اﻣﺮوزه، ﺑﺨﺶ ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ارﻛﺎن اﺻﻠﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ میشود. ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﻛﺸﻮرﻫﺎ، ﻋﺎﻣﻞ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي و رﻗﺎﺑﺖ آﻧﻬﺎ در ﻫﺮ دو زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺠﺎرت ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و داﺧﻠﻲ است.
کد خبر: ۱۱۷۵۳۲
به گزارش خبرنگار ایران اکونومیست؛ بر همین اساس سیاستﮔﺬاران نیز ﭘﻴﺎده ﺳﺎزي ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﻨﺴﺠﻢ و ﭘﺎﻳﺪار را ﺑﺮاي ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺳﺎزي زﻧﺠﻴﺮه ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي داراي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد، ﺑﻠﻜﻪ در اﻗﺘﺼﺎدﻫﺎي ﻧﻮﻇﻬﻮر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺗﻮري ﺑﺮاي رﺷﺪ اقتصادی، ﺿﺮوري ﻣﻲداﻧﻨﺪ.
ﻛﺸﻮرﻫﺎی داراي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺿﻌﻴﻒ در ﺑﺨﺶ ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ زﻧﺠﻴﺮهﻫﺎي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ اﺻﻠﻲ ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ و رﻗﺎﺑﺖ در زﻧﺠﻴﺮه ارزش ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد.
بانک جهانی در آخرین گزارش خود در سال 2016 از ارتقا رتبه ایران از 114 به 96 در میان 160 کشور خبر داده است که نشان از صعود 18 پله ای کشورمان دارد، این ارزیابی حاکی از آن است که اﻳﺮان در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﻪ، ﻫﻨﺪ، اﻧﺪوﻧﺰي و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻋﻤﻠﻜﺮدی ﺿﻌﻴﻒﺗﺮ و در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روﺳﻴﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد لجستیکی ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﻬﺘﺮي
داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
بر اساس تعریف بانک جهانی، لجستیک تجاری دامنه‌ای از فعالیت های ضروری تجاری همچون حمل و نقل، انبارداری، یکپارچه سازی بارهای تجاری، امور گمرکی و تبادلات مرزی تا سیستم های توزیع بین‌المللی و درون کشوری را شامل میشود. به طور کلی لجستیک را می‌توان اسکلت تجارت توصیف کرد.
عملکرد لجستیکی ایران طی سال‌های 2014 تا 2016 بهبود مناسبی یافته و در همه زیر شاخص‌های لجستیکی عملکردش ارتقا یافته است. بیشترین جهش عملکرد لجستیکی ایران در زیر شاخص "سهولت در ارسال محموله‌های بین‌المللی" بوده که جهشی 36 رتبه‌ای داشته است.
پس از آن "تحویل بموقع کالا" با 25 پله و "کارایی فرآیندهای ترخیص کالا" با 23 پله بیشترین بهبود را داشته اند که نه تنها فضای تعامل مثبت در مناسبات بین‌المللی دولت تدبیر و امید و فضای بهبود یافته وجهه بین‌المللی ایران در پسابرجام در این بهبود تاثیر بسزایی داشته، بلکه اقدامات صورت گرفته توسط گمرک در خصوص بهبود فرآیندهای گمرکی و ارائه خدمات الکترونیکی نیز نقش مهمی ایفا کرده است.
بررسی های صورت گرفته در گزارش های شاخص عملکرد لجستیکی در سال‌های 2007، 2010 ، 2012 و 2014 حاکی از روند نزولی وضعیت لجستیک ایران دارد.
با این همه ایران طی دو سال گذشته رتبه و جایگاه خود را در این فهرست ارتقا داده است. در حالی که دو رقیب منطقهای یعنی عربستان و ترکیه روندی نزولی را طی کرده‌اند. بانک جهانی ﻫﺮ دو ﺳﺎل ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﭘﺮدازد.
لجستیک در حال حاضر نقشی مهم و تاثیرگذار در جایگاه تجاری کشورها دارد و به عنوان جریانی مهم و کلیدی، مدیریت جریان کالا، اطلاعات و یا هر نوع منابع دیگر، مانند انرژی یا انسان‌ها بین محل تولید یا محل موجودی تا نقطه مصرف یا مورد نیاز برای برآورده کردن نیازهای مصرفی(معمولاً در سازمان‌های نظامی) را بر عهده دارد و همزمان هنر و علم به دست آوردن تولید، توزیع مواد و محصول در مکان مناسب و در مقدار مناسب محسوب می شود.
این زنجیره شامل یکپارچه سازی اطلاعات، حمل و نقل، موجودی کالا، انبارداری، جا به جایی کالا و بسته بندی و در مواردی شامل امنیت نیز میشود. و قسمتی از زنجیره تامین است که ارزش زمان و مکان را به آن می‌افزاید.
شاخص عملکرد لجستیک (LPI) یک شاخص چند بعدی است که عملکرد بخش لجستیک یک کشور را در چند حوزه که مهمترین ابعاد صنعت لجستیک کنونی را شکل می‌دهد، اندازه‌گیری می کند.
مولفه‌هایی که عملکرد ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ کشورهای مختلف جهان بر اساس آن مورد ارزیابی قرار گرفته، شامل ﻛﺎراﻳﻲ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺗﺮﺧﻴﺺ ﻛﺎﻻ از نظر ﺳﺮﻋﺖ، ﺳﺎدﮔﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮدن ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﮔﻤﺮﻛﻲ، ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﺗﺠﺎري و ﺟﺎ ﺑه جاﻳﻲ، ﺳﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ رﻗﺎﺑﺘﻲ، ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﻟﺠﺴﺘﻴﻜﻲ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ در ﺗﻌﻘﻴﺐ و ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﺎﻻﻫﺎي ارﺳﺎﻟﻲ و همچنین ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن زﻣﺎن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮي در زﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه ﻳﺎ زﻣﺎن ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر است.
اهمیت لجستیک و زیرساخت های آن در خصوص کشور ایران می‌تواند صد چندان باشد؛ چرا که ایران به لحاظ جغرافیایی، منطقهای استراتژیک محسوب میشود که قابلیت تبدیل شدن به حلقه لجستیک بین آسیا و اروپا از یک سو و حلقه ارتباطی بین کشورهای آسیای میانه و آبهای آزاد را از سوی دیگر داراست.
این موقعیت ویژه، به تنهایی مزیتی محسوب میشود که در صورت توجه صحیح به آن، می‌تواند جهشی در اقتصاد کشور پدید آورد.
از طرفی تحقق سند چشم انداز و رسیدن ایران به افق 1404 مستلزم ارتقا رتبه های مختلف کشور در بخش های اقتصادی به ویژه لجستیک است.
ایران در حوزه کیفیت زیرساخت‌های تجاری و جا به جایی مثل مبادی ورودی، راه‌آهن، جاده‌ها و فناوری اطلاعات نیز بهترین رتبه خود را کسب کرده است.
طبق گزارش بانک جهانی ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻟﺠﺴﺘﻴﻜﻲ ﻛﺸﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دورهﻫﺎي ﻗﺒﻞ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻬﺒﻮد رﺗﺒﻪ اﻳﺮان در ﺣﻮزه «ﺳﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ رﻗﺎﺑﺘﻲ» ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺗﻨﻬﺎ در ﺣﻮزه ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﻟﺠﺴﺘﻴﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺘﺼﺪﻳﺎن ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﻛﺎرﮔﺰاران ﻳﺎ واﺳﻄﻪﻫﺎي ﮔﻤﺮك ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﺮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد.
