برجام زمینه ساز برگزاری بزرگ ترین نشست اقتصاد خارجی ایران شد

به گزارش ایران اکونومیست؛ بنا به گزارش نهایی سیزدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری های ایران و روسیه که از 21تا 23 آذر ماه برگزار شد، دو وزیر دولت این کشور، شماری از مقام های بلندپایه اقتصادی خصوصی و دولتی از جمله نفتی در تهران حضور یافتند.
در این اجلاس، الکساندر نوواک و لف کورنتسوف وزیران انرژی و امور قفقاز، رئیس راه آهن روسیه چهار معاون وزیر و نمایندگان تقریبا تمامی بخش های اقتصادی و صنعتی، رئیسان یا معاونان شرکت های بزرگ نفتی و گازی از جمله لوک اویل، گازپروم، تات نفت و و زاروبژنفت شرکت داشتند.
دلیل دیگری که نشست تهران را در تاریخ روابط اقتصادی خارجی ایران بی سابقه کرد، حضور هیات 300 نفری مذاکره کننده روسی در قالب کارگروههای رسمی کمیسیون مشترک و همچنین گروه دوم شامل 270 فعال اقتصادی و سرمایه گذار به عنوان نماینده 180 شرکت بزرگ در همایش فرصت های افزایش همکاری های ایران و روسیه است که در هتل المپیک برگزار شد.
بنا به اطلاعات گزارش نهایی نشست که از سوی بخش اقتصادی سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو تدوین شده است، افزون بر نوواک وزیر انرژی و رئیس روسی کمیسیون مشترک، محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که رئیس ایرانی کمیسیون است، شمار دیگری از وزیران و مقام های بلندپایه دو کشور، مهدی سنایی سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو و لوان جاگاریان همتای وی نیز شرکت داشتند.
با توجه به هیات 570 نفری روسی و برگزاری اجلاس با همتایان ایرانی، بیش از 1000 نفر از مقام ها و کارشناسان دو کشور در سطوح مختلف در نشست های عمومی و تخصصی تهران شرکت داشتند، که بی سابقه بی شمار می رود.
برنامه ریزی این نشست گسترده از سوی سفارت ایران در روسیه و مقام ها و نهادهای مسئول این کشور سبب شد، شمار شرکت کنندگان در اجلاس تهران نسبت به سال 94 مسکو که فقط 180 نفر شرکت داشتند، بیش از پنج برابر افزایش یابد.
از سوی دیگر، برای نخستین بار کارگروه انرژی برای توسعه روابط دوجانبه در این بخش تشکیل و کار خود را آغاز کرد.
از سوی دیگر، در نشست سال 95 کمیسیون مشترک ایران و روسیه، 10 سند همکاری کلان دارای بار مالی و تعهد این کشور برای تامین اعتبار چندین پروژه امضا شد که پیش از آن روابط دو کشور شاهد چنین قراردادهایی نبوده است.
از جمله این موارد می توان به تخصیص دو میلیارد و 200 میلیون دلار اعتبار برای اجرای دو پروژه ریلی و نیروگاهی اشاره کرد که روسیه متقبل شده است.
یکی از این دو قرارداد، برنامه نهایی شده ساخت چهار واحد نیروگاه بخار در بندرعباس با توان تولید کلی 1400 مگاوات انرژی است که 85 درصد هزینه یک میلیارد و 600 میلیون دلاری آن را روسیه و 15 درصد دیگر را نیز ایران تامین می کند.
تکنوپروم اکسپورت وابسته به شرکت بزرگ روس تک مسئولیت اجرای نیروگاه حرارتی بندرعباس را در زمان پیش بینی شده 56 ماه با استفاده از همکاری شرکت های ایرانی بر عهده دارد که با شرط «واگذاری کامل و آماده به کار» تحویل می دهد و وام تخصیص یافته نیز پنج سال پس از آغاز بهره برداری با کارمزد 2،77 درصد پرداخت خواهد شد.
همچنین در مباحث تهران پیشنهادهای دیگری مورد توافق اولیه قرار گرفت که اجرای آنها می تواند، عرصه روابط اقتصادی ایران و روسیه در بخش بازرگانی و مبادلاتی را از حدود دو میلیارد دلار سال 2016 که نسبت به 2015 حدود 80 درصد رشد داشت، بیشتر دگرگون کند.
همکاری های راهبردی در بازار جهانی نفت، ذخیره زیرزمینی گازی، تولید ال ان جی با همکاری کشور ثالث، ساخت مشترک هواپیمای ایلیوشین به صورت لیزینگی، تولید بالگرد و لوکوموتیو، خرید بالگردهای امداد درمانی، بازگشت مجدد شرکت های روسی به بازار ذوب آهن ایران، امکان خرید چهار دستگاه توربین صنعتی به ارزش 200 میلیون دلار، پوشش مشترک بیمه ای و همچنین قراردادهای مشارکتی و شروع مذاکرات تجارت آزاد از پیشنهادهای طرف روسی بود.
هیات ایرانی نیز در نشست تهران، آمادگی بانک صنعت و معدن برای مشارکت در طرح های انرژی، همکاری برای اکتشاف منابع نفتی در بستر بسیار ژرف آبی، طرح نیروگاه برقابی روی سد دز، بازسازی نیروگاه رامین اهواز و خرید برق از روسیه را مطرح کرد که قرار شد مذاکرات تخصصی از سوی کارگروههای مسئول هر حوزه پیگیری شود.
سنایی سفیر ایران در فدراسیون روسیه نیز در باره افق رو به گسترش همکاری های دو کشور با توجه به نشست ها و توافق های انجام گرفته، اعلام کرده است که روابط تهران و مسکو در همه ابعاد و زمینه های سیاسی، منطقه ای و اقتصادی در حال توسعه است.
وی در چارچوب برنامه های کاری ارتقای روابط ایران و روسیه از جمله نشست تهران گفت: اسناد زیادی از جمله سرمایه گذاری مشترک، تسهیلات صدور روادید بین دو کشور، گمرکی و تولیدات سبز امضا شده و در حال اجرا است.
سفیر ایران در مسکو اظهار کرد: مجموعه اقدام های انجام شده به ویژه توافق کاهش تعرفه ها، گذرگاه سبز گمرکی، اجتناب از اخذ مالیات مضاعف و حمایت از سرمایه گذاری مشترک، سبب پرشتاب تر شدن حرکت شکل گرفته با هدف توسعه روزافزون روابط اقتصادی با روسیه در آینده است.
سنایی همچنین با اشاره به 9 دیدار برگزار شده بین حسن روحانی و ولادیمیر پوتین رئیسان جمهوری دو کشور و تاکید سران بر گسترش بیش از پیش همکاری ها، اظهار کرد: افزون بر موفقیت در گسترش روابط دوجانبه، تعامل های تهران و مسکو در زمینه های مختلف دیگر از جمله منطقه ای و خاورمیانه هم به نتیجه رسیده و در حال انجام است و امروز روشن ترین زمان همکاری ها در طول تاریخ مناسبات ایران و روسیه به شمار می رود.
هرچند دو کشور پیش از برجام نیز روابط اقتصادی داشتند، ولی تحریم ها و ممنوعیت های مبادلات بانکی اتحادیه اروپا، آمریکا و سازمان ملل علیه ایران، افزون بر اینکه اجرای برنامه های بزرگ و جدید همکاری ها و طرح های مشترک را ناممکن کرده بود، بسیاری از طرح های در حال اجرا نیز متوقف شد.
از این رو، نشست آذر ماه تهران که در برگیرنده توافق ها و قراردادهایی با میلیاردها دلار ارزش در بخش های مختلف و دریافت اعتبار است، پس از برجام برگزار شد، زیرا سایه ممنوعیت ها بر همکاری های خارجی اقتصادی ایران با تائید برنامه لغو تحریم های در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از بین رفت.
از سوی دیگر، ایران و روسیه می خواهند با شتاب بخشی به برنامه توسعه همکاری ها، ارزش روابط اقتصادی را تا پایان 2017 به سالانه چهار میلیارد دلار برسانند که با توجه به مزیت های نزدیک بودن بازارهای مصرف، مسیرهای کم هزینه حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینی و همچنین ترکیبی و آشنایی به نیازهای متقابل توان، افزایش بیش از سطح پیش بینی شده نیز وجود دارد.
27 دی ماه نخستین سالگرد آغاز اجرایی شدن توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 (پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان) موسوم به «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترک) است.
برجام 23 تیر 1394 پس از 20 ماه مذاکرات فشرده و سخت که از آن به عنوان «مذاکرات قرن» نام برده می شود، بین ایران و کشورهای 1+5 امضا شد.
این توافق 29 تیرماه 1394 با تصویبت قطعنامه 2231 در شورای امنیت سازمان ملل به عنوان یک سند جهانی ماهیت حقوقی و لازم الاجرا یافت و بدین ترتیب در یک روز 6 قطعنامه قبلی تحریمی این شورا را علیه ایران لغو و اتحادیه اروپا نیز همان روز برجام را تائید کرد.