سیگنال سعودی به بازار نفت

قیمت نفت با وجود مقاومتی که در مقابل رشد شاخص دلار داشت، نهایتا روز گذشته در نتیجه معاملات کم حجم بازار آسیا کاهش یافت. به این ترتیب بازار نفت که در آستانه تعطیلات سال نوی میلادی قرار دارد، شاهد خنثی شدن بخشی از افزایش قیمت‌های گذشته به دلیل برداشت سود تجار بود. از دیگر سو افزایش تولید نفت خام در لیبی به‌عنوان یکی از تهدیدهای بی‌اثر کردن طرح کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک نیز در روز گذشته تبدیل به یکی از اهرم‌های فشار به قیمت نفت ارزیابی شد. عوامل یاد شده در کنار افزایش بی‌سابقه ذخایر نفت خام آمریکا در هفته منتهی به 16دسامبر، در نهایت باعث شد قیمت همه انواع نفت خام در معاملات روز گذشته کمتر از 55 دلار باشد. با این حال رئیس‌جمهوری روسیه و وزیر انرژی عربستان سعودی بهبود قیمت نفت در سال جدید میلادی را پیش‌بینی می‌کنند.  از دیگر سو کارشناسان با نگاهی خوش‌بینانه به سال 2017 عقیده دارند بازار جهانی نفت در سه ماهه ابتدایی این سال جهش به کانال 60 دلاری را تجربه خواهد کرد. بر این اساس رشد قیمت نفت در بودجه سالانه ایران و عربستان سعودی نیز نشانگر‌ خوش‌بینی تولیدکنندگان بزرگ نفت به آینده بازار طلای سیاه است. بعد از آنکه قیمت نفت در بودجه سال آینده کشورمان50 دلار در نظر گرفته شد، عربستان سعودی نیز بودجه سال آینده خود را با نفت 55 دلاری بست تا بر خوش‌بینی نسبت به بهبود بازار نفت در سال آینده میلادی مهر تایید زده شود. خالد الفالح روز گذشته در حاشیه مراسم رونمایی از بودجه این کشور، قیمت تعادلی نفت را جایی بین 50 تا 60 دلار برای هر بشکه اعلام و تاکید کرد: در سال 2017 قیمت نفت رشد «چشم‌گیری» خواهد داشت. به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، مقامات سعودی مفصل‌ترین لایحه بودجه تاریخ این کشور را ارائه کرده‌اند تا شهروندان و سرمایه‌گذاران را متقاعد سازند که طرح ترمیم بودجه و قطع وابستگی اقتصاد این کشور به نفت جدی هستند.

خوش‌بینی به خیز نفت در کانال 60 دلاری

اما با وجود تهدیدهایی که برای رشد قیمت نفت وجود دارد، همچنان توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش تولید به‌عنوان روزنه امید برای بازار نفت ارزیابی می‌شود. بر این اساس از رئیس‌جمهوری روسیه و وزیر نفت عربستان سعودی گرفته تا کارشناسان بازار، به رشد قیمت نفت و افزایش سرمایه‌گذاری در سال 2017 امیدوار هستند.

این امیدواری روز گذشته با بسته شدن بودجه عربستان سعودی با نفت 55 دلاری تقویت ‌شد. همچنین اظهارات روز گذشته رئیس‌جمهوری روسیه نسبت به تثبیت قیمت نفت در سطح فعلی بار دیگر این امیدواری را بیشتر کرد. درحالی‌که روسیه قیمت نفت را در بودجه سالانه این کشور 40 دلار در نظر گرفته است، روز گذشته ولادیمیر پوتین گفت: چنانچه قیمت نفت در سال آینده به‌طور متوسط 50 دلار در هر بشکه باشد، روسیه افزایش درآمدی 65/ 28 میلیارد دلاری خواهد داشت. پوتین در حالی با نگاهی متعادل، به تثبیت قیمت نفت در سطح فعلی ابراز امیدواری کرد که تاکید کرد «روسیه برای همکاری با توافق اوپک برای کاهش عرضه نفت، تولیدات خود را کاهش خواهد داد.» اما در حالی‌که روز گذشته ملک سلمان، پادشاه عربستان در مراسم رونمایی از بودجه سال جدید عربستان سعودی گفت «اکثر کشورها در حال حاضر شرایط اقتصادی سختی را تجربه می‌کنند که شامل رشد کند اقتصادی و قیمت‌های پایین نفت است این عوامل بر اقتصاد ما نیز تاثیر گذاشته است»؛ خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی نیز در این مراسم گفت: «من بسیار به بهبود اقتصادی و بهبود بازارهای نفت در سال آینده خوش‌بین هستم.» الفالح در ادامه گفت: قیمت نفت در سطح فعلی غیرقابل تحمل است به خصوص برای افزایش انگیزه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و منابع جدید، رشد قیمت نفت نیازی اساسی ارزیابی می‌شود. به گفته او نقطه تعادل قیمت نفت چیزی بین 50 تا 100 دلار در هر بشکه است.

در همین حال جاناتان بارات، کارشناس بازار نفت نیز با نگاهی به شرایط این انتظار را مطرح می‌کند که هر بشکه نفت خام ایالات متحده آمریکا در سه ماه نخست سال 2017 در محدوده 60 دلار و هر بشکه نفت خام برنت نیز حدود 62 تا 63 دلار معامله شود. در همین حال وزیر انرژی عربستان‌سعودی به‌عنوان سردمدار طرح کاهش تولید روز گذشته پیش‌بینی کرد قیمت نفت خام در سال 2017 افزایشی «ملموس» خواهد داشت.

تداخل سیاست‌های نفتی در مقابل تصمیم اوپک

اما برنامه کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در حالی از ابتدای ژانویه 2017 اجرا خواهد شد که این عملیات با فروش اولین محموله از ذخایر نفت خام آمریکا همزمان شده است. چندی قبل با صدور مجوز از سوی کنگره آمریکا، مقرر شد دولت این کشور زمستان امسال بخشی از ذخایر استراتژیک این کشور به ارزش ٣٧٥ میلیون دلار را به فروش بگذارد، اما چنانچه کنگره این کشور رای نهایی برای مجوز فروش ذخایری به ارزش دو میلیارد دلار (به‌عنوان رقم هدف) را در آمریکا صادر کند، به نظر می‌رسد کاهش عرضه کشورهای عضو و غیرعضو اوپک تا حدودی خنثی شود.

از سویی افزایش ذخایر نفت خام آمریکا نیز در روزهای گذشته با ثبت رشدی بی‌سابقه توانست قیمت نفت را اندکی تحت تاثیر خود قرار دهد. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) ذخایر نفت خام آمریکا در هفته منتهی به 16 دسامبر 3/ 2 میلیون بشکه افزایش یافت که کاملا با انتظار کاهش 5/ 2 میلیون بشکه‌ای این ذخایر در تضاد قرار داشت. این میزان رشد در ذخایر نفت خام آمریکا در حالی رخ داد که از سویی واردات نفت آمریکا در هفته گذشته به 039/ 1 میلیون بشکه در روز رشد پیدا کرد. با این حال این پیش‌بینی مطرح است که چنانچه برنامه‌ریزی برای فروش ذخایر استراتژیک آمریکا به خوبی پیش برود، بین سال‌های 2017 تا 2025 این کشور بتواند طبق برنامه‌ریزی‌ها 190میلیون بشکه نفت به فروش برساند. در کنار همزمانی برنامه‌های نفتی آمریکا و کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، افزایش تولید نفت خام لیبی (در کنار نیجریه به‌عنوان دو کشوری که به دلیل مشکلات داخلی از پیوستن به طرح کاهش تولید معاف شده بودند) نیز از جمله مسائلی است که طرح اوپک برای کاهش تولید را تهدید می‌کند. شرکت ملی نفت لیبی امیدوار است که تا سه ماه آینده روزانه 270 هزار بشکه افزایش تولید داشته باشد. لیبی پیش از این اعلام کرده بود قصد دارد خطوط لوله انتقال نفت از دو میدان نفتی «شرارا» و «ال فیل» که از جمله میادین نفتی مهم این کشور هستند را بازگشایی کند. با این حال تلاش برای رساندن خروجی نفت لیبی به سطح سال 2011 به دلیل مشکلات داخلی این کشور بارها بدون نتیجه باقی مانده است.

اما قیمت نفت خام برنت تحت تاثیر چند عامل در روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 16 به وقت تهران) 73 سنت افت داشت و به 32/ 54 دلار بر هر بشکه رسید. نفت خام آمریکا نیز با کاهش 61 سنتی به 34/ 52 دلار بر هر بشکه رسید. به گفته یک تحلیلگر بازار نفت دو عامل تقویت ارزش شاخص دلار و برداشت سود از بازار از دلایل اصلی ریزش اندک قیمت‌ها در آخرین روز فعال سال در بازار جهانی نفت به شمار می‌رود. به گزارش خبرگزاری رویترز، جاناتان بارات در رابطه با شرایط فعلی بازارهای کالایی عقیده دارد «به‌طور کلی این واقعیت که ارزش دلار و کالاهای مختلف در حال افزایش است نشان می‌دهد که یا تقاضا برای کالاها افزایش یافته است یا اینکه نیاز بیشتری به عرضه وجود دارد.»

شاخص دلار روز گذشته اندکی در برابر سایر ارزها کاهش یافت، اما همچنان در نزدیکی بالاترین رقم 14 سال گذشته (103.65) که در اوایل هفته گذشته به ثبت رسید باقی ماند. با این حال نفت به پشتوانه توافق کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش تولید تا سقف 8/ 1 میلیون بشکه در روز، همچنان در بالاترین سطح از اواسط سال 2015 تا کنون قرار گرفته است. با این حال به نظر می‌رسد در مقطع فعلی، موج خوش‌بینی از سوی بزرگان نفتی به تهدیدهای بازار نفت غلبه کرده است، حال آنکه باید دید تقابل این دو جریان در سال جدید میلادی چه سرنوشتی برای بازار جهانی نفت رقم خواهد زد؟