ژاپن بزرگترین شریک نفتی ایران/سامورایی‌ها از چین هم سبقت گرفتند

هر چند از چین و روسیه به عنوان دو شریک راهبردی صنعت نفت در دوران پسابرجام یاد می‌شد، اما شرکت‌های ژاپنی با آغاز مذاکره و امضای چندین تفاهم نامه و حتی قرارداد در توسعه بخش بالادستی صنعت نفت، احداث پالایشگاه و مشارکت در ساخت طرح‌های پتروشیمی، اکنون به بزرگترین شریک نفتی ایران تبدیل شده‌اند.

به عبارت دیگر در طول حدود یکسال گذشته تاکنون، در سطح همکاری و مبادلات ایران در دو حوزه صادرات و تجارت نفت خام و سرمایه‌گذاری با شرکت‌های مختلف، ژاپنی‌ها با افزایشی قابل توجهی توانسته‌اند در جایگاه مناسبی قرار گیرند.

در حوزه تجارت نفت، هم اکنون شرکت ملی نفت ایران موفق به امضای قراردادهای فروش نفت با اکثر پالایشگاه‌های بزرگ نفتی ژاپن شده؛ به طوری‌که تاکنون قراردادهای یکساله و بلندمدتی با اکثر غول‌های پالایش نفت ژاپن همچون شرکت «جی ایکس اویل اند انرژی»، «ایده میتسو»، «شواشل»، «توتن جنرال سکیو» و «کازمو» امضا کرده است.

در شرایط فعلی با وجود کاهش تقاضا برای واردات نفت خام توسط ژاپن؛  حجم صادرات نفت ایران با افزایشی نزدیک به دو برابری نسبت به دوره تحریم، به حدود ۲۱۴ هزار بشکه در روز رسیده و رقابتی شانه به شانه با قطر برای تصاحب عنوان سومین تامین‌کننده نفت،  با سرزمین آفتاب تابان آغاز شده است.

ورود ۵ شرکت ژاپنی به بخش بالادستی نفت ایران

به گزارش مهر، همزمان با رکورد شکنی‌های ایران برای فروش نفت به ژاپن، در سرمایه‌گذاری بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران هم تاکنون، شرکت‌های ژاپنی بالاترین سهم را در رقابت با شرکت‌های روسی، چینی و اروپایی به خود اختصاص داده اند.

بر این اساس در لیست ۲۹ شرکت تایید صلاحیت شده شرکت ملی نفت ایران که چند روز قبل منتشر شد، ژاپنی‌ها با ۴ شرکت رکوردار شرکت‌های صاحب صلاحیت برای همکاری نفتی با ایران هستند. به عبارت دیگر، در این لیست، شرکت‌های ژاپنی با ثبت چهار شرکت شامل اینپکس، میتسویی، میتسوبیشی و شرکت اکتشاف نفت ژاپن درحالی پیشتاز شده اند که پیش‌بینی می شود به زودی نام شرکت ماروبنی هم به لیست شرکت های دارای صلاحیت خارجی شرکت ملی نفت ایران هم افزوده شود.

در حال حاضر، بزرگترین مذاکره نفتی ایران و ژاپن در بخش بالادستی به توسعه میدان نفتی آزادگان بازمی‌گردد و حتی تفاهم‌نامه همکاری با اینپکس ژاپن برای توسعه یکی از بزرگترین میادین نفتی کشور امضا شده است.

در این بین، غلامرضا منوچهری، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران هفته جاری در جمع خبرنگاران از سبقت اینپکس ژاپن از سایر شرکت‌های خارجی از جمله توتال برای توسعه آزادگان به عنوان یکی از بزرگترین میادین نفتی ایران خبر داده است.

صف ژاپنی‌ها برای امضای قراردادهای پالایشگاه‌سازی

فعالیت و مشارکت شرکت‌های ژاپنی بر خلاف تمامی کشورهای علاقه‌مند برای سرمایه گذاری در صنعت نفت، صرفا در بخش بالادستی محدود نشده و شرکت‌های ژاپنی تاکنون تفاهم‌نامه و مذاکرات متعددی برای امضای قرارداد ساخت، توسعه و بهینه سازی پالایشگاه‌های قدیمی نفت ایران امضا کرده‌اند.

عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با اشاره به پیشتازی شرکت‌های ژاپنی در پروژه‌های جدید پالایشگاهی ایران در پسابرجام، گفته است: تاکنون پنج شرکت بزرگ ژاپنی با ایران مذاکره و حتی تفاهم نامه‌هایی بین دو طرف امضا شده است.

از این رو، تاکنون تفاهم نامه‌ای با شرکت «جی اس نیپتون» ژاپن برای اجرای طرح کاهش ظرفیت تولید نفت کوره پالایشگاه تبریز، تفاهم نامه‌ای با «نیپون اویل» ژاپن برای اجرای طرح ادغام فرآیند پالایشگاه و پتروشیمی تبریز و اجرای اولین طرح پتروپالایشگاه کشور مذاکراتی با «جی سی سی پی» ژاپن به منظور اجرای طرح کاهش تولید نفت کوره در پالایشگاه نفت تهران، تفاهم نامه و مذاکراتی با دو شرکت ژاپنی «ماروبنی و چیودا» برای اجرای طرح کاهش تولید نفت کوره پالایشگاه نفت بندرعباس انجام گرفته است.

علاوه بر این، شرکت «کوزومو اویل» ژاپن، همکاری‌های خود را برای ارائه مشاوره‌های فنی و آموزشی با شرکت‌های پالایش نفت ایران را آغاز کرده تا عملا پای پنجمین شرکت بزرگ پالایشی ژاپن به صنعت نفت کشور باز شود.

در این بین هم اکنون، رقابتی بین شرکت‌های ژاپنی برخی از شرکت‌های چینی و کره جنوبی همچون ساینوپک، دایلم، اس‌کی در بازار ۱۴ میلیارد دلاری توسعه، بازسازی و بهینه‌سازی صنایع پالایش نفت کشور آغاز شده است.

فهرست همکاری شرکت‌های نفتی ژاپن در ایران

نام شرکت	نوع همکاری با صنعت نفت ایران
جی ایکس اویل اند انرژی	امضای قرارداد خرید نفت از ایران
ایده میتسو	امضای قرارداد خرید نفت از ایران
شواشل	امضای قرارداد خرید نفت از ایران
توتن جنرال سکیو	امضای قرارداد خرید نفت از ایران
کازمو	امضای قرارداد خرید نفت از ایران
اینپکس	امضای تفاهم نامه توسعه میدان نفتی آزادگان
میتسویی	مشارکت در بخش بالادستی صنعت نفت و پتروشیمی
میتسوبیشی	مشارکت در بخش بالادستی صنعت نفت
شرکت اکتشاف نفت ژاپن	مشارکت در بخش بالادستی صنعت نفت و طرح های اکتشاف نفت
جی اس نیپتون	امضای تفاهم نامه اجرای طرح کاهش تولید نفت کوره پالایشگاه تبریز
نیپون اویل	امضای تفاهم نامه اجرای طرح ادغام فرآیند پالایشگاه و پتروشیمی تبریز
جی سی سی پی	امضای تفاهم نامه اجرای طرح کاهش تولید نفت کوره پالایشگاه تهران
JGC	مذاکره برای اجرای طرح های بهینه سازی پالایشگاه های نفت
چیودا	مذاکره برای اجرای طرح کاهش نفت کوره پالایشگاه بندرعباس
کوزومو اویل	امضای تفاهم نامه ارائه مشاوره فنی و آموزشی به پالایشگاه های نفت
ماروبنی	امضای قرارداد تامین یوزانس طرح های پتروشیمی
ایتوچو	امضای قرارداد تامین یوزانس طرح های پتروشیمی

امضای قرارداد پتروشیمی با سامورایی‌ها

سامورایی‌ها در صنایع پتروشیمی هم گوی سبقت را از رقبای سنتی خود در ایران ربوده‌اند و در طول حدود ۶ ماه گذشته تاکنون، دو قرارداد تامین منابع مالی در قالب «یوزانس» با شرکت‌های ژاپنی امضاء شده است.

بر این اساس هم اکنون، قراردادهایی به ارزش ۶۴۰ میلیون یورو و به مدت سه سال، بین صنایع پتروشیمی ایران و دو شرکت ژاپنی «ماروبنی و ایتوچو» ژاپن یوزانس برای تامین منابع مالی سه طرح پتروشیمیایی و یک پالایشگاه نیمه‌ساز گاز شامل پالایشگاه گاز بیدبلند ۲ و طرح‌های پتروشیمی ونیران، هرمز و هنگام امضاء شده است.

در این بین به نظر می‌رسد که شرکت‌های ژاپنی با در اختیار داشتن سه برگ برنده شامل فن‌آوری‌های نوین، منابع مالی برای سرمایه‌گذاری و در نهایت نظم و انضباط سازمانی، تا حدودی گوی سبقت را از سایر رقبای خارجی ربوده و تاکنون به بزرگترین شریک نفتی ایران تبدیل شده‌اند.