خروج دیپلمات‌ها علیه ترامپ

هنوز چند روزی از استقرار دونالد ترامپ در کاخ سفید نگذشته که سیل ریزش نیروهای تکنوکرات در وزارت خارجه شروع شد. به نوشته ایندیپندنت، تعداد زیادی از نیروهای ارشد وزارت خارجه که در دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات مشغول خدمت بودند اعلام کردند که از سمت‌های خود استعفا داده و حاضر به همراهی و همکاری با دولت جدید نیستند. گفته شده آنها «تکنوکرات‌های ارشد در تشکیلات دولتی» هستند که «دارای گرایش حزبی مشخصی نیستند». این وضعیت در حالی است که هنوز انتصاب وزیر خارجه جدید آمریکا، رکس تیلرسون، قطعی نشده است. در همین زمینه دیدگاه‌هایی مطرح شده است. منتقدان دونالد ترامپ می‌گویند این افراد ترجیح دادند به جای خدمت در دولت جدید، از مسوولیت‌های اداری کناره‌گیری کنند. منتقدان دو دلیل را برای نظر خود مطرح کرده‌اند. برخی معتقدند اهداف اعلام شده دونالد ترامپ در زمینه سیاست خارجی به شکلی نیست که کارشناسان بتوانند آنها را با رویکرد و منافع بلندمدت ایالات‌متحده در صحنه بین‌المللی منطبق بدانند یا بر قابلیت اجرایی آنها صحه بگذارند و به این ترتیب، ترجیح داده‌اند نقشی در این زمینه نداشته باشند. برخی دیگر گفته‌اند که نه تنها سیاست‌های اعلام شده دونالد ترامپ فاقد انسجام منطقی است، بلکه سازماندهی دولت به خصوص با حضور افراد غیرمتخصص با هرج و مرج و آشفتگی همراه بوده و برای تکنوکرات‌های با تجربه قابل قبول نبوده است. برخی دیگر نیز دیدگاه‌های غیرمتعارف او را در زمینه سیاست خارجی دلیل استعفای مدیران وزارت خارجه دانسته‌اند. در مقابل، منابع نزدیک به دولت «استعفای دسته‌جمعی» تشکیلات اداری و به خصوص وزارت خارجه را رد کرده‌اند. آنها می‌گویند از تعدادی از این افراد «خواسته شد» از مقام خود استعفا بدهند و در هر حال، تغییر و تحول اداری در آغاز به کار دولت جدید غیرعادی نیست. برخی از آنان نیز یادآور شده‌اند که رئیس‌جمهوری به‌خصوص با ادامه کار کارکنانی که در زمان هیلاری کلینتون در سمت وزیر خارجه به این وزارتخانه راه یافتند یا به مقامات ارشد منصوب شدند، موافق نیست.

تمرد فرمانداران و شهرداران

مخالفت با ترامپ به مقام‌های وزارت خارجه محدود نشده است. برخی مقام‌های ایالتی هم اعلام کرده‌اند که به دستورات دونالد ترامپ وقعی نمی‌نهند و سیاست‌های خود را پیش می‌برند. به گزارش بی‌بی‌سی، شماری از شهرها و نواحی ایالتی در آمریکا اعلام کرده‌اند که از دستور دونالد ترامپ برای شناسایی، بازداشت و اخراج مهاجران غیرقانونی خودداری کرده و تهدید او برای مجازات مالی این شهرها را نادیده خواهند گرفت. روز چهارشنبه، ترامپ با امضای فرمانی اعلام کرد که کمک مالی دولت فدرال را به «شهرهای پناهگاه» قطع خواهد کرد اما شهرداران و مقامات بیش از ۳۰۰ شهر بزرگ و کوچک این کشور اعلام کردند که با ماموران مهاجرتی دولت فدرال همکاری نخواهند کرد. شهرداران شهرهای بزرگی مانند نیویورک، لس‌آنجلس، شیکاگو و شهرهای کوچکتری مانند نیو هیون، سیراکیوز، اوستن، تگزاس و همچنین ده‌ها شهرک و ناحیه گفته‌اند که آماده «مبارزه طولانی» با دولت فدرال در این زمینه هستند. عنوان شهر یا «حوزه حقوقی پناهگاه» در آمریکا و کانادا به شهرها و ناحیه‌هایی اطلاق می‌شود که از همکاری با ماموران دولت فدرال برای بازداشت و پیگرد مهاجران غیرقانونی ساکن این مناطق خودداری می‌ورزند.

بیل دو بلاسیو، شهردار نیویورک گفته است که «ما از تمامی مردم شهر خود بدون توجه به اینکه از کجا آمده‌اند یا وضعیت مهاجرتی آنها چیست دفاع خواهیم کرد» و رام امانوئل، شهردار شیکاگو نیز هشدار داده است که «چه شما اهل لهستان باشید یا پاکستان، ایرلند یا هند یا جای دیگر، چه از مکزیک آمده باشید چه از مولداوی، حال که در پی تحقق رویای آمریکایی خود به شیکاگو آمده‌اید، ما به شما خوشامد می‌گوییم.» منابع آمریکایی گفته‌اند که دست‌کم ٣٩ شهر و بیش از ٣٦٠ ناحیه در آمریکا خود را «حوزه پناهگاه حقوقی» اعلام کرده‌اند اما از نظر میزان همکاری با دولت فدرال در زمینه مهاجرتی بین آنها تفاوت وجود دارد. در همین راستا، مادلین آلبرایت، وزیر خارجه سابق آمریکا در توئیتی نوشت: «من یک کاتولیک به دنیا آمده و بزرگ شدم. اما اکنون حاضرم به‌عنوان یک مسلمان و به نشانه همبستگی با آنان ثبت‌نام کنم. آمریکا باید برای همه مردم با هر دین و پیشینه‌ای باز باشد.» به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، نتایج نظرسنجی پولیتیکو حاکی از آن است که ۶۲ درصد رای‌دهندگان آمریکایی معتقدند که در حال حاضر آمریکا به‌طور فاحش در مسیری اشتباه حرکت می‌کند. بیش از ۵۰ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی نیز اعلام کرده‌اند که پوشش رسانه‌ای فعالیت‌های ترامپ در شبکه‌های اجتماعی بیش از اندازه است. این نظرسنجی از ۲۰ تا ۲۲ ژانویه و با میزان خطای 2 درصد انجام شده است.

ترامپ با «می» دیدار کرد

ترزا می ‌روز گذشته با ترامپ دیدار کرد. اهمیت این دیدار از آن رو است که ترامپ با روند جهانی‌گرایی مخالف است و ترزا می ‌نیز رهبری کشوری را به دست گرفته است که در آن مردمش خواسته‌اند از اتحادیه اروپا بیرون بیاید. به گزارش سی‌ان‌ان، روز جمعه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور جدید ایالات‌متحده نخستین دیدار رسمی خود را با ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا در دفتر بیضی شکل کاخ سفید انجام داد.

هر دو رهبر کشورهای ایالات‌متحده و بریتانیا از انگیزه‌های سیاسی قوی برای انجام این دیدار برخوردار بودند. احتمال دارد انگیزه آنها نشانه‌ای بر این بوده که با موفقیت توانسته‌اند دولت‌های جدید را تحویل بگیرند. نخست‌وزیر بریتانیا که پس از دیوید کامرون مسوولیت هدایت این کشور را بر‌عهده گرفته اعلام کرده است که کشورش پس از خروج از اتحادیه اروپا قصد دارد قراردادهای تجاری جدیدی را با سایر کشورها امضا کند. از این‌رو امضای قرارداد تجاری با ایالات‌متحده جزو برنامه‌های ترزا می ‌در فرآیند خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به حساب می‌آید. البته ترامپ نیز بسیار مایل به امضای قرارداد تجاری با بریتانیا است تا وعده خود را مبنی بر بازنگری در قراردادهای تجاری ایالات‌متحده عملی کند. اگر باراک اوباما در دوران ریاست‌جمهوری خود میل به جهانی‌گرایی داشت و از قراردادهای چندجانبه دفاع می‌کرد، ترامپ قصد دارد این قراردادها را به سمت قراردادهای دوجانبه سوق دهد. برای ترامپ امضای قرارداد با متحد دیرین خود یک موفقیت است، زیرا اوباما به‌رغم اینکه رابطه خوبی با بریتانیا داشت اما توجه بیشتر خود را روی اتحادیه اروپا متمرکز کرده بود. یکی از مقامات آمریکا به سی‌ان‌ان گفته که امضای قرارداد با بریتانیا درست همان مدلی است که رئیس‌جمهوری جدید ایالات‌متحده به دنبال آن است. قرارداد تجاری بریتانیا و ایالات‌متحده در واقع پاسخ به کسانی است که از ترامپ به دلیل سیاست‌های حمایتی (از سرمایه‌گذاران داخلی) به شدت انتقاد کرده بودند و منتقدان می‌گفتند ترامپ مخالف هر نوع قرارداد تجاری با سایر دنیا است. او با امضای قرارداد با بریتانیا قصد دارد نشان دهد وی مخالف هر نوع قرارداد تجاری نیست و او تنها با قراردادهای چند ملیتی مشکل دارد و به صراحت نیز اعلام کرده است در دوره خود با این نوع قراردادها مخالفت خواهد کرد.

این دیدار اما در حالی صورت گرفت که ترامپ هنوز وزیر بازرگانی ندارد. او یک روز قبل از ملاقات با نخست‌وزیر بریتانیا، در دیداری که با قانون‌گذاران فیلادلفیا داشت به آنها گفته بود: «من با خانم نخست‌وزیر قرار ملاقات دارم، همانگونه که می‌دانید دیدار با نخست‌وزیر بریتانیا مهم است... من هنوز وزیر بازرگانی ندارم، به همین دلیل مجبورم که خودم اداره جلسه را بر عهده بگیرم که البته جای نگرانی نیست.» سی‌ان‌ان می‌نویسد: دیدار ترامپ با نخست‌وزیر بریتانیا حاوی این پیام است که رئیس‌جمهوری جدید ایالات‌متحده از موضعی قوی، ترزا می ‌را به‌عنوان اولین میهمان خارجی خود پذیرفته است. اگرچه ترامپ روز جمعه توانست تا با رئیس دولت متحد دیرین خود دیدار داشته باشد و برخی آن را نشانه موفقیت دولت ترامپ ارزیابی کرده‌اند اما یک روز پیش از دیدار این دو رهبر، رئیس‌جمهوری مکزیک اعلام کرد که به دلیل سیاست‌های ترامپ سفر خود را به واشنگتن لغو کرده است. در این‌باره دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز پنج‌شنبه گفت اگر قرار است مکزیک پول دیوار مرزی میان دو کشور را نپردازد رئیس‌جمهوری این کشور باید سفر برنامه‌ریزی شده‌اش را به واشنگتن لغو کند. در واقع این اظهارات ترامپ واکنشی به توییت روز چهارشنبه انریکو پینا نیه‌تو، همتای مکزیکی‌اش است که گفته بود: «من بارها گفته‌ام و یکبار دیگر نیز می‌گویم که مکزیک هزینه ساخت هیچ دیواری را نمی‌پردازد.»

به نظر می‌رسد روابط مکزیک با آمریکا در دوران ترامپ مجددا دچار بحران‌هایی از این دست شود. رئیس‌جمهوری آمریکا روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت: «ایالات‌متحده ۶۰ میلیارد دلار کسری تجاری با مکزیک دارد. از ابتدای اجرایی شدن نفتا این قراردادی یک طرفه بوده است با ارقام بسیار بالایی... چه شغل و شرکت‌هایی که از دست رفته‌اند.» افزون بر این، اصرار ترامپ بر ساخت دیوار در مرز با مکزیک که طی یک فرمان اجرایی از سوی رئیس‌جمهوری در دستور کار قرار گرفته است رابطه بین این دو رئیس‌جمهور را به شدت تنش‌زا کرده است.