به گزارش سرویس علمی ایسنا، این دانشگاه ها در یک تقلب آشکار علمی با پرداخت پول، نام دانشگاه خود را به مقالات برتر ارائه شده در مجلات ISI اضافه می کنند.
این حرکت ضد علمی به حدی گسترش یافته که مجله ساینس سال گذشته در گزارشی افشا کرد که بیش از 60 محقق عالی رتبه از رشته‌های علمی مختلف که همگی در فهرست اسامی بسیار ذکر شده موسسه اطلاعات علمی(ISI) قرار دارند، یک قرارداد پاره‌وقت را با دانشگاه ملک عبدالعزیز عربستان امضا کرده‌اند که بر اساس آن نام این دانشگاه را در ازای پول به عنوان همکار دوم در کنار نام خود در لیست این موسسه وارد می‌کنند!
از سوی دیگر یک موسسه دانشگاهی به اصطلاح برجسته‌تر عربستان موسوم به دانشگاه ملک سعود در ریاض تا حد زیادی با استفاده از شگرد درج نام این دانشگاه در انتشارات تحقیقاتی خارجی بدون همکاری با محققان آن، طی چهار سال گذشته چند صد پله جایگاه خود را در رتبه‌بندی جهانی بالا برده است!
رابرت کرشتر، استاد فیزیک نجومی دانشگاه هاروارد از ایمیلی سخن گفته که در آن دانشگاه شاه عبدالعزیز به وی یک قرارداد استاد مکمل و نظارت بر یک گروه پژوهشی با حقوق سالانه 72 هزار دلار در ازای افزودن نام این دانشگاه به عنوان همکار در لیست محققان برتر موسسه ISI پیشنهاد کرده بود.
دانشگاهیان داخل و خارج این کشور هشدار داده‌اند که چنین اعمالی می‌تواند از تلاشهای واقعی دانشگاههای عربستان در تغییر جایگاههای خود در مراکز پژوهشی رتبه بندی جهانی بکاهد.
دولت عربستان میلیاردها دلار برای ساخت دانشگاه جدید علوم و فناوری شاه عبدالله صرف کرده که از آزمایشگاههای فناوری پیشرفته و محققان برجسته به عنوان اعضای هیات علمی برخوردار خواهد بود. با این حال مسوولان دانشگاه های این کشور ظاهرا در تلاشند با دست زدن به تقلبهای علمی این چنینی روند پیشرفت دانشگاه های خود را تسریع کنند!
محمد القنیبط، استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه ملک سعود که اخیرا این طرحها را در مقاله‌ای در روزنامه الحیات نقد کرده، اظهار کرد: این دانشگاهها به دنبال خریدن نام هستند.
تدی فیشمان، رئیس مرکز صداقت علمی در دانشگاه کلمسون در کارولینای جنوبی اظهار کرد که این طرحها تعمدا یک تصور نادرست می‌سازند که بر اساس آن این دانشگاهها در حال انجام تحقیقات بزرگ هستند.
چهره‌های علمی که این پییشنهاد را پذیرفته‌اند نشان‌دهنده طیف گسترده‌ای از اعضای هیات علمی نهادهای نخبه در آمریکا، کانادا، اروپا، آسیا و استرالیا و همگی مرد بوده‌اند.
نیل رابرتسون، استاد برجسته ریاضی در دانشگاه دولتی اوهایو که این قرارداد را امضا کرده، اظهار کرد که هیچ نگرانی در مورد این پیشنهاد نداشته است. وی در توجیه اقدام خود افزود: این نظام سرمایه‌داری است. آنها سرمایه دارند و می‌خواند از آن چیزی بسازند!
گری گیلمور، ستاره‌شناس دانشگاه کمبریج و از دیگر افراد پذیرنده این قرارداد گفت: دانشگاهها همیشه شهرت مردم را می‌خرند. در اصل، این هیچ تفاوتی با استخدام یک محقق برجسته در هاروارد ندارد!
دانشگاه ملک عبدالعزیز ایده این کار را از دانشگاه شاه سعود گرفته بود که یک برنامه سه ساله را برای افزایش جایگاه خود در رتبه‌بندی جهانی اجرا کرده بود. پشت این جریان مردی به اسم عبدالله العثمان قرار داشته که دکترای علوم تغذیه خود را از دانشگاه آریزونا در سال 1992 دریافت کرده و در سال 2008 ریاست دانشگاه شاه سعود را بر عهده گرفت.
العثمان زمانی وارد جریان شد که دانشگاههای عربستان در رسانه‌های این کشور برای نمایش ضعیف آنها در رتبه‌بندی دانشگاههای بین‌المللی مورد انتقاد قرار گرفته بودند. در رتبه‌بندی Webometrics در سال 2006 از میان 3000 دانشگاه، دانشگاه ملک سعود در رتبه 2910 و دانشگاه ملک عبدالعزیز در جایگاه 2785 قرار داشتند. جایگاه دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد در این فهرست 1681 بود. هیچ کدام از این دانشگاهها در میان فهرست 500 دانشگاه برتر رتبه‌بندی آکادمیک شانگهای در سال 2008 قرار نداشتند.
العثمان دو برنامه را در دانشگاه ملک سعود برای تغییر اوضاع برپا کرد. یکی از آنها برنامه بورس تحصیلی دانشمند برجسته برای افزایش تعداد دانشمندان برجسته وابسته به این دانشگاه و اجرای فعالیتهای پژوهشی پیوسته با محققان بین‌المللی با قابلیت انتشار در مجلات نیچر و ساینس بوده و برنامه دیگر یک طرح استاد میهمان بود که بر اساس آن هر استاد باید سالانه پنج مقاله را در مجلات فهرست شده ISI منتشر کنند. همچنین به هر استاد مهمان در ازای هر مقاله منتشر شده با همکاری محققان دانشگاه ملک سعود مبلغ جداگانه‌ای پرداخت می‌شد.
این دانشگاه به زودی با چند دانشمند عالی رتبه اروپایی، آسیایی و آمریکایی قرار داد بست که تعداد انتشارات وابسته این دانشگاه را در سال 2010 - 2011 به سه برابر بیشتر از سال 2008 برساند.
به گفته عبدالقادر الحیدر، استاد داروسازی دانشگاه ملک سعود، بخش کوچکی از کار توصیف شده در این مقالات در این دانشگاه انجام شده بود. در نتیجه در سال 2010، این دانشگاه در میان 300 تا 400 دانشگاه برتر رتبه‌بندی شانگهای قرار گرفت.
در پی مقاله جنجالی ساینس، وزیر آموزش عالی عربستان از مقامات دانشگاه شاه سعود و شاه عبدالعزیز خواست تا یک بیانیه فوری در پاسخ به گزارش مجله ساینس برای اتهام‌زنی در مورد پرداخت پول توسط این دو دانشگاه به محققان در ازای رتبه‌بندی جهانی منتشر کنند.
به گفته چندین چهره دانشگاهی عربستان، این گزارش که با عنوان پیشنهاد پول دانشگاههای عربستان در ازای اعتبار علمی در مجله ساینس منتشر شد، شهرت دو مورد از معتبرترین موسسات علمی عربستان را خدشه‌دار کرد.
به گفته عبدالرحمان الصلحابی، رئیس برنامه پژوهش علمی دانشگاه ملک عبدالعزیز، دو دانشگاه اتهامات مطرح شده توسط این مجله را رد کرده‌اند.
به رغم اعتراف محققان خارجی به این که با دریافت پول اسم این دانشگاه ها را به عنوان همکار به مقالات خود افزوده اند الصلحابی مدعی شد: مقامات دو دانشگاه به همکاری مداوم با چندین محقق خارجی اذعان داشته اند اما تاکید کرده اند که آنها با یکدیگر تحقیقات واقعی انجام داده و اینطور نیست که آنها به آن شکل که این مجله گفته، نام دانشگاهها را برای پول در پژوهش خود قرار دهند.
