علیرضا مقتدایی مدیر کل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی با بیان این مطلب اعلام کرد: هدف اصلي اين طرح به روزآوري چارچوب‌هاي آماري، مبنا قرار دادن يک سال مشخص به‌عنوان سال پايه در محاسبات مربوط به شاخص‌ها، ارتقای روش ها، به روزآوري طرح‌هاي در دست اجرا و افزودن طرح‌هاي مناسب و مورد نياز به گستره بررسي‌هاي آماري بانک مرکزي است.
وی ادامه داد: اطلاعات بدست آمده از اجراي اين طرح ، مبناي بسيار مهم و پايه‌اي است که بر اساس آن سياست‌هاي پولي بانک مرکزي و در نتيجه دورنماي کلان اقتصادي کشور شکل خواهد گرفت. در حال حاضر، پس از سالهاي 1315، 1338، 1348، 1353، 1361، 1369، 1376 و 1383، سال 1390 به‌عنوان سال پايه جديد انتخاب شده است.
مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی ويژگي‌هاي تجديد نظر سال 1390را چنین عنوان کرد: اتصال شهرهاي مورد بررسي از طريق پايگاه داده هاي تحت وب به مرکز، استفاده از نرم‌افزار‌هاي جديد در اجراي مراحل مختلف طرح، تهيه و به روزآوري نقشه‌هاي هم مقياس با لحاظ نمودن رشد و گسترش شهرها و تطابق هرچه بيشتر روش ها و فرآيندها با استانداردهاي بين المللي می باشد.
وی در همین زمینه افزود: به‌منظور کاهش خطاها و کنترل تمامي عوامل تأثيرگذار بر نتايج طرح‌هاي آماري و به‌کارگيري متغيرهاي مهمي نظير وضعيت جمعيتي، اقتصادي و اجتماعي، با استفاده از روش‌هاي علمي و آماري در سال پايه جديد تعدادي شهر به مجموعه شهرهاي مورد بررسي ( که بعضاً داراي منطقه‌بندي‌هاي شهري نيز هستند و هر منطقه از آن شهرها مانند تهران، مشهد، شيراز، اصفهان و ... به مثابه يک شهر کوچک مي‌باشند) اضافه شد.
علیرضا مقتدایی گفت: مديريت کل آمارهاي اقتصادي به‌عنوان مسئول اجراي طرح تجديدنظر در سال پايه شاخص هاي قيمت از سال 1389 با تدوين برنامه عملياتي اجراي طرح تجديدنظر، به تهيه و اصلاح نقشه شهرهاي مورد بررسي پرداخته و پس از دريافت اطلاعات حاصل از انجام کار ميداني، نسبت به پالايش داده‌ها و همچنين رفع مغايرت‌هاي موجود در اطلاعات مندرج در نقشه‌ها و اطلاعات دريافتي از بررسي ميداني اقدام نمود.
لازم به ذکر است پس از تکميل و تصحيح بلوک‌ها، عمليات فهرست‌برداري جهت ثبت اطلاعات کامل خانوارهاي ساکن در هر بلوک جهت انتخاب نمونه در طرح‌هاي بودجه خانوار (با هدف اصلي محاسبه ضرايب اهميت اقلام مصرفي خانوارها جهت محاسبه نرخ تورم)، مسکن اجاري، اشتغال و بيکاري و ... انجام گرديد.
مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی خاطر نشان کرد : شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران (شاخص تورم) نيز از جمله مهمترين شاخص‌هاي اقتصادي است که سال پايه آن از 1383 به 1390 تغيير خواهد کرد.
وی شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران را يکي از انواع شاخص‌هاي قيمت دانست و گفت : این شاخص نشان دهنده تغييرات قيمت كالاها و خدمات مصرفي خانوارها نسبت به دوره پايه (سال پايه) است و به عنوان نماگري از وضعيت اقتصادي کشور در سري های زماني آمارهاي اقتصادي و تهيه حساب‌هاي ملي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
ایشان تاکید کرد: شاخص یاد شده وسيله‌اي براي اندازه‌گيري سطح عمومي قيمت‌ها در بازار خرده فروشي است و يکي از بهترين معيارهاي سنجش نرخ تورم و قدرت خريد پول کشور به شمار می رود. این شاخص براي سنجش تأثيرات سياست‌گذاري‌هاي اقتصادي بر سطح عمومي قيمت‌ها و در طرح‌ريزي برنامه‌هاي رفاهي و اجتماعي و تعديل ميزان مزد و حقوق‌ها، تنظيم قراردادها و حل بسياري از دعاوي حقوقي نيز کاربرد وسیعی دارد.
مقتدایی گفت: از آنجايي که خانوارها براي تامين نيازهاي خود طيف بسيار وسيعي از کالاها و خدمات مختلف را تهيه مي‌کنند ، می بایست سبد مورد مطالعه طوری در نظر گرفته شود تا نشان دهنده مصرف عمومی جامعه با تعریف یک خانواده در کل کشور به عنوان سبد ملی باشد . لذا در «بررسي آماري بودجه خانوار» با استفاده از روش هاي آماري و مباحث نمونه گيري پوشش جغرافیایی متناسب با توزیع جمعیت در کشور و همچنین توزیع نمونه های مورد بررسی با پوشش زمانی متناسب در نظر گرفته می شود .
همچنین خانوارهاي نمونه، با رعایت استانداردهای آماری انتخاب شده و بر این اساس نماینده خوبی برای نشان دادن همه خانوارها با درآمدها و الگوهاي مصرف متفاوت باشند. نتايج بررسي بودجه خانوار پايه اصلي انتخاب اقلام نماينده و تعيين ضريب اهميت هر قلم نماينده در شاخص تورم قرار مي‌گيرد.
وی اضافه کرد: به منظور اندازه‌گيري سطح عمومي قيمت کالاها و خدمات مصرفي خانوارها (فلسفه محاسبه شاخص تورم) و همچنین به دلايل علمي مختلف و اجماع بين المللي ، اقلام نماينده و ضرايب اهميت سبد مصرفي خانوارها که در سال پايه تعيين مي شوند تا سال پايه بعدي ثابت در نظر گرفته مي‌شود. از طرفي ديگر ، تغيير سليقه مصرفي خانوارها در طول زمان، تغييرات درآمد خانوارها، تغييرات قيمت نسبي کالاها و خدمات، نيازهاي جديد و تنوع کالاهاي توليد شده در جامعه عواملي هستند که باعث ايجاد اختلاف بين سبد مصرفي و ضرايب اهميت تعيين شده در سال پايه با الگوي مصرفي فعلي خانوارها خواهند شد. به همين دلايل تغيير سال پايه شاخص تورم (که با تغيير سبد کالاها و خدمات مصرفي و ضرايب اهميت آن همراه است) هر چند سال ناگزير خواهد بود.
مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی اظهار داشت: جهت بررسي تغييرات قيمت ، اقلام سبد مصرفي جمع آوري اطلاعات مربوط به قيمت کالاها و خدمات در شهرهاي مورد بررسي از طريق مراجعه مستقيم آمارگيران ثابت، رسمي و کارآزموده اداره آمار اقتصادي بانک مرکزي به منابع اطلاع و مصاحبه با آن‌ها صورت مي‌گيرد. در واقع ، براي دستيابي به قيمت‌هاي واقعي و با رعايت نکات و دستورالعمل هاي تهيه شده جهت به حداقل رساني خطاهاي غيرنمونه‌گيري، آمارگيران اقتصادي اين اداره هر ماهه به مکان‌هايي که خانوارها مايحتاج خود را از آنجا خريداري مي‌کنند (خرده فروشي ها) مراجعه و قيمت جاري کالاها و خدمات را پرسش مي‌نمايند.
مقتدایی در خصوص جمع‌آوري اطلاعات عنوان کرد: همواره سعي می‌شود قيمت‌هاي عملي حاکم بر بازار هر شهر جمع‌آوري و گزارش شود. پس از جمع آوري قيمت ها، براي محاسبه شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي فرمول شاخص قيمت لاسپيرز بکار مي‌رود که از اين فرمول براي محاسبه ميزان تورم در سطح هر يک از استان ها و سپس کل کشور استفاده مي‌شود.
وی تاکید کرد:شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي که از سال 1315 تا کنون توسط بانک مرکزي محاسبه و منتشر مي شود داراي تغييرات متفاوتي بوده که در جدول پيوست درج شده است.
درخاتمه ایشان افزود: هم اکنون فرآيندها و محاسبات مربوط به تغيير سال پايه شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي از سال 1383 به سال 1390 به مراحل پاياني رسيده است و نتايج شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي بر اساس سال پايه جديد (1390) در آينده نزديک اعلام خواهد شد.
