مصائب خانم مرکل برای صدر اعظمی دوباره

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از خبرگزاری آلمان (DPA) و صدای آلمان (دویچه وله)؛ آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان دیروز (سه شنبه) با آرای 89.5درصد نمایندگان حاضر در جلسه عمومی حزب 'اتحاد دمکرات مسیحی آلمان' (CDU) در شهر صنعتی اسن (Essen) در غرب آلمان برای نهمین بار به ریاست این حزب برگزیده شد.
با این حال رای اعضای حزب به او برای تصدی ریاست حزب دموکرات مسیحی به دومین حد پایین از زمان تصدی رهبری حزب در سال 2000 تا کنون کاهش یافت، امری که خبرگزاری DPA آن را یک 'شکست' و صدای آلمان آن را یک 'شرمساری کوچک' برای مرکل توصیف کردند.
مرکل دو سال پیش (2014) در رای گیری برای انتخاب رئیس حزب دموکرات مسیحی 96.7 درصد آرای اعضای حزب را کسب کرده بود. در آن زمان مرکل یک سال پس از پیروزی در انتخابات عمومی در اوج قدرت سیاسی خود بود. اما از آن زمان تا کنون در پی ورود موج پناهجویان و سیاست درهای باز دولتش که به ورود حدود 900 هزار پناهجو به آلمان منجر شده است، به موقعیت سیاسی مرکل لطماتی وارد شده است.
این اقدام مرکل موجب بروز شکاف و اختلافاتی در درون بلوک سیاسی محافظه کار مرکل و تقویت حمایت مردمی از حزب ضد پناهجویان 'آلترناتیو برای آلمان' (AfD) شد.
در جلسه روز سه شنبه حزب نیز چندین تن از اعضای حزب در سخنرانی های خود، موضع لیبرال دولت مرکل در پذیرش نزدیک به یک میلیون پناهجو را به باد انتقاد گرفتند.
'کریستین آرلت پالمر' نماینده حزب از ایالت 'بادن وورتمبرگ' (Baden-Wuerttemberg) گفت: مرکل شرایطی ایجاد کرده که حزب AfD بخشی از آرای حزب دموکرات مسیحی CDU را از آن خود کند و ما این پایگاه از دست رفته را باز پس نخواهیم گرفت.
مرکل پس از رای گیری از حدود یک هزار تن از اعضای حزب که در گردهمایی حاضر بودند برای اعتمادشان به او تشکر کرد، با این حال کاهش حمایت اعضای حزب از او نشانه ای از راه دشواری است که او در مسیر انتخابات سال آینده در پیش رو دارد.
رئیس حزب دمکرات مسیحی آلمان در ابتدای جلسه عمومی حزب به سخنرانی پرداخت و از سیاست‌های داخلی و خارجی خود دفاع کرد. سیاست بحث‌برانگیز پذیرش پناهجویان، امنیت آلمان، بحران سوریه، اوضاع دشوار اتحادیه‌‌‌‌ اروپا و معافیت شرکت های بزرگ از پرداخت مالیات از جمله مسائلی بودند که مرکل در سخنرانی خود به بحث درباره آن پرداخت.
 
** حمایت از اخراج پناهجویان رد درخواست شده
مرکل سخنرانی خود را با دفاع از جنجالیترین سیاست خود یعنی پذیرش صدها هزار پناهجو آغاز کرد. او با اشاره به شرایط سیاسی دشوار سال 2015 در جهان که باعث افزایش شمار پناهجویان در اروپا و آلمان شد، گفت: من شما را تا حدودی تحت فشار گذاشتم، به این علت که شرایط زمان، ما را تا حدودی زیر فشار قرار داده بود.
او افزود: نمی‌توانم قول بدهم که از این فشار کاسته خواهد شد، زیرا وظیفه ماست که در برابر جبر زمان واکنش نشان دهیم.
با این حال مرکل گفت: شرایطی که در آخر تابستان سال 2015 پیش ‌آمد، نباید و نمی‌تواند دوباره تکرار شود و این هدف سیاسی اعلام شده ما است.
وی گفت که آوارگان در آلمان پناهگاهی در برابر جنگ و آزار به دست آورده اند، اما تاکید کرد که 'همه آوارگان نمی توانند در آلمان باقی بمانند' .
مرکل تاکید کرد که سیاست او در قبال پناهجویان برای مبارزه با قاچاقچیان انسان ضروری بوده است و در این ارتباط گفت امکان ادامه جنگ در سوریه برای این مدت طولانی یک 'رسوایی' است. او تاکید کرد که از اخراج پناهجویانی که درخواستشان رد شده است حمایت می کند.
 
**حمایت از ممنوعیت برقع
صدر اعظم آلمان همچنین از ممنوعیت برقع دفاع کرد که با تشویق حاضران رو به رو شد. مرکل با بیان اینکه 'ما خواهان ایجاد جوامع موازی در آلمان نیستیم' ، گفت که روبند کامل باید هر جایی که از لحاظ قانونی امکان پذیر است ممنوع شود، اما جزییاتی در این زمینه اعلام نکرد.
حزب اتحاد دموکرات مسیحی کار تهیه طرح هایی را برای ممنوعیت روبند کامل در مکان هایی مانند دادگاهها، مراکز بازرسی پلیس و همچنین در هنگام رانندگی را آغاز کرده است.
 
** اقتصاد اروپا و برگزیت
مرکل درباره مسائل اروپایی نیز گفت که آلمان باید اقدامات بیشتری برای تقویت اقتصاد در سرتاسر اتحادیه اروپا انجام دهد. او درباره 'برگزیت' نیز گفت که از انگلیس تقاضا خواهد کرد که اگر می خواهد در بازار مشترک اروپا باقی بماند باید تجارت آزاد و سایر آزادی های اتحادیه اروپا را محترم بشمارد.
وی همچنین از سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای خودداری از پذیرش سهم عادلانه ای از پناهجویان انتقاد کرد.
مرکل در زمینه مسائل خارجی نیز 'فجایعی' را که در حلب رخ می‌دهد، مورد انتقاد قرار داد و از جمله مسکو را مسئول وقوع آن‌ها دانست و گفت 'روسیه و ایران از رژیم بشار اسد که وحشیانه رفتار می‌کند، پشتیبانی می‌کنند.'
نمایندگان حزب در پایان سخنرانی یک ساعت و نیمه مرکل با تشویقی 11 دقیقه‌ای موافقت خود را با سیاست‌های داخلی و خارجی ‌صدراعظم آلمان اعلام کردند.
 
**راه دشوار مرکل در انتخابات آینده در میان امواج پوپولیسم
جلسه روز سه شنبه حزب دموکرات مسیحی آلمان در حالی برگزار شد که صدر اعظم آلمان بتازگی برای چهارمین بار نامزدی خود را برای تصدی این مقام با انتخابات پارلمانی سال آینده اعلام کرده است، اما با خیزش امواج پوپولیسم در دو سوی اقیانوس اطلس و همچنین مخالفت های داخلی از چپ و راست، مسیری دشوار در پیش رو دارد.
مرکل که روز 22 نوامبر 2005 به عنوان اولین صدر اعظم زن در آلمان کار خود را آغاز کرد، روز 22 نوامبر امسال (سه شنبه دوم آذر) وارد دوازدهمین سال صدارت عظمای خود شده و اعلام کرده که سال آینده نیز برای چهارمین دوره پیاپی نامزد تصدی این مقام خواهد شد. او 16 سال نیز رهبر حزب اتحاد دموکرات
مسیحی آلمان بوده و دستاوردهایی هم داشته است: آلمان در دوران صدارت او مشکل بدهی را تا حد زیادی حل کرده، میزان بیکاری را به نیم کاهش داده و بودجه تحقیقات را دو برابر کرده است. مرکل حزب اتحاد دموکرات مسیحی را نیز متحول کرد.
آلمان در عرصه بین المللی نیز حضور پر رنگی داشته است و در جریان بحران مالی جهانی، بحران بدهی در اروپا و انضمام شبه جزیره کریمه به روسیه ، صدر اعظم آلمان نقش مهمی ایفا کرد.
اما همه از عملکرد او راضی نیستند؛ نسل قدیمیتر محافظه کارها در حزب مرکل از چرخش او به سمت اصول سوسیال دموکراسی ناخشنود هستند و نیمی از مردم آلمان نیز از سیاست او در پذیرش مهاجران ناخشنودند.
 
** انتقادها از صدر اعظمی طولانی مدت مرکل
طبق قانون اساسی آلمان هیچ محدودیتی برای طول دوره های کاری صدر اعظم وجود ندارد. در نظام های پارلمانی مانند آلمان، رئیس دولت - صدر اعظم یا نخست وزیر - با رای مستقیم مردم انتخاب نمی شود، اما با رای مردم به نامزدهای پارلمانی، احزاب بطور غیرمستقیم تعیین می کنند که چه کسی صدر اعظم باشد.
با تغییر ترکیب احزاب در پارلمان صدر اعظم نیز تغییر می کند و پارلمان همچنین می تواند صدر اعظم را استیضاح و او را با رای عدم اعتماد از کار بر کنار کند؛ اتفاقی که در سال 1982 روی داد.
در آن سال «هلموت اشمیت» صدر اعظم از حزب سوسیال دموکرات برکنار شد و هلموت کُل از حزب دموکرات مسیحی جانشین او شد که تا سال 1998 به مدت 16 سال صدر اعظم آلمان بود. در سال 1990 و در پی اتحاد آلمان غربی و شرقی دولت کل با اضافه شدن چهره هایی از آلمان شرقی تا سال 1998 به کار خود ادامه داد.
پس از 16 سال حکومت ائتلاف مسیحی - لیبرال به رهبری کل، حزب سوسیال دموکرات (SPD) با همراهی حزب سبز در انتخابات پارلمانی سال 1998 پیروز شد و گرهارد شرودر نایب رئیس حزب سوسیال دموکرات تا سال 2005 صدر اعظم آلمان بود.
نامحدود بودن دوره های صدر اعظمی در آلمان با انتقادهایی رو به روست و برخی خواستار اعمال محدودیت قانونی بر دوره های صدر اعظمی هستند. حتی برخی چهره های دانشگاهی مانند 'فرانک رادولف کورته' استاد دانشگاه دوییسبورگ-اسن از مرکل خواسته بودند که برای بار چهارم نامزد صدر اعظمی نشود.
از سوی دیگر برخی کارشناسان سیاسی از جمله 'فرانک دِکِر' استاد علوم سیاسی در شهر بُن می گویند که مرکل احتمالا به خواست و میل خود در خلال دوره صدر اعظم راه را برای جانشین خود باز می کند.
وی می گوید که ممکن است در اواسط مجلس آینده در سال 2019 مرکل بطور داوطلبانه از مقام خود کنار می رود و فرد دیگری از حزب جانشین او خواهد شد اما همه اینها منوط به این است که او در سال 2017 بتواند رای پارلمان را برای تصدی مقام صدر اعظمی کسب کند.
 
** ائتلاف های احتمالی برای کنار زدن مرکل
حزب سوسیال دموکرات و سایر احزاب پس از اعلام نامزدی مرکل می گویند او شکست پذیر است اما دست کم تا کنون برنامه مشخصی برای کنار زدن مرکل مطرح نشده است. حزب سوسیال دموکرات نیاز دارد که نامزدی مطرح کند که جایگزین واقعی باشد و این کار آسانی نیست.
به گزارش صدای آلمان، حزب چپ میانه سوسیال دموکرات آلمان می گوید که مایل به ادامه ائتلاف کنونی با حزب محافظه کار اتحاد دموکرات مسیحی مرکل نیست، اما تا کنون نامزد خود را برای صدر اعظمی معرفی نکرده اند و این تصمیم تا پیش از ماه ژانویه اعلام نخواهد شد.
سوسیال دموکراتها با این حال لحن انتقادی از اعلام نامزدی مرکل برای چهارمین دوره را شروع کرده اند و مبارزات انتخاباتی آشکارا آغاز شده است.
'کاترینا بارلی' (Katarina Barley ) دبیر کل حزب سوسیال دموکرات بتازگی در کنفرانس مطبوعاتی این حزب از مرکل انتقاد کرد و گفت که او هیچ پاسخی برای مشکلات واقعی کشور ندارد.
سوسیال دموکرات می گویند که 'افسانه شکست ناپذیری' مرکل از بین رفته، اما واقعیت این است که هنوز کسی بطور جدی برای شکست دادن او وارد صحنه نشده است.
زیگمار گابریل رئیس این حزب محتملترین فرد برای کسب نامزدی است، اما مشکل این است که محبوبیت زیادی ندارد. مارتین شولتز که هم اکنون ریاست پارلمان اروپا را بر عهده دارد نیز به عنوان نامزد احتمالی نامش ذکر می شود اما نامش در آلمان خیلی مطرح نیست.
ماتیاس میکوس استاد علوم سیاسی دانشگاه گوتینگن در این باره ابراز اطمینان کرد که گابریل نامزد حزب سوسیال دموکرات خواهد بود و بزودی بطور رسمی نامش اعلام می شود.
وی افزود: اکنون که نامزدی مرکل از طرف محافظه کارها حتمی شده، فشار بر حزب سوسیال دموکرات افزایش یافته است.
حزب سوسیال دموکرات دو هفته پیش طرح پیشنهادی ولفگانگ شوبل وزیر دارایی حزب مرکل را برای خصوصی سازی بزرگراههای آلمان رد کرد. این حزب در کنفرانس خبری دو هفته پیش یک بولتن 71 صفحه ای منتشر کرد که در آن طرح هایی کلی در زمینه هایی از قبیل کاهش مالیات برای افراد کم درآمد، افزایش حمایت دولت از خانواده ها و از بین بردن نابرابری در سیستم بهداشتی ارائه شده است.
«توماس اوپرمان» رهبر پارلمانی حزب سوسیال دموکرات گفت: رویکرد ما این است که می خواهیم روی مشکلات روزمره مردم در این جهان بسرعت در حال تغییر کار کنیم و زیر عنوان 'برابری بیشتر' پیشنهادهایی خواهیم داد.
اما این سوال وجود دارد که آیا در زمانه ای که پوپولیسم و دست رد بر گروه موسوم به 'نخبگان' رو به افزایش است آیا چنین شعار و برنامه ای می تواند رای دهندگان را جذب کند؟
میکوس گفت: فکر نمی کنم که رقابت انتخاباتی در برابر یک شریک ائتلافی مشکلی داشته باشد اما شما باید موضوعات لازم را داشته باشید.اما این در حالی است که حزب سوسیال دموکرات فاقد موضوعات لازم برای راه اندازی یک مبارزه واقعی هستند.
وی گفت که انتظار دارد حزب سوسیال دموکرات گرایش بیشتری به سمت چپ داشته باشد و این بهترین بخت آنها برای موفقیت انتخاباتی است.
تنها مسیر واقع بینانه برای حزب سوسیال دموکرات به منظور گرفتن پست صدراعظمی تشکیل ائتلاف با حزب سبز و حزب چپ است که هر دوی آنها نیز نسبت به مرکل انتقاد دارند.
«سیمون پیتر» رئیس حزب سبز آلمان به د پ آ گفت: ما در سال 2017 برای پایان دادن به سیاست های ویرانگر ریاضتی مرکل در اروپا، فقدان شجاعت او در مبارزه با تغییرات آب و هوایی و افزایش نابرابری اجتماعی ، مبارزه خواهیم کرد.
«بِرند ریکسینگر» رئیس حزب چپ آلمان نیز در بیانیه ای به خبرگزاری DPA گفت: مرکل بخش بزرگی از مسئولیت بحران عمیق دموکراسی در کشور ما را بر عهده دارد.
اما خواست مشترک این احزاب برای پایان دادن به مسئولیت اجرایی مرکل تضمین کننده همکاری آنها نیست. دستور کار محیط زیستی حزب سبز از اولویت های حزب سوسیال دموکرات یا حزب چپ نیست. همچنین رویکرد دوستانه حزب چپ نسبت به روسیه و انتقاد از غرب برای دو حزب دیگر عواملی هستند که می توانند امکان همکاری را تضعیف کنند.
از سوی دیگر حتی اگر این سه حزب بتوانند به توافق برسند، هیچ تضمینی نیست که بتوانند اکثریت پارلمان را به دست آورند. اکنون این سه حزب در مجموع در نظرسنجی ها حدود 43 درصد رای دارند.
حزب سوسیال دموکرات همچنین باید یک موضع و سیاست قانع کننده درباره موضوع مهم پناهجویان که مرکل در قبال آن آسیب پذیری دارد تدوین کند.
این موضوعی است که حزب دست راستی و پوپولیست (عوام گرای) «جایگزین برای آلمان» (AfD) به آن متوسل شده و رهبر این حزب گفته که از رویارویی با مرکل استقبال می کند.
خانم «فرائوکه پتری» (Frauke Petry) رهبر حزب جایگزین برای آلمان به DPA گفت: سیاستمداری که موجب ایجاد این هرج و مرج درباره مهاجران با میلیاردها (یورو) هزینه شده است ، اکنون بار دیگر خود را نامزد صدر اعظمی کرده است.
حزب جایگزین برای آلمان اکنون در نظرسنجی ها حدود 10 تا 15 درصد رای دارد، هر چند رای مثبت به برگزیت در انگلیس و پیروزی دونالد ترامپ در آمریکا نشان داد که نظرسنجی ها میزان اقبال واقعی به پوپولیسم راستگرا را نشان نمی دهند.
 
** تدابیر راست گرایانه حزب مرکل و سناریوی پیش رو
در این حال حزب محافظه کار اتحاد دموکرات مسیحی که در آستانه انتخابات عمومی سال آینده قصد دارد حمایت مردمی خود را تقویت کند، ‌با برنامه هایی برای سخت گیری بیشتر در قبال پناهجویان و ممنوعیت برقع تا حدی به سمت راست گرایش پیدا کرده است.
نظرسنجی ماه گذشته شبکه تلویزیونی 'ZDF' نشان داد که 64 درصد از پرسش شوندگان حمایت خود را از نامزدی مرکل برای تصدی دوره چهارم صدر اعظمی اعلام کردند.
مرکل روز سه شنبه تاکید کرد که نبرد انتخابات 2017 با همه ادوار پیشین در تاریخ سیاسی آلمان یکپارچه متفاوت است و حزب CDU با چالش های نیرومندی از چپ و راست سیاسی در آلمان رو به رو است.
هم راستا با درخواست مرکل برای کاهش میزان ورود پناهجویان به آلمان، انتظار می رود که حزب دموکرات مسیحی نیز موضع خود را درباره این موضوع تشدید کند و از جمله تدابیری برای اخراج پناهجویانی که درخواستشان رد شده است، آماده اجرا کند.
مرکل دیروز سه شنبه، تاکید کرد که اولویت باید تضمین ثبات اتحادیه اروپا در مواجهه با عدم قطعیت های فزاینده بین المللی باشد. این درحالیست که متحدان کلیدی آلمان در اروپا از جمله فرانسه، ایتالیا و هلند نیز با تهدید افزایش حمایت از احزاب پوپولیست و ضد اتحادیه اروپا مواجه هستند.
شاید در این میان یک خبر خوب برای مرکل این باشد که نتایج پژوهشی جدید نشان می‌دهد شهروندان آلمانی کمتر از هر کشور دیگر اروپایی پذیرای سیاست‌های پوپولیستی هستند. در آلمان تنها ۱۸ درصد رای‌دهندگان با مواضعی که حزب راستگرای AfD مبنای کار خود قرار داده است، موافق هستند.
در این میان سایر نظرسنجی ها نیز نشان می دهند که حزب سوسیال دموکرات برای اینکه بخت قابل اعتنایی برای کسب مقام صدراعظمی داشته باشد، باید بتواند آرای حزب جایگزین برای آلمان را به سمت خود جذب کند و به نظر نمی رسد در این زمان قادر به این کار باشد.
به همین علت موسسه های نظرسنجی می گویند ادامه ائتلاف بزرگ کنونی که سوسیال دموکراتها می گویند خواهان ادامه آن نیستند، محتملترین سناریو راجع به نتیجه انتخابات سال آینده آلمان است.
یک ضرب المثل آلمانی می گوید 'آشی را که خراب کرده اید، باید بخورید'، بدین معنی که باید به مسائل و مشکلاتی که ایجاد کرده اید رسیدگی کنید.
احتمال زیادی وجود دارد که مرکل در انتخابات سال آینده پیروز شود که در این صورت چهار سال دیگر زمان دارد تا اشتباهات گذشته خود را جبران کند و کارهایی را که آغاز کرده بخصوص در موضوع بحران مهاجران، سر و شکل بهتری بدهد. بانوی صدر اعظم تا آن زمان و برای اینکه با میراثی دلنشین صدر اعظمی طولانی مدت خود به پایان برساند ، روزهای دشواری در پیش رو دارد.