گوشت از سفره ایرانیان پر می‌کشد؟

گوشت قرمز که از اوایل سال تاکنون روند افزایشی را در پی گرفته به گفته کارشناسان این روند تا عید و پس از آن همچنان ادامه دارد بنابراین بعید نیست که به آرامی این محصول از سر سفره های ایرانیان برچیده شده و جایگزینی برای آن انتخاب شود.

ماه‌هاست که اخبار گرانی گوشت به صورت پی در پی منتشر می‌شود. هر کدام از مسئولان در خصوص دلایلی گرانی اظهار نظرهای متفاوتی داشته اند که هر کدام از آنها جای بحث دارد اما به تازگی باز هم اتحادیه و مجمع صادرکنندگان به اتفاق نظر رسیده اند دلیل گرانی بازار را نابسامانی بازار و عدم نظارت ها دانسته اند. علاوه بر آن مسئولان ذی ربط معتقدند که گرانی گوشت در مرحله توزیع اتفاق می‌افتد. آنها برای بهتر شدن وضعیت واردات گوشت را پیشنهاد می‌دهند. 

اخیرا علی اصغر ملکی رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی با بیان اینکه برای واردات این کالا به منظور تنظیم بازار برنامه‌ریزی شده، گفت: واردات از کشورهای آسیای میانه و استرالیا انجام می‌شود.

ملکی با بیان اینکه بارندگی‌های اخیر در کردستان و غرب کشور باعث محدودشدن ورود و عرضه دام به بازار شده است، اظهار داشت: به همین دلیل قیمت گوشت گوسفندی حدود ۵۰۰ تومان در بازار افزایش یافته است. او، قیمت هر کیلوگرم شقه بدون دنبه را به منظور عرضه به مغازه‌دارها ۳۵ هزار و ۵۰۰ تومان و عرضه به مصرف‌کنندگان بین ۳۸ تا ۳۹ هزار تومان اعلام کرد و گفت: دولت نیز در حال عرضه این کالا در بازار است؛ اما به دلیل یخبندان در راه‌ها، واردات گوشت از کشورهای آسیای میانه به کشور نیز با محدودیت مواجه شده که همین مساله نیز در بازار ایجاد مشکل کرده است.

در حالی که چندی پیش رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی گفت دولت در تکاپو است تا قیمت گوشت در بازار را کنترل کند. ملکی گفته بود برنامه‌هایی داریم که گوشت گوسفند بیشتر از حد معمول وارد چرخه بازار شود تا برای شب عید، دچار مشکل نشویم. اما همچنان این افزایش قیمت گریبان مردم را گرفته است به طوری که برخی اقشار توجیه اقتصادی برای مصرف این محصول نمی‌بینند.

گفتنی است که کاهش مصرف گوشت برای سلامت جامعه پیامدهایی دارد به صورتی که اگر سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور پایین بیاید، کاهش فقر پروتئین را به همراه خواهد داشت. متاسفانه سیاست ها تاکنون به گونه ای پیش رفته است همواره حمایت از تولیدکنندگان صورت گرفته و در این میان مصرف کنندگان مظلوم واقع شده اند.

به این ترتیب زمانی که افزایش قیمت در بازار از حد معمول بالاتر برود کشش مصرف کننده‌گان به سمت خرید کاهش پیدا می‌کند. در همین حال، کاوه زرگران رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران به تازگی  اعلام کرد که سرانه مصرف گوشت قرمز در خانوار شهری طی دهه گذشته با ۲۵ درصد کاهش به ۱۱.۴۳ درصد رسیده است. او افزود: میزان تولید گوشت قرمز نیز از ۶۹۰ هزار تن سال ۱۳۸۷ به بیش از ۸۰۶ هزار تن در سال ۱۳۹۴ رسیده و ۴۵ درصد میزان تولید گوشت قرمز در کشور مربوط به گوشت گوسفند و بز است. رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه در ۹ ماهه سال جاری، حدود ۳۹ هزار دام زنده به ارزش تقریبی ۱۸۹ میلیون دلار از کشور صادر شده است، افزود: میزان واردات گوشت قرمز طی این مدت نیز ۶۷.۸ هزار تن به ارزش حدود ۲۸۲ میلیون دلار بوده است.

زرگران با اشاره به جهش قیمتی در بازار گوشت قرمز، افزود: وزارت جهاد کشاورزی برای پوشش اختلاف قیمتی تولید داخل و واردات گوشت، باید به دامداران یارانه اختصاص دهد. همچنین به گفته وی، در حال حاضر تعرفه واردات گوشت قرمز ۲۶ درصد است.

بر اساس آمار بانک مرکزی، سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور حدود ۹ گرم در روز به ازای هر یک نفر است که در مقایسه با سرانه مصرف گوشت مرغ تفاوت فاحشی دارد. به گفته وی، سرانه مصرف گوشت مرغ در کشور در حال حاضر ۲۷.۵ کیلوگرم است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان فروش توزیع‌کنندگان گوشت قرمز در کشور طی چند سال گذشته، تا یک سوم کاهش یافته است.

متاسفانه حضور تجار بی‌تجربه ایرانی در بازار گوشت استرالیا منجر به آن شده که این کشور به یکباره نرخ گوشت دام سبک را از ۵.۶۰ دلار در هر کیلوگرم به ۶.۹۳ دلار افزایش دهد.

فرهاد طاهریان، دبیر انجمن واردکنندگان فرآورده‌های دامی، نیز با بیان اینکه سیاست خودکفایی گوشت قرمز در کشور نامشخص است، می‌گوید: وجود مغایرت‌های آماری در تولید و مصرف گوشت قرمز، یکی از دلایل نابسامانی در بازار این محصول است. طاهریان همچنین، عدم تمرکز سیاست‌گذاری‌ها، اجرا و نظارت در یک نهاد واحد مانند وزارت جهاد کشاورزی را از دیگر دلایل نابسامانی در این بازار عنوان کرد و افزود: متاسفانه در مصرف گوشت قرمز و سفید به جای اصلاح الگوی مصرف، الگوسازی صورت گرفته است.

به گفته مسئولان ذی ربط با توجه به اینکه طی شش ماه ابتدای سال جاری، تعداد انبوهی دام سبک مولد کشتار شده است، به طور قطع برای نیمه دوم امسال در تامین گوشت قرمز به مشکل برخواهیم خورد.

با این وجود، عوامل بسیاری دست به دست هم دادند تا گرانی گوشت قرمز و به دنبال آن کاهش مصرف رقم بخورد. از جمله این دلایل به گفته کارشناسان، مشخص نبودن سیاست خودکفایی در تولید گوشت، وجود مشکلات ساختاری در تولید، هزینه بالای تولید گوشت در کشور، عدم وجود مدیریت یکپارچه در زنجیره تامین گوشت قرمز و عدم نظم‌پذیری و تعرفه‌گذاری مناسب برای واردات گوشت قرمز از جمله نقاط ضعف صنعت گوشت در کشور است. ضمن اینکه از دلایل عمده گرانی گوشت قرمز عدم وجود برنامه جامع کاربردی، پرورش و ذخیره‌سازی دام در کشور است. البته کم‌آبی و از بین رفتن مراتع و نیز ارسال دام‌های مولد به کشتارگاه  به این موضوع دامن زده است.