بانك مركزي اعلام كرد* تورم رسمي براي ماه دهم

پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی در خبری کوتاه که به نقل از اداره آمارهای این بانک منتشر شده، «خلاصه نتایج به دست‌آمده از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران بر‌اساس سال پایه «100=1383» در دی‌ماه 1391 را به شرح زیر اعلام کرد: «شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در دی‌ماه 1391 به عدد 5/397 رسید. نرخ تورم در دوازده‌ماه منتهی به دی‌ماه 1391 نسبت به دوازده‌ماه منتهی به دی‌ماه 1390 معادل 7/28 درصد است.»
تورم 7/28 درصدی
آمار تازه نشانگر تداوم روند صعودی نرخ تورم در دی‌ماه سال‌جاری است. مطابق این آمار، نرخ تورم از رقم 4/27 درصدی در آذر‌ماه به رقم 7/28 درصدی در دی‌ماه رسیده است. البته باید توجه کرد که آنچه در آمار بانک مرکزی تحت عنوان «تورم» خوانده می‌شود، «نرخ تورم میانگین» یا «نرخ تورم دوازده ماهه» است. برای محاسبه تورم از دو نرخ دیگر نیز که یکی «نرخ تورم نقطه‌ای» یا «تورم نقطه به نقطه» و دیگری «نرخ تورم ماهانه» است، استفاده می‌شود.
مقایسه داده‌های مربوط به تورم و شاخص قیمتی در چند‌ماه گذشته با آمار تازه، حکایت از این دارد که روند افزایشی نرخ تورم میانگین که از مرداد‌ماه سال 89 آغاز شده بود، همچنان ادامه دارد. بانک مرکزی، نرخ تورم میانگین در مرداد‌ماه سال 89 را به میزان 8/8 درصد اعلام کرده بود.از آن زمان تاکنون، این نرخ همواره و هر‌ماه با افزایش مواجه شده و اکنون به 7/28 درصد رسیده است. نرخ تورم میانگین در پایان تابستان سال 89، به رقم 9/8 درصد، در پایان پاییز سال 89 به رقم 1/10 درصد و در پایان زمستان سال 89 به رقم 4/12 درصد رسید. در تمام ماه‌های سال 90 و ‌ماه به ماه، نرخ تورم میانگین به سمت بالا حرکت می‌کرد. در پایان بهار سال 90 نرخ تورم 4/15 درصد اعلام شد، این نرخ در پایان تابستان 90 معادل 3/18 درصد، در پایان پاییز سال 90 معادل با 6/20 درصد و در پایان زمستان سال 90 به میزان 5/21 درصد اعلام شد. این روند افزایشی در سال 91 ادامه یافت. در پایان بهار سال‌جاری، نرخ تورم به رقم 4/22 درصد، در پایان تابستان به رقم 0/24 درصد و در پایان پاییز به میزان 4/27 درصد رسید. به این ترتیب با مشخص شدن تداوم این روند صعودی در نخستین‌ماه زمستان، می‌توان چنین گفت که در طول 30‌ماه گذشته، نرخ تورم میانگین همواره در حال صعود بوده است.
کاهش تورم ماهانه
با استفاده از شاخص قیمت مصرف‌کننده اعلام شده از سوی اداره آمار بانک مرکزی، می‌توان نرخ تورم ماهانه را نیز مورد محاسبه قرار داد. به این ترتیب با مقایسه رقم شاخص جدید دی‌ماه که 5/397 اعلام شده با رقم شاخص قبلی در آذرماه که معادل 9/390 تعیین شده بود، می‌توان دریافت که طی یک‌ماه یعنی دی‌ماه سال‌جاری، رقم این شاخص با رشدی 7/1 درصدی روبه‌رو بوده است. میزان نرخ تورم ماهانه در مهر‌ماه 6/4 درصد، در آبان‌ماه 5/4 درصد و در آذرماه 5/2 درصد محاسبه شده بود؛ بنابراین نرخ تورم ماهانه در چهار‌ماه گذشته، با کاهش مواجه شده است.
یک نکته در خصوص تفاوت روندهای سه نرخ «تورم میانگین»، «تورم نقطه‌ای» و «تورم ماهانه» این است که روند نرخ تورم ماهانه، خاصیت پیش‌بینی‌کننده بیشتری نسبت به دو نرخ دیگر دارد. یعنی در صورتی که سیر متوسط این نرخ و نه تغییرات نوسانی و مقطعی آن، دارای روندی مشخص باشد، می‌توان انتظار داشت با تاخیری چند ماهه، اثر آن در نرخ تورم سالانه مشاهده شود. به بیان دیگر، از آنجا که نرخ تورم میانگین، میانگینی از شاخص در یک سال قبل را با میانگینی از شاخص در یک سال منتهی با‌ ماه کنونی از سال قبل را مقایسه می‌کند، اثر تغییرات اخیر در شاخص نمی‌تواند تاثیر چندانی به جا بگذارد و بیش از ارقام‌ماه جدید، روند ماه‌های گذشته در آن موثر است. بر این اساس در صورتی که روند کاهنده تورم ماهانه برای یک دوره چند ماهه تداوم یابد، می‌توان انتظار داشت با گذشت زمان، اثر آن بر تورم میانگین آشکار شده و این نرخ نیز به سطوح پایین بازگردد.
نرخ تورم نقطه‌ای
آمار تازه نشانگر این است که همانند تورم میانگین، نرخ تورم نقطه‌ای نیز در دی‌ماه سال‌جاری به روند افزایشی خود ادامه داده است. شاخص قیمت اعلام شده از سوی بانک مرکزی نشانگر این است که رقم شاخص، از دی‌ماه سال 90 تا دی‌ماه سال‌جاری، رشدی 2/37 درصدی داشته و از رقم 7/289 به رقم 5/397 رسیده است. نرخ تورم نقطه‌‌ای در دی‌ماه سال گذشته، 9/20 درصد بوده است. این نرخ از دی‌ماه سال 90 به بعد همواره در حال زیاد شدن بوده است، به طوری که در پایان زمستان 90 به 8/21 درصد، در پایان بهار سال 91 به 9/24 درصد، در پایان تابستان سال 91 به 1/28 درصد و در پایان پاییز سال 91 به 9/36 درصد رسید. این نرخ از اسفند سال 74 به این سو بی‌سابقه بوده است. به بیان دیگر، در 203‌ماه گذشته، بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه متعلق به دی‌ماه سال‌جاری بوده است.
پیش‌بینی تورم 91
با نزدیک شدن به پایان سال و با استفاده از روند رشد شاخص در دی ماه، می‌توان به تخمینی از تورم سال‌جاری دست یافت. به این ترتیب، چنان که شاخص قیمت مصرف‌کننده در دو‌ماه باقیمانده از سال نیز با روند قبلی ادامه مسیر دهد و رشد ماهانه 7/1 درصدی در دی‌ماه را تجربه کند، رقم شاخص در بهمن‌ماه به 3/404 و در اسفندماه به 2/411 خواهد رسید. در این صورت، نرخ تورم نقطه‌ای با کاهش مواجه خواهد شد. به عبارت دیگر با فرض اینکه شاخص قیمت‌ها در بهمن و اسفند نیز همانند دی‌ماه حرکت کند، نرخ تورم نقطه‌ای بهمن‌ماه سال‌جاری 2/35 خواهد شد و در اسفند‌ماه نیز کاهش بیشتری یافته و به رقم 9/32 درصد دست خواهد یافت، اما با توجه به فرض گفته شده، نرخ تورم میانگین با افزایش‌های بیشتری مواجه خواهد بود. به این ترتیب با تداوم روند رشد قیمت‌ها در دو‌ماه باقیمانده از سال، نرخ تورم میانگین بهمن‌ماه معادل 8/29 درصد خواهد شد. بنابراین و با این شرایط، در آخرین‌ماه از سال نیز که نرخ تورم میانگین آن به عنوان «نرخ تورم سال 91» اعلام می‌شود، نرخ تورم معادل با 7/30 درصد خواهد شد.
شاخص در آستانه 400
شاخص قیمت‌مصرف‌کننده یا شاخص قیمت مصرفی، میانگینی از قیمت‌های سبد مشخصی از کالاها و خدماتی را که یک مصرف‌کننده‌ نوعی مصرف می‌کند، در نظر گرفته و این میانگین را به صورت یک عدد که معادل شاخص است، تعیین می‌کند. منظور از تورم نیز رشد همین شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرف‌کننده در یک دوره زمانی است. با مقایسه ارقام این شاخص در زمان‌های مختلف با هم، می‌توان تورم را برای مدت دوره بین آن دو مقطع زمانی، تعیین کرد. آمار جدید حاکی از این است که رقم شاخص قیمت مصرف‌کننده در دی‌ماه با رسیدن به رقم 5/397، تقریبا به سطح 400 رسیده و می‌توان انتظار داشت شاخص بهمن و اسفند، از عدد 400 عبور کند. بانک مرکزی رقم شاخص را با در نظر گرفتن سال 83 به عنوان سال پایه مشخص می‌کند. به این ترتیب مشخص می‌شود که میانگین قیمت‌های ترکیبی از کالاهایی که بانک مرکزی به عنوان «سبد مصرف‌کننده» گردآوری می‌کند،از سال 83 تا کنون، 4 برابر شده است. به عبارت دیگر از سال 83 تاکنون، مجموعا و در کل دوره، اقتصاد کشور تورمی 300 درصدی را تجربه کرده است.