی برای پخش کننده های فیلم ها ایمیل فرستاده ایم که این خریدارها در سالن فیلم شما بوده اند برای بازاریابی فیلم تان با آنها تماس بگیرید. با انتشار این آمار می بینید خیلی از فیلم های خارجی نمایش داده شده در این جشنواره مشتری خارجی داشته اند؛ یعنی بر خلاف نظر منتقد فرانسوی اکثر مهمان های کشورهای اطراف هم فیلم های انتخاب ما را پسندیده و فیلم های خارجی را هم دیده اند. حتی فیلم های معروف مثلا برای نمایش فیلم «فرانتز» (فرانسوا اوزون) از فرانسه 100 نفر خارجی در سالن بودند؛ یعنی فیلمی را انتخاب کردیم که برای آنها هم کنجکاوی برانگیز بود و آنها هم خواستند فیلم را بببیند. اگر بگوییم خارجی ها که فیلم های خارجی را دیده اند و ایرانی ها هم فیلم های ایرانی را دیده اند، پس این جشنواره را تبدیل کنیم به دوشنبه بازاری که فیلمسازان آسیای میانه و ...جنس های خورده ریز خود را بفروشند درست نیست و خودمان را دست کم گرفته ایم. اضافه کنم اولویت ما منطقه است؛ معنی این نیست که بقیه را حذف کنیم یعنی در بخش مسابقه مثلا اگر 50 تا فیلم داریم 30 فیلم از منطقه است یا اگر عراق یک فیلم هم ساخته اینجا هست، اگر افغانستان یک فیلم هم ساخته اینجا هست و دیگر به کیفیت نگاه نکرده ایم هر چند کیفیت آن هم مهم بوده و جایزه هم گرفت ولی آورده ایم. آسیای میانه برای ما مهم است؛ قزاقستان و قرقیزستان دو فیلم دارند. تلاش می کنیم اولویت را روی منطقه بگذاریم اما ادعا می کنیم جشنواره بین المللی با تمام معیارهای یک جشنواره جهانی باشیم. یعنی هم مهمانان برجسته و درجه یک داشته باشیم و هم فیلم هایی نمایش دهیم که مهمانان خارجی ما هم ببینند.
ضمن اینکه تعدادی میهمان از کشورهای همسایه داشتیم که سال قبل آمده بودند و امسال درخواست کردند با هزینه خود بیایند؛ زیرا از نظر آنها سفر ارزان قیمت است، با فاصله یک ساعت پرواز به تهران می آیند، می توانند تعداد زیادی میهمان خارجی را ببیینند فیلم های برگزیده سال را تماشا کنند و با تجربه زیادی به کشورشان برگردند. اگر این روند ادامه داشته باشد سال بعد یا سال های بعدی حدود 100 مهمان داریم که هزینه های سفر را خودشان می دهند برای اینکه میهمانان خارجی را ببینند در این رویداد فرهنگی شرکت کنند و ما فقط کارت ورود برای آنها صادر کنیم؛ اصلا دست نیافتنی نیست. آنها برای دیدن فیلم های بین المللی می آیند و در رویداد بین المللی با همه مختصات شرکت کنند که به همه موضوعات توجه شده است.
** نماینده فیاپف (فدراسیون بین المللی انجمن های تهیه کنندگان فیلم) به جشنواره برای دادن رتبه سر زد، نتیجه دیدار وی را تا جایی که می توانید توضیح دهید؟
* میرکریمی: او اصرار داشت نتیجه گزارشش منتشر نشود، آن چیزی که به ما گفت این بود که به همه جا سر کشید با برنامه جایی نمی رفت و فهرستی داشت که بر اساس آن انجام می داد. گزارشی که تهیه کرده بود بسیار مثبت بود و به من گفت بیش از حد انتظارم با نظم و برنامه ریزی مواجه شدم. جزئیاتی گفت که اجازه ندارم در مورد آن صحبت کنم؛ مثلا باشگاه هواداران جشنواره و تحلیل اطلاعات افراد را منحصر به فرد دانست. ولی من کاری به او ندارم؛ من به عنوان یک فیلمساز، داور جشنواره ها و فردی که به همه جشنواره های الف رفته است؛ بی شک می گویم سطح برگزاری و مولفه های ارزش گذاری جشنواره ما از 10 تا از این جشنواره های الف بالاتر است. شاید فقط پنج جشنواره باشند که به هرحال ابعاد بزرگ تری دارند، شناخته شده تر هستند و استاندارد بیشتری دارند. اسم نمی برم چون نمی خواهم به جشنواره ای توهین شود. ولی حتی می توانم مثال بزنم چقدر میزان میهمان پذیری، نظم و حتی کاتالوگ ها پایین تر از ما است. در کاتالوگ ما نکات جدیدی وجود داشت که فیلم ها را بر اساس ژانر و علاقه مندی هم دسته بندی شده باشند یا هنرمندان آن کشور در مورد فیلم ها نظر داده باشند و این نظرها در کاتالوگ باشد کار منظم و برنامه ریزی شده که از سه ماه قبل شروع شده و به دلیل اینکه فیلم ها لحظه آخر مشخص می شوند که در جشنواره حضور دارند یا خیر یعنی نظمی وجود دارد و فیلم ها زودتر انتخاب شده اند و همه اینها نماینده فیاپف را شگفت زده کرده بود. او باید گزارش دهد البته فرایند اینکه فیاپف به جشنواره ای درجه بدهد یکی دو سال طول می کشد و اصلا با یک بازدید این کار را نمی کنند چون ممکن است استثنا باشد و باید بدانند این اتفاقات همیشه روی می دهد.
** در بخش جلوه گاه شرق چه فیلم هایی با چه مختصاتی مد نظر بوده اند که از 140 فیلم این تعداد فیلم در این بخش قرار بگیرند به نوعی هم پوشانی بین این بخش و بخش سینمای سعادت وجود ندارد؟
* میرکریمی: اولین ویژگی این بود که حتما باید حداقل استاندارد سینمایی در فیلم باشد. یعنی صرف محتوای فیلم مهم نیست. همه پیام های انسانی می تواند به فیلم کمک کند که در این بخش قرار بگیرد. به این موضوع اضافه کنید پراکندگی کشورها هم یک مولفه است؛ یعنی در بعضی موارد یک فیلم ضعیف از یک کشور در کنار چند فیلم قوی از کشورهای دیگر قرار می گیرد؛ زیرا اگر این فیلم حذف شود آن کشور در جشنواره حضور نخواهد داشت و شما در یک دو راهی قرار می گیرید که ترجیح می دهید آن کشور حضور داشته باشد. معنی آن این نیست که فیلم خیلی فیلم بدی است؛ اما در شرایطی که اختلاف فاحشی به لحاظ تکنیکی و محتوایی وجود نداشته باشد ترجیح می دهید فیلم های بیشتری حضور داشته باشند و این تنها سیاست ما نیست.
حتی در جشنواره های ونیز، کن و برلین فیلم هایی را می بینید که 20 دقیقه آن هم قابل تحمل نیست و یک در میان فیلم بد می بینید. فیلم هایی که تنها به دلیل موضوع شان در جشنواره حضور دارند و تکنیک و سطح سینمایی را کنار گذاشته و به آن توجه کرده اند؛ مثلا موضوع امروز جشنواره برلین مهاجرت به اروپا است پس اگر یک فیلم مستند از کشور آفریقایی با این موضوع ساخته است در جشنواره حضور خواهد داشت.
** فیلم «آپاندیس» زیرنویس نداشت و باعث شد بعضی میهمانان خارجی سالن را ترک کنند؟
* میرکریمی: بله درست است. سه نمایش از این فیلم داشتیم که یک نمایش بدون زیرنویس بود. در مجموع سه یا چهار نمایش از 300 نمایش ما یا زیرنویس نداشت یا مشکل فنی پیش آمد که این را هم من از فیاپف پرسیدم و گفت این تعداد اصلا قابل توجه نیست. حتی در جشنواره کن هم ممکن است روزانه برنامه نمایش فیلم ها را تغییر دهند این موضوع کاملا اجتناب ناپذیر است؛ البته در مورد اینکه «آپاندیس» زیرنویس نداشت مشکل این بود که چک نکرده بودیم یعنی دو تا کپی از فیلم وجود داشت ولی کپی بدون زیرنویس وارد سالن شد.
** در مورد مهمانان ویژه امسال سال گذشته گفته بودید کرستوفر نولان فیلمساز انگلیسی امسال در جشنواره حضور خواهد داشت.
* میرکریمی: نولان را به خاطر نمی آورم سال گذشته اقدام کردیم ولی گفت پروژه دارم. امسال میهمانانی داشتیم که خود آنها علاقه داشتند بیایند و الان چون نیامده اند، درست نیست اسم آنها را ببرم.
فیلمسازان و بازیگران مطرح آمریکایی که خیلی سبک و سنگین کردیم و دیدیم به رغم اینکه مواضع ضد ترامپ هم داشتند و حضور آنها در ایران در این شرایط نزدیک انتخابات ریاست جمهوری ما می تواند قدرت نمایی دیپلماتیک خیلی خوب هم باشد، ولی به دلیل حواشی فراوان در کشور و متاسفانه بی انصافی هایی که وجود دارد و افراد صبر نمی کنند ببینند حاصل کار به نفع منافع ملی است یا نه، ترجیح دادیم این افراد را دعوت نکنیم و از آنها عذرخواهی کنیم.
کن لوچ قرار بود بیاید و می خواستیم برای او بزرگداشت بگذاریم، ولی به دلیل وضعیت جسمی او، پزشک پرواز بیشتر از یک ساعت را برای او ممنوع کرده است، نامه بلندبالای عذرخواهی نوشت. ضمن اینکه چند بازیگر هندی هم خیلی دوست داشتند بیایند؛ در مورد هندی ها و اصولا در مورد سلبریتی ها ما کمی مشکل داریم. زیرا اصلا جا نداریم و فضای پذیرایی از آنها را نداریم به طور کلی رویکرد فرش قرمز نداریم. ترجیح می دهیم گاد فری چشایر (منتقد آمریکایی) بیاید و در مورد نقد بحث علمی داشته باشد تا کسی بیاید که قفط از او عکس بگیریم و حرفی برای گفتن نداشته باشد، میهمانان ما هر کدام سه سخنرانی مهم داشتند، یکی در دارالفنون یکی در دانشکده صداوسیما و یکی در دانشگاه سینما تئاتر و به هر بهانه ای برای آنها نشست داشتیم. ویکتور اریسه (کارگردان اسپانیایی) اصولا با جشنواره های ویترینی مشکل دارد، ولی به من گفت در این جشنواره احساس خوبی داشتم؛ زیرا به محیط علمی آمدم و کار ویترینی ندیدم. اصلا خسته نشد و ساعت های زیادی با آنها حرف می زد از این نظر موقعیت ممتازی نسبت به جشنواره های دیگر به دست می آوریم. اگر آمار بگیریم تعداد ورک شاپ ها و مسترکلاس هایی که ما برگزار می کنیم و حجم دانشجویانی که با جشنواره ما ارتباط دارند، فکر می کنم در شرایط مقایسه ای ما جایگاه خیلی ممتازی داریم.
خود من خیلی دوست دارم نولان را دعوت کنیم؛ زیرا سینما او تلفیقی از فلسفه و سبک علمی تخیلی است و همان چیزی است که جای آن در سینمای ایران خیلی خالی است و این گونه را نداریم. حتی سال گذشته که احتمال آمدن ایشان جدی می شد فکر کردم کجا باید این کار را بکنیم زیرا تعداد کسانی که می خواهند در سخنرانی او شرکت داشته باشند خیلی زیاد است و باید در برج میلاد بگذاریم. فکر می کنم به تدریج به آن سمت می رویم. توافقی هم با لوک بسون داشتیم که به دلیل مشکلات مربوط به پروژه هایش نتوانست بیاید و برای سال آینده تلاش می کنیم او را دعوت کنیم. چنین افرادی که به صنعتی شدن و عمیق شدن سینمای ایران کمک می کنند دعوت می کنیم.
** بزرگداشت هایی که برای مرحوم کیارستمی در روزهای جشنواره و در مجموعه چارسو داشتیم جدول نمایش ها را بهم می ریخت و میهمانان خارحی از این بابت ناراحت بودند.
* میرکریمی: در تجربه امسال زمان فیلم ها را دقیق محاسبه کردیم و بر اساس آن جدول را چیدیم؛ ولی مشکل این بود که تیزرهای اول فیلم را حساب نکردیم که خودش تبدیل به سه دقیقه شد و فقط 10 دقیقه برای ورود و خروج در نظر گرفتیم و همین به برنامه آسیب رساند. با این تجربه جدول سال آینده را بهتر می بندیم و برای بیشتر شدن زمان بزرگداشت ها سال آینده باید زمانی در نظر بگیریم. مشکل این است که سالن کم داریم و باعث می شود مجبور شویم برنامه را فشرده بچینیم. کلی فیلم داریم که یک سال طول کشیده تا آنها را انتخاب کنیم و اسکرین فی (هزینه نمایش) آنها را دادیم تا در جشنواره پخش شود ولی فقط دو نمایش برای بعضی از این فیلم ها داریم.
** بعضی فیلم ها هم که مثل فیلم «دلم میخواد»، از بهمن فرمان آرا ازدحام می شود به ویژه که این سالن مختص خبرنگاران بود و به سختی می شد باور کرد کل این سالن 106 نفره را فقط خبرنگاران پر کرده باشند.
* میرکریمی: برای سال بعد می خواهم سخت گیری کنم و فکر می کنم باعث تنش شود ولی اصلا مهم نیست؛ 600 کارت خبرنگاری برای جشنواره صادر شده بود، 600 نفری که خبر ندارند ما آمار همه آنها را داریم و می دانیم هر کس چه فیلمی را دیده است. بعضی از آنها اصلا هیچ کاری نکرده و فقط غذا خورده اند و سال بعد از این خبرها نیست. تا حالا هم اعلام نکرده ایم تا به شکل تقلبی فیلم ببینند سال بعد برای کسانی که حداقل 10 فیلم ندیده اند، مطلقا کارت خبرنگاری صادر نمی شود و دوم کسانی که هیچ لینکی ندارند یعنی حتی یک خبر منتشرشده ندارند کارت خبرنگاری نمی دهیم. از نظر ما بیشتر از 200 خبرنگار فعال نداشتیم در حالیکه 600 کارت خبرنگاری داده بودیم. این افراد کاملا مثل مردم عادی رفتار می کنند؛ کلی فیلم خارجی خوب داشتیم که این افراد ندیدند. من از اختصاص دادن سالن شماره 2 به خبرنگاران پشیمان هستم. چون سالن های دیگر پر بود و هر بار برای معرفی فیلم می رفتم سالن خبرنگاران خالی بود. باید این وضعیت را سامان بدهیم، مثلا روز اول خبرنگاران اعتراض زیاد می کردند برای این که وارد بازار فیلم شوند. مکان اختصاص داده شده به بازار کلا 400 متر است و برای مذاکرات خریدار و فروشنده است و اگر 600 نفر بخواهند بیایند، دیگر این امکان آرامش و مذاکره از دست می رود. ضمن اینکه خبرنگارها اول باید فیلم ها را ببینند و گزارش آنها را بنویسند، بعد وارد بازار شوند.
** به عنوان آخرین سوال، رضا میرکریمی هم مثل خیلی از کارگردان های دیگر کار خود را از تلویزیون شروع کرده است و سریال های «آفتاب و عزیز خانم» و «بچه های مدرسه شهید همت» را ساخت که دومی در همان زمان مطرح شد و هنرمندانی مانند مهران رجبی را نیز معرفی کرد ولی هرگز بعد از آن به تلویزیون برنگشتید، چرا؟
* میرکریمی: گاردی نسبت به تلویزیون نداشتم ولی پیشنهاد درجه یکی داده نشد. دو سه بار برای سریال هایی که تلویزیون دوست داشت ساخته شود دعوت کردند ولی شرایط مرا نپذیرفتند البته نه شرایط مالی، مثلا در مورد شهید مطهری می خواستند سریالی بسازند ولی من شرط کردم تاریخ نباید تغییر کند و آنچه که هست را نشان بدهید و محدودیت هایی داشتند و از این موارد پیش می آمد و نمی شد. موارد دیگر هم پیش آمد ولی جدی نشد و پای کار نیامدند. تلویزیون را دوست دارم، خیلی مخاطب دارد و خیلی دوست دارم در شرایط استاندارد مجموعه ای بسازم که سطح توقع مخاطب را از تلویزیون بالا ببرد و در استاندارد سینمایی درجه یکی باشد. ولی این عزم نمی تواند یکطرفه باشد و من چنین عزمی را ندیده ام همیشه برای مجموعه های معمولی پیشنهاد شده و من ترجیح دیده ام این کار را نکنم.
گزارش خطا
آخرین اخبار