با
اجرای برجام، سرمایه‌گذاران سوئدی در تلاش هستند تا زمینه همکاری بلندمدت
خود در ایران را فراهم کنند؛ به‌طوری‌که راه‌اندازی کامل خط تولید دو شرکت
معتبر خودروسازی سوئد از جمله نشانه‌های این تصمیم است. فعالان اقتصادی این
کشور تصمیم دارند در کنار توسعه روند همکاری‌ها، بحث انتقال دانش فنی و
تکنولوژی به ایران را نیز در دستور کار قرار دهند. در قدم اول، دو شرکت
خودروسازی سوئد با رفع تحریم‌های بین‌المللی درصددند فعالیت مجدد خود در
ایران را در دو حوزه خودروهای سنگین و سواری از سرگیرند؛ اما به‌رغم
خودروهای باکیفیتی که سوئدی‌ها تولید می‌کنند، از نظر قیمت این خودروها در
رده خودروهای گران‌قیمت قرار دارند؛ به همین دلیل طرف ایرانی در حال مذاکره
با این شرکت‌ها به‌منظور ساخت خودروهایی است که توان خرید آن در کشور وجود
داشته باشد. به اعتقاد کارشناسان، با تعمیق داخلی‌سازی می‌توان شاهد کاهش
تعرفه واردات قطعات خودرو و در نتیجه کاهش قیمت تمام شده بود. فارغ از بحث
قیمت، با افزایش تولید خودرو با برند خارجی باید به زمینه‌های صادراتی آن و
تبدیل شدن به هاب منطقه توجه کرد.
هیات بلندپایه سوئدی در حالی روز گذشته وارد تهران شد که صاحبان صنایع این کشور دو هدف اصلی را از این سفر دنبال کردند. راه‌اندازی دفتر تجاری سوئد در ایران و تفاهم برای راه‌اندازی خط تولید ولوو و اسکانیا. این دو هدف را می‌توان به نوعی برنامه‌ریزی سوئدی‌ها برای حضور طولانی مدت در ایران تعبیر کرد. ارزیابی‌ها حاکی از این است که یکی از راهکارهای ورود به بازارهای کشورهای دیگر، تاسیس دفاتر تجاری است. این دفاتر، شاکله‌ای دولتی دارند، اما سیاست‌گذاری‌ها و کلیه تصمیماتی که در آنها گرفته می‌شود، از سوی بخش خصوصی است. دولت‌ها در واقع پایه اصلی را بر محوریتی که بخش خصوصی از آن طریق بتواند در بازارهای جهانی حضور داشته باشد، بنا می‌گذارند. در این شرایط دولت‌ها به هیچ‌وجه تحکمی برخورد نمی‌کنند و تاثیر مستقیمی در تجارت نمی‌گذارند؛ بلکه به دلیل اینکه بخش خصوصی امکان مدیریت و حضور در بازارها را ندارد و نمی‌تواند هزینه‌ای برای ارتباطات بین‌المللی بپردازد و دقت لازم را در رصد روابط سیاسی و امنیتی بین کشورها داشته باشد، پایه‌گذاری این دفاتر با دولت‌ها است. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد سوئدی‌ها شروط ایران برای ورود سرمایه‌گذاران را نیز به دقت در نظر داشته‌اند؛ به‌طوری که تصمیم دارند خط تولید محصولی را وارد ایران کنند که کالای رقابتی محسوب می‌شود. راه‌اندازی خط تولید ولوو و اسکانیا در ایران در حالی به‌عنوان یکی از تفاهم‌نامه‌های این سفر اعلام شده که این دو شرکت در سال‌های گذشته با برخی از خودروسازان بخش خصوصی برای تولید خودرو سنگین همکاری داشتند، اما اعمال تحریم‌های بین‌المللی همکاری این دو شرکت با خودروسازان داخلی را کمرنگ کرد. حال با رفع تحریم‌های بین‌المللی می‌توان گفت شاهد بازگشت این دو شرکت خودروسازی البته این بار با خطوط کامل تولید به کشور خواهیم بود. مشارکت در مناقصه بزرگ خط لوله ۶۰۰ کیلومتری مربوط به شرکت ملی نفت ایران یکی دیگر از تفاهم‌نامه‌هایی است که در سفر هیات سوئدی به ایران صورت گرفت.
جایگاه اقتصادی سوئد
مطابق مطالعات مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی ایران، اقتصاد سوئد همواره در گزارش‌های بین‌المللی در میان اقتصادهای رقابتی جهان قرار گرفته است. به‌عنوان مثال در گزارش رقابت پذیری جهان سال 16-2015 رتبه نهم و در گزارش سهولت کسب و کار بانک جهانی سال 2016 رتبه هشتم را کسب کرده است. در زمینه صادرات نیز سوئد به غیر از صادرات صنایع چوب و جنگل، در صادرات محصولاتی مانند ماشین‌آلات، وسایل نقلیه موتوری، محصولات فلزی و تجهیزات الکتریکی که معمولا کالاهای سرمایه‌ای هستند، دارای جایگاه مناسبی در جهان است. از سوی دیگر، سوئد در بخش صادرات خدمات نیز عملکرد خوبی از خود به نمایش گذاشته است که در این ارتباط می‌توان به رشد سریع و پویای بخش‌های خدماتی همانند کامپیوتر و فناوری اطلاعات، خدمات کسب و کار یا ارتباطات اشاره کرد. بخش تحقیق و توسعه و نوآوری از دیگر بخش‌های برجسته در اقتصاد سوئد است. به عبارت دیگر، سوئد یک کشور پیشرو در این زمینه به حساب می‌آید. سوئد در گزارش واحد نوآوری Scoreboard که به بررسی عملکرد نوآوری میان کشورهای اتحادیه اروپا می‌پردازد، در سال 2014 رتبه نخست را در میان کشورهای اروپایی کسب کرد. از نظر شاخص تحقیق و توسعه نیز سوئد از کشورهای پیشگام در اروپا است. بر اساس شاخص هزینه ناخالص داخلی برای تحقیق و توسعه در سال‌های 2008 و 2013، سوئد رتبه دوم را در اروپا داشته است. این کشور در مقایسه شدت تحقیق و توسعه در کسب و کار نیز پس از کره، فنلاند و ژاپن در جایگاه چهارم قرار دارد. همچنین سوئد در شاخص ادراک فساد که هر سال از سوی موسسه شفافیت بین‌المللی منتشر می‌شود، در سال 2015 در میان 168 کشور، جایگاه سوم را داشته و همواره جزو موفق‌ترین کشورها در حوزه کنترل فساد بوده است. بر اساس گزارش شورای سرمایه‌گذاری و تجارت سوئد، سرعت رشد اقتصاد سوئد در میان کشورهای اروپا بیش از همه بوده و دومین کشور مناسب کسب و کار است.
برنامه همکاری طولانی‌مدت
وزیر امور اتحادیه اروپا و تجارت سوئد که رئیس هیات نمایندگان تجاری سوئد نیز هست، در نشست مشترک هیات اقتصادی و صنعتی متشکل از صاحبان صنایع و مدیران عامل چند شرکت سوئدی با معاونان و مدیران سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو)، اعلام کرد: سوئدی‌ها برنامه‌های طولانی‌مدتی برای حضور در ایران دارند و در این راستا نیز شرکت‌های سوئدی بسیاری برای همکاری با همتایان خود در ایران ابراز تمایل کرده‌اند. «آن لینده» در این نشست با بیان اینکه شرکت‌های سوئدی در ایران به‌عنوان شرکای قابل اعتمادی شناخته می‌شوند که راه حل‌هایی با بالاترین استانداردها را ارائه می‌دهند، عنوان کرد: این همکاری همیشه منافع متقابلی در بلندمدت برای هر دو طرف ایرانی و سوئدی به همراه داشته است. وزیر امور اتحادیه اروپا و تجارت سوئد درخصوص زمینه‌های فعالیت این کشور افزود: سوئد در زمینه زیرساخت‌ها، حمل و نقل، مراقبت‌های پزشکی- بهداشتی و درمان، حفظ منابع و فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌صورت گسترده فعال است و علاوه بر موارد مذکور انتقال دانش و فناوری نیز از دیگر زمینه‌های فعالیت سوئد محسوب می‌شود. در این نشست، «لینده» از ورود دو شرکت خودرویی اسکانیا و ولوو با خط کامل تولید به ایران خبر داد و گفت: شاخص‌ترین شرکت‌های سوئدی در این سفر در ایران حضور یافته‌اند و بررسی‌هایی نیز برای همکاری با همتایان خود داشته‌اند که دراین خصوص می‌توان به حضور دو شرکت خودروسازی اسکانیا و ولوو با خط کامل تولید برای حضور در ایران و شرکت اریکسون اشاره کرد. وی درخصوص انتقال دانش فنی از سوئد به ایران نیز افزود: در راستای گسترش همکاری میان دو کشور، راه‌اندازی دفتر تجاری در ایران پیش بینی شده که مسوولان مربوطه و نیز وزرا در این مراسم حضور خواهند داشت و همان‌طور که همکاری‌ها به مرور زمان شکل گرفته و ادامه می‌یابد، انتقال دانش فنی و تکنولوژی نیز صورت خواهد گرفت. وی در مورد بیشترین تمرکز شرکت‌ها و مسوولان سوئدی در همکاری با ایران، بیان کرد: در مورد انرژی‌های نوین، سوئد کشور بزرگی است و راهکارهای مهمی برای همکاری با ایران دارد، در زمینه فاینانس و مسائل مالی نیز راهکارهای دیگری به منظور فعالیت مشترک با ایرانی‌ها مدنظر قرار گرفته و علاوه بر این در زمینه خودرو، حمل‌ونقل، بهداشت و انرژی‌های نوین نیز همکاری‌هایی صورت می‌گیرد.
در این نشست منصور معظمی، رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز با بیان اینکه در همه مذاکرات با هیات‌های اقتصادی تاکید داریم که نگاه شان به ایران صرفا فروش محصول نباشد، گفت: ما مسائل اقتصادی، صنعتی و تجاری خود را براساس سیاست برد – برد پیگیری می‌کنیم و ترکیب هیات اعزامی از سوئد به ایران نیز نشان می‌دهد که آنها تمایل بالایی برای همکاری با ایرانی‌ها دارند. به گفته معظمی علاوه بر این تشکیل دفتر تجاری سوئد در ایران به خوبی نشان می‌دهد تصمیم جدی در زمینه توسعه روابط اقتصادی میان دو کشور وجود دارد. معظمی درخصوص مذاکرات صورت گرفته با هیات سوئدی نیز عنوان کرد: ایدرو توافق‌نامه‌ای را به منظور مشارکت یکی از شرکت‌های تابع این سازمان با یک شرکت سوئدی در یک مناقصه بزرگ در دستور کار قرار داده که مربوط به احداث ۶۰۰کیلومتر خط لوله مربوط به شرکت نفت است که امیدواریم این توافق به‌صورت مشارکتی به قرار داد دو طرفه تبدیل شود.
معظمی همچنین در مورد دو شرکت خودرویی اسکانیا و ولوو که قرار است به‌صورت کامل در ایران فعالیت کنند نیز گفت: خط تولید اسکانیا و ولوو پیش از اعمال تحریم‌های بین‌المللی در ایران فعال بود، اما در دوران تحریم همکاری با این شرکت‌ها کمرنگ شد و برندهای دیگری جایگزین این خودروسازان در کشور شدند، اما با رفع تحریم‌های بین‌المللی شرایط برای بازگشت این شرکت‌ها فراهم شد و براساس مذاکرات صورت گرفته این دو شرکت به‌صورت خط تولید کامل برای تولید خودروهای سنگین وارد کشور خواهند شد. از سوی دیگر معظمی در مورد سفارش خودروی سواری نیز گفت: محصولات سواری سوئد از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند، اما از نظر قیمت در رده خودروهای گران قیمت قرار دارند به همین دلیل در حال مذاکره با این شرکت‌ها به منظور ساخت خودروهایی هستیم که توان خرید آن در کشور وجود داشته باشد. هر چند نیاز ما در تولید خودروهای سنگین نسبت به سواری بسیار بیشتر است. به گفته کارشناسان، تعمیق داخلی‌سازی را می‌توان یکی از روش‌های کاهش هزینه و در نهایت کاهش قیمت خودرو دانست؛ چراکه در قوانین موجود کاهش تعرفه واردات قطعات در صورت تعمیق داخلی‌سازی پیش‌بینی شده است. از سوی دیگر برخی از کارشناسان فارغ از بحث قیمت معتقدند که در خصوص ورود خطوط تولیدخودروهای سوئدی به کشور به صادرات این خودروها نیز توجه شود؛ چراکه افزایش تولید می‌تواند زمینه را برای صادرات این محصولات از ایران فراهم و عملا ایران را به یک هاب برای صادرات ولوو و اسکانیا تبدیل کند؛ رویکردی که بسیاری از کشورهای منطقه درخصوص خودروهای خارجی در پیش گرفته‌اند.
