نقش و تاثير ماليات در کاهش فاصله طبقاتي و عدالت اجتماعي

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از رسانه مالياتي ايران؛ در سال هاي اخير دولت ها براي تامين هزينه هاي خويش مي کوشند از منابع مختلف درآمدي بهره مند شوند. بدين ترتيب که يک قسمت از درآمدهاي دولت از طريق اموال و بهره برداري از منابع طبيعي و تصدي اعمال انتفاعي (مانند فروش برق ، گاز و ...) و درآمد حاصل از خدمات مختلف (خدمات پستي ، حمل و نقل و انحصارات دولتي و ...) به دست مي آيد. با اين حال مهمترين منبع درآمدي دولت از طريق وصول ماليات ها تامين مي گردد . ماليات در واقع بهايي است که افراد در مقابل استفاده از خدمات دولتي مي پردازند. بر اين اساس افراد بايد متناسب با بهره مندي از خدمات دولتي ، ماليات بپردازند . شايان ذکر است که ماليات علاوه بر آن که در تامين هزينه هاي دولت تاثيرگذار است مي تواند نقش ابزاري در سياست گذاري هاي دولت نيز ايفا کند از مهمترين اهداف وضع ماليات در جامعه مي توان به توزيع مناسب درآمد، تحقق عدالت اجتماعي، مبارزه با فساد، مهار تورم، فراهم کردن زمينه‌هاي لا‌زم براي تحقق رقابت‌پذيري، تحقق رشد اقتصادي پيوسته، باثبات و پرشتاب متناسب با اهداف چشم‌انداز، ايجاد اعتماد و حمايت از سرمايه‌گذاران، اهتمام به نظم و انضباط مالي و بودجه‌اي، تلا‌ش براي قطع اتکا هزينه‌هاي جاري به نفت و تأمين آن از محل درآمدهاي مالياتي و... اشاره نمود.
 
اصولا دولت ها مي توانند از طريق وضع ماليات بر درآمد اشخاص متمکن و طبقات مرفه و صرف هزينه براي بهبود وضع زندگي طبقات کم بضاعت، توزيع درآمد را تعديل نموده و اعتدال بيشتري از نظر توزيع درآمد بين طبقات مختلف جامعه برقرار سازند. همان طور که قبلاً نيز اشاره شد وضع ماليات فقط براي تامين هزينه خدمات دولتي نيست، بلکه ممکن است بدون اين که بر مجموع عوايد مالياتي دولت افزوده شود، دولت از طريق تغيير سيستم و نرخ هاي مالياتي موجبات انتقال قدرت خريد از يک طبقه به طبقات ديگر جامعه را فراهم کند . بدين ترتيب مي توان به وضوح مشاهده کرد که سياست مالي نقش چشمگيري در توزيع درآمد و همسان نمودن طبقات جامعه ايفا مي نمايد.
 
علاوه بر اينکه دولت در ايجاد عدالت مالياتي از طريق وضع سياست هاي کارآمد مالياتي در جامعه نقش مهمي را ايفا مي کند ، مردم تشکيل دهنده يک اجتماع نيز بايد در رسيدن به هدف فوق دولت را ياري دهند به گونه اي که با شفاف سازي درآمدها و پرداخت به موقع ماليات به دولت در کاهش فاصله طبقاتي و بهره مند شدن اکثريت افراد جامعه از خدمات رفاهي و اقتصادي گام بردارند .
 
مباحث مطرح شده نيز مي تواند از ديدگاه اسلام هم مورد مطالعه قرار گيرد. بدين معني که دين مبين اسلام تاکيد ويژه اي به پرداخت ماليات هاي اسلامي از جمله خمس و زکات داشته و افراد متمکن و غني را موظف به پرداخت آن کرده است . از آن جايي که منابع توليد ،کمياب و نيازهاي بشر فراوان است لذا بايد کوشيد تا ابتدا ضروري ترين نيازهاي بشر تأمين شود . بر اساس احکام شريعت آن دسته از افرادي که تنها استطاعت مالي آنها در حد تأمين نيازهاي ضروري است موظف به پرداخت خمس و زکات نبوده و در واقع از اين نوع ماليات ها معاف هستند که اين امر خود حاکي از توجه دين مبين اسلام به برقراري عدالت اقتصادي و کاهش فاصله طبقاتي در جامعه دارد.
 
بررسي هاي فوق نشان از اين امر دارد که با به کار بسستن اجراي صحيح ماليات هاي متعارف از يکسو و ماليات هاي اسلامي (خمس ، زکات و ...) از سوي ديگر مي توان جامعه را به سمت و سويي سوق داد که در آن فاصله طبقاتي به کمترين حد خود رسيده و همسطحي در مصرف کالاهاي ضروري ميان آحاد جامعه برقرار گردد.