آینده انرژی ایران در تولید گاز است

به گزارش ایران اکونومیست؛ دکتر فریدون برکشلی رییس اسبق امور مجامع اوپک وزارت نفت در گفت و گویی که به تازگی در نشریه صندوق توسعه ملی به چاپ رسیده است، اظهار داشت: به نظر می رسد در آینده به عنوان یک کشور صادر کننده گاز در دنیا مطرح باشیم تا یک کشور صادر کننده نفت.
این کارشناس ارشد انرژی تاکید کرد: با توجه به اینکه چاه های نفتی ما در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و به دلیل کم توجهی در سال های گذشته فرسوده هستند ، برای تولید نفت از آنها به گاز نیاز داریم.
وی با تاکید بر این که در حوزه تولید گاز نباید از هیچ نوع تلاش، سرمایه گذاری و تکنولوژی چشم پوشی کنیم، اظهار داشت: بر خلاف افق مبهم نفت، افق قیمت های گاز بسیار روشن است و به نظر می رسد در سال های آینده مجمع کشورهای صادر کننده گاز(GECF) نقش پر رنگ تری پیدا کند و در واقع تبدیل به اوپک گازی شود.
برکشلی می گوید، اگر چه برخی کارشناسان و مسوولان وزارت نفت به دنبال صادرات از طریق گازطبیعی مایع شده(ال ان جی) هستند، اما معتقدم هنوز هم خط لوله مهم ترین سیستم انتقال و صادرات گاز است و فکر می کنم در این راستا باید تمرکز روی اروپا باشد.
رییس گروه مطالعات انرژی وین افزود: البته می دانم روسیه نسبت به این مساله حساسیت دارد و میل ندارد رقیبی در اروپا داشته باشد، اما باید این موضوع را با همکاری روسیه دنبال کرد.
برکشلی تاکید کرد، اروپا بازاری بسیار مهم و جدی خواهد بود و گاز نیز به عنوان سوختی مطمئن، کارا و پاک مطرح است لذا اروپا نسبت به گاز طبیعی بسیار حساس است و آمادگی کامل برای سرمایه گذاری دارد و تکنولوژی های مورد نیاز را در اختیار دارد و امنیت ژئوپلیتیک ایران را مورد توجه قرار خواهد داد.
کارشناس ارشد بازارهای بین المللی افزود: بنابراین اروپا در مقایسه با آسیا ( هندوستان و پاکستان) مقصد بهتری برای صادرات گاز است و در حوزه خلیج فارس و سایر کشورهای آسیایی می توان صادرات را از طریق ال ان جی با استفاده از ظرفیت کشورهای اطراف انجام داد.
برکشلی تاکید کرد، ایران به عنوان کشوری که دارای امکانات گسترده است، نیاز به ایجاد بورس انرژی دارد که سرمایه گذاران خارجی بتوانند در آن حضور پیدا کنند، به عبارت دیگر باید ایران تبدیل به یک هاب (قطب) انرژی شود.
وی با تاکید بر توجه بیش از پیش دولت به حوزه انرژی اظهار داشت: با قدمت بیش از 100 ساله صنعت نفت، دیپلماسی انرژی حدود 10 سال است که وارد ادبیات ما شده و در این بخش عقب افتادگی هایی داریم که باید با سرعت جبران شود.
 
** لزوم داشتن رویکرد فراملی در حوزه انرژی
رییس اسبق امور مجامع اوپک وزارت نفت درباره شرایط پساتحریم گفت: امروز ایران شرایط استثنایی دارد و آن اینکه در دوره ای از درآمدهای ارزی خود محروم بوده و اکنون پس انداز قابل ملاحظه ای در خارج از کشور موجود است.
برکشلی با بیان اینکه افزایش یک میلیون بشکه ای صادرات نفت نمی تواند کمک کند تا ایران نیازهایش را جبران کند، اظهار داشت: نیازهای ایران بسیار فراتر از حدی است که با افزایش صادرات یک میلیون بشکه ای نفت با قیمت 40 دلار بتوان آن را پوشش داده و کمبود درآمدها را جبران کرد.
وی افزود: در این شرایط تلاش برای جذب منابع مالی خارجی می تواند راهگشا باشد که لازمه آن فراهم کردن شرایطی است که سرمایه گذاری خارجی مقرون به صرفه باشد که البته اکنون نشانه هایی از این موضوع قابل مشاهده است .
رییس اسبق امور مجامع اوپک همچنین با یادآوری فرصت های دوران پساتحریم برای حوزه انرژی ایران گفت: با توجه به شرایط پسا تحریم آمادگی بسیاری داریم که در صحنه بین المللی تبدیل به کشوری مهم و تاثیرگذار شویم.
وی افزود: در صنعت نفت می توان به تجربه شرکت نفت مالزی توجه کرد؛ شرکت نفت مالزی یا همان پتروناس حدود 15 سال است که دیگر نفت صادر نمی کند اما از طریق حضور در عرصه بین المللی درآمدش از درآمد شرکت نفت ایران بیشتر است.
برکشلی اظهار داشت: ایران نیز می تواند از این تجربه استفاده کرده و اقدام به اجرای پروژه های بین المللی کند که در این زمینه، هم توان دارد و هم باید این توان را ایجاد کند، ضمن اینکه تکنولوژی نفت بین المللی بوده و بومی نیست و باید بتوانیم به تکنولوژی روز در این بخش دست یابیم.
وی خاطر نشان کرد: ظرفیت و پتانسیل جذب سرمایه در ایران فوق العاده بالاست اما لازم است به این نکته توجه شود که متاسفانه ایرانی ها تا حد زیادی توسعه گریز هستند، در 110 سال گذشته حداقل سه بار ایران در آستانه خیز اقتصادی قرار گرفته، اما در آخرین لحظه پرش نهایی را انجام ندادیم.
این کارشناس ارشد انرژی اضافه کرد: این موضوع دلایل فرهنگی و اجتماعی دارد، اکنون نیز بعد از مدت ها در آستانه خیز اقتصادی قرار گرفتیم و اگر از این فرصت استفاده نکنیم ممکن است که این فرصت بار دیگر فراهم نشود.
برکشلی با تاکید بر این که لازم است ایران از ظرفیت های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی استفاده کند، اظهار داشت: در حوزه اقتصاد لازم است رویکرد بین المللی و فراملی داشته باشیم و این در حالی است که نسبت به سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) بی توجهی کردیم؛ باید روابط مان را با شورای همکاری های خلیج فارس نزدیک کنیم آن هم با توجه به اینکه ایران می تواند سازمانی منطقه ای مانند WTO (سازمان تجارت جهانی) در ابعاد منطقه ای ایجاد کند.
 
** تثبیت قیمت نفت در محدوده 50 دلاری
رییس گروه مطالعات انرژی وین درباره آینده قیمت نفت نیز اظهار داشت: بررسی های این گروه مطالعاتی حاکی از آن است که قیمت جهانی نفت در اواخر 2016 و 2017 میلادی در سطح 50دلار برای هر بشکه تثبیت خواهد شد.
برکشلی تاکید کرد: در این صورت، امکان تقویت منابع مالی صندوق توسعه ملی وجود خواهد داشت ، اما ایران لازم است یک استراتژی قدرتمند جذب سرمایه گذاری خارجی و دیپلماسی تجاری پویایی را طراحی و اعمال کند.
وی خاطر نشان کرد: به هر حال بررسی قیمت نفت در بودجه 2016 کشورها نشان می دهد، به طور متوسط قیمت نفت 32 دلار در نظر گرفته شده که در این بین عربستان با 30 دلار پایین ترین قیمت و آنگولا با 45 دلار بالاترین قیمت را برای بودجه ٢٠١٦ خود در نظر گرفته اند که نشان می دهد کشورها چشم انداز مطلوبی برای قیمت نفت نمی بینند.
این کارشناس ارشد انرژی تاکید کرد: در پی کاهش قیمت نفت که از اوایل 2014 آغاز شده است و تا کنون ادامه دارد، کشوهای تولید کننده نفت عضو اوپک و غیر اوپک حدود 5.5 تریلیون دلار از درآمدشان را از دست داده اند و این بزرگ ترین جابه جایی مالی در تاریخ اقتصاد جهان به شمار می رود که از کشورهای تولید کننده به کشورهای مصرف کننده نفت صورت گرفته است.
وی افزود: البته کشورهای تولید کننده نفت که عضو اوپک نیستند، بخشی از این هزینه را با ذخایر ارزی خود جبران کردند، اما آنها هم در آینده نه چندان دور تحمل این وضعیت را نخواهند داشت.
برکشلی ادامه داد: البته ممکن است در بین تولیدکنندگان نفت، کشورهایی مانند نیجریه یا ونزوئلا بحران های جدی تر داشته باشند و برخی مانند عربستان یا کویت در آینده دور تری با این بحران روبه رو شوند، بنابراین کاهش قیمت نفت یک بحران جمعی کشورهای تولید کننده نفت است و مشکل یک یا دو کشور نیست و باید در مورد آن یک تصمیم جمعی گرفته شود تا قیمت نفت در سطحی تثبیت شود که کشورها بتوانند حداقل منابع لازم را برای هزینه های خود تامین کنند.
کارشناس ارشد بازارهای بین المللی درباره تاثیر تولید منابع غیر متعارف هیدروکربوری یا همان شیل اویل ها(نفت ماسه ای) بر بازار نفت اظهار داشت: نحوه تولید منابع غیر متعارف با منابع متعارف متفاوت است به طوری که تولید نفت متعارف را می توان متوقف کرد و سپس با افزایش فشار چاه مجدد تولید را آغاز کرد و به سطح قبلی یا حتی با لاتر برد، اما در مورد منابع غیر متعارف وضعیت چنین نیست و اگر تولید آن متوقف شود، نفت آن میدان برای همیشه غیرقابل استحصال خواهد شد.
برکشلی تاکید کرد: تولید کنندگان شیل ها به رغم اینکه با قیمت های فعلی نفت، تولید برایشان مقرون به صرفه نیست به ناچار تولید را ادامه می دهند، البته شرکت های بزرگ تر اقدام به خرید شرکت های کوچک تر تولید کننده شیل ها کرده اند تا تولید ادامه یابد، اما به هر حال یکی از مباحثی که در اوپک در زمینه کاهش قیمت نفت مطرح می شد، خروج منابع غیر متعارف از بازار بود و به نظر می رسد، این موضوع در حال محقق شدن است، اما نمی توان امیدوار بود.
وی خاطر نشان کرد: در آینده نزدیک تولید روزانه پنج میلیون بشکه نفت غیر متعارف آمریکا برای همیشه از بازار جهانی نفت خارج می شود و خیلی نمی توان روی این موضوع حساب کرد، همان طور که در دهه 80 و 90 میلادی سعی شد قیمت ها پایین نگه داشته شود تا انرژی های تجدید پذیر از صحنه خارج شوند که اگر چه روند تولید آنها ملایم شد ، اما همچنان انرژی های تجدید پذیر وجود دارند، از بین نرفتند و اکنون رقیبی تقریبا جدی برای انرژی های فسیلی هستند، بنابراین با توجه به پیشرفت تکنولوژی باید در مورد شیل ها با احتیاط برخورد کرد.