دو تاکتیک مهار نوسان ارزی

 در روزی که بازارساز قیمت عرضه ارز را به نرخ‌های بازار نزدیک‌تر کرد، بهای دلار در مقطعی بدون معامله تا آستانه کانال 4 هزار و 100 تومان بالا رفت، ولی به سرعت مسیر خود را تغییر داد. روز یکشنبه، دلار با پایین آمدن از سقف روزانه 4 هزار و 95 تومانی در نهایت با قیمت 4 هزار و 75 تومان به کار خود پایان داد که 38 تومان بیشتر از روز شنبه بود. به گفته فعالان، رشد نرخ حواله درهم، بالا بودن ارزش دلار در منطقه سلیمانیه عراق و کاهش حجم ارز نقدی موجود در بازار در مقطعی از روز از جمله عوامل زمینه ساز رشد قیمت بودند. با این حال، تاکتیک‌های جدید بازارساز در نهایت منجر به بازگشت فضای عادی به بازار و کاهش هیجانات افزایشی شد. عرضه ارز با دو حجم عمده و خرد و نزدیک‌تر کردن قیمت صرافی‌های بانکی به بازار، روش‌های جدیدی بودند که در مدیریت نوسان در روزی هیجانی اثرگذار شدند. در این شرایط، در کنار روش‌های یاد شده، کارشناسان به بازارساز دو تاکتیک جدید دیگر را پیشنهاد می‌دهند. اولین تاکتیک، تمرکز و تاکید بیشتر روی نرخ حواله‌هاست و دومین، قرار دادن نوسان بازار نقدی در دامنه بازتر. روز یکشنبه در بازار سکه نیز قیمت‌ها همسو با رشد قیمت دلار افزایشی شدند. به این ترتیب، سکه تمام بهار آزادی از کانال یک میلیون و 160 هزار تومان عبور کرد و با 10 هزار تومان افزایش به قیمت یک‌میلیون و 166 هزار تومان رسید. فلز گرانبهای داخلی در اولین روز هفته نیز تحت‌تاثیر رشد بهای دلار یک کانال قیمتی بالا رفته و از سطح یک میلیون و 150 هزار تومان عبور کرده بود.

دو پیشنهاد به بازارساز

برخی از کارشناسان اعتقاد دارند، بازارساز بهتر است که هدف مدیریت نوسانی خود را نرخ‌های حواله قرار دهد و از این کانال اقدام به مدیریت بازار ارز نقدی داخلی کند. به باور این دسته، در چنین شرایطی بازارساز باید دو نکته را رعایت کند: اول آنکه تا جایی که ممکن است اقدام به تعیین قیمت حواله‌های مهم بازار کند و تلاش کند که قیمت از دامنه نوسانی که تعیین کرده است، خارج نشود. دومین گام آن است که بازارساز در سطح قیمتی که تعیین کرده، به تقاضاهای موجود پاسخ دهد و از این طریق دامنه نوسانات را محدود کند.

کارشناسان به این علت بر تمرکز بیشتر بازارساز بر نرخ‌های حواله تاکید دارند که در معاملات حواله‌ای امکان سفته‌بازی محدودتر است. در عین حال، اگر امکان سفته‌بازی در نرخ‌های حواله‌ای ایجاد شود و معامله‌گران چنین قصدی داشته باشند، در ابعاد بزرگ‌تری نسبت به بازار نقدی خواهد بود و در نتیجه قدرت تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. در این شرایط، منطقی به‌نظر می‌رسد که به جای بازار نقدی به تقاضای حواله‌ای توجه بیشتری شود. در کنار این،عده‌ای از فعالان بازار اعتقاد دارند، پاسخگویی به تقاضای حواله‌ای موجب می‌شود که زمینه برای تقاضای قاچاق ارز نیز کاهش پیدا کند. به این ترتیب، می‌توان گفت که بازارساز با تمرکز بیشتر روی نرخ‌های حواله از یک سو زمینه مدیریت نوسانات را برقرار خواهد کرد و از سوی دیگر، در برابر سفته‌بازی‌های احتمالی قدرت مانور بیشتری دارد. یکی از دلایلی که در روزهای پیشین به رشد قیمت دلار کمک زیادی کرد، افزایش نرخ حواله درهم بود. در این شرایط، اگر نرخ حواله درهم مدیریت نشود، امکان نوسانات بیشتر وجود خواهد داشت.

دومین تاکتیکی که به‌نظر می‌رسد بازارساز با کمک آن بتواند بازار را در میان مدت مدیریت کند، باز کردن بیشتر دامنه نوسان قیمت نقدی است. به گفته فعالان، تقاضای اسکناس نسبت به تقاضای حواله‌ای خرد و محدودتر است؛ بنابراین اگر نوسان آن در دامنه بازتری قرار بگیرد، بازار به خودی خود پس از مدتی قیمت‌ها را تنظیم خواهد کرد. در واقع هر خریدی در نهایت به بازار بازخواهد گشت. البته این امر در شرایطی از نظر کارشناسان می‌تواند ثمربخش باشد که بازارساز از طریق معاملات حواله‌ای بتواند انتظارات بازار نقدی را مدیریت کند. در واقع به باور این دسته، نوسان نقدی و فیزیکی دلار استعداد ارتفاع‌گیری زیادی ندارد، چرا که زمینه سفته‌بازی نقدی در شرایط کنونی در بازار به اندازه سال‌های ابتدایی دهه 90 نیست. در این موقعیت، اگر شرایطی فراهم شود که بعد از مدتی همان ارز‌های جمع شده به بازار برگردند، قیمت در دامنه پایین‌تری تنظیم خواهد شد. با این حال، اگر بر تقاضای فیزیکی به جای تقاضای حواله‌ای تمرکز شود، از یکسو منابع ارزی کاهش خواهد یافت و از سوی دیگر، معامله‌گران از کانال حواله قیمت‌های نقدی بازار را تحت‌تاثیر قرار خواهند داد. بازارساز پیش از این مدتی روی تقاضای نقدی بازار تمرکز کرد و حتی برای مقطعی قیمت دلار را زیر مرز 4 هزار تومان نگه داشت. با این حال، اکثر معامله‌گران بازار به دلیل افزایش نرخ‌های حواله‌ای چون درهم انتظار داشتند که قیمت دلار در آینده بالاتر برود. به این ترتیب، تقاضای احتیاطی و سفته‌بازی در بازار افزایش یافت. از سوی دیگر، پایین بودن ارزش دلار نسبت به مناطق همسایه موجب می‌شد که ارز از بازار ارزان‌تر داخلی خارج شود و به کشورهای همسایه منتقل شود. در این شرایط، اگر روی قیمت‌های نقدی بازار حساسیت زیادی وجود نداشته باشد و قیمت‌های حواله‌ای مدیریت شود، دامنه نوسانات کم‌کم کاهش پیدا خواهد کرد و بازارساز بدون مداخله مستقیم می‌تواند قیمت‌های نقدی را مدیریت کند.

هیجان بی‌معامله

روز گذشته، دلار معاملات خود را با قیمت 4 هزار و 45 تومان آغاز کرد که افزایشی 8 تومانی نسبت به قیمت بسته شده روز شنبه داشت. این افزایش آغازی بود بر هیجان بی‌معامله‌ای که از ساعت 11:45 در بازار کلید خورد و توانست تا ساعت 12:15 قیمت دلار راتا 4 هزار و 95 تومان بالا ببرد. در این شرایط، حتی تعدادی از معامله‌گران ارزی نرخ فروش خود را 4 هزار و 100 تومان تعیین کردند و روی تابلوی شماری از صرافی‌ها اعداد بالاتر و نزدیک به 4 هزار و 130 تومان ثبت شد. در حالی که بازار روند مشخصی نداشت و سردرگم تنها محدوده‌های قیمتی را پشت‌سر می‌گذاشت، فاصله نرخ خرید و فروش صرافی‌ها در مقطعی به بالای 40 تومان رسید. با این حال، با حضور بازارساز و عرضه نزدیک به قیمت بازار در دو حجم خرد و کلان، بازار حالت عادی‌تر به خود گرفت و فاصله نرخ‌های خرید و فروش نیز کمتر شد.