گل محمدی به دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی سازگار بوده و از جمله گیاهان کم‌توقع طبقه‌بندی می‌شود. گرچه گل سرخ در سراسر جهان از جمله لهستان، بلغارستان، مالزی، مراکش و تونس و کشورهای اروپایی کشت می شود اما ریشه آن به خاورمیانه برمی گردد.
گل محمدی، درختچه کوچک با شاخه های زیاد و تیغ های ریز است. گل های صورتی کمرنگ و بسیار معطری که تولید یک لیتر اسانس این گل، نیازمند استفاده از چهار تن گلبرگ است.
فرآوری و تولید محصولات متنوع و با ارزش افزوده فرآیندی است که در آن گروه های مختلفی از قبیل بهره برداران، صاحبان صنایع، مراکز علمی و دانشگاهی، صادر کنندگان، واردکنندگان و دستگاه های نظارتی مشارکت دارند.
بدون شک انجام فعالیت های سالم، پویا و متناسب با شرایط اجتماعی، اقتصادی در صنعت گل محمدی نیز بدون ایجاد هماهنگی بین کلیه دست اندرکاران و بکارگیری دانش و فناوری های روز میسر نخواهد بود.
از این رو وجود مرکزی که بتواند این مراکز را با سایر ارگان ها و صنایع هماهنگ کند تا در قالب بخش خصوصی فعالیت کند ضروری به نظر می رسد. در همین راستا کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار صنعت گل محمدی و گیاهان معطر برای انجام چنین رسالت مهمی با حضور نمایندگان بخش های مختلف در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تاسیس شده و برای دومین بار فعالیتهای خود را در دانشگاه کاشان آغاز کرده است.
این کانون در راستای بکارگیری دانش مراکز علمی، دانشگاهها و شرکت های دانش بنیان و ارتباط آن با صنعت و بازار در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد شده تا به واسطه آن پیشرفت صنعت گل محمدی رقم بخورد.
کانون هماهنگی گل محمدی و گیاهان معطر با هدف ایجاد پایگاه علمی لازم در زمینه گلاب و اسانس گل محمدی و سایر اسانس‌ها و عرقیات گیاهی منطقه کاشان و کشور تاسیس شده است.
ضرورت تولید محصولات بر پایه دانش در صنعت گل محمدی
دکتر محمود شیخ زین الدین، معاون نوآوری و تجاری سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اظهار داشت: کانون های هماهنگی دانش، صنعت و بازار برای ارتباط هر چه بیشتر صنعت و دانشگاه در راستای تولید محصولات مبتنی بر دانش در یک صنعت تشکیل شده اند.
وی با بیان اینکه مجوز این کانون ها را معاونت علمی و فناوری صادر می کنند ولی در قالب یک موسسه غیر دولتی فعالیت می کنند، اظهار داشت: کانون ها می توانند در بهتر شدن وضعیت یک صنعت که تا کنون به صورت سنتی عمل می کردند کمک کنند.
زین الدین در خصوص کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار گل محمدی و گیاهان معطر افزود: این کانون به تازگی فعالیت خود را در این دوره آغاز کرده است؛ ضروری است کانون، نقشه راه این صنعت و استاندارد های بین المللی را تهیه کند.
عدم وجود سیاست های صادراتی در صنعت گل محمدی
وی با بیان اینکه در صنعت گل محمدی سیاست های صادراتی خوبی نداشته ایم زیرا بدون تکنولوژی محصولاتی در این حوزه به تولید می رسد، اظهار داشت: به همین دلیل به وفور، خام فروشی در این صنعت دیده می شود. برای جلوگیری از خام فروشی در صنعت گل محمدی باید محصول بر پایه دانش تولید شودبرای جلوگیری از خام فروشی در صنعت گل محمدی باید محصول بر پایه دانش تولید شود؛ در واقع مهم ترین فعالیت صنعت همین موضوع است.
شیخ زین الدین با بیان اینکه منابع مالی در صنعت وجود دارد و کارهای علمی در دانشگاهها انجام می گیرد، گفت: از این رو کانون ها می توانند رابط خوبی بین صنعت و دانشگاه باشند؛ در واقع ۶۵ درصد از صنعت و ۳۵ درصد از دانشگاهها امکان عضویت در کانون های هماهنگی دانش، صنعت و بازار را دارند تا در نهایت محصولات مبتنی بر دانش در صنایع کمتر پیشرفته به تولید برسد.
به گفته وی، در این کانون، فرمان، دست بخش خصوصی بوده و اولین بار است که چنین تشکلی به وجود آمده است.
وی گفت: دومین فعالیت کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار گل محمدی و گیاهان معطر در دانشگاه کاشان تشکیل شده ولی از بقیه مناطق همچون جنوب فارس که در حوزه گل و گیاه فعالیت دارند دعوت شده تا با این کانون فعالیت کنند.
توانایی کشور در تولید محصولات بیشتر با گل محمدی به شرط هم افزایی دانشی
دﮐﺘﺮ ﺣﺴﯿﻨﻌﻠﯽ رﻓﯿﻌﯽ ﭘﻮر، ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ و رﺋﯿﺲ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎﺷﺎن نیز با اشاره به توانایی کشور در تولید محصولات گل محمدی بر پایه دانش روز گفت: ﺑﻪ ﺷﺮط ﻫﻢ اﻓﺰاﯾﯽ، تعریف و اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ توسط ﻣﺮاﮐﺰ پژوهشی و ﭘﮋوﻫشگران، دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ تولید و اقتصاد دانش بنیان در این زمینه دور از انتظار نیست.
وی با بیان اینکه ﺑﻪ ﺷﺮط ﺗﺄﻣﯿﻦ داﺋﻤﯽ ﻣﺎده اوﻟﯿﻪ و ﺧﺎم (ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی) ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ، می توان این صنعت را به عنوان یک مزیت اقتصادی برای کشور لحاظ کردﺑﻪ ﺷﺮط ﺗﺄﻣﯿﻦ داﺋﻤﯽ ﻣﺎده اوﻟﯿﻪ و ﺧﺎم (ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی) ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ، می توان این صنعت را به عنوان یک مزیت اقتصادی برای کشور لحاظ کرد، عنوان کرد: ﯾﮑﯽ از زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮای ﺟﺎمعه ایرانی صنعت گل محمدی است. در اصل باید به گسترش و بهینه سازی ﺻﻨﺎﯾﻊ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی، از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺸﺖ ﺗﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی داﺧﻠﯽ جامه عمل پوشاند.
وی ادامه داد: ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻬﻢ، ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺿﻤﻦ ﺑﺮوز ﮐﺮدن ﺷﯿﻮه ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت در ﻓﻀﺎی تجارت رﻗﺎﺑﺘﯽ، از اراﺋﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻮﯾﻦ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺿﻤﻦ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ارزش اﻓﺰوده ﺑﺎﻻ از ﺧﺎم ﻓﺮوﺷﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت در اﯾﻦ ﺣﻮزه ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد.
شرط ارتقای صنعت گیاهان معطر در کشور
این عضو هیأت مؤسس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار صنعت گل محمدی و گیاهان معطر با اشاره به انجام اقدامات ضروری برای رساندن این صنعت به جایگاه مطلوب در کشور خاطر نشان کرد: فراهم آوردن شرایط دسترسی به ماده خام اولیه با کیفیت عالی و پایدار دست کم به مدت ۱۰ سال، انجام کار علمی بر روی ارتقاء دانش فنی و ارائه محصولات جدید، فرهنگ سازی در بین فعالان این صنعت به ویژه در زمینه ارائه محصولات با ارزش افزوده بالا بر پایه اسانس به جای گلاب، بسترسازی برای عرضه محصولات با کیفیت و جلوگیری از محصولات فاقد کیفیت و استانداردهای لازم، تدوین استانداردهای ملی و بین المللی برای عرضه مستند محصولات در بازارهای داخلی و خارجی، حمایت های حقوقی لازم از فعالان این صنعت در عرصه ملی و بین المللی و ...، می تواند منجر به توسعه این صنعت ارزشمند در کشور شود.
وی در خصوص صادرات گل محمدی افزود: هم اکنون ﺻﺎدرات ﮔﻼب و اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺣﻮزه ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس، اروﭘﺎ و ﺣﺘﯽ اﻣﺮﯾﮑﺎ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد. اﻟﺒﺘﻪ ﺻﺎدرات ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی در زﻣﯿﻨﻪ ﮔﻞ ﺧﺸﮏ وﺟﻮد ﻧﺪارد.
رفیعی پور با بیان اینکه ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن، ﻓﺮاﻧﺴﻪ، ﻣﺮاﮐﺶ، ﺗﺮﮐﯿﻪ و ... ﮐﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ رﻗﺒﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮای اﯾﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ روند، خاطر نشان کرد: ﺑﺮﺧﯽ از دﯾﮕﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻧﯿﺰ در ﺳﺎل ﻫﺎی اﺧﯿﺮ وارد اﯾﻦ ﺣﻮزه ﺷﺪه اﻧﺪ.
وی گفت:در داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎﺷﺎن ﺑﺎ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺎﻧﻮن ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ داﻧﺶ، ﺻﻨﻌﺖ و ﺑﺎزار ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ در راستای توسعه محصولات مبتنی بر دانش در حوزه گل محمدی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎﺷﺎن ﺑﺎ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺎﻧﻮن ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ داﻧﺶ، ﺻﻨﻌﺖ و ﺑﺎزار ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ در راستای توسعه محصولات مبتنی بر دانش در حوزه گل محمدی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
به گفته وی، در تدوین نقشه راه کانون یاد شده توجه ویژه ای در خصوص صنعت گل محمدی وجود داشته است.
عدم تمرکز فعالیت در حوزه گل محمدی برای تولید محصول
عضو هیأت مؤسس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار صنعت گل محمدی و گیاهان معطر در خصوص تجاری سازی محصولات مبتنی بر دانش با گل محمدی گفت: ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دارﻧﺪ وﻟﯽ ﻧﺤﻮه ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آن ﻫﺎ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻧﯿﺴﺖ. ﻫﻨﻮز ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻧﻮر اﯾﻦ ﺣﻮزه روی واﺣﺪﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺪﯾﺮ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﻔﻆ ﻫﻮﯾﺖ و اﺻﺎﻟﺖ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ، ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺟﺎﯾﮕﺎه اقتصادی ایران در تجارت ﺑﯿﻦ المللی ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
رفیعی پور تاکید کرد: واﺣﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎﺻﯽ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺮﺗﻔﻊ کردن ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ آنﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺟﻤﻠﻪ وزارت ﻋﻠﻮم، ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﻓﻨﺎوری، وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ، درﻣﺎن و آموزش ﭘﺰﺷﮑﯽ، ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت، ﻧﯿﺮوی اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ، ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ...، ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺟﺎﻣﻊ، هدفمند و ﻫﻤﺎهنگی داشته باشند و ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻮزه ﻫﺎی ﺧﻮد را ﻣﻠﺰم ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﺮدن آﻧﻬﺎ کنند.
وی با بیان اینکه در ﺻﻮرت رﻓﻊ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاﻧﻊ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﻫﺎ را ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻤﺖ ﺳﻮق داد، اظهار داشت: در حال حاضر، عمده فعالیت های این حوزه ﺑﯿﺸﺘﺮ در واﺣﺪﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ انجام می پذیرد وﻟﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ارزشمندی ﻫﻢ در ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﺻﺎدرات ﻧﯿﺰ ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ.
وی با تاکید بر ورود دانش و تکنولوژی روز به این صنعت، اظهار داشت: ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ روی ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی اﺳﺘﺤﺼﺎل ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی و ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﺼﻮل، اراﺋﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ و روش های ﭘﺎﺳﺘﻮرﯾﺰه ﮐﺮدن، ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﻧﮕﻬﺪاری ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت آﻧﻬﺎ ﺑﺪون ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﺼﻮل، دﻓﻊ ﺻﺤﯿﺢ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ و ﭘﺴﺎب ﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻋﺮق ﮔﯿﺮی و ﺣﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد از آﻧﻬﺎ و ... از جمله موارد قابل اﺷﺎره در این زمینه است.
به گفته رفیعی پور، اراﺋﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮای ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزی و ﺗﻘﻮﯾﺖ داﻧﺶ ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺣﺼﺎء ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ ﻫﺎی ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن اﺟﺮاﯾﯽ، ﻋﻠﻤﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ لازم است ﺗﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ، ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﺪون ﻣﻮازی ﮐﺎری اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ شود.
وی افزود: ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﺻﺤﯿﺢ از ﻣﯿﺮاث نیاکان و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری از اﻗﻠﯿﻢ ﻫﺎی دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻ در ﮐﺸﻮر در ﮐﻨﺎر ﮐﻢ آب ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﯽ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی، ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﺑﺮای ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﻌﺎﻻن و ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان اﻗﺘﺼﺎدی در ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﯾﺪ.
وی با بیان اینکه در ﺻﻮرت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺻﺤﯿﺢ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ، ﻓﻨﯽ و ﺗﺠﺎری ﻣﻮﺟﻮد در ﮐﺸﻮر، ﻣﯽ ﺗﻮان شاهد پیشرفت این صنعت بود ، گفت: شرکت های دانش بنیان می توانند کمک شایانی برای شکل گیری و تحقق اقتصاد مقاومتی داشته باشند به شرطی که در راستای برنامه های جامع و سیاست های کلی کشور حرکت کنند.
وی افزود: در ﺻﻮرت ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزی و اﻧﺠﺎم ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺠﺎری ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ، ﺷﮑﯽ در ثروت زا بودن این صنعت وجود ندارد، چرا که ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﯾﮑﯽ از زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﭘﯿﺸﺒﺮد ﮐﺸﻮر در راﺳﺘﺎی اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ.
رفیعی پور تأکید کرد: در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻼش ﻫﺎ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و ﻧﻪ در ﺷﮑﻞ ﺟﺰﯾﺮه ای و اﻧﺤﺼﺎری ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و ﻣﺮاﮐﺰ ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎن دﻫﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ شود، آﻧﮕﺎه داﻧﺶ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎء و اﻋﺘﻼی ﺳﻄﺢ ﻋﻠﻤﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﺻﻨﻌﺖ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﮐﻤﮏ کند.
مذاکره با شرکت خارجی برای تولید عطر گل محمدی
دکتر مجید منعم زاده، معاون پژوهشی دانشگاه کاشان نیز در خصوص تولید عطر گل محمدی اظهار داشت: مشخصا یکی از هدفگذاری های ما بر اساس توانمندی بومی و منطقه ای است به همین دلیل روی گل محمدی متمرکز هستیم تا بتوانیم از این صنعت به نحو احسن بهره برداری کنیم.
وی افزود: در واقع تولید اسانس جزء اولویت های ما بوده که تاکنون هم با موفقیت پیش رفته ایم.
منعم زاده با اشاره به یکی از فعالیت های محققان پژوهشکده اسانس دانشگاه کاشان گفت: یکی از اعضای هیات علمی این پژوهشکده با مشارکت بخش خصوصی توانسته با راه اندازی یک مجموعه صنعتی، اسانس گل محمدی تولید کند ولی این مجموعه هنوز وارد پروژه عطر سازی نشده است.
منعم زاده با بیان اینکه البته تولید عطر از گل محمدی از جمله اقداماتی است که در پیش گرفته ایم، اظهار داشت: تولید عطر از گل محمدی مقوله گسترده ای است؛ زیرا برای تولید مقدار کمی عطر نیاز به کشت مقدار زیادی از گل محمدی است. به همین دلیل جدی وارد این قضیه نشدیم.
وی با تاکید بر اینکه اگر تولید عطر بتواند توسعه یابد این قابلیت در کشور وجود دارد که به مرحله صادرات برسیم، عنوان کرد: در چشم انداز دانشگاه ترسیم شده که بتوانیم تولید عطر از گل محمدی داشته باشیم به طوریکه بنا داریم یک مذاکره اولیه ای با یک شرکت فرانسوی داشته باشیم.البته وضعیت مالی دانشگاه باید اجازه ورود به این حیطه را داشته باشد.
معاون پژوهشی دانشگاه کاشان عنوان کرد: این مذاکره از طریق یک واسطه انجام خواهد گرفت تا با این شرکت عطرسازی ارتباطی بگیریم و در راستای تولید عطر از گل محمدی گام برداریم.
وی با بیان اینکه تولید عطر از گل محمدی ارزش افزوده خوبی دارد، اظهار داشت: در حال حاضر تنها پژوهشکده اسانس دانشگاه کاشان است که به صورت تخصصی روی این زمینه کار می کند.
تولید ۶ محصول دانش بنیان از گل محمدی
امروزه استفاده از اسانس گل محمدی در صنعت داروسازی افزایش چشمگیری پیدا کرده از این رو درصدد آمدیم تا با فعالان این عرصه نیز گفتگویی داشته باشیم.
دکتر ابوالفضل بیکی‌حسن، مدیر تحقیق و توسعه یک شرکت دانش‌بنیان داروسازی در کاشان اظهار داشت: در این شرکت موفق شدیم علاوه بر ۶ محصول دارویی با پایه گل محمدی، عطر نسیم را نیز از گل محمدی تولید کنیم.محققان در یک شرکت دانش بنیان موفق شدند علاوه بر ۶ محصول دارویی با پایه گل محمدی، عطر نسیم را نیز از گل محمدی تولید کنند.
وی افزود: کپسول نرم لیبیمکس و قطره گل سرخ از جمله محصولاتی هستند که بر پایه اسانس گل محمدی به تولید رسیده است؛ کپسول نرم لیبیمکس برای بهبود اختلال عملکرد جنسی مخصوصاً در افرادی که داروهای ضد افسردگی را مصرف می‌کنند مفید است. همچنین قطره گل سرخ برای درمان افسردگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدیر تحقیق و توسعه یک شرکت دانش‌بنیان داروسازی در کاشان با اشاره به دو محصول دیگر گل‌محمدی که با روغن این گل به تولید رسیده است، عنوان کرد: فرآورده طب سنتی روغن گل‌محمدی برای درمان درد و وزوز گوش به صورت موضعی استفاده می‌شود و کپسول نرم روغن گل‌محمدی ضد التهاب معده و بهبود دهنده علائم بیماری التهابی روده است. همچنین روغن موضعی گل‌سرخ برای درمان بواسیر نیز استفاده می‌شود.
به گفته بیکی‌حسن، معجون گلقند، از دیگر فرآورده‌های طب‌سنتی این شرکت است که ملین بطن و رافع یبوست بوده و حتی خانم‌های باردار و کودکان بالاتر از دو سال می‌توانند آن را مصرف کنند.
وی افزود: هر چند این داروها گیاهی هستند ولی بایستی بر اساس تجویز پزشک مصرف شوند. از طرفی این شرکت داروسازی در زمینه تولید اسانس گل محمدی و فرآورده‌های آن به عنوان شرکتی پیشرو بوده و اقدامات جدی برای صدور این محصولات به سایر کشورها انجام داده است.
بیکی حسن در خصوص دیگر فرآورده این شرکت که بر پایه گل‌محمدی است، افزود: عطر نسیم محصولی از شرکت هلدینگ این شرکت داروسازی است که تولید می‌شود و به دلیل اینکه کاملاً طبیعی است و به هیچ وجه از اسانس‌های مصنوعی در آن استفاده نشده است؛ مخاطبان خاص داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
به گفته وی، از اسانس و عطر گل‌محمدی در رایحه درمانی (آروماتراپی) نیز استفاده می‌شود.
ورود به بازارهای جهانی
بیکی‌حسن در خصوص صادرات فرآورده‌های دارویی تهیه شده از گل‌محمدی و همچنین عطر نسیم با بیان اینکه ما برای همه محصولات خود برنامه صادرات داریم، خاطر نشان کرد: این محصولات تاکنون به کشورهایی نظیر چین، تاجیکستان، گرجستان، عراق، ترکیه و.... صادر شده است.
وی افزود: این شرکت از بدو تأسیس بر اتکا به منابع داخلی و قطع وابستگی به خارج تأکید داشته و در سال‌های اخیر که مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان تأکید دارند، با عزم راسخ مدیریت، پژوهشگران و پرسنل خود به تولید فرآورده‌های دارویی متعددی بر پایه دانش و مواد اولیه داخلی و در عین حال مطابق با استانداردهای جهانی همت گماشته‌اند.
بیکی حسن خاطر نشان کرد: همچنین استفاده از نیروهای انسانی داخلی، ابداع فرمول‌های جدید و اثبات اثربخشی فرآورده‌های طب‌سنتی با استفاده از روش‌های نوین برای تولید محصول سرلوحه این شرکت بوده است.
وی گفت: برای حضور مستمر در عرصه صادرات بایستی شرایط خطوط تولید مبتنی بر قواعد پذیرفته شده بین‌المللی باشد، فرآورده‌های باکیفیت با مواد اولیه باکیفیت و ترکیب ماندگار با عمر قفسه‌ای کافی تولید کنیم و منابع تامین مواد اولیه نیز با ثبات و در دسترس باشد و ما در این شرکت داروسازی برای همه این امور اقدام کرده‌ایم و افق روشنی را برای توسعه محصولات و ورود در بازارهای جهانی پیش‌بینی می‌کنیم.
ضرورت قرار گرفتن محصولات گل محمدی در سبد بیمه ای
بیکی حسن در ادامه با بیان پیشنهادی برای توسعه صنعت گل محمدی، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی افزود: اگر حمایت دولت از داروهای گیاهی به گونه‌ای باشد که این محصولات در سبد بیمه‌ای قرار بگیرند می‌توان شاهد پیشرفت در این حوزه بود در نتیجه مسیر صادرات نیز با توانمندی بیشتری دنبال خواهد شد.
وی با بیان اینکه علاوه بر اینها هنوز گل محمدی به صورت خام صادر می شود و این موضوع می تواند ضربه ای برای کشور در اقتصاد صنعت گل محمدی باشد؛ از این رو لازم است که برای بهره برداری از گل محمدی، محصولاتی در این زمینه بر پایه دانش به تولید برسد و در نهایت محصول نهایی صادر شود تا به اقتصاد کشور کمک کند.
ضرورت توسعه صنعت گل محمدی در کشور بر پایه دانش
در مقوله اقتصاد مقاومتی بر پایه اقتصاد دانش بنیان، به دانش پیشرفته یا کمتر پیشرفته اشاره ای نشده است بنابراین می توان چنین برداشت کرد که فناوری های کمتر پیشرفته هم می توانند در تحقق اقتصاد دانش بنیان تاثیر گذار باشند. این بدان معناست که صنعت گل محمدی که از فناوری پیچیده ای برخوردار نیست می تواند در اقتصاد کشور تاثیر بسزایی داشته باشد.
کلیت نگاه ما در بحث در خانواده گل‌سرخیان حدود ۲۰۰ گونه گیاهی وجود دارند که از میان آن‌ها تعداد محدودی دارای مواد فرار و عطری بوده و در تهیه اسانس مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تهیه اسانس از بین این تعداد معدود، گل محمدی به عنوان محصول اصلی شناخته شده است.
گل محمدی به دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی سازگار بوده و از جمله گیاهان کم‌توقع طبقه‌بندی می‌شود. گرچه گل سرخ در سراسر جهان از جمله لهستان، بلغارستان، مالزی، مراکش و تونس و کشورهای اروپایی کشت می شود اما ریشه آن به خاورمیانه برمی گردد.
گل محمدی، درختچه کوچک با شاخه های زیاد و تیغ های ریز است. گل های صورتی کمرنگ و بسیار معطری که تولید یک لیتر اسانس این گل، نیازمند استفاده از چهار تن گلبرگ است.
فرآوری و تولید محصولات متنوع و با ارزش افزوده فرآیندی است که در آن گروه های مختلفی از قبیل بهره برداران، صاحبان صنایع، مراکز علمی و دانشگاهی، صادر کنندگان، واردکنندگان و دستگاه های نظارتی مشارکت دارند.
بدون شک انجام فعالیت های سالم، پویا و متناسب با شرایط اجتماعی، اقتصادی در صنعت گل محمدی نیز بدون ایجاد هماهنگی بین کلیه دست اندرکاران و بکارگیری دانش و فناوری های روز میسر نخواهد بود.
از این رو وجود مرکزی که بتواند این مراکز را با سایر ارگان ها و صنایع هماهنگ کند تا در قالب بخش خصوصی فعالیت کند ضروری به نظر می رسد. در همین راستا کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار صنعت گل محمدی و گیاهان معطر برای انجام چنین رسالت مهمی با حضور نمایندگان بخش های مختلف در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تاسیس شده و برای دومین بار فعالیتهای خود را در دانشگاه کاشان آغاز کرده است.
این کانون در راستای بکارگیری دانش مراکز علمی، دانشگاهها و شرکت های دانش بنیان و ارتباط آن با صنعت و بازار در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد شده تا به واسطه آن پیشرفت صنعت گل محمدی رقم بخورد.
کانون هماهنگی گل محمدی و گیاهان معطر با هدف ایجاد پایگاه علمی لازم در زمینه گلاب و اسانس گل محمدی و سایر اسانس‌ها و عرقیات گیاهی منطقه کاشان و کشور تاسیس شده است.
ضرورت تولید محصولات بر پایه دانش در صنعت گل محمدی
دکتر محمود شیخ زین الدین، معاون نوآوری و تجاری سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اظهار داشت: کانون های هماهنگی دانش، صنعت و بازار برای ارتباط هر چه بیشتر صنعت و دانشگاه در راستای تولید محصولات مبتنی بر دانش در یک صنعت تشکیل شده اند.
وی با بیان اینکه مجوز این کانون ها را معاونت علمی و فناوری صادر می کنند ولی در قالب یک موسسه غیر دولتی فعالیت می کنند، اظهار داشت: کانون ها می توانند در بهتر شدن وضعیت یک صنعت که تا کنون به صورت سنتی عمل می کردند کمک کنند.
زین الدین در خصوص کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار گل محمدی و گیاهان معطر افزود: این کانون به تازگی فعالیت خود را در این دوره آغاز کرده است؛ ضروری است کانون، نقشه راه این صنعت و استاندارد های بین المللی را تهیه کند.
عدم وجود سیاست های صادراتی در صنعت گل محمدی
وی با بیان اینکه در صنعت گل محمدی سیاست های صادراتی خوبی نداشته ایم زیرا بدون تکنولوژی محصولاتی در این حوزه به تولید می رسد، اظهار داشت: به همین دلیل به وفور، خام فروشی در این صنعت دیده می شود. برای جلوگیری از خام فروشی در صنعت گل محمدی باید محصول بر پایه دانش تولید شودبرای جلوگیری از خام فروشی در صنعت گل محمدی باید محصول بر پایه دانش تولید شود؛ در واقع مهم ترین فعالیت صنعت همین موضوع است.
شیخ زین الدین با بیان اینکه منابع مالی در صنعت وجود دارد و کارهای علمی در دانشگاهها انجام می گیرد، گفت: از این رو کانون ها می توانند رابط خوبی بین صنعت و دانشگاه باشند؛ در واقع ۶۵ درصد از صنعت و ۳۵ درصد از دانشگاهها امکان عضویت در کانون های هماهنگی دانش، صنعت و بازار را دارند تا در نهایت محصولات مبتنی بر دانش در صنایع کمتر پیشرفته به تولید برسد.
به گفته وی، در این کانون، فرمان، دست بخش خصوصی بوده و اولین بار است که چنین تشکلی به وجود آمده است.
وی گفت: دومین فعالیت کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار گل محمدی و گیاهان معطر در دانشگاه کاشان تشکیل شده ولی از بقیه مناطق همچون جنوب فارس که در حوزه گل و گیاه فعالیت دارند دعوت شده تا با این کانون فعالیت کنند.
توانایی کشور در تولید محصولات بیشتر با گل محمدی به شرط هم افزایی دانشی
دﮐﺘﺮ ﺣﺴﯿﻨﻌﻠﯽ رﻓﯿﻌﯽ ﭘﻮر، ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ و رﺋﯿﺲ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎﺷﺎن نیز با اشاره به توانایی کشور در تولید محصولات گل محمدی بر پایه دانش روز گفت: ﺑﻪ ﺷﺮط ﻫﻢ اﻓﺰاﯾﯽ، تعریف و اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ توسط ﻣﺮاﮐﺰ پژوهشی و ﭘﮋوﻫشگران، دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ تولید و اقتصاد دانش بنیان در این زمینه دور از انتظار نیست.
وی با بیان اینکه ﺑﻪ ﺷﺮط ﺗﺄﻣﯿﻦ داﺋﻤﯽ ﻣﺎده اوﻟﯿﻪ و ﺧﺎم (ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی) ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ، می توان این صنعت را به عنوان یک مزیت اقتصادی برای کشور لحاظ کردﺑﻪ ﺷﺮط ﺗﺄﻣﯿﻦ داﺋﻤﯽ ﻣﺎده اوﻟﯿﻪ و ﺧﺎم (ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی) ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ، می توان این صنعت را به عنوان یک مزیت اقتصادی برای کشور لحاظ کرد، عنوان کرد: ﯾﮑﯽ از زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮای ﺟﺎمعه ایرانی صنعت گل محمدی است. در اصل باید به گسترش و بهینه سازی ﺻﻨﺎﯾﻊ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی، از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺸﺖ ﺗﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی داﺧﻠﯽ جامه عمل پوشاند.
وی ادامه داد: ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻬﻢ، ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺿﻤﻦ ﺑﺮوز ﮐﺮدن ﺷﯿﻮه ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت در ﻓﻀﺎی تجارت رﻗﺎﺑﺘﯽ، از اراﺋﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻮﯾﻦ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺿﻤﻦ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ارزش اﻓﺰوده ﺑﺎﻻ از ﺧﺎم ﻓﺮوﺷﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت در اﯾﻦ ﺣﻮزه ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد.
شرط ارتقای صنعت گیاهان معطر در کشور
این عضو هیأت مؤسس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار صنعت گل محمدی و گیاهان معطر با اشاره به انجام اقدامات ضروری برای رساندن این صنعت به جایگاه مطلوب در کشور خاطر نشان کرد: فراهم آوردن شرایط دسترسی به ماده خام اولیه با کیفیت عالی و پایدار دست کم به مدت ۱۰ سال، انجام کار علمی بر روی ارتقاء دانش فنی و ارائه محصولات جدید، فرهنگ سازی در بین فعالان این صنعت به ویژه در زمینه ارائه محصولات با ارزش افزوده بالا بر پایه اسانس به جای گلاب، بسترسازی برای عرضه محصولات با کیفیت و جلوگیری از محصولات فاقد کیفیت و استانداردهای لازم، تدوین استانداردهای ملی و بین المللی برای عرضه مستند محصولات در بازارهای داخلی و خارجی، حمایت های حقوقی لازم از فعالان این صنعت در عرصه ملی و بین المللی و ...، می تواند منجر به توسعه این صنعت ارزشمند در کشور شود.
وی در خصوص صادرات گل محمدی افزود: هم اکنون ﺻﺎدرات ﮔﻼب و اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺣﻮزه ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس، اروﭘﺎ و ﺣﺘﯽ اﻣﺮﯾﮑﺎ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد. اﻟﺒﺘﻪ ﺻﺎدرات ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی در زﻣﯿﻨﻪ ﮔﻞ ﺧﺸﮏ وﺟﻮد ﻧﺪارد.
رفیعی پور با بیان اینکه ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻠﻐﺎرﺳﺘﺎن، ﻓﺮاﻧﺴﻪ، ﻣﺮاﮐﺶ، ﺗﺮﮐﯿﻪ و ... ﮐﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ رﻗﺒﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮای اﯾﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ روند، خاطر نشان کرد: ﺑﺮﺧﯽ از دﯾﮕﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻧﯿﺰ در ﺳﺎل ﻫﺎی اﺧﯿﺮ وارد اﯾﻦ ﺣﻮزه ﺷﺪه اﻧﺪ.
وی گفت:در داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎﺷﺎن ﺑﺎ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺎﻧﻮن ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ داﻧﺶ، ﺻﻨﻌﺖ و ﺑﺎزار ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ در راستای توسعه محصولات مبتنی بر دانش در حوزه گل محمدی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎﺷﺎن ﺑﺎ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه اﺳﺎﻧﺲﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺎﻧﻮن ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ داﻧﺶ، ﺻﻨﻌﺖ و ﺑﺎزار ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ در راستای توسعه محصولات مبتنی بر دانش در حوزه گل محمدی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
به گفته وی، در تدوین نقشه راه کانون یاد شده توجه ویژه ای در خصوص صنعت گل محمدی وجود داشته است.
عدم تمرکز فعالیت در حوزه گل محمدی برای تولید محصول
عضو هیأت مؤسس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار صنعت گل محمدی و گیاهان معطر در خصوص تجاری سازی محصولات مبتنی بر دانش با گل محمدی گفت: ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دارﻧﺪ وﻟﯽ ﻧﺤﻮه ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آن ﻫﺎ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻧﯿﺴﺖ. ﻫﻨﻮز ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻧﻮر اﯾﻦ ﺣﻮزه روی واﺣﺪﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺪﯾﺮ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﻔﻆ ﻫﻮﯾﺖ و اﺻﺎﻟﺖ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ، ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺟﺎﯾﮕﺎه اقتصادی ایران در تجارت ﺑﯿﻦ المللی ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
رفیعی پور تاکید کرد: واﺣﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎﺻﯽ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺮﺗﻔﻊ کردن ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ آنﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺟﻤﻠﻪ وزارت ﻋﻠﻮم، ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﻓﻨﺎوری، وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ، درﻣﺎن و آموزش ﭘﺰﺷﮑﯽ، ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻌﺪن و ﺗﺠﺎرت، ﻧﯿﺮوی اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ، ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ...، ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺟﺎﻣﻊ، هدفمند و ﻫﻤﺎهنگی داشته باشند و ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻮزه ﻫﺎی ﺧﻮد را ﻣﻠﺰم ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﺮدن آﻧﻬﺎ کنند.
وی با بیان اینکه در ﺻﻮرت رﻓﻊ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاﻧﻊ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﻫﺎ را ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻤﺖ ﺳﻮق داد، اظهار داشت: در حال حاضر، عمده فعالیت های این حوزه ﺑﯿﺸﺘﺮ در واﺣﺪﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ انجام می پذیرد وﻟﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ارزشمندی ﻫﻢ در ﺳﻄﺢ ﮐﺸﻮر وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﺻﺎدرات ﻧﯿﺰ ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ.
وی با تاکید بر ورود دانش و تکنولوژی روز به این صنعت، اظهار داشت: ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ روی ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی اﺳﺘﺤﺼﺎل ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی و ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﺼﻮل، اراﺋﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ و روش های ﭘﺎﺳﺘﻮرﯾﺰه ﮐﺮدن، ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﻧﮕﻬﺪاری ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت آﻧﻬﺎ ﺑﺪون ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﺼﻮل، دﻓﻊ ﺻﺤﯿﺢ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ و ﭘﺴﺎب ﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻋﺮق ﮔﯿﺮی و ﺣﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد از آﻧﻬﺎ و ... از جمله موارد قابل اﺷﺎره در این زمینه است.
به گفته رفیعی پور، اراﺋﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮای ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزی و ﺗﻘﻮﯾﺖ داﻧﺶ ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺣﺼﺎء ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ ﻫﺎی ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن اﺟﺮاﯾﯽ، ﻋﻠﻤﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ لازم است ﺗﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ، ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﺪون ﻣﻮازی ﮐﺎری اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ شود.
وی افزود: ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﺻﺤﯿﺢ از ﻣﯿﺮاث نیاکان و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری از اﻗﻠﯿﻢ ﻫﺎی دارای ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻ در ﮐﺸﻮر در ﮐﻨﺎر ﮐﻢ آب ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﯽ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی، ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﺑﺮای ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﻌﺎﻻن و ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان اﻗﺘﺼﺎدی در ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﯾﺪ.
وی با بیان اینکه در ﺻﻮرت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺻﺤﯿﺢ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ، ﻓﻨﯽ و ﺗﺠﺎری ﻣﻮﺟﻮد در ﮐﺸﻮر، ﻣﯽ ﺗﻮان شاهد پیشرفت این صنعت بود ، گفت: شرکت های دانش بنیان می توانند کمک شایانی برای شکل گیری و تحقق اقتصاد مقاومتی داشته باشند به شرطی که در راستای برنامه های جامع و سیاست های کلی کشور حرکت کنند.
وی افزود: در ﺻﻮرت ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزی و اﻧﺠﺎم ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﺠﺎری ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ، ﺷﮑﯽ در ثروت زا بودن این صنعت وجود ندارد، چرا که ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﯾﮑﯽ از زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﭘﯿﺸﺒﺮد ﮐﺸﻮر در راﺳﺘﺎی اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ.
رفیعی پور تأکید کرد: در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻼش ﻫﺎ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﻨﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و ﻧﻪ در ﺷﮑﻞ ﺟﺰﯾﺮه ای و اﻧﺤﺼﺎری ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و ﻣﺮاﮐﺰ ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎن دﻫﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ شود، آﻧﮕﺎه داﻧﺶ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎء و اﻋﺘﻼی ﺳﻄﺢ ﻋﻠﻤﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﺻﻨﻌﺖ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی ﮐﻤﮏ کند.
مذاکره با شرکت خارجی برای تولید عطر گل محمدی
دکتر مجید منعم زاده، معاون پژوهشی دانشگاه کاشان نیز در خصوص تولید عطر گل محمدی به خبرنگار مهر اظهار داشت: مشخصا یکی از هدفگذاری های ما بر اساس توانمندی بومی و منطقه ای است به همین دلیل روی گل محمدی متمرکز هستیم تا بتوانیم از این صنعت به نحو احسن بهره برداری کنیم.
وی افزود: در واقع تولید اسانس جزء اولویت های ما بوده که تاکنون هم با موفقیت پیش رفته ایم.
منعم زاده با اشاره به یکی از فعالیت های محققان پژوهشکده اسانس دانشگاه کاشان گفت: یکی از اعضای هیات علمی این پژوهشکده با مشارکت بخش خصوصی توانسته با راه اندازی یک مجموعه صنعتی، اسانس گل محمدی تولید کند ولی این مجموعه هنوز وارد پروژه عطر سازی نشده است.
منعم زاده با بیان اینکه البته تولید عطر از گل محمدی از جمله اقداماتی است که در پیش گرفته ایم، اظهار داشت: تولید عطر از گل محمدی مقوله گسترده ای است؛ زیرا برای تولید مقدار کمی عطر نیاز به کشت مقدار زیادی از گل محمدی است. به همین دلیل جدی وارد این قضیه نشدیم.
وی با تاکید بر اینکه اگر تولید عطر بتواند توسعه یابد این قابلیت در کشور وجود دارد که به مرحله صادرات برسیم، عنوان کرد: در چشم انداز دانشگاه ترسیم شده که بتوانیم تولید عطر از گل محمدی داشته باشیم به طوریکه بنا داریم یک مذاکره اولیه ای با یک شرکت فرانسوی داشته باشیم.البته وضعیت مالی دانشگاه باید اجازه ورود به این حیطه را داشته باشد.
معاون پژوهشی دانشگاه کاشان عنوان کرد: این مذاکره از طریق یک واسطه انجام خواهد گرفت تا با این شرکت عطرسازی ارتباطی بگیریم و در راستای تولید عطر از گل محمدی گام برداریم.
وی با بیان اینکه تولید عطر از گل محمدی ارزش افزوده خوبی دارد، اظهار داشت: در حال حاضر تنها پژوهشکده اسانس دانشگاه کاشان است که به صورت تخصصی روی این زمینه کار می کند.
تولید ۶ محصول دانش بنیان از گل محمدی
امروزه استفاده از اسانس گل محمدی در صنعت داروسازی افزایش چشمگیری پیدا کرده از این رو درصدد آمدیم تا با فعالان این عرصه نیز گفتگویی داشته باشیم.
دکتر ابوالفضل بیکی‌حسن، مدیر تحقیق و توسعه یک شرکت دانش‌بنیان داروسازی در کاشان اظهار داشت: در این شرکت موفق شدیم علاوه بر ۶ محصول دارویی با پایه گل محمدی، عطر نسیم را نیز از گل محمدی تولید کنیم.محققان در یک شرکت دانش بنیان موفق شدند علاوه بر ۶ محصول دارویی با پایه گل محمدی، عطر نسیم را نیز از گل محمدی تولید کنند.
وی افزود: کپسول نرم لیبیمکس و قطره گل سرخ از جمله محصولاتی هستند که بر پایه اسانس گل محمدی به تولید رسیده است؛ کپسول نرم لیبیمکس برای بهبود اختلال عملکرد جنسی مخصوصاً در افرادی که داروهای ضد افسردگی را مصرف می‌کنند مفید است. همچنین قطره گل سرخ برای درمان افسردگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدیر تحقیق و توسعه یک شرکت دانش‌بنیان داروسازی در کاشان با اشاره به دو محصول دیگر گل‌محمدی که با روغن این گل به تولید رسیده است، عنوان کرد: فرآورده طب سنتی روغن گل‌محمدی برای درمان درد و وزوز گوش به صورت موضعی استفاده می‌شود و کپسول نرم روغن گل‌محمدی ضد التهاب معده و بهبود دهنده علائم بیماری التهابی روده است. همچنین روغن موضعی گل‌سرخ برای درمان بواسیر نیز استفاده می‌شود.
به گفته بیکی‌حسن، معجون گلقند، از دیگر فرآورده‌های طب‌سنتی این شرکت است که ملین بطن و رافع یبوست بوده و حتی خانم‌های باردار و کودکان بالاتر از دو سال می‌توانند آن را مصرف کنند.
وی افزود: هر چند این داروها گیاهی هستند ولی بایستی بر اساس تجویز پزشک مصرف شوند. از طرفی این شرکت داروسازی در زمینه تولید اسانس گل محمدی و فرآورده‌های آن به عنوان شرکتی پیشرو بوده و اقدامات جدی برای صدور این محصولات به سایر کشورها انجام داده است.
بیکی حسن در خصوص دیگر فرآورده این شرکت که بر پایه گل‌محمدی است، افزود: عطر نسیم محصولی از شرکت هلدینگ این شرکت داروسازی است که تولید می‌شود و به دلیل اینکه کاملاً طبیعی است و به هیچ وجه از اسانس‌های مصنوعی در آن استفاده نشده است؛ مخاطبان خاص داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
به گفته وی، از اسانس و عطر گل‌محمدی در رایحه درمانی (آروماتراپی) نیز استفاده می‌شود.
ورود به بازارهای جهانی
بیکی‌حسن در خصوص صادرات فرآورده‌های دارویی تهیه شده از گل‌محمدی و همچنین عطر نسیم با بیان اینکه ما برای همه محصولات خود برنامه صادرات داریم، خاطر نشان کرد: این محصولات تاکنون به کشورهایی نظیر چین، تاجیکستان، گرجستان، عراق، ترکیه و.... صادر شده است.
وی افزود: این شرکت از بدو تأسیس بر اتکا به منابع داخلی و قطع وابستگی به خارج تأکید داشته و در سال‌های اخیر که مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان تأکید دارند، با عزم راسخ مدیریت، پژوهشگران و پرسنل خود به تولید فرآورده‌های دارویی متعددی بر پایه دانش و مواد اولیه داخلی و در عین حال مطابق با استانداردهای جهانی همت گماشته‌اند.
بیکی حسن خاطر نشان کرد: همچنین استفاده از نیروهای انسانی داخلی، ابداع فرمول‌های جدید و اثبات اثربخشی فرآورده‌های طب‌سنتی با استفاده از روش‌های نوین برای تولید محصول سرلوحه این شرکت بوده است.
وی گفت: برای حضور مستمر در عرصه صادرات بایستی شرایط خطوط تولید مبتنی بر قواعد پذیرفته شده بین‌المللی باشد، فرآورده‌های باکیفیت با مواد اولیه باکیفیت و ترکیب ماندگار با عمر قفسه‌ای کافی تولید کنیم و منابع تامین مواد اولیه نیز با ثبات و در دسترس باشد و ما در این شرکت داروسازی برای همه این امور اقدام کرده‌ایم و افق روشنی را برای توسعه محصولات و ورود در بازارهای جهانی پیش‌بینی می‌کنیم.
ضرورت قرار گرفتن محصولات گل محمدی در سبد بیمه ای
بیکی حسن در ادامه با بیان پیشنهادی برای توسعه صنعت گل محمدی، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی افزود: اگر حمایت دولت از داروهای گیاهی به گونه‌ای باشد که این محصولات در سبد بیمه‌ای قرار بگیرند می‌توان شاهد پیشرفت در این حوزه بود در نتیجه مسیر صادرات نیز با توانمندی بیشتری دنبال خواهد شد.
وی با بیان اینکه علاوه بر اینها هنوز گل محمدی به صورت خام صادر می شود و این موضوع می تواند ضربه ای برای کشور در اقتصاد صنعت گل محمدی باشد؛ از این رو لازم است که برای بهره برداری از گل محمدی، محصولاتی در این زمینه بر پایه دانش به تولید برسد و در نهایت محصول نهایی صادر شود تا به اقتصاد کشور کمک کند.
ضرورت توسعه صنعت گل محمدی در کشور بر پایه دانش
در مقوله اقتصاد مقاومتی بر پایه اقتصاد دانش بنیان، به دانش پیشرفته یا کمتر پیشرفته اشاره ای نشده است بنابراین می توان چنین برداشت کرد که فناوری های کمتر پیشرفته هم می توانند در تحقق اقتصاد دانش بنیان تاثیر گذار باشند. این بدان معناست که صنعت گل محمدی که از فناوری پیچیده ای برخوردار نیست می تواند در اقتصاد کشور تاثیر بسزایی داشته باشد.
کلیت نگاه ما در بحث علم و فناوری و ربط آن به اقتصاد دانش بنیان طوری است که همه حوزه ها از جمله فناوری های کمتر پیشرفته مورد توجه قرار گیرند تا در نهایت حلقه های مفقوده در توسعه دانش و فناوری مشخص شوند. بدین واسطه می توان ثروت سازی از علم در کشور را شاهد بود.
به علت اینکه ما در کشور مزیت و پتانسیل های بالقوه ای در صنعت گل محمدی داریم و این ظرفیت در سایر حوزه ها همچون شیلات، جواهرات، غلات و ... نیز وجود دارد نیاز است که تحولاتی در این صنایع دیده شود. نوآوری در صنعت گل محمدی می تواند تحولی در بر طرف کردن مشکلات این صنعت به شمار رود به شرطی که شرکت های دانش بنیان آغاز گر این تحول باشند. رونق اقتصادی و پرداختن به کسب و کار همیشه نباید در حوزه فناوری «های‌تک» یا پیشرفته باشد.
و ربط آن به اقتصاد دانش بنیان طوری است که همه حوزه ها از جمله فناوری های کمتر پیشرفته مورد توجه قرار گیرند تا در نهایت حلقه های مفقوده در توسعه دانش و فناوری مشخص شوند. بدین واسطه می توان ثروت سازی از علم در کشور را شاهد بود.
به علت اینکه ما در کشور مزیت و پتانسیل های بالقوه ای در صنعت گل محمدی داریم و این ظرفیت در سایر حوزه ها همچون شیلات، جواهرات، غلات و ... نیز وجود دارد نیاز است که تحولاتی در این صنایع دیده شود. نوآوری در صنعت گل محمدی می تواند تحولی در بر طرف کردن مشکلات این صنعت به شمار رود به شرطی که شرکت های دانش بنیان آغاز گر این تحول باشند. رونق اقتصادی و پرداختن به کسب و کار همیشه نباید در حوزه فناوری «های‌تک» یا پیشرفته باشد.
