وضعیت دارویی کشور پس از برجام

به گزارش ایران اکونومیست؛  روزنامه شهروند در ادامه می نویسد: پس از ماجرای تحریم‌های دارویی و محدودیت ورود تجهیزات پزشکی، بیماران، بیمارستان‌ها و مراکزدرمانی و داروخانه‌ها، آنها که دردهای نبود دارو و تجهیزات دارویی را با پوست و استخوان‌شان، احساس کرده بودند، می‌دانستند که نبود این داروها، معادل است با مرگ، با تشدید دارو و افزایش تعداد بیماران. از یک‌سال گذشته اما اگر تحولات درهر بخش صنعتی کشور را نادیده بگیریم، اتفاقاتی که درحوزه دارویی و این صنعت رخ داد، برکسی پوشیده نیست.

دیروز رسول دیناروند، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو، چند روز پس از سالگرد اجرای برجام، ازتحولات این بخش صحبت کرد. او گفت که: «پس ازبرجام، استقبال از سرمایه‌گذاری خارجی درصنعت دارویی ایران، به شدت افزایش پیدا کرده و برخی شرکت‌ها مراحل اولیه سرمایه‌گذاری در ایران را هم طی کرده‌اند.» به گزارش خبرآنلاین، او به مشکلاتی که با نقل‌وانتقال دارو ایجاد می‌شد، هم اشاره کرد: «هزینه این نقل‌وانتقالات باعث می‌شد که قیمت یک دارو تا ۱۰‌درصد بیشتر هم گران شود. چیزی که امروزه به حالت عادی برگشته و قیمت دارو را تا حدودی ارزان‌تر کرده ‌است.» او ادامه داد: «درپی توافق هسته‌ای، هرماه ٧٠٠‌میلیون دلار از دارایی‌های ایران برای تأمین این کالاها آزاد شد. زمانی که تحریم‌ها وجود داشتند، ارتباط ما بسیار محدود بود و پول‌های ایران درکشورهای دیگر بلوکه شده بود، اما راهی محدود برای تهیه کالاهای پزشکی همچنان وجود داشت. بعد از دستیابی به توافق نهایی در‌سال ۹۴، این راه به‌طور کامل توسعه پیدا کرد و از دارایی‌های ایران درهمه کشورها ازطریق بانک‌های متعدد برای سفارش کالا می‌توانست استفاده شود. برای همین دراین مدت ما محدودیت جدی برای انتخاب بانک و در نوبت‌‌ماندن و همه محرومیت‌های زیادی که دراین چند ‌سال اخیر داشتیم، نداریم.» حالا به گفته رئیس سازمان غذا و دارو، سیاست این سازمان پس از توافق هسته‌ای توسعه واردات نیست، بلکه جذب سرمایه‌گذاری برای تولید به صورت مشارکتی در ایران و توسعه صادرات آن به کشورهای خارجی برایمان از اهمیت بیشتری برخوردار است.

او ادامه داد:« پس ازبرجام، علاوه برکاهش هزینه‌ها، تقریبا صاحب تمام خطوط دارویی درکشور هستیم، ٩٠ کارخانه تولید دارو درکشور داریم؛ درعین حال ١٦٠ شرکت تولید دارو درکشور وجود دارد که به شیوه‌های مختلف مانند تولید قراردادی فعالیت می‌کنند.»


تولید در کارخانه‌ها رونق گرفت و کمبود دارویی مرتفع شد
اینها روایت رئیس سازمان غذا و دارو از وضع پسابرجام است، وضعیتی که منجر به بهبود شرایط دارویی کشور شد و ازسوی خیلی از کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه دارویی کشور، مورد تأیید است. یکی از این کارشناسان حوزه دارو، محمود‌ هادی‌پور است. او معتقد است که: «برجام کمک زیادی به بازار دارویی کشور کرد، به ‌هرحال قبل از برجام، امکان نقل‌وانتقال ارز وجود نداشت و ما نمی‌توانستیم به صورت مستقیم برخی از داروها را وارد کشور کنیم، اما حالا میزان داروهای فوریتی که به کشور وارد می‌شود، خیلی کاهش یافته است و شرکت‌های اصلی که در ایران نمایندگی دارند، داروها را خودشان می‌آورند.»

داروهای فوریتی داروهایی وارداتی هستند که با کمبود مواجه می‌شوند و شرکت اصلی آنها را وارد نمی‌کند یا تولیدشان متوقف نمی‌شود. حالا براساس گفته‌های این کارشناس دارو، ما مشکلی در زمینه داروهای فوریتی نداریم: «قبلا شعار می‌دادند که ما باید خودکفایی را در زمینه تولید دارو ایجاد کنیم، به همین دلیل ما حتی در زمینه مواد اولیه دارویی هم به کشورهای دیگر وابستگی داشتیم، حتی مواد اولیه داروهای تولیدی ایران را هم ازخارج وارد می‌کردیم، اما بعد از برجام، تولید درکارخانه‌ها رونق گرفت و کمبود دارویی مرتفع شد.»

با همه این اتفاقات، اما به گفته این کارشناس دارویی، هنوز دربخش صنعت دارویی، انتقادهایی وارد است: «ما یک مقدار در زمینه سیاست‌های کلی با مشکل مواجه هستیم، ما بعد ازبرجام فرصت بیشتری در زمینه سرمایه‌گذاری بخش دارویی داشتیم، برجام برای ما فرصت ایجاد کرد اما استفاده ازاین فرصت مهم‌تر بود که متأسفانه دربخش‌هایی خیلی به آن توجهی نشد.»

او ادامه داد: «مثلا، شرکت‌های تولید‌کننده داروهای ژنریک، می‌توانستند در ایران سرمایه‌گذاری کنند، برجام خیلی می‌توانست تولید دارو را گسترش دهد و اشتغالزایی ایجاد کند، هرچند تا حدودی این اتفاق هم افتاد، اما می‌توانست بیشتر از این هم باشد و به توسعه اشتغال کمک بیشتری کند.»

به گفته او، بعد ازبرجام، ریسک سرمایه‌گذاری دربخش دارو، پایین آمد: «درکنار همه اینها باید این را هم اضافه کرد که دربخش سرمایه‌گذاری دارو درکشور، سیاست‌هایی به دولت تحمیل می‌شود که خیلی تمایلی به رشد سرمایه‌گذاری خارجی ندارد، اینها موانعی بر سر راه توسعه به‌ویژه دربخش دارویی ایجاد می‌کند، چراکه سرمایه‌گذاری‌های خارجی، خیلی به نفع شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی نیست. این شرکت‌ها، سرمایه‌گذاری‌های خارجی را خطری برای خودشان می‌دانند. اخیرا هم تولیدکننده‌های دارویی دریک جلسه رسمی با مسئولان دولتی، از آنها خواسته بودند تا مانع ورود دارو و سرمایه‌گذاری‌های دارویی شوند.»‌

هادی‌پور به اهمیت برداشته‌شدن مشکلات ارزی درتوسعه دارویی کشور هم اشاره کرد: «کشوری که نتواند تبادل ارزی داشته باشد، کشور مرده‌ای است، ما قبل ازبرجام چنین وضعیتی داشتیم، این درحالی بود که ورود برخی داروها به ایران که کاربرد دوگانه داشت، هم ممنوع بود، اما حالا شاهد هستیم که شرایط دارویی ایران از وضع قرمز به وضع سفید تغییر کرده است، البته معتقدم که می‌توانست خیلی بهتر از اینها هم باشد.»