با گران شدن دلار در هفته‌های اخیر، قیمت طلا و جواهر در بازار داخلی نیز رو‌به صعود گذاشته است.
گرانی اخیر سبب کاهش تقاضا برای خرید طلا و جواهر شده و به همین دلیل فرصتی برای سودجویی برخی افراد از این نوسان‌ها پیش آمده تا طلا و جواهر بدون کیفیت و گاهی تقلبی را با قیمت پایین‌تر به مردم بفروشند.
این در حالی است که تقلب و تخلف در بازار کنونی طلا و جواهر مثل گذشته به شیوه‌های سنتی صورت نمی‌گیرد، بلکه استفاده از فناوری‌های نوین سبب شده تا تقلبی یا بی‌کیفیت بودن طلا و جواهر برای مردم براحتی قابل تشخیص نباشد.
در این زمینه گروهی از فعالان و کسبه بازار طلا و جواهر پایتخت معتقدند، مشکل تسلط نداشتن کامل کارشناسان نهادهای نظارتی درباره شناسایی محصولات تقلبی و همچنین گستردگی بازار طلا سبب شده تا سیاست‌های کنترلی اتحادیه طلا و جواهر و حتی سازمان استاندارد کشور توان رصد کامل بازار را نداشته باشند.
شیوه‌های جدید تقلب
علی.ع یکی از فعالان بازار طلا در محدوده سبزه‌میدان تهران به خبرنگار ما گفت: به‌طور کلی وقتی تفاوت اونس جهانی با دلار زیاد شود، صنف طلافروش با زیان مواجه می‌شود که همین عاملی برای فرصت‌طلبی برخی افراد سودجو شده تا بتوانند به نوعی جلوی زیان خود را بگیرند.
این فعال صنفی تصریح کرد: تقلب امروز در بازار همانند گذشته در کمبود عیار یا موارد سنتی نیست در حالی که اگر به بازار بنگریم تخلف کاملا مشهود است.
به عنوان مثال فروش مصنوعات بدلی به جای اصلی، فروش مصنوعات بی‌کیفیت خارجی و... را می‌توان نام برد. این فعال صنعت طلا و جواهر درباره شیوه‌های نوین تخلف در بازار به خبرنگار ما گفت: یکی از مواردی که سازمان ملی استاندارد به دنبال کنترل بازار بود بحث حک شدن کد کارگاه روی مصنوعات برای جلوگیری از تخلف بود، اما همین کد امروز عاملی در تخلف و سودجویی شده است.
وی اظهار کرد: افراد فرصت‌طلب، کدهای ایرانی را بر مصنوعات وارداتی یا قاچاق، حک می‌کنند و در صورت مراجعه بازرسان اعلام کنند محصولاتشان دارای کد استاندارد است و کار کاملا قانونی صورت می‌گیرد؛ این در حالی است که اغلب کدهای حک‌شده یا تقلبی است یا اجاره‌ای.
کدهایی که اجاره داده می‌شود
در همین حال «ج. ق» دیگر فعال بازار طلا در پاساژ فروردین به جام‌جم گفت: بحث اجاره کدها تقریبا یک سال است که کاملا میان متخلفان جا افتاده و اکنون انجام می‌شود؛ به این ترتیب که برخی از کارگاه‌ها با اجاره کد به متخلفان به ازای هر گرم طلا درصدی را دریافت می‌کنند.
این تولیدکننده طلا در ادامه افزود: با توجه به این‌که بازرسان سازمان ملی استاندارد تسلط کافی به رسته طلاسازی یا طلافروشی ندارند حتی در صورت مشکوک شدن به کدهای حک‌شده روی مصنوعات با مراجعه به کارگاه، درواقع نمایشی از تولید محصولات به ظاهر قانونی را داخل کارگاه‌ها با استفاده از قالب‌های قدیمی و کهنه خارجی می‌بینند و رأی به اصالت کار می‌دهند، در حالی که کل کار، تخلف یا تقلب است.
وی معتقد است: شیوه تخلف حتی از این هم فراتر رفته و در بخش سنگ‌های ارزشمند در بازار جواهرات تخلف‌های بسیار حرفه‌ای صورت می‌پذیرد بی‌آن‌که افراد متوجه شوند؛ به این صورت که از جنوب‌شرقی آسیا و چین اکنون سنگ‌هایی وارد شده که بعضا کارشناسان هم توان شناسایی آن را ندارند و روی محصولات به عنوان اصل فروخته می‌شود.
این فعال صنفی آشکارترین تخلف را در واحدهای صنفی در بخش محاسبه اجرت ساخت دانست و گفت: با توجه به گران شدن دلار، افزایش هزینه‌های تولید و همچنین رشد هزینه‌های دلالی در بازار، برخی از واحدهای توزیعی، قیمت اجرت‌ها را نامعقول محاسبه می‌کنند تا جایی که حتی بعضا هم‌اندازه یا بیشتر از ارزش طلای خریداری شده توسط مشتری از وی اجرت ساخت می‌گیرند.
سنگ‌های بدلی
محمد کشتی‌آرای، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، هرچند امکان سوءاستفاده در بازار طلا به دلیل گران شدن قیمت‌ها را پایین می‌داند، اما این مقام صنفی درباره استفاده از سنگ‌های بدلی روی مصنوعات طلایی گفت: به‌طور کلی در بازار دو نوع نگین وجود دارد که یک گروه نگین‌های اصل و گروه بعدی نگین‌های بدلی است. به صورتی که [اکثر مصنوعات طلایی با استفاده از نگین‌های بدلی ساخته می‌شود] و جواهرات با سنگ‌های اصل دارای شناسنامه و کدهای مخصوصی است.
وی افزود: سازمان ملی استاندارد همانند بانک مرکزی که نظام بانکی کشور را دائم کنترل می‌کند، روند تولید و عرضه مصنوعات طلایی را نیز تحت نظارت دقیق خود دارد.
کشتی‌آرای در ادامه اظهار کرد: حضور مستمر بازرسان اتحادیه و سازمان استاندارد در واحدهای تولیدی و توزیعی طلا این امکان را از سودجویان گرفته که بتوانند از افزایش قیمت‌ها به نفع شخصی خود سوءاستفاده کنند.
وی تاکید کرد: به جز این نظارت‌ها حساسیت بازار طلا به گونه‌ای است که یک خودکنترلی بسیار ویژه و دقیق در میان کسبه و فعالان بازار وجود دارد که بازهم امکان سودجویی را از افراد فرصت‌طلب گرفته و اجازه فعالیت غیرقانونی به آنها نمی‌دهد.
کشتی‌آرای معتقد است: ایجاد بازار رقابتی اجرت‌های ساخت در این بازار می‌تواند به کاهش واردات مصنوعات خارجی منجر شده و به نوعی تأمین‌کننده آینده تولید داخل ایران باشد. اما این رویه نباید به افزایش غیرمعقول دستمزدها در بازار منجر شود.
وی تاکید کرد: در حال حاضر اعتقاد داریم اجرت‌ها بالاست ولی وقتی هزینه‌های تولید و دستمزدها یا هزینه‌های جانبی را در نظر بگیریم، می‌بینیم قیمت‌ها آنچنان هم بالا نیست و اگر به دنبال کاهش اجرت هستیم باید هزینه‌های تولید را کاهش دهیم.
نکاتی برای خرید طلا
مصنوعات طلا با توجه به فرهنگ ایران و خریدهای سنتی کشورمان معمولا حتی در بدترین شرایط اقتصادی بازهم دارای جذابیت قابل توجهی است که خریداران را به سمت خود می‌کشد.
در این زمینه خریداران لازم است هنگام خرید به موارد زیر توجه دقیق داشته باشند:
1. خرید از واحدهای مجاز و دارای مجوزهای لازم.
2. دریافت فاکتورهای رسمی و قابل قبول از فروشنده که دارای مهر و امضا باشد.
3. خودداری از خریدهای آنلاین یا مصنوعات دست دوم.
4. دقت در قیمت، چون ارزان‌فروشی می‌تواند نشانه تخلف باشد.
