گیاهان اصلاح شده، تراریخته ها و شائبه ها

به گزارش ایران اکونومیست؛ گیاه تراریخته به گیاهی اطلاق می‌شود که ساختار ژنتیکی آن برای افزایش مقاومت گیاه به برخی آفات یا بیماری های گیاهی و برای بهبود عملکرد گیاه و بهره وری کشاورز، از طریق مهندسی ژنتیک تغییر یافته باشد.
غالباً هدف ازمهندسی ژنتیک درگیاهان انتقال یک یا چند ژن به گیاه است که در صورت موفقیت، یک ویژگی جدید به گیاه می‌بخشند، این ویژگی جدید معمولاً در گیاهان هم خانواده یافت نمی‌شود، به همین دلیل انتقال ژن یا ژن های عامل این ویژگی از طریق روش های متداول اصلاح نباتات محقق نخواهد شد.
نمونه‌های استفاده از گیاهان تراریخته با صفتی چون مقاومت به یک آفت، بیماری یا خشکی را می‌توان در کشاورزی مدرن یافت.
علیرغم فواید بسیار و به تبع آن علاقه‌مندان زیاد در بین محققان و کشاورزان، استفاده از گیاهان تراریخته منتقدینی نیز دارد و شائبه هایی نیز در پی داشته است.
دکتر امیر موسوی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری  اظهار کرد: در حال حاضر نوع محصولات تراریخته ای که در دنیا هستند و به لحاظ تجاری وجود دارند، بسیار محدود است، سویا، پنبه، کلزا و ذرت چهار گیاه تراریخته تجاری سازی شده در دنیا هستند.
وی با بیان اینکه در واردات روغن های گیاهی امکان ورود روغن این چهار گیاه وجود دارد، گفت: به غیر از این چهار گیاه که در دنیا به طور عمده تولید می شود، تا به حال گزارش مستندی مبنی بر تولید برنج و فلفل تراریخته یا حتی گوجه فرنگی تراریخته وجود ندارد، این گیاهان نه در کشور تولید و نه به بازار ما وارد می شود.
موسوی همچنین با اشاره به وجود فلفل دلمه ای رنگی، انواع برنج هندی و گوجه فرنگی دگمه ای در بازار تاکید کرد: صرف نظر از درستی و یا نادرستی صحبت هایی که درباره تراریخته ها می شود، ما باید بین این قبیل فرآورده ها با محصولاتی که در چارچوب کشاورزی سنتی اصلاح شده اند، فرق بگذاریم.
به گفته وی، برنج های هندی، ذرت های رنگی و فلفل دلمه ای رنگی تراریخته نیستند، بلکه گیاهان اصلاح شده ای هستند که به روش اصلاح گیاه در کشاورزی سنتی حاصل شده اند.
موسوی بیان کرد: وجود توت فرنگی سفید، هندوانه زرد و برخی از گیاهان با رنگ های متفاوت در کشور، به دلیل تلاقی رقم های مختلف گیاهان با هم در کشت یا آوردن رقم های متفاوت از مناطق خاص و کشت آنها در کشور است؛ اینها به هیچ وجه تغییر ژنتیکی پیدا نکرده اند و از طریق بیوتکنولوژی مدرن یا انتقال ژن، دست ورزی نشده اند؛ بلکه تنها از طریق روش اصلاحی، اصلاح شده اند.
وی با اشاره به این که رنگ این گیاهان نیز به خاطر یک ماده غذایی خاص یا ماده رنگی خاص، تغییرکرده است و به دلیل تغییرات ژنتیکی یا انتقال ژن نیست، گفت: در خصوص تراریخته ها، تنها چهار گیاه سویا، ذرت، کلزا و پنبه به تجاری سازی رسیده و در سبد واردات کشورها قرار دارد.
موسوی گفت: فلفل دلمه ای رنگی، توت فرنگی سفید، هندوانه زرد و برخی از میوه ها و سبزیجات که در رنگ ها و شکل های متفاوت به بازارعرضه می شوند، از نظر فواید وسلامت غذایی مشکلی ندارند.
وی افزود: این گیاهان به لحاظ فواید و سلامت غذایی ضرری ندارند و چه بسا بعضی از آنها خاصیت غذایی بیشتری در مقایسه با گیاهان مشابه خود داشته باشند، در این زمینه اداره کل غذا و دارو کاملا روی عرضه این محصولات در بازار نظارت دارد و می داند که چه چیزی در بازار توزیع می شود.