با کاهش محدودیت های پیش روی صادرات نفت و
به ویژه حل مشکلات بیمه‌ای و کشتیرانی، ایران یک رکورد جدید برای صادرات و
فروش نفت به ژاپن به ثبت رسانده است.
بر این اساس ایران با بازپس گیری سهم خود از کشورهایی همچون عربستان، کویت، قطر و امارات متحده عربی، به چهارمین کشور بزرگ تامین کننده نفت ژاپن تبدیل شده و پیش بینی‌ها نشان می‌دهد که تا چند هفته آینده ایران با تصاحب جایگاه قطر به سومین کشور بزرگ تامین کننده نفت ژاپن تبدیل می‌شود.
مدیریت امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی ایران نشان می‌دهد که در طول هفت ماهه سال ۲۰۱۶ میلادی به طور متوسط ایران روزانه حدود ۲۱۳ هزار بشکه نفت به ژاپن صادر کرده و در ماه ژوئیه سال جاری میلادی (تیرماه امسال) حجم فروش نفت ایران در سرزمین آفتاب تابان به رقم بی‌سابقه ۲۵۷ هزار بشکه در روز رسیده است.
به عبارت دیگر این روزها توسعه روابط نفتی تهران-توکیو صرفا به امضای تفاهم نامه‌های همکاری برای توسعه پالایشگاه‌های نفت و یا توسعه برخی از میادین نفتی ایران ختم نشده و هم اکنون ژاپن به یکی از بزرگترین مشتریان نفت کشور در دوران پسا برجام تبدیل شده است.
در شرایط فعلی عربستان سعودی با صادرات روزانه یک میلیون و ۶۱ هزار بشکه، بزرگترین تامین کننده نفت ژاپن بوده و پس از سعودی‌ها، امارات با صادرات روزانه ۸۲۱ هزار بشکه نفت و قطر با صادرات ۲۵۹ هزار بشکه نفت به ترتیب دومین و سومین صادرکننده نفت به این کشور بزرگ آسیایی هستند.
هم اکنون ایران فاصله‌ای حدود ۲ هزار بشکه‌ای برای تصاحب عنوان سومین کشور بزرگ تامین کننده نفت ژاپن دارد و رقابت شانه به شانه‌ای را با شیخ نشینان قطر آغاز کرده است، به عبارت دیگر پس از رقابت ایران و قطر برای توسعه پارس جنوبی و البته افزایش تولید گاز ایران از این میدان مشترک با راه‌اندازی فازهای جدید، حالا دامنه این رقابت‌ها به تجارت نفت خام هم گسترش یافته است.
از سوی دیگر از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی درحالی حجم فروش روزانه نفت عربستان، امارات متحده عربی و کویت به ترتیب با کاهش ۶، ۲۳ و ۸ درصدی همراه بوده که در این مدت حجم صادرات نفت ایران به ژاپن جهشی حدود ۶۲ درصدی را تجربه می‌کند.
نکته قابل توجه در بازار نفت ژاپن آن است که حجم واردات نفت این کشور تا ژوئیه سال ۲۰۱۶ میلادی(تیرماه امسال) با کاهشی ۲۹۰ هزار بشکه‌ای همراه بوده و به یه میلیون و ۱۴۴ هزار بشکه در روز رسیده و با وجود کاهش واردات نفت ژاپن اما حجم صادرات نفت ایران به سرزمین آفتاب تابان با افزایش همراه بوده است.
از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی تا ژوئیه صادرات نفت خام ایران برای سومین ماه متوالی با افزایش همراه شده و مسئولان شرکت ملی نفت ایران پیش بینی می‌کنند با تداوم شرایط موجود، دست کم سهمی ۱۰ درصدی و معادل ۳۰۰ هزار بشکه در روز از بازار نفت ژاپن را در اختیار بگیرند.
این درحالی است که ظرفیت پالایش نفت ژاپن از حدود پنج میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز در چند سال گذشته به روزانه حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه کاهش یافته که محدود شدن ظرفیت پالایش نفت، رقابت در بین کشورها به منظور گرفتن سهم بیشتر در این بازار استراتژیک نفتی را دو چندان کرده است.
به گزارش مهر، «شرکت جی ایکس اویل اند انرژی»، «کازمو»، «ایده میتسو» و «شواشل» در طول یک دهه گذشته تاکنون جزء مشتریان سنتی نفت خام ایران بوده اند اما در ماه گذشته یک پالایشگاه جدید به جمع مشتریان نفت ایران در ژاپن اضافه شده است. بر این اساس، پالایشگاه «توتن جنرال» ژاپن اولین محموله نفت ایران را از زمان استقلال از شرکت اکسون موبیل آمریکا در ماه گذشته میلادی به صورت تک محموله خریداری کرد.
«توتن جنرال» پیشتر یکی از واحدهای شرکت اکسون موبیل آمریکا به شمار می‌رفت و در سال ۲۰۱۲ میلادی بخش عمده‌ای از سهام خود را از اکسون موبیل خریداری کرد و بدین ترتیب سهام اکسون موبیل از ۵۰ درصد به ۲۲ درصد کاهش یافته بود. با این وجود، مهمترین چالش پیش روی به منظور افزایش صادرات نفت ایران به پالایشگاه‌های ژاپنی، کاهش ظرفیت پالایش نفت در این کشور آسیایی است.
از سوی دیگر تازه ترین اطلاعات منتشر شده از سوی رویترز در زمینه حمل و نقل نفتکش‌ها نشان می‌دهد، میانگین واردات نفت خام چهارمصرف‌کننده بزرگ آسیا از ایران (چین، هند، ژاپن و کره جنوبی)، در ماه ژوئیه امسال(تیرماه) به یک میلیون و ٦٤٠ هزار بشکه در روز رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، حدود ٦١ درصد افزایش نشان می‌دهد.
