ایران تسلیم باج خواهی گازی ترکمنستان نمی شود

به گزارش ایران اکونومیست؛ تعاملات گازی میان ایران و ترکمنستان به دو دهه پیش برمی‌گردد؛ زمانی که وزارت نفت ایران به منظور تامین گاز مناطق شمال شرق کشور قرارداد 30 ساله‌ای با ترکمنستان امضا کرد، اما از آن زمان تاکنون اجرای این قرارداد همواره با مشکلات زیادی همراه بوده است.
واردات گاز از ترکمنستان از زمانی شروع شد که کشور با کمبود گاز مواجه بود؛ با وجود داشتن بزرگترین ذخایر گاز در ایران، به دلیل به بهره‌برداری نرسیدن کامل این ذخایر، با فرا رسیدن فصل سرما افزایش مصرف گاز در بخش خانگی دچار مشکل‌هایی مانند قطع گاز یا افت فشار بود که برای جلوگیری از این مشکل‌ در منطقه‌های شمالی کشور قرارداد واردات گاز از ترکمنستان به ایران امضا شد.
تصمیمی که در آن زمان گرفته شد به نفع ایران بود، زیرا قیمت واردات گاز از ترکمنستان در مقایسه با صادرات گاز به ترکیه مناسب بود و منطقی به نظر می‌رسید.
اما طی این مدت ترکمنستان بارها به ویژه در فصل زمستان ایران را تهدید به قطع گاز کرده و در مواردی هم حتی تهدید خود را عملی کرده اند که در نهایت شاهد افت فشار و قطع گاز در مناطق شمالی کشور بودیم که آخرین آنها دوشنبه گذشته (ششم دی ماه) بود که بار دیگر برای بالا بردن قیمت گاز تهدید جدیدی از سوی آنها مطرح شد.
درحالی ترکمنستان خواستار پرداخت 1.8 میلیارد دلار از سوی ایران بابت مابه‌التفاوت افزایش قیمت گاز وارداتی است که ماهیت قراردادهای خرید و فروش گاز بلندمدت بوده و در صورت اختلاف، دو طرف فقط از طریق مراجعه به داور مرضی‌الطرفین می‌توانند مشکل خود را حل کنند که به طور طبیعی زمانی که کشور خریدار در اوج نیاز است در این شرایط اقدام فروشنده به طرح چنین مسائلی غیرمنطقی و غیر قانونی است.

** حرکت ترکمنستان یک باجگیری دولتی و بین المللی است
رییس کمیسیون انرژی مجلس درباره ادعای مطرح شده از سوی ترکمنستان با تاکید بر اینکه مجلس شورای اسلامی این حرکت را یک باجگیری دولتی و بین‌المللی می‌داند، اظهار داشت: بطور قطع مجلس و کمیسیون انرژی در برابر این موضوع ایستادگی می‌کند و دولت را به قطع واردات گاز از ترکمنستان ملزم می‌کند.
به گفته «فریدون حسنوند»، مجلس قطع گاز از جانب ترکمنستان را یک تهدید برای کشور تلقی می‌کند و قطعا هیچ‌گونه نیازی به گاز ترکمنستان ندارد.

** حفظ موضع اقتدار ملی با مدیریت مصرف گاز
«حسین امیری خامکانی» نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: ملت ایران بویژه مردم استان های شمالی کشور باید در این راستا کمک کنند و به کمک نظام بیایند و با کنترل مصرف و کاهش مصرف گاز به دولت در راستای تامین منافع کشورمان کمک کنند تا هر چه سریعتر در این راستا تدابیر لازم از سوی دولت اتخاذ شود.
وی تاکید کرد: مردم ما با غیرت ملی و صرفه جویی در مصرف گاز بار دیگر ثابت می کنند که نمی گذارند منافع ملی کشورمان به خطر بیافتد.

** عزت ایران اسلامی را زیر پا نخواهیم گذاشت/ عبور از مشکل با صرفه جویی
«عبدالحمید خدری» دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس در این زمینه  گفت: ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران همواره در برخورد با مسائل مختلف از موضع عزت و اقتدار کشور وارد شده و در شرایطی که تسلیم تهدیدهای شورای امنیت نشده ایم، با اینگونه تهدیدات عزتمان مخدوش نمی شود.
به گفته وی، آحاد مردم بویژه هموطنان شمالی می توانند با مدیریت مصرف گاز و تحمل اندک فشارهای وارده، این مشکل را پشت سر بگذارند.
خدری تصریح کرد: در این مساله، ایران به هیچ عنوان کوتاه نیامده، عزتمان را زیر پا نخواهیم گذاشت و تسلیم باج خواهی ترکمن ها نخواهیم شد.

** لزوم صرفه جویی در مصرف گاز
«محمدحسین قربانی» نماینده مردم آستانه اشرفیه و بندرکیاشهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به مشکلات به وجود آمده بین ایران و ترکمنستان در موضوع گاز تصریح کرد: همه ما با توجه به موضوع مهم صرفه جویی و فرهنگ سازی در این رابطه، باید برای برون رفت از این مشکل تلاش کنیم.

** زیر بار باج خواهی ترکمنستانی ها نمی رویم
«قاسم احمدی لاشکی» نماینده مردم نوشهر، چالوس و کلاردشت در مجلس شورای اسلامی گفت: با قطع گاز ترکمنستان و ایجاد افت فشار در مازندران، با مدیریت بهینه در مصرف می توان این کمبود را جبران کرد.
به گفته وی، مردم ما با صرفه جویی و مدیران ما نیز با مدیریت قوی این مرحله را نیز پشت سرمی گذارند، ولی زیر بار فشار باج خواهی که همه ساله در برهه حساس و سرد سال مطرح می شود نخواهند رفت.
وی تاکید کرد: انتظار ما این است که مشترکان گاز در استان های شمالی با مدیریت مصرف در منازل و دستگاه های دولتی در اداره ها صرفه جویی را سرلوحه کارشان قرار دهند تا بتوانیم این مشکل را پشت سر بگذاریم.

** تکمیل انتقال گاز دامغان- کیاسر
این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت که مردم مازندران زمستان امسال را با صرفه جویی و مدیریت در مصرف گاز پشت سر می گذارند، اما باید شرکت ملی گاز ایران تا شهریور ماه 96 طبق وعده قبلی پروژه انتقال گاز دامغان- کیاسر را تکمیل کند.
احمدی لاشکی اظهارداشت: تاخیر هفت ساله در اجرای این طرح انتقال موجب رنجش مردم مازندران شد و امیدوارم کارگزاران دولت تدبیر و امید بویژه وزارت نفت به وعده خود برای پایان پروژه در سال آینده پایبند باشند.
این نماینده مجلس از مشترکان گاز در مازندران خواست تا با صرفه جویی کمک و همراهی کنند تا کشور زیر بار باج خواهی ترکمنستان نرود.

** لزوم تدبیر جدی دولت برای انتقال گاز از جنوب به شمال
«غلامعلی جعفرزاده» نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی گفت: مصرف بهینه انرژی بویژه گاز با همراهی مردم، در حفظ و پایداری منابع کشور موثر است.
وی بیان داشت: تدبیر جدی دولت با توجه به مشکلات به وجود آمده بین ایران و ترکمنستان در موضوع گاز، می تواند درس عبرتی برای کشورهایی باشد که تابع عقل اقتصادی نیستند.
جعفرزاده با یادآوری سابقه بداخلاقی های ترکمنستان در رابطه با گاز با جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: این کشور به محض افزایش مصرف گاز، از اهرم های ناجوانمردانه استفاده می کند و قیمت را افزایش می دهد.
وی با بیان این که قابلیت انتقال گاز از جنوب به شمال کشور وجود دارد، خاطرنشان کرد: دولت باید در این زمینه تدبیری جدی بیندیشد تا مشکلی در تامین گاز مردم ایجاد نشود.

** استفاده از ظرفیت های گازی کشور برای رفع نیاز مردم
«کاظم دلخوش» نماینده مردم شهرستان صومعه سرا در مجلس خاطرنشان کرد: ایران، دومین صادرکننده و تولیدکننده گاز در جهان است و باید تدابیری درست و اصولی برای تامین گاز همه مردم کشور اندیشیده شود.
نماینده مردم صومعه سرا در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: در داخل کشور باید با همدلی و هماهنگی، برای رفع مشکلات اهتمام داشته باشیم.

** کمتر از 3 درصد گاز مصرفی کشور از ترکمنستان وارد می شود
«سعید مومنی» مدیر گاز رسانی شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه کمتر از سه درصد گاز مصرفی کشور از ترکمنستان وارد می شود، گفت: با توجه به اینکه قرارداد تجاری گاز با این کشور رو به اتمام است، احتمال تمدید نشدن قرارداد وجود دارد؛ اما نگران نیستیم.
مومنی تصریح کرد: در هر صورت نگران پایان قرارداد تجاری با ترکمنستان نیستیم و با مدیریت به موقع می توانیم مقدار گاز وارداتی از این کشور را جبران کنیم.

** با صرفه جویی در مصرف، نیاز به واردت گاز از ترکمنستان نیست
«محمد اسماعیل ابراهیم زاده» مدیرعامل شرکت گاز مازندران گفت: اگر هر یک از مشترکان خانگی تنها یک درجه دمای هوای منازل خود را کم کنند، روزانه تا پنج میلیون متر مکعب در مصرف گاز صرفه جویی می شود .
وی افزود: این میزان صرفه جویی سبب می شود تا از افت فشار و قطعی گاز هم در صورت کاهش دمای هوا و قطعی گاز وارداتی ترکمنستان جلوگیری شود.
به گفته ابراهیم زاده، این میزان صرفه جویی در مصرف گاز بیشتر از گاز وارداتی از ترکمنستان برای مصارف خانگی است.

** نگرانی بابت قطع صادرات گاز ترکمنستان وجود ندارد
یک منبع مطلع در وزارت نفت نیز در این زمینه  گفت: نگرانی بابت قطع صادرات گاز این کشور وجود ندارد و در روزهای گذشته که فشار این کشور، افزایش یافت، همه پیش بینی ها انجام شد تا مشکل و محدودیتی ایجاد نشود.
وی افزود: اکنون خط لوله انتقال دامغان به نکا در حال ساخت است که با اتمام آن، مشکلی در تامین پایدار گاز مناطق شمال شرقی وجود نخواهد داشت.
منبع مزبور اضافه کرد: خط لوله سنگر به رشت نیز برای افزایش پایداری تامین گاز این مناطق پایان یافته و درحال بهره برداری است.
به اعتقاد وی، محدودیت و کمبودی در صورت توقف صادرات گاز از سوی ترکمنستان وجود نخواهد داشت، اما توصیه می شود هموطنان با صرفه جویی در تامین بهتر و پایدار گاز در مناطق مورد نیاز را یاری رسانند.

** فرجام سخن
ایران اکنون با افزایش تولید روزانه حدود 700 میلیون مترمکعب گاز، نیاز چندانی به واردات این سوخت برای رفع نیازهای ضروری ندارد.
در واقع تهران با هدف افزایش حضور در بازار منطقه ای انرژی و گسترش تعامل خوب با همسایگان، همچنان تلاش کرده است که قرارداد واردات گاز از ترکمنستان را حفظ کند.
ایران به پشتوانه افزایش سرشار تولید گاز از پارس جنوبی و نیز گسترش شبکه گازرسانی در همه مناطق کشور، از قدرت چانه زنی فراوانی برخوردار شده است؛ بنابراین هیچ کشوری قادر نیست از قطع گاز به عنوان تهدیدی علیه کشورمان استفاده کند.
ایران با تکمیل خطوط در دست ساخت انتقال گاز دامغان به نکا و گیلان به مازندران، در ماه های آتی می تواند به راحتی و بدون نگرانی از افت فشار، گاز مناطق شمالی و شمالی شرقی کشور را تامین کند.
جمهوری اسلامی اکنون با خریداری روزانه 35 تا 40 میلیون مترمکعب گاز، به عنوان بزرگترین مشتری گاز ترکمنستان به شمار می رود که از 20 سال گذشته تاکنون اقدام به واردات گاز از این کشور کرده است. به دلیل مسیر کوتاه خط لوله صادرات گاز ترکمنستان به ایران، صادرات گاز این کشور به ایران با کمترین هزینه انجام می شود اما سایر مشتریان گازی ترکمنستان مزیت های ایران را ندارند.
چین، اروپا و پاکستان مشتریان جدید گاز ترکمنستان به شمار می روند که هزینه صادرات گاز به آنها به دلیل نیاز به خط لوله چند هزار کیلومتری، هزینه سنگینی را برای این کشور به دنبال دارد. ایران در صورت قطع واردات گاز از ترکمنستان می تواند با شتاب بخشیدن به ساخت خط لوله های دامغان به نکا و گیلان به مازندران، در مدت چند ماه، نیاز نواحی شمالی شرقی کشور را برطرف کند.
اما ترکمنستان در صورت وقوع این رخداد، بزرگترین و به صرفه ترین مشتری خود را از دست داده و باید به سراغ صادرات گاز از مسیرهای سخت گذر به چین و سایر مناطق برود.