دوگزینه برای حضور غیرحرفه ای ها در بورس

خیلی از این پول ها حالا تبدیل به مبایعه نامه های خرید ملک و آپارتمان شده و خیلی دیگر هم با تبدیل به اسکناس سبز آمریکایی در گاوصندوق ها یا صندوق امانات بانک ها آرام گرفته است،اما برای عده ای هوشمند تر بازدهی های احتمالی 20 یا 30 درصدی و حتی بیشتر که شاید این بازارها در آینده داشته باشند،راضی کننده نیست.

این شرایط آن ها را به یاد سال های 91 و 92 می اندازد،مخصوصا سال 92 که تورم برجای مانده از دوران احمدی نژاد و سرکشی دلار با نفوذ به بازار سهام بیشتر سهم ها را مثل لوبیای سحرآمیز بالا کشیده بود.درباره سالی حرف می زنیم که میانگین بازدهی سرمایه گذاری در بورس در آن سال به 108 درصد رسید،(میزان رشد شاخص بورس).یعنی اگر شما در ابتدای سال 92 سهام همه شرکت های بورسی را خریداری کرده بودید در انتهای این سال 108 درصد سود کرده بودید و دارایی شما دوبرابر شده بود،بماند که بازدهی برخی از سهم ها در این سال به شکل کاملا رویایی به 200 تا 300 درصد هم رسید.

اما آن ها که بازدهی های رویایی بورس را دیده اند و با سود های به دست آمده از آن روزها ایام خوبی را سپری کرده اند قطعا از سه سال رکود طاقت فرسای آن هم بی خبر نیستند.سه سالی که فقط در مقاطعی چند روزه یا حداکثر دو ماهه (زمستان 94) بورس فرصت رشد پیدا کرده است.رکود توام با زیانی که بیش از نیمی از دارایی های سرمایه گذاران وفادار به بازار سهام را آب کرد.

پس بورس هم جای امنی برای سرمایه گذاری نیست؟و دارایی ما در این بازار در معرض آسیب قرار می گیرد؟بنابراین نباید برای عقب نیفتادن از تورم پیش رو به بورس فکر کرد!؟

پاسخ منفی است؟غیرحرفه ای هایی که در سال های گذشته از محل سرمایه گذاری در بازار سهام زیان کرده اند روش سرمایه گذاریشان اشتباه بوده است.در بورس سرمایه گذار حرفه ای چون شناخت بیشتری نسبت به بازار سهام دارد،طبیعی است که برای رسیدن به سود بیشتر ریسک بالاتری را هم پذیرا می شود اما قرار نیست که یک غیرحرفه ای هم همان راه را برود.

در واقع سرمایه گذارانی که در سال های اخیر به شکل مستقیم در بورس سرمایه گذاری کرده اند با زیان سنگین مواجه شده اند،یعنی آن هایی که فقط با یک شایعه یا توصیه منابع خود را به بازار سهام آورده اند.

به اعتقاد نگارنده اگر قرار بر تدوام رشد قیمت دلار باشد که بی تردید هست،آستانه تحریک بازارهای سرمایه گذاری هم بالا خواهد رفت که در همین یک ماه اخیر هم رفته است.

دلار که در دو ماه گذشته خود را از کف 3540 تومان به 4030 تومان رسانده و رشد 15درصدی را از خود به نمایش گذاشته ، سکه تمام بهار را هم در ایران با خود بالا کشیده و سکه از کف های یک میلیون و 80 هزار تومانی به یک میلیون 150 هزار تومان رسیده است.در واقع سکه طلا نیز همگرا با دلار رشد کرده است.

دوست شاغلم در شعبه یکی از بانک های خصوصی می گفت «وقتی که دلار بالا می رود همه ولع خرید می گیرند و سریع به بانک مراجعه می کنند برای خالی کردن حساب.هفته پیش یکی از مشتریان بانک که حدود 5 میلیارد تومان در حساب بانکی خود داشت و سود بالایی هم می گرفت(سپرده خاص) پس از سه سالی که به حساب خود دست نزده بود به شعبه آمد و پول خود را به قصد بازار ملک بیرون کشید.می گفت:می خواهم ملک و دلار بخرم و تمام.هر چه بهش گفتیم بابا از اون خبرها هم نیست ولی قبول نکرد و رفت.از این دست اتفاقات این روزها خیلی رخ می دهد در بانک ما.»

این تصویر واقعی از وضعیت اقتصاد کشور است و این که با این اوضاع و احوال سود سپرده ها و وضعیت نامطلوب بانک ها به دلیل زیان ده شدن و از همه مهمتر رشد دلار ، پول ها در حال حرکت به سمت دلار و بازار ملک است.متاسفانه این رخداد خوبی نیست و بازهم می تواند به تورم دامن بزند.این دولت در سال های گذشته سعی کرد قطار تورم را از رکود پیاده کند و با زنده نگاه داشتن رکود،تورم را مهار کند اما حالا افسار دلار رها شده تا رشته های بیش از سه ساله دولت روحانی براحتی پنبه شود.

در بورس هم بیائید،اما این گونه...

اما در حالی نقدینگی غیر قابل شمارش این روزها آرام آرام خانه سه ساله خود یعنی بانک ها را ترک می کنند که صاحبان سرمایه از بازدهی که بورس می تواند در این شرایط داشته باشد بی خبرند.

بورس همواره از رشد قیمت دلار منفعت برده است.اما برای افرادی که تاب تحمل ریسک سرمایه در بورس را ندارند و از طرفی همیشه با نیم نگاهی مشتاقانه سود اهالی بازار سرمایه را رصد کرده اند،توصیه به سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری داریم.هم صندوق های با درآمد ثابت و هم صندوق های در سهام.

در مطالب قبلی بارها درباره صندوق ها صحبت کرده ایم.اما این بار چون شرایط جدیدی برای ورود مردم و اصطلاحا آماتورها به بازار سهام به وجود آمده مختصرا توضیح می دهیم که برای افراد غیرحرفه ای صندوق های سرمایه گذاری مشترک در بازار سهام راه اندازی شده است.در این مدل سرمایه گذاری شما به صورت غیر مستقیم در بورس سرمایه گذاری می کنید.این صندوق ها به چند دسته تقسیم می شود.اول صندوق های با در آمد ثابت یا (fix-in.com) و صندوق های سرمایه گذاری مشترک در سهام.البته در بازار سرمایه صندوق های مختلط هم وجود دارند.اما مورد بحث ما همان دو مدل اول است.

مدل نخست یعنی صندوق های با درآمد ثابت این گونه است که اشخاص حقیقی و حقوقی با خرید واحد سرمایه گذاری (یونیت) در سود آن صندوق شریک می شوند.قیمت هر واحد سرمایه گذاری این صندوق ها معمولا 100 هزار تومان است و معمولا برای سرمایه گذاری در آن ها خرید 10 یونیت لازم است.این صندوق ها با سرمایه های شما در اوراق مشارکت،سپرده های خاص و اندکی هم سهام سرمایه گذاری می کنند و آخر هر ماه یا در دوره های سه ماهه به شما سود تضمین شده ای را پرداخت می کنند.یعنی در طول ماه یا دوره ، قیمت هر یونیت به تدریج رشد می کند و در انتهای دوره با تقسیم سود تضمین شده قیمت یونیت ها به همان 100 هزار تومان باز می گردد.این صندوق ها ممکن است در هر ماه نرخ سود تضمین شده شان تغییر کند،حال آن که برخی از صندوق ها که سود کمتری را پرداخت کرده اند پرداخت سود در دوره یکساله را تضمین کرده اند.

این صندوق ها هیچ تفاوتی با بانک ها ندارند و حتی با اوضاع و احوال بد فعلی بانک ها این صندوق ها را می توان مکانی امن تر برای سرمایه گذاری مردم معرفی کرد.

نمودار زیر نشان می دهد که صندوق های با درآمد ثابت بورس در سال جاری رشد سنگینی را تجربه کرده اند:

همان طور که مشاهده می کنید فقط دو صندوق کارگزاری بانک کشاورزی (صندوق یکم) و صندوق تامین سرمایه آرمان (گنجینه آرمان شهر) بیش از 46 هزار میلیارد تومان جذب نقدینگی داشته و 19 درصد هم سود تضمین شده به سرمایه گذاران خود می دهند.

لازم است بدانید این صندوق ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد نظارتی بازار سرمایه فعالیت می کنند و از پشتوانه قانونی قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی مصوب 1388 بهره مند هستند،لذا پرداخت اصل و سود سپرده شما تضمین شده است.

اما نوع دوم صندوق ها،صندوق های سرمایه گذاری مشترک در سهام است که شما با خرید واحد سرمایه گذاری یا همان یونیت در واقع سرمایه خود را به حرفه ای ها و کارگزاران بورس می سپارید.آن ها با پول شما در بورس سرمایه گذاری می کنند و ریسک سرمایه گذاری در بورس به طور غیر مستقیم به شما منتقل می شود اما چون سرمایه شما را حرفه ای ها اداره می کنند قطعا زیان کمتری نسبت به سرمایه گذاری مستقیم در بورس متحمل خواهید شد و به تبع آن محافظه کاری مدیران صندوق ها سود کمتری را نسبت به سرمایه گذاری مستقیم در بورس شاید عاید شما بکند.

اما در همین یکساله اخیر که بازار سهام شرایط چندان مطلوبی نداشته برخی صندوق ها به سرمایه گذاران خود تا 130درصد سود داده اند.

فهرست صندوق های در سهام را در لینک زیر ببینید و با کلیک بر روی قسمت بازدهی پربازده ترین آن ها را ملاحظه کنید.

https://www.fipiran.com/Fund/MFComparing/1

دریافت بازدهی از این صندوق ها به این صورت است که شما مثلا یونیت یک صندوق را در قیمت 500 هزار تومان خریداری کرده اید،هر چه ارزش هر واحد این صندوق به سمت بالا حرکت کند بازدهی شماست و هر چه پایین تر برود به زیان شماست.همه این صندوق ها دارای سایت هستند و شما با رصد روزانه سایت این صندوق ها از ارزش روزانه یونیت های خود و در واقع سود و زیان خود مطلع می شوید.به خاطر داشته باشید این نوع از صندوق ها برخلاف صندوق های بادرآمد ثابت هیچ بازدهی را برای شما تضمین نمی کنند.اما همان نظارت قانونی بورس بالای سر آن ها هم هست.

پیشنهاد نگارنده این است که اگر پولی را برای سرمایه گذاری در بورس کنار گذاشته اید،70 درصد آن را در صندوق های با درآمد ثابت سرمایه گذاری کنید و 30 درصد را هم در صندوق های در سهام.اینگونه هم از بازدهی بالاتر از سیستم بانکی یعنی 19 درصد سالانه برخوردار می شوید و هم از رشد احتمالی بازار سهام در آینده بازنخواهید ماند.

در بازار چه خبر بود؟

در بازار سهام همچنان نگاه به تحولات دلار است و این که چه زمانی تاثیر رشد قیمت کالاهای اساسی در جهان و ایران و همچنین رشد ارز تاثیرات خود را نمایان خواهد کرد.پیش بینی می شود با گزارش های 9 ماهه شرکت ها که بزودی روانه سامانه کدال می شود جنب و جوشی نسبی و آرام در زمستان 95 در بورس حکمفرما شود ،البته شاید برخی ها به فکر تکرار زمستان 94 باشند که البته بعید است ولی ما هم به روزهای پیش رو خوش بین هستیم.

جدول زیر آخرین تغییرات ارزش معاملات بازار سهام را نشان می دهد:

شاخص بورس تهران از ابتدای هفته تا انتهای هفته حرکتی از 80.683 تا 80.250 واحد داشت و 0.53 درصد افت کرد،حال آن که شاخص فرابورس رشدی معادل 0.69 درصد را به خود دید.

علیرضا باغانی

*روزنامه نگار اقتصادی و کارشناس بورس