سرنوشت دلار در ایران بعد از افزایش نرخ بهره آمریکا

به گزارش ایران اکونومیست؛این دومین شوک دلار به بازارهای جهانی است.شوک اول انتخاب دونالد ترامپ که دلار را در مقابل سایر ارزها تقویت کرد و شوک دوم افزایش نرخ بهره بانکی از 0.5 درصد به 0.75 درصد.حالا اقتصادهای بزرگ دنیا در آستانه شروع سال 2017 میلادی با این واقعیت روبرو شده اند که باید بار دیگر حاکمیت دلار را در معادلات اقصادی بپذیرند.اگرچه 0.25 درصد افزایش می تواند تبعاتی به جا بگذارد اما شوک ناشی از ادامه دار بودن این افزایش تا سقف 1.5 درصد از همین امروز در اقتصادهایی که برپایه دلار تجارت می کنند،دیده می شود.

برای کشورهای نفت خیز این افزایش نرخ بهره آمریکا به معنی پذیرش بخشی از تورم خارجی خواهد بود.چه آنکه با افزایش نرخ بهره بانکی آمریکا،نرخ تورم در اقتصادها افزایش یافته و فروشندگان نفت باید آماده پذیرش تورم خارجی علاوه بر تورم داخ کشور خود باشند.

تحلیل گران می گویند،تصمیم فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره در 10 سال اخیر بی سابقه بوده است؛تصمیمی که سبب شده دلار قدرت خود را دربرابر سایر ارزها بازیابد و از سویی با قدرت گرفتن دلار حالا دیگر سرمایه گذاران بازار آمریکا و هر آنچه به این کشور مرتبط می شود را به سایر بازارها ترجیح می دهند.این اتفاق برای اقتصادهای نوظهور هم شوک برانگیز و در عین حال کندکننده رشد اقتصادی محسوب می شود.اگرچه چین هنوز اقدام مقابله به مثلی به این تصمیم  انجام نداده اما با توجه به اینکه بخش بزرگی از بازار آمریکا در تصاحب کالاهای چینی است،باید منتظر واکنش چینی ها به این تصمیم بود.

مرتضی ایمانی راد کارشناس ارشد اقتصاد بین الملل در این رابطه می گوید:«بر همه محرز شده که سیاست های پولی و کاهش نرخ بهره در اقتصاد آمریکا جواب نداده و همه تزریق های پول به اندازه کافی نتوانسته کل اقتصاد آمریکا را از بحران کاهش بدهد . بنابراین آنطور که دلار با توجه به این چشم انداز تقویت شده و به بالاترین حد خود در 14 سال گذشته رسیده و اگر هم مقدار خود را با این روند افزایش حفظ کند که به نظر می رسد آن را حفظ خواهد کرد. »

آنچه واضح است اینکه، بازارهای نفت طلا و بورس از این تصمیم شوکه اند و در سایر بازارهای مالی نیز نرخ‌های برابری ارز ،  قیمت کالاها و فلزات اساسی نسبت به این تصمیم واکنش نشان داده و راه افزایش در پیش گرفته اند.

شوک بهره و اقتصاد ایران

در حالی که اقتصاد ایران این روزها درگیر حاشیه های موسسه میزان برای حوزه پولی و بانکی است،در بازار ارز قیمت ها خزنده رو به بالا می رود.حالا تصمیم فدرال رزرو هم  می تواند بهانه خوبی برای سوداگران بازار ارز باشد که قیمت دلار در بازارهای جهانی بالا رفته و چرا بازار ایران از این قاعده مستثنی نباشد.این درحالی است که بازار ارز در ایران همانند بازار سایر کشورها نیست.براساس قانون بازار ارز در ایران "شناور مدیریت شده" است.یعنی شیر ارز در اختیار بانک مرکزی است و هر زمان افزایشی در بازار اتفاق بیفتد با عرضه ارز به بازار تقاضای کاذب را پوشش داده و مانع از افزایش قیمت ها می شود. با این حال در ماههای اخیر به نظر می رسد این ابزار چندان کارکردی نداشته است.چه آنکه قیمت ها هنوز میل به افزایش دارد.

مرتضی ایمانی راد تحلیل گر ارشد اقتصاد بین المللی در این رابطه می گوید:«وقتی بازار پول ،سکه و ارز دچار التهاب می شود، این نوسان بالا شرایط خوبی برای ورود سوداگران به عرصه اقتصاد ایران دارد و سبب می شود که سوداگری بیشتر می شود،نتیجه این می شود که قیمت کالاها افزایش قابل توجهی نخواهدداشت و فقط کالاهایی که  موضوع فعالیت های سوداگری است افزایش می یابد که همان طلا  و دلار خواهد بود.»

اگرچه به نظر می رسد که بانک مرکزی برای حفظ دستاورد تورم تک رقمی مانع از افزایش نرخ ارز به بیش از 4 هزار تومان شود،اما قطعا بازارهای دیگر مثل طلا از این اتفاق مصون نخواهند ماند.سال آینده میلادی، سال افزایش طلا خواهد بود.

البته برخی کارشناسان پیش بینی می کنند که این تصمیم رکود را در اقتصاد ایران کاهش خواهد داد.به این دلیل که با تقویت دلار و افزایش قیمت فلزات در بازارهای جهانی،درآمدهای ایران از محل صادرات محصولات غیر نفتی افزایش یافته و ارزهای وارد شده می تواند در بخش تولید هزینه شود.اتفاقی که در سالهای گذشته به دلیل کاهش قیمت فلزات در بازارهای جهانی سبب افزایش رکود صنایع معدنی ایران شده بود.