اختلال آب و الکترولیت عبارت است از وجود یک عدم تعادل در آب و نمک هایی (الکترولیت هایی) که برای کار طبیعی بدن لازم هستند.
کد خبر: ۱۴۳۳۸۰
به گزارش ایران اکونومیست؛ الکترولیت های ضروری برای کار بدن عبارتند از: سدیم، پتاسیم، کلسیم، بی کربنات و فسفات. تمام قسمت های بدن در مایعی که حاوی نسبت های دقیقی از آب و نمک های طبیعی است شناور هستند. مایعات بدن همواره در یک حالت ثبات درونی قرار دارند به نحوی که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها از تعادل خاصی برخوردار است. در این میان برخی از شایع ترین علائم اختلال آب و الکترولیت در بدن عبارتند از:
خشکی دهان
پوست چروک
افزایش یا کاهش ادرار
خستگی
ورم دست ها و پاها و یا شکم
احتقان و ورم ریوی
ضعف و گیجی
نامنظم بودن ضربان قلب
تعادل مایعات و الکترولیت ها برای اعمال حیاتی بدن، ثبات فشار خون، لخته شدن خون، حفظ استحکام استخوان ها و دندان ها، بهبود عملکرد اعصاب ضروری است. با این حال عدم تعادل الکترولیت ها در بدن می تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
مصارف دارویی: مصرف برخی از داروها می تواند منجر به کاهش سطح الکترولیت ها در بدن شود. به عنوان مثال داروهای خاصی که باعث تعریق بیش از حد می شوند، مانند دیورتیک ها. برخی از داروهای تجویزی مانند آنتی بیوتیکها، هورمون کورتیکواستروئید مانند هیدروکورتیزون، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مانند سیکلوسپورین برای جلوگیری از رد پیوند اعضا نیز می تواند باعث عدم تعادل الکترولیت شود. افراد در معرض شیمی درمانی یا بیماری های قلبی نیز در معرض اختلال آب و الکترولیت هستند.
ضعف رژیم غذایی: تجربه علائم عدم تعادل الکترولیت مانند سرگیجه، بی حسی، خستگی، یبوست، درد مفاصل، سردرد، نفخ، سوء هاضمه، اسپاسم های عضلانی و ضربان غیر طبیعی قلب شاید نشان دهنده پیروی از یک رژیم غذایی فقیر باشد. رژیم غذایی الکترولیت پسند و متعادل شامل مصرف میوه ها و سبزیجات در رنگ های مختلف و غنی از پتاسیم مانند هندوانه، پرتقال، اسفناج، سیب زمینی شیرین، و موز است. اگر شما در جذب برخی از این اقلام غذایی به خاطر مشکلات گوارشی مشکل دارید، می توانید مکمل های مواد معدنی را مصرف کنید؛ به عنوان مثال روزانه 600 تا 1000 میلی گرم سیترات منیزیم.
درمان سرطان: اگر شما تحت درمان های سرطان و تجربه علائمی مانند تهوع، ضعف عضلانی، سرگیجه یا خستگی هستید، ممکن است این نشانه عدم تعادل الکترولیت باشد. شیمی درمانی می تواند سطح آب بدن را به دلیل عوارض جانبی مانند اسهال، کاهش اشتها، و استفراغ، کاهش دهد.
بیماری های کوتاه مدت: اغلب اوقات عدم تعادل الکترولیت می تواند ناشی از ابتلا به بیماری هایی مانند آنفلوانزا باشد. این اتفاق به دلیل تعریق بیش از حد، کم آبی بدن، اسهال و استفراغ رخ می دهد. طبعا هر بیماری که باعث تب بالا، استفراغ، یا اسهال برای دوره های طولانی شود، می تواند تعادل الکترولیت بدن را به هم بزند و فرد را در معرض خطر کم آبی قرار دهد. زنان باردار نیز به خاطر دوره های تهوع و استفراغ مداوم در معرض این خطر هستند.
بیماری های کلیوی: عدم تعادل الکترولیت یک نگرانی عمده برای بیماران مبتلا به آسیب های کلیه است. کاهش عملکرد کلیه همراه با عدم تعادل آب و الکترولیت تعریف می شود.
اختلالات عدد درونریز و اختلالات هورمونی: بیماران مبتلا به دیابت بی مزه نشانه های عدم تعادل آب و الکترولیت را تجربه می کنند. عوارض بیمار شامل، بی آبی و عدم تعادل الکترولیت ها است. خشکی دهان، ضعف عضله، کاهش فشارخون، گود رفتن چشمان، تب، سر درد، تند شدن سرعت قلب، کاهش وزن، خستگی یا بی‌حالی، تهوع، ازدست دادن اشتها، دردهای عضله ناشی از کم آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت ها رخ می دهد.
آزمايش ادرار، مدفوع، خون و الكتروليت‌ها، خصوصا سديم، كلر و پتاسيم؛ گاهي هم بررسي هاي راديواكتيو در مورد كل آب بدن انجام مي گيرند.
به هنگام بروز بيماري هاي جدي، تعادل مايعات (ورودي و خروجي) را در منزل ثبت كنيد. به اين ترتيب كه ميزان مايعات نوشيده شده و ميزان ادرار روزانه مشخص شود.
روزانه خود را وزن كنيد. هرگونه افزايش يا كاهش ناگهاني وزن ممكن است نشان دهنده تغييرات مايعات بدن باشد. اگر وزن شما در عرض يك روز نزديك 2 كيلوگرم يا بيشتر پايين يا بالا رود، باید از نظر تشخیص عدم تعادل الکترولیتی به پزشک مراجعه کنید.
