۲۷ تير ۱۳۹۵ - ۱۲:۳۹
زندگی چگونه رنگ آرامش می گیرد
آرامش را وضعیتی تعریف کرده اند که در آن فرد تحت تاثیر افکار یا احساسات منفی مانند شک، گناه و نگرانی و ترس قرار نمی گیرد و در این وضعیت از خشونت و پرخاشگری و رفتارهای تهاجمی خبری نیست. وضعیتی که بزعم بسیاری از کارشناسان و مردم امروز تاحدودی از آن فاصله گرفته ایم و زندگی روزمره اغلب افراد با استرس عجین شده است.
بزعم کارشناسان ، در یک جامعه پر استرس، همه شیرازه ها از هم می پاشد، چون کسی نمی تواند نقش خود را ایفا کند و از سوی دیگر الگویی هم برای آرامش وجود ندارد.
اکثریت قریب به اتفاق روانشناسان بر این باورند که اگر جامعه الگو نداشته باشد، نشاط در آن جامعه وجود ندارد و استرس جای آن را می گیرد و آرامش پرمی کشد.
بنابراین جامعه باید برای آرامش، الگو داشته باشد و از آنجا که آرامش نیز به سلامت روان و مهم تر از آن سلامت اجتماعی، گره خورده، لازم است که الگوهای قابل قبولی در این حوزه ها داشته باشیم.
اما در جامعه فعلی ما تا چه حد به سلامت روان و سلامت اجتماعی مردم پرداخته می شود و چه دستگاه ها و نهادهایی تولیت سلامت روان و سلامت اجتماعی مردم را برعهده دارند و آیا توانسته اند از عهده انجام وظایف خود برآیند.
**3 نهاد مسئول آرامش در کشور
معاون سازمان نظام روانشناسی می گوید: چهار نهاد شامل وزارت بهداشت، آموزش و پرورش و صدا و سیما در کشور مسئولیت ویژه ای در برابر سلامت روانی و اجتماعی و آرامش جامعه دارند .
محمد حاتمی می افزاید: به ظن مجلس شورای اسلامی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مسئول سلامت روان جامعه است. اما متاسفانه وزارت بهداشت هنوز در قرن 19 یعنی بیمار محورگرایی -و نه انسان محورگرایی - سیر می کند.
این عضو انجمن روان درمانی ایران تصریح می کند: امروز در تمام دنیا افتخارشان به این نیست که چند بیمارستان ساخته اند و چند تخت بیمارستانی راه اندازی شده است یا اینکه چقدر جراحی و چند بیمار را درمان کردیم بلکه افتخار یک کشور به این است که بیمار نداشته باشد.
**اهمیت پیشگیری از بیماری های روان در ایجاد آرامش
برای اینکه جامعه ای آرام باشد به طور یقین ابتدا باید بسترهای آن با اجرای برنامه های پیشگیرانه مهیا شود.
معاون سازمان نظام روانشناسی دراین باره می گوید:چگونه می توان بدون پیشگیری، بیمار مبتلا به اختلالات روان نداشته باشیم.
حاتمی می افزاید: بودجه سلامت کشور در اختیار وزارت بهداشت است اما وزیر بهداشت، یک چشم پزشک است، وزیر بهداشت نباید یک چشم پزشک باشد بلکه باید یک روانشناس ، یک جامعه شناس یا کسی باشد که با علوم رفتاری آشنایی داشته باشد چراکه مساله ما در این قرن ، مساله علوم رفتاری بوده و اکنون، عصراطلاعات است.
وی تصریح می کند: وزیر بهداشت نمی تواند برای سلامت جامعه برنامه ریزی کند، همانگونه که نکرده است. آماری که ارائه می دهند، نشان دهنده بی برنامگی ها است البته مردم نیز به سهم خود مسئولیت دارند اما مسئولیت اصلی بر عهده نهادی است که بودجه سلامت در اختیارش قرار دارد.
به گفته معاون سازمان نظام روانشناسی، 90 درصد بودجه سلامت صرف کارهای درمانی و توسعه بیمارستان و کارهایی از این دست می شود و فقط 10 درصد آن برای پیشگیری است.
حاتمی ادامه می دهد: آیا با اعتبارها می توان برنامه های پیشگیرانه را اجرا کرد. پیشگیری باید در اولویت قرار گیرد.
این دانشیار دانشگاه خوارزمی تاکید می کند: مهارت های زندگی و پیوست های فرهنگی در خصوص پیشگیری از بیماری های روان باید مورد توجه قرار گیرد. براساس تجربه و تحقیقات انجام شده ، اغلب مردم اصلا نمی دانند بیمار روان چه کسی است. آنان این بیماران را در خانه خود پرورش داده و نگه می دارند. در این شرایط، افراد دارای اختلال روان سیستم خانواده را نیز به هم می ریزند.
حاتمی می افزاید: اطلاع رسانی در خصوص اختلالات روانی از طریق صدا و سیما، چندان کار سختی نیست.
**کاهش بار استرس ها با استفاده از مشاوران
معاون سازمان نظام روانشناسی ، وزارت بهداشت را مسئول سلامت روان جامعه می داند و ادامه می دهد: متاسفانه در نظام سلامت از متخصصان علوم رفتاری ، اجتماعی و مددکاری اجتماعی استفاده نمی شود، چرا نباید مشاور و روانشناس خانواده نداشته باشیم.
حاتمی تاکید می کند: به ازای هر یکهزار خانواده باید تعداد مشخصی روانشناس داشته باشیم. اگر آن بودجه ای که صرف کارهای درمانی و بیمارستانی می شد ، فقط بخش کوچکی از آن نیز صرف کارهای پیشگیری می شد اکنون این وضعیت را نداشتیم. اما در نظام سلامت از مساله سلامت روان و استفاده از متخصصان مربوطه، غفلت شده است.
وی اضافه می کند: البته در بقیه بخش ها نیز وضعیت به همین منوال است؛ بطور مثال در وزارت علوم، مسئول یک پزشک است و باید برای رشته های علوم انسانی برنامه ریزی کند.
**فعالیت کارشناسان فیزیک و شیمی به نام مشاور روان در مدارس
معاون سازمان نظام روانشناسی، وزارت آموزش و پرورش را یکی دیگر از مسئولان دخیل در امر آرامش در جامعه می داند و می گوید: وزارت آموزش و پرورش هیچگونه غربالگری سلامت روان در مدارس خود ندارد.
به گفته حاتمی از 124 هزار مدرسه موجود فقط 20 هزار مدرسه، مشاور روانشناسی دارند که از آن 20 هزار نفر مشاور نیز 15 هزار نفر آنان احکامشان تدریس فیزیک و شیمی و دیگر دروس است اما حکم آنان را به نام مشاور مدرسه زده اند و در اصل فقط پنج هزار نفر آنان ، حقیقتا روانشناس یا مشاور هستند.
وی تاکید می کند: طبق قانون، کودک مبتلا به اختلال روان یا ناسازگاری باید در یک مدرسه خاص تحصیل کند . اما اکنون بیش از سه تا چهار میلیون دانش آموز با این شرایط در مدارس عادی تحصیل می کنند.
معاون سازمان نظام روانشناسی ادامه می دهد: بدیهی است که این دانش آموزان نمی توانند با کودکان معمولی ، رقابت داشته و مانند آنان ، نقش پذیری داشته باشند.
حاتمی می افزاید: این شرایط منجر به فرار دانش آموزان از مدرسه می شود و دانش آموزان دچار رفتارهای پرخطر و ضداجتماعی شود اما متاسفانه آموزش و پرورش این دانش آموزان را غربالگری نمی کند و برنامه های غربالگری آنها محدود به اجرای برنامه هایی مانند طرح بینایی سنجی شده است.
**رسانه ها و ترویج خشونت در جامعه
معاون سازمان نظام روانشناسی، رسانه ها به ویژه صدا و سیما را از دیگر نهادهای مسئول در امر آرامش جامعه می داند و می گوید: متاسفانه اغلب برنامه های تلویزیونی از هیچ مبنای کارشناسی سلامت ، برخوردار نیستند. یک سریال تلویزیونی ترکیه را که مشاهده می کردم ، متوجه شدم که لوکیشن، رنگ و دیالوگ های انتخاب شده دقیقا در جهت اهداف روانشناسانه بوده و تاثیرگذاری خاص خود را دارند اما در صدا و سیمای ما به این شکل نیست و هنگامی که برنامه ای تنظیم می شود به حال خودش رها هست.
حاتمی می افزاید: کارگردانان و تهیه کنندگان فیلم ها و سریال ها، هرطور که می خواهند سریال و فیلم می سازند و نتیجه این می شود که محصول تولید شده ، الگویی برای ترویج آرامش در جامعه نیست.
وی تاکید می کند: لباس، رنگ و مخصوصا دیالوگ های انتخاب شده در فیلم ها و سریال های ایرانی ، هیچکدام مبنای روانشناختی ندارد. بین آنچه که در صدا و سیما می گذرد با آنچه که رهبر معظم انقلاب در مراسم های مختلف به آن تاکید کرده اند، دره عمیقی وجود دارد.
وی اضافه می کند: صدا و سیما نیاز به یک تحول اساسی بنیادی از نظر تهیه کنندگی و نویسندگی فیلم ها و سریال ها دارد نه اینکه تغییرات در مسئولان آن انجام شود؛ صدا و سیما ضعف در ساخت برنامه هایش را به خاطر بودجه می داند اما من نمی توانم این دلیل را قبول کنم زیرا برنامه های فعلی چگونه تولید می شود. بنابراین باید توجه جدی به برنامه های صدا و سیما شود.
معاون سازمان نظام روانشناسی می افزاید: معمولا سخنرانان در صدا و سیما از بین کسانی انتخاب می شوند که زیاد حرف می زنند و پرحرف هستند. وقتی که آدمی در جامعه منفور هست چرا باید او را به صدا و سیما دعوت کنند و الگوی بدی شود و همه از برنامه های صدا و سیما بدشان بیاید.
**نقش مردم و سایر دستگاه ها در برقراری آرامش
هرچند 3 نهاد آموزش و پرورش ، وزارت بهداشت و صدا و سیما مسئولیت ویژه ای در حفظ آرامش جامعه دارند اما بی تردید تک تک دستگاه های اجرایی در کشور و حتی آحاد مردم جامعه می توانند در برقراری و ارتقای آرامش و سلامت روان در جامعه تاثیرگذار باشند و دستگاه های نامبرده شده نیز حداکثر تلاش خود را برای ایجاد آرامش در جامعه می کنند چنانکه سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت پیش از این گفته بود که عزم این وزارتخانه در کمک به حوزه سلامت روان جامعه جدی است.
وی خاطرنشان کرد: آنچه که در رفع مشکلات سلامت روان و اهمیت آن نقش دارد، انجام مطالعات متعدد در حوزه سلامت روان جامعه است که در این زمینه حمایت و تامین اعتبار و تخصیص بودجه پژوهش های مورد نظر از سوی معاونت تحقیقات فن آوری وزارت بهداشت ضروری است.
به هرحال کاهش خشونت و ارتقای سلامت روان و نیز ترویج و بهبود وضعیت آرامش نیاز به فراهم سازی زیرساخت های لازم و نیز عزم ملی و مسئولیت پذیری مجریان دارد.
اکثریت قریب به اتفاق روانشناسان بر این باورند که اگر جامعه الگو نداشته باشد، نشاط در آن جامعه وجود ندارد و استرس جای آن را می گیرد و آرامش پرمی کشد.
بنابراین جامعه باید برای آرامش، الگو داشته باشد و از آنجا که آرامش نیز به سلامت روان و مهم تر از آن سلامت اجتماعی، گره خورده، لازم است که الگوهای قابل قبولی در این حوزه ها داشته باشیم.
اما در جامعه فعلی ما تا چه حد به سلامت روان و سلامت اجتماعی مردم پرداخته می شود و چه دستگاه ها و نهادهایی تولیت سلامت روان و سلامت اجتماعی مردم را برعهده دارند و آیا توانسته اند از عهده انجام وظایف خود برآیند.
**3 نهاد مسئول آرامش در کشور
معاون سازمان نظام روانشناسی می گوید: چهار نهاد شامل وزارت بهداشت، آموزش و پرورش و صدا و سیما در کشور مسئولیت ویژه ای در برابر سلامت روانی و اجتماعی و آرامش جامعه دارند .
محمد حاتمی می افزاید: به ظن مجلس شورای اسلامی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مسئول سلامت روان جامعه است. اما متاسفانه وزارت بهداشت هنوز در قرن 19 یعنی بیمار محورگرایی -و نه انسان محورگرایی - سیر می کند.
این عضو انجمن روان درمانی ایران تصریح می کند: امروز در تمام دنیا افتخارشان به این نیست که چند بیمارستان ساخته اند و چند تخت بیمارستانی راه اندازی شده است یا اینکه چقدر جراحی و چند بیمار را درمان کردیم بلکه افتخار یک کشور به این است که بیمار نداشته باشد.
**اهمیت پیشگیری از بیماری های روان در ایجاد آرامش
برای اینکه جامعه ای آرام باشد به طور یقین ابتدا باید بسترهای آن با اجرای برنامه های پیشگیرانه مهیا شود.
معاون سازمان نظام روانشناسی دراین باره می گوید:چگونه می توان بدون پیشگیری، بیمار مبتلا به اختلالات روان نداشته باشیم.
حاتمی می افزاید: بودجه سلامت کشور در اختیار وزارت بهداشت است اما وزیر بهداشت، یک چشم پزشک است، وزیر بهداشت نباید یک چشم پزشک باشد بلکه باید یک روانشناس ، یک جامعه شناس یا کسی باشد که با علوم رفتاری آشنایی داشته باشد چراکه مساله ما در این قرن ، مساله علوم رفتاری بوده و اکنون، عصراطلاعات است.
وی تصریح می کند: وزیر بهداشت نمی تواند برای سلامت جامعه برنامه ریزی کند، همانگونه که نکرده است. آماری که ارائه می دهند، نشان دهنده بی برنامگی ها است البته مردم نیز به سهم خود مسئولیت دارند اما مسئولیت اصلی بر عهده نهادی است که بودجه سلامت در اختیارش قرار دارد.
به گفته معاون سازمان نظام روانشناسی، 90 درصد بودجه سلامت صرف کارهای درمانی و توسعه بیمارستان و کارهایی از این دست می شود و فقط 10 درصد آن برای پیشگیری است.
حاتمی ادامه می دهد: آیا با اعتبارها می توان برنامه های پیشگیرانه را اجرا کرد. پیشگیری باید در اولویت قرار گیرد.
این دانشیار دانشگاه خوارزمی تاکید می کند: مهارت های زندگی و پیوست های فرهنگی در خصوص پیشگیری از بیماری های روان باید مورد توجه قرار گیرد. براساس تجربه و تحقیقات انجام شده ، اغلب مردم اصلا نمی دانند بیمار روان چه کسی است. آنان این بیماران را در خانه خود پرورش داده و نگه می دارند. در این شرایط، افراد دارای اختلال روان سیستم خانواده را نیز به هم می ریزند.
حاتمی می افزاید: اطلاع رسانی در خصوص اختلالات روانی از طریق صدا و سیما، چندان کار سختی نیست.
**کاهش بار استرس ها با استفاده از مشاوران
معاون سازمان نظام روانشناسی ، وزارت بهداشت را مسئول سلامت روان جامعه می داند و ادامه می دهد: متاسفانه در نظام سلامت از متخصصان علوم رفتاری ، اجتماعی و مددکاری اجتماعی استفاده نمی شود، چرا نباید مشاور و روانشناس خانواده نداشته باشیم.
حاتمی تاکید می کند: به ازای هر یکهزار خانواده باید تعداد مشخصی روانشناس داشته باشیم. اگر آن بودجه ای که صرف کارهای درمانی و بیمارستانی می شد ، فقط بخش کوچکی از آن نیز صرف کارهای پیشگیری می شد اکنون این وضعیت را نداشتیم. اما در نظام سلامت از مساله سلامت روان و استفاده از متخصصان مربوطه، غفلت شده است.
وی اضافه می کند: البته در بقیه بخش ها نیز وضعیت به همین منوال است؛ بطور مثال در وزارت علوم، مسئول یک پزشک است و باید برای رشته های علوم انسانی برنامه ریزی کند.
**فعالیت کارشناسان فیزیک و شیمی به نام مشاور روان در مدارس
معاون سازمان نظام روانشناسی، وزارت آموزش و پرورش را یکی دیگر از مسئولان دخیل در امر آرامش در جامعه می داند و می گوید: وزارت آموزش و پرورش هیچگونه غربالگری سلامت روان در مدارس خود ندارد.
به گفته حاتمی از 124 هزار مدرسه موجود فقط 20 هزار مدرسه، مشاور روانشناسی دارند که از آن 20 هزار نفر مشاور نیز 15 هزار نفر آنان احکامشان تدریس فیزیک و شیمی و دیگر دروس است اما حکم آنان را به نام مشاور مدرسه زده اند و در اصل فقط پنج هزار نفر آنان ، حقیقتا روانشناس یا مشاور هستند.
وی تاکید می کند: طبق قانون، کودک مبتلا به اختلال روان یا ناسازگاری باید در یک مدرسه خاص تحصیل کند . اما اکنون بیش از سه تا چهار میلیون دانش آموز با این شرایط در مدارس عادی تحصیل می کنند.
معاون سازمان نظام روانشناسی ادامه می دهد: بدیهی است که این دانش آموزان نمی توانند با کودکان معمولی ، رقابت داشته و مانند آنان ، نقش پذیری داشته باشند.
حاتمی می افزاید: این شرایط منجر به فرار دانش آموزان از مدرسه می شود و دانش آموزان دچار رفتارهای پرخطر و ضداجتماعی شود اما متاسفانه آموزش و پرورش این دانش آموزان را غربالگری نمی کند و برنامه های غربالگری آنها محدود به اجرای برنامه هایی مانند طرح بینایی سنجی شده است.
**رسانه ها و ترویج خشونت در جامعه
معاون سازمان نظام روانشناسی، رسانه ها به ویژه صدا و سیما را از دیگر نهادهای مسئول در امر آرامش جامعه می داند و می گوید: متاسفانه اغلب برنامه های تلویزیونی از هیچ مبنای کارشناسی سلامت ، برخوردار نیستند. یک سریال تلویزیونی ترکیه را که مشاهده می کردم ، متوجه شدم که لوکیشن، رنگ و دیالوگ های انتخاب شده دقیقا در جهت اهداف روانشناسانه بوده و تاثیرگذاری خاص خود را دارند اما در صدا و سیمای ما به این شکل نیست و هنگامی که برنامه ای تنظیم می شود به حال خودش رها هست.
حاتمی می افزاید: کارگردانان و تهیه کنندگان فیلم ها و سریال ها، هرطور که می خواهند سریال و فیلم می سازند و نتیجه این می شود که محصول تولید شده ، الگویی برای ترویج آرامش در جامعه نیست.
وی تاکید می کند: لباس، رنگ و مخصوصا دیالوگ های انتخاب شده در فیلم ها و سریال های ایرانی ، هیچکدام مبنای روانشناختی ندارد. بین آنچه که در صدا و سیما می گذرد با آنچه که رهبر معظم انقلاب در مراسم های مختلف به آن تاکید کرده اند، دره عمیقی وجود دارد.
وی اضافه می کند: صدا و سیما نیاز به یک تحول اساسی بنیادی از نظر تهیه کنندگی و نویسندگی فیلم ها و سریال ها دارد نه اینکه تغییرات در مسئولان آن انجام شود؛ صدا و سیما ضعف در ساخت برنامه هایش را به خاطر بودجه می داند اما من نمی توانم این دلیل را قبول کنم زیرا برنامه های فعلی چگونه تولید می شود. بنابراین باید توجه جدی به برنامه های صدا و سیما شود.
معاون سازمان نظام روانشناسی می افزاید: معمولا سخنرانان در صدا و سیما از بین کسانی انتخاب می شوند که زیاد حرف می زنند و پرحرف هستند. وقتی که آدمی در جامعه منفور هست چرا باید او را به صدا و سیما دعوت کنند و الگوی بدی شود و همه از برنامه های صدا و سیما بدشان بیاید.
**نقش مردم و سایر دستگاه ها در برقراری آرامش
هرچند 3 نهاد آموزش و پرورش ، وزارت بهداشت و صدا و سیما مسئولیت ویژه ای در حفظ آرامش جامعه دارند اما بی تردید تک تک دستگاه های اجرایی در کشور و حتی آحاد مردم جامعه می توانند در برقراری و ارتقای آرامش و سلامت روان در جامعه تاثیرگذار باشند و دستگاه های نامبرده شده نیز حداکثر تلاش خود را برای ایجاد آرامش در جامعه می کنند چنانکه سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت پیش از این گفته بود که عزم این وزارتخانه در کمک به حوزه سلامت روان جامعه جدی است.
وی خاطرنشان کرد: آنچه که در رفع مشکلات سلامت روان و اهمیت آن نقش دارد، انجام مطالعات متعدد در حوزه سلامت روان جامعه است که در این زمینه حمایت و تامین اعتبار و تخصیص بودجه پژوهش های مورد نظر از سوی معاونت تحقیقات فن آوری وزارت بهداشت ضروری است.
به هرحال کاهش خشونت و ارتقای سلامت روان و نیز ترویج و بهبود وضعیت آرامش نیاز به فراهم سازی زیرساخت های لازم و نیز عزم ملی و مسئولیت پذیری مجریان دارد.
گزارش خطا
آخرین اخبار