بسیاری
از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه معتقدند، وجود چنین ابزارهایی، ریسک
سرمایه‌گذاری در بازار را کاهش داده است و در نهایت باعث می‌شود، نه تنها
سرمایه‌گذار خارجی، بلکه سرمایه‌گذاران داخلی هم اقبال لازم و پرشوری نسبت
به بازار داشته باشند. اهمیت و کارایی ابزارهای مشتقه در پوشش ریسک،
متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری و بهبود فرآیند کشف قیمت دارایی‌ها به
اندازه‌ای است که حجم معاملات آن بسیار بیشتر از بازارهای نقدی گزارش
می‌شود.
بورس اوراق بهادار تهران به عنوان بورس پیشتاز در بازار سرمایه کشور همواره درصدد طراحی و معرفی ابزارهای نوین مالی با رعایت موازین شرع و همچنین با توجه به نیاز فعالان بازار بوده است و ازجمله این تلاش‌ها می‌توان به راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی سهام در سال 1389 و نیز قراردادهای اختیار معامله سهام در سال 1395 اشاره کرد. راه‌اندازی بازار اختیار معامله، نقطه عطفی در بازار سرمایه ایران قلمداد می‌شود.
با تصویب دستورالعمل بازار قراردادهای اختیار معامله سهام توسط هیات مدیره سازمان بورس در تاریخ 17/9/95، بازار قراردادهای اختیار معامله خرید سهام روی سهام سه شرکت، در تاریخ 28/9/95 به طور رسمی افتتاح شد. در تاریخ 26/10/95 نیز بازار قراردادهای اختیار معامله فروش روی سهام شرکت‌های مذکور آغاز به کار کرد. از ابتدای دوره معاملاتی قراردادهای اختیار معامله تا اواسط بهمن، بیش از 22 هزار قرارداد به ارزش 38 میلیارد ریال معامله شده است.
بورس تهران در زمینه آموزش و توسعه دانش مشتقات مالی، اقدامات گسترده‌ای انجام داده است. تهیه سوالات متداول و بروشورهای آموزشی در بخش قراردادهای آینده و اختیار معامله سهام، برگزاری دوره‌های آموزشی در سطوح مختلف کارگزاران و عموم سرمایه‌گذاران، آسیب‌شناسی دوره‌ای ابزارهای فوق و بهبود رویه‌های اجرایی ازجمله اقداماتی است که در گذشته انجام شده و همچنان با جدیت پیگیری می‌شود.
بازخورد شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها نشان داده است سطح دانش خوبی در بین فعالان بازار در مورد ابزارهای مشتقه و بویژه قراردادهای اختیار معامله سهام وجود دارد و این جای بسی خرسندی است. توسعه بازار مشتقه از اولویت‌های بورس تهران بوده و به همین منظور، واحدی مستقل در مورد ابزارهای نوین مالی ایجاد شده است. تشکیل کمیته‌های تخصصی با حضور متخصصان این بازار، تلاش برای ارتقای سامانه‌های معاملاتی و بهبود دستورالعمل‌ها و رویه‌های مربوط در کنار برگزاری دوره‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی بموقع، همواره مدنظر بورس تهران بوده است. مصوبه قراردادهای آینده و اختیار معامله سبد سهام در کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار و مصوبه این دو ابزار جدید از سوی بورس تهران در سال گذشته دریافت شد. بر این اساس دستورالعمل‌های مربوط نیز تهیه و ارسال شده است و امیدواریم بتوانیم قراردادهای آتی سبد سهام را به بازار ارائه کنیم.
ازجمله اقدامات مهم دیگر بورس تهران، دریافت تایید کمیته محترم فقهی در مورد فروش استقراضی سهام بوده است که با اجرایی شدن آن انتظار می‌رود توسعه بازار مشتقات نیز با سرعت بیشتری صورت گیرد. توسعه بازار مشتقه، کمک به رشد و ارتقای بازار سرمایه ایران در عرصه جهانی بوده و نیازمند مشارکت تمام فعالان بازار است. از این رو مشارکت استادان، کارگزاران و متخصصان این حوزه، در فرهنگسازی و آموزش به سرمایه‌گذاران و بهبود رویه‌های اجرایی، مثمرثمر خواهد بود.
حسن قالیباف اصل
مدیر عامل شرکت بورس تهران
