ماهیت کالای تراریخته مشخص شود

به گزارش ایران اکونومیست؛ روزنامه آرمان نوشت: مدت‌هاست که موج نا امنی روانی در بین مردم به راه افتاده و هنوز معلوم نشده که محصولات تراریخته چه تبعاتی را با خود به دنبال دارند. سیامک مره صدق، یکی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس، درباره خطرناک بودن محصولات تراریخته، می‌گوید: «تا کنون ثابت نشده که محصولات تراریخته به دلیل تغییرات ژنتیکی برای سلامتی افراد زیان آور هستند، یعنی هنوز معلوم نیست که محصولات تراریخته ۱۰۰ درصد برای انسان ضرر داشته یا ۱۰۰ درصد بی خطر است. از این رو برخی واکنش‌ها مبنای علمی دقیقی ندارد، حتی بنده نیز به شخصه از محصولات تراریخته استفاده می‌کنم.»

در کشورهای توسعه‌یافته محصولات سالم و ارگانیک را با برند مشخص به بازار عرضه می‌کنند و مردم مختارند که غذای سالم را با قیمت بالاتر دریافت کرده یا غذای ارزان و ناسالم را با قیمتی ارزان‌تر خریداری کنند، اما در کشور ما دولت هنوز برند مشخصی برای غذای سالم طراحی و به جامعه معرفی نکرده است. نظر شما درباره لزوم برچسب زدن و برندسازی محصولات تراریخته چیست؟

مدت کوتاهی از ورود محصولات تراریخته به بازار می‌گذرد. با وجود این، باید خریدار و مصرف کننده نسبت به تراریخته بودن محصولات آگاهی داشته باشند و بدانند که محصولی که می‌خرند، تراریخته است. در واقع کل قضیه به همین سادگی است و باید حقوق مصرف کنندگان رعایت شده و ماهیت کالای تراریخته مشخص شود. اگر چنین اتفاقی نمی‌افتد، ضعف در نظارت و قانونگذاری است. در کل دنیا نظر بر این است که باید تراریخته بودن محصولات مشخص شود و این حق مصرف کننده‌هاست که باید مطلع باشند و حق انتخاب را نیز دریافت کنند. بنابراین باید برچسب زدن به محصولات تراریخته هر چه زودتر انجام شود، چون الزام قانونی ایجاب می‌کند محصولاتی که با فناوری‌های خاص پرورش داده شده یا از طریق جهش‌‌های ژنتیکی کشت شده ‌اند با برچسب‌های مخصوص نوع فرآوری آنها برای مصرف کننده مشخص شده باشد.

چرا وزارت بهداشت پیگیری برچسب زدن محصولات تراریخته را بر عهده نمی‌گیرد و در این زمینه به تولیدکنندگان این محصولات فشار نمی‌آورد؟

چرا همه از وزارت بهداشت توقع دارند؟ مساله غذا در کشور ما چندین متولی دارد، ولی با وجود این، دامنه اختیار به سازمان غذا و دارو به آن وسعت که باید باشد نیست. بخش عمده مسائل غذایی مربوط به وزارت جهاد کشاورزی است، بخشی در اختیار سازمان ملی استاندارد است، بخشی در اختیار گمرگ جمهوری اسلامی است و وزارت بهداشت و درمان نیز روی بخشی از آن نظر دارد. بنابراین مسائلی که درباره غذا در کشور ما مطرح است مربوط به همه سازمان‌های متولی می‌شود. از این رو تا وقتی که سازمان غذا و دارو جایگاه واقعی خود را به عنوان تنها مسئول نظارت بر جنبه سلامت، بهداشت، غذا و دارو پیدا نکرده این مسائل همچنان ادامه خواهد داشت.

آیا روشی وجود دارد که تراریخته بودن محصولات مشخص شود؟

حدسیاتی می‌توان زد، منتها این حدسیات پایه علمی ندارد. برای مثال گفته می‌شود میوه‌هایی که از حالت عادی درشت ترند تراریخته اند، در حالی که هیچ‌کدام از این موارد مبنای علمی دقیقی ندارد. از سوی دیگر، با رشد جمعیت و محدودیت منابع آب و خاک که در دنیا وجود دارد شاید تا چند دهه دیگر برای تامین غذای دنیا راهی جز استفاده از محصولات تراریخته وجود نداشته باشد، حتی به اعتقاد بسیاری از کارشناسان کشاورزی تا چند دهه آینده کشاورزی طبیعی امکان تامین غذای انسان را نخواهد داشت. بنابراین ضروری است که مردم نسبت به محصولات تراریخته آگاهی داشته باشند.

امروزه کشور ما نه فقط با چالش امنیت غذایی بلکه با چالش امنیت روانی در این زمینه مواجه است، آیا محصولات تراریخته سلامت انسان و محیط زیست را تهدید می‌‌کند و مصرف آن با بروز سرطان در ارتباط است؟

تاکنون ثابت نشده که محصولات تراریخته به دلیل تغییرات ژنتیکی برای سلامتی افراد زیان آور هستند، یعنی هنوز معلوم نیست که محصولات تراریخته ۱۰۰ درصد برای انسان ضرر داشته یا ۱۰۰ درصد بی خطر است. از این رو برخی واکنش‌ها مبنای علمی دقیقی ندارد. همچنین از نظر علمی وقتی غذایی را می‌خوریم مستقیما وارد بدن ما نمی‌شود، بلکه در دستگاه گوارش می‌شکند و تبدیل به اجزای مختلف می‌شود. در واقع ژن به طور کامل بعد از گوارش وارد بدن نمی‌شود و این جنبه تئوریک قضیه است. به عبارت دیگر اگر مواد غذایی را می‌خورید، دی‌ان‌ای یا ژن آن به صورت کامل وارد سیستم ژنتیک بدن ما نشده و به واحدهای تشکیل دهنده مثل قند تبدیل می‌شود و آن واحدها هم تقریبا در تمام ژن‌ها یکی است. بنده به شخصه از محصولات تراریخته استفاده می‌کنم، چون از نظر علمی هنوز ثابت نشده که ضرری برای سلامت انسان‌ها دارد. حتی اگر آزمایشی روی تست‌های حیوانی هم به طور کامل جواب مثبت دهد، نمی‌‌تواند الزاما روی نمونه انسانی هم به طور قطعی مثبت عمل کند.

آیا واردات محصولات تراریخته منع قانونی دارد؟

هیچ منعی برای واردات این محصولات وجود ندارد، به شرط آنکه مصرف کننده از ماهیت این نوع محصولات مطلع باشد. از سوی دیگر، وقتی محصولی به صورت قانونی وارد کشور می‌شود توسط وزارت بهداشت مورد بررسی قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، با محصولات غیر مجاز در محل عرضه برخورد خواهد شد، اما حضور در مرز و مبارزه با قاچاق کالاها وظیفه وزارت بهداشت نیست و متولی خاص خود را دارد.