سهامداران خرد قربانی فریز سرمایه ها در بورس

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از خبرگزاری خانه ملت؛ در ماه های اخیر، وضعیت نمادهای بانکی در بورس که با هدف شفاف سازی و استانداردسازی گزارش های مالی متوقف شده اند، آشفته و مبهم بوده و سهامداران نیز در وضعیت سرگردان و بلاتکلیفی به سر می برند.
نمادهای برخی بانک ها در بورس، مدت هاست که به دلیل اختلاف بانک مرکزی، بانک ها و بورس متوقف بوده و مشخص نیست چه زمانی به تالار معاملاتی باز می گردند.
بانک های صادرات، پارسیان، پاسارگاد، تجارت، اقتصاد نوین، پست بانک، دی، گردشگری، سرمایه، ایران زمین و ملت از جمله بانک هایی هستند که نمادشان در چند ماه اخیر متوقف شده که البته برخی از آنها به تازگی متوقف شده و شماری دیگر چندین ماه است که بلاتکلیف مانده اند.
این نمادهای بانکی بورس برای برگزاری مجامع سالیانه و تصویب صورت های مالی متوقف شدند و قرار بود براساس روال عادی معاملات در بورس، پس از چند روز بازگشایی شوند اما این اتفاق رخ نداد.
این نمادهای بانکی به علت اختلاف با بانک مرکزی درباره استانداردهای جدید تنظیم صورت های مالی متوقف مانده و رایزنی مسوولان بازار سرمایه برای تعیین تکلیف آنها نیز بی نتیجه مانده است.
شفاف سازی و افزایش استانداردهای تهیه گزارش های مالی در بورس، اقدامی مثبت در جهت تقویت بازار سرمایه است، اما نباید نقدشوندگی سهام را که جزو ذات بازار سرمایه به شمار می رود، زیر سوال ببرد.
طولانی شدن زمان توقف نمادهای بانکی که امکان خرید و فروش را به مالکان سهام این نمادها نمی دهد، باعث سرگردانی و اعتراض سرمایه گذاران شده و وعده ها درباره برگزاری مجامع این شرکت ها و بازگشایی نمادها نیز تاکنون تحقق نیافته است.
بانک مرکزی به دلیل گشایش های بانکی ایجاد شده در فضای پسابرجام، رعایت الزامات و استانداردهای بین المللی بانکداری را از لوازم توسعه مراودات بین المللی بانکی می داند و با توجه به قطع ارتباط یک دهه ای بانک های ایرانی با نظام بانکداری جهان، بر رعایت این استانداردها اصرار دارد.
با این‌وجود، سازمان حسابرسی در چند ماه گذشته ، استانداردهای جدید حسابداری مورد نظر بانک مرکزی را نمی پذیرفت و همین اختلاف نظر سبب تاخیر در برگزاری مجامع عمومی بانک ها شد.
البته این اختلافات در ماه های گذشته و از طریق رایزنی سازمانی حسابرسی و بانک مرکزی رفع شده است و اغلب بانک ها اعم از دولتی، خصوصی و خصوصی شده صورت های مالی خود را بر مبنای این استانداردها تدوین و مجامع خود را برگزار کردند که می توان نتیجه گرفت هر بانکی که صورت های مالی ابلاغی بانک مرکزی داده این بانک در اسرع وقت موضوع را بررسی و اعلام نظر کرده است و بانک های مذکور نیز مجامع خود را برگزار کردند.
با این همه، بازار سرمایه همچنان شاهد توقف نماد بانکهاست و مسوولان بورس در این زمینه تاکید دارند که مشکل به بحث نظارتی بانک مرکزی باز می گردد.
 
**انتقاد سهامداران خرد از بلوکه کردن پول سهامداران
عبداللهی، از سهامداران خرد بورس که سهام یک بانک را در سبد سهام خود دارد گفت: اختلاف نهادهایی مانند بورس و بانک مرکزی، ارتباطی به مردم و سهامداران ندارد.
وی افزود: برخی مردم مانند من به بورس اعتماد کرده و خودروی خود را فروخته و با پول آن وارد بازار سرمایه شده اند که سود به دست بیاورند، نباید با بهانه های مختلف، پول های آنها بلوکه شود.
این فعال بازار سرمایه اضافه کرد: نماد بانکی که سهام آن را خریداری کرده بودم، چند ماهی است متوقف شده و در نتیجه امکان فروش سهام آن را ندارم، اکنون امثال من که سهامدار خرد هستیم و به این پول ها نیاز داریم، تکلیف خود را نمی دانیم.
وی تاکید کرد: اگر بانک مرکزی با بانک ها اختلاف نظری دارند، بهتر است طوری آن را حل کنند که زیان آن دامن سهامداران خرد را نگیرد.
عبیدی یادآور شد: توقف نمادها و رفتارهای مشابه در بورس، باعث بی اعتمادی سهامداران به بورس می شود و مردم را از بازار سرمایه فراری خواهد داد.
 
**نهادهای عالی، تعیین تکلیف کنند
ایمان مقدسیان کارشناس بازار سرمایه نیز درباره توقف نمادهای بانکی در بورس گفت: برای حل مشکل توقف طولانی مدت نمادها در بورس، باید نهادهای عالی مانند شورای عالی بورس تصمیم گیری و ورود کنند تا این چالش رفع شود، زیرا هر از چند گاه دچار این معضل می شویم که نماد یک صنعت خاص به دلایلی متوقف می شود.
وی اضافه کرد: به عنوان نمونه پیش از این ما شاهد توقف نمادهای معدنی ها به دلیل اختلاف بر سر بهره مالکانه سنگ آهن و همچنین توقف پالایشگاه ها و پتروشیمی ها بوده ایم.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: توقف طولانی مدت نمادها، ویژگی اصلی بازار سرمایه که نقدشوندگی است را زیر سوال می برد و سهامداران را دچار مشکل می کند، بنابراین، باید راه حلی اتخاد شود تا در صورت وقوع هر ابهام و مساله ای، نقدشوندگی سهام دچار وقفه نشود.
مقدسیان گفت: توقف طولانی مدت صنایع مختلف بورسی در دوره های زمانی مختلف نشان می دهد ساختار اقتصادی ایران، بازار محور نیست و تصمیمات کلان توسط دولت اتخاذ می شود.
این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه توقف طولانی مدت نمادهای بورسی، به اعتماد فعالان بازار سرمایه لطمه می زند، بیان داشت: معنا ندارد به سهامداران اعلام شود پول شما به علت این که فلان بانک باید صورت های مالی خود را طبق نظر بانک مرکزی استانداردسازی کند، بلوکه می شود.
این کارشناس بازار سرمایه درباره دلایل توقف نمادهای بانکی گفت: به تازگی استانداردهایی توسط بانک مرکزی به بانک ها ابلاغ شده است تا گزارش های مالی خود را بر اساس آنها تنظیم کنند.
این فعال بازار سرمایه افزود: همچنین برخی درآمدها توسط بانک ها گزارش می شود که از نظر بانک مرکزی به رسمیت شناخته نشده است.
مقدسیان با انتقاد از تحمیل پیامدهای توقف نمادهای بانکی به سهامداران، گفت: در حالی که بازار سرمایه ایران برای گسترش تعاملات و بین المللی شدن تلاش می کند باید الزامات آن مانند نقدشوندگی را نیز بپذیریم.
کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: برای تشویق سرمایه گذاران خرد و برنامه ریزی برای بین المللی شدن باید مشکل توقف نمادها را حل کنیم.
مقدسیان افزود: بررسی ها نشان می دهد بخشی از سهامداران نمادهای بانکی در بورس را سهامداران خرد تشکیل می دهند که توقف درازمدت نمادهای بانکی، این سهامداران را بلاتکلیف کرده و حتی تاثیر منفی بر حجم معاملات بورس گذاشته است.
این فعال بازار سرمایه یادآور شد: یک علت کاهش حجم معاملات بورس در ماه های اخیر، به توقف نمادهای بانکی بازمی گردد، زیرا پول های سهامداران با توقف نمادهای بانکی، بلوکه شده است.
مقدسیان به احتمال کاهش شاخص بورس در صورت باز شدن نمادهای بانکی اشاره کرد و گفت: پس از تنظیم صورت های مالی بر اساس استانداردهای جدید، این بانک ها زیان ده شده اند.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان این که اگر به دنبال شفافیت هستیم نباید نگران افت شاخص کل بورس، پس از باز شدن نمادهای بانکی باشیم، ادامه داد: ممکن است افت شاخص که تحت تاثیر باز شدن نمادهای بانکی ایجاد می شود، توسط سایر صنایع جبران شود.
 
**بازگشایی نمادها را پیگیری می کنیم
شاپور محمدی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در این باره گفته است: من به هیج وجه اعتقاد ندارم که نمادها زیاد بسته بماند اما ممکن است جایی ابهام معامله ای وجود داشته باشد که آنجا بسته بودن نماد به صلاح است. از طرفی گاه اتفاق افتاده که نمادهایی باز شده و نسبت به بازشدنش اعتراض وجود داشته بنابراین این یک موضوع دو سویه است و این نیست که همیشه باز کردن نماد موضوع خوبی باشد.
وی بسته بودن نماد بانک ها در بازار سرمایه را در راستای وظیفه نظارتی بانک مرکزی دانست و گفت: بانک مرکزی در راستای وظیفه نظارتی خود، نکاتی را در این رابطه مدنظر داشته است که البته در این رابطه مکاتباتی با مقامات مرتبط از جمله بانک مرکزی صورت گرفته که با تعیین تکلیفی که با بانک مرکزی خواهیم کرد بازگشایی آنها را پی گیری می کنیم.
رییس هیات مدیره سازمان بورس به تجربه توقف نماد شرکت های پتروشیمی و پالایشگاهی اشاره کرد و ادامه داد: برای بازگشایی نماد بانک ها آماده ایم و معتقدیم در برابر دریافت سود توسط سپرده گذاران، سهامداران بانک ها نباید دچار زیان شوند. همچنین درحالی همیشه مالکیت بر نقد شوندگی ارجحیت دارد که به طرفیت از سهامداران، چند مورد شکایت مطرح کرده ایم.
 
**بانک مرکزی، بجای سود سهام بانکی، سود سپرده ها را کنترل کند
حسین عبده تبریزی عضو شورای عالی بورس و اوراق بهادار پیش از این گفته بود: کنترل سود سهام بانکی به دلیل این که رقم بزرگی را تشکیل نمی دهد، مشکلی را حل نمی کند، بانک مرکزی، نظارت خود برای کنترل سود سهام بانکی را باید به کنترل سود سپرده ها تغییر دهد.
وی با بیان این که ادامه وضعیت کنونی بانک ها، به بورس لطمه می زند، افزوده بود: بانک مرکزی به جای سهامداران باید به سپرده گذاران فشار وارد کند.
عضو شورای عالی بورس و اوراق بهادار اضافه کرده بود: مبلغی که سهامداران به عنوان سود سهام بانک ها دریافت می کنند، قابل مقایسه با سود سپرده گذاران نیست؛ اکنون بانک ها از طریق صندوق ها، نرخ های سود بالایی را پرداخت می کنند که باید کنترل شود.
عبده تبریزی با بیان این که کنترل سود سهام به دلیل این که رقم بزرگی را تشکیل نمی دهد، مشکلی را حل نمی کند، گفته بود: دامنه سود سهام بانکی از صفر ریال تا 20 هزار میلیارد ریال در بزرگترین بانک در نوسان است، در حالی که سالانه یک میلیون و 500 هزار میلیارد ریال سود سپرده پرداخت شده است که قابل مقایسه با سود سهام بانکی نیست.
عضو شورای عالی بورس و اوراق بهادار خاطر نشان کرده بود: شاید در نظام کنترل و نظارت دچار مشکل شده ایم و جای نادرست و اشتباهی را کنترل می کنیم.
با این حال توضیح کارشناسان اداره نظارت بانک مرکزی‌ گویای آن است که اکنون مشکلی در زمینه صورت های مالی بانک های بورسی وجود ندارد و به احتمال زیاد سازمان بورس بخاطر برخی مصالح و یا مشکلاتی که ممکن است بازگشایی یکباره این نمادها در بازار سرمایه ایجاد کند، آن را به تعویق انداخته است.
بر اساس توضیحات بانک مرکزی این نهاد ناظر پولی تاکنون مجوزهای لازم برای برگزاری مجامع عمومی بانک ها و موسساتی که صورت های مالی خود را بر مبنای استاندارد IFRS ارایه کرده اند، صادر کرده است و علت اینکه چند بانک انگشت شمار هنوز موفق به برگزاری مجمع خود نشده اند، به مشکل خود بانک باز می گرد که تاکنون درخواست خود را به بانک مرکزی ارایه نکرده اند.
علت اصلی توقف نمادهای بورسی که هر از چند گاه برای صنایع مختلف رخ می دهد، هر چه باشد باید به گونه ای اجرا شود که تاوانش را سهامداران خرد ندهند.
سنگینی توقف طولانی مدت نمادهای بورسی بر دوش سهامداران خرد که باعث بلوکه شدن پول و سرمایه سرمایه گذاران کوچک می شود، نتیجه ای جز دلسردی و فرار آنها از بازار سرمایه را در پی ندارد.