گزارش جدید آژانس درباره ایران

یوکیو آمانو،‌ مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود از اجرای برجام با بیان اینکه آژانس از روز اجرای توافق هسته‌ای به راستی‌آزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران بر اساس برجام پرداخته است، گفت: آژانس همچنان به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در تأسیسات هسته‌ای و مکان‌های اعلام شده بیرون از این تأسیسات در ایران که مواد هسته‌ای در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند طبق توافقنامه پادمان‌ها ادامه می‌دهد.

ارزیابی عدم وجود مواد هسته‌ای و فعالیت‌های اعلام نشده در ایران همچنان ادامه می‌یابد.

به گزارش ایسنا، متن کامل گزارش امانو بدین شرح است:

A. مقدمه

1- این گزارش مدیر کل به شورای حکام و به‌طور همزمان به شورای امنیت سازمان ملل، درباره اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران طبق برنامه جامع اقدام مشترک و در پرتو اقدامات مربوط به نظارت و راستی‌آزمایی ایران طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت است. این گزارش همچنین، اطلاعاتی را درخصوص شفاف سازی مسائل باقیمانده گذشته و حال، برنامه اقدام مشترک، مسائل مالی و مدیریتی و مشورت و تبادل اطلاعات با کمیسیون مشترک که براساس برجام تشکیل شده است، ارائه می‌دهد.

B. سابقه

2- در 14 ژوئیه سال 2015 چین، فرانسه،‌ آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، آمریکا به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ایران بر سر برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) به توافق دست یافتند. شورای امنیت سازمان ملل در 20 ژوئیه 2015 قطعنامه 2231 را به تصویب رساند که در آن در کنار دیگر موارد از مدیرکل خواسته شده است تا راستی‌آزمایی لازم و نظارت بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران را به طور کامل در مدت زمان اجرای این تعهدات طبق برجام انجام دهد. در اوت 2015 شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا مطابق با فعالیت‌های پادمان‌های استاندارد آژانس و در چارچوب بودجه در دسترس نظارت و راستی‌آزمایی لازم در خصوص تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران آنگونه که در برجام تعیین شده را در تمام مدت اجرای این تعهدات در راستای قطعنامه 2231 شورای امنیت اجرا کند و متعاقباً گزارش دهد.

3- هزینه برآورد شده سالانه برای آژانس به منظور اجرای پروتکل الحاقی برای ایران و نظارت و راستی‌آزمایی تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران طبق برجام 9.2 میلیون یورو است که از محل بودجه مضاعف ارائه شده در سال 2016 تأمین می‌شود. تا 25 مه 2016 تمام بودجه در دسترس آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی و همچنین نظارت و راستی‌آزمایی در ارتباط با برجام 9.8 میلیون یورو بوده است که شامل مابه‌التفاوت صرف نشده برای فعالیت‌های مربوط به برنامه اقدام مشترک می‌شود.

4- در 5 ژوئیه 2016 با دکتر علی ‌اکبر صالحی مدیرکل معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در وین درباره اجرای برجام دیدار و گفت‌وگو کرد.

C. فعالیت‌های مرتبط با نظارت و راستی‌آزمایی برجام

5- از 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران طبق برجام را نظارت و راستی‌آزمایی کرده و موارد زیر را از زمان انتشار گزارش فصلی پیشین مدیرکل ارائه می‌دهد.

C.1.فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

6- ایران ساخت و ساز رآکتور آب سنگین تحقیقاتی موجود در اراک (IR.40) را بر اساس طراحی اولیه ادامه نداده است. ایران صفحات اورانیوم طبیعی، سوزن‌های سوختی یا مجموعه‌های سوخت ویژه برای پشتیبانی از رآکتور IR.40 را طبق طراحی اولیه تولید یا آزمایش نکرده است و تمام صفحات سوخت موجود و همچنین مجموعه‌های سوختی ذخیره شده تحت نظارت مستمر آژانس قرار دارند.

7- ایران به اطلاع‌رسانی به آژانس درباره موجودی آب سنگین در این کشور و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP) ادامه داده و به آژانس اجازه داده است تا مقادیر ذخایر آب سنگین و میزان آب سنگین تولید شده در HWPP را مورد راستی‌آزمایی قرار دهد. در 21 آوریل ۲۰۱۶، آژانس حجم آب سنگین انتقال داده شده از ایران در 24 فوریه 2016 را مورد راستی‌آزمایی قرار داده است. در 9 مه 2016 آژانس راستی‌آزمایی کرده است که ذخیره آب سنگین ایران به 116.7 تن رسیده است. در طول مدت گزارش ایران بیش از 130 تن آب سنگین نداشته است.

8- ایران در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تاسیسات تولید ایزوتوپ‌های مولیبدنیوم، ید و زنون (MIX) یا هیچ تاسیسات اعلام‌شده دیگری دست به هیچ اقدامی در رابطه با بازفرآوری نزده است.

C.2 فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و سوخت

9- از زمان توافق بر سر برجام، 5060 سانتریفیوژ IR-1 در 30 آبشار موجود در کارخانه غنی‌سازی سوخت (FEP) در نطنز همچنان نصب‌شده باقی مانده است. ایران هیچ سانتریفیوژ IR-1 را از انبار خود برای جابه‌جایی با سانتریفیوژهای آسیب دیده IR-1 که در کارخانه غنی‌سازی سوخت نصب شده‌اند خارج نکرده است.

10- ایران به غنی‌سازی اورانیوم UF6 در کارخانه غنی‌سازی سوخت FEP ادامه داده است. در طول مدت گزارش ایران اورانیوم را بالاتر از سطح 3.67 درصد U-235 غنی‌سازی نکرده است.

11- ایران تحت نظارت آژانس، بخشی از اورانیوم غنی‌سازی شده را که به عنوان اورانیوم قابل بازیابی از خطوط فرایند در کارخانه پودر UO2 در اصفهان تعیین شده بود، مورد بازیابی قرار داده است. در 23 آوریل 2016، آژانس راستی‌آزمایی کرده است که این حجم اورانیوم غنی شده فرآوری شده تا سطح U-235 3.67 درصد برابر با 35.7 کیلوگرم بوده است.

12- از 5 مارس تا 8 مه 2016 آژانس راستی‌آزمایی کرده است که ایران، 6.1 کیلوگرم از اورانیوم به شکلUF6 غنی شده تا سطح U-235 3.67 درصد را تا سطح اورانیوم رقیق تبدیل کرده است. بین 16 مه تا 24 مه 2016 نیز آژانس راستی‌آزمایی کرده است ایران، 5.9 کیلوگرم از اورانیوم موجود در ضایعات مایع و جامد غنی شده تا سطح U-235 3.67 درصد را تا سطح اورانیوم طبیعی رقیق کرده است.

13- مجموع ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از 300 کیلوگرم UF6 غنی‌سازی شده تا U235 3.67 درصد بالاتر نرفته است.

14- در کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو 1 هزارو 44 سانتریفیوژ IR-1 در یک طرف این تأسیسات حفظ شده است. ایران هیچ‌گونه غنی‌سازی اورانیوم یا فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه انجام نداده و هیچ ماده هسته‌ای در این کارخانه وجود ندارد.

15- تمام سانتریفیوژها و تجهیزات مربوطه ذخیره شده همچنان تحت نظارت آژانس قرار دارد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان به دسترسی منظم به ساختمان‌های مربوطه در نطنز شامل کارخانه غنی‌سازی سوخت (FEP) و کارخانه غنی‌سازی سوخت پایلوت (PFEP)دسترسی دارد و بنا به درخواست آژانس دسترسی روزانه فراهم شده است.

16- ایران از روز اجرا، فعالیت‌های غنی‌سازی خود را در راستای طرح غنی‌سازی طولانی مدت و طرح غنی‌سازی R&D همانطور که 16 ژانویه 2016 به آژانس ارائه شده بود، انجام داده است.

17- ایران از روز اجرا، هیچ یک از تأسیسات اعلام شده خود را برای تبدیل صفحات سوختی یا تبدیل پسماند به UF6 راه‌اندازی نکرده و به علاوه به آژانس هم اعلام نکرده است که تأسیسات جدیدی را برای چنین هدفی ساخته است.

C.3 تحقیق و توسعه سانتریفیوژ، تولید و فهرست موجودی

18- هیچ اورانیوم غنی شده‌ای از طریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه غنی‌سازی جمع آوری نشده است و تحقیق و توسعه غنی‌سازی ایران با یا بدون اورانیوم با استفاده از سانتریفیوژهایی در قالب محدودیت‌های تعریف شده در برجام انجام شده است.

19- ایران اطلاعیه‌هایی را از تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows)، متعاقب آن‌چه در گزارش پیشین مدیرکل آمده بود، به آژانس ارائه داده و اجازه راستی‌آزمایی موارد در فهرست موجودی را به آژانس داده است. آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی‌آزمایی کرده است که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله‌های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت‌های مشخص شده در برجام استفاده شده‌اند. ایران هیچ‌ سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده یا از کار افتاده‌اند، تولید نکرده است. تمام لوله‌های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه‌های روتور شامل لوله‌های روتور و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده‌اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته‌اند. در 7 مارس 2016، آژانس اطلاع رسانی ایران درخصوص توقف تولید لوله‌های روتور را راستی‌آزمایی کرده است. در نامه‌ای مورخ 2 مه 2016، ایران درباره تمایلش برای ازسرگیری تولید لوله‌های روتور را به آژانس اطلاع داده است. آژانس تا 22 مه 2016، راستی‌آزمایی کرده که تولید لوله‌های روتور آغاز نشده است. راستی‌آزمایی آژانس در ارتباط با تولید روتورها و بیلوزها در بازدید بعدی آژانس انجام خواهد شد. گفت‌وگوهای فنی مربوطه میان ایران و آژانس نیز انجام شده است.

D. اقدامات شفاف‌سازی

20- ایران به طور مستمر به آژانس اجازه داده تا از نظارت آنلاین و مهر و موم الکترونیکی بر غنی‌سازی استفاده کند تا وضعیت آنها در سایت‌های هسته‌ای به بازرسان آژانس انتقال داده شود و جمع‌آوری خودکار محاسبات آژانس که توسط تجهیزات نظارتی نصب شده، به دست آمده است، تسهیل شود. ایران همان‌گونه که درخواست شده بود، برای بازرسان منصوب شده آژانس در ایران، روادید بلند مدت صادر کرده و فضای کاری مناسب برای این سازمان در سایت‌های هسته‌ای فراهم آورده است و به علاوه استفاده از فضای کاری در نقاط نزدیک به سایت‌های هسته‌ای در ایران را تسهیل کرده است. ایران با بازرسان بیشتر آژانس در این کشور موافقت کرده است.

21- ایران همچنان به آژانس اجازه داده است تا از طریق اقدامات مورد توافق با تهران شامل اقدامات نظارتی و محدودکننده، بر تمام کنستانتره سنگ معدن اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران و یا به دست آمده از دیگر منابع و گزارش شده از سوی ایران به آژانس، نظارت داشته باشد. ایران علاوه بر این تمام اطلاعات لازم برای اینکه آژانس بتواند تولید کنستانتره سنگ اورانیوم و موجودی انبار کنستانتره سنگ اورانیوم تولید شده در این کشور یا بدست آمده از دیگر منابع را مورد راستی آزمایی قرار دهد، در اختیار آژانس قرار داده است.

E. دیگر اطلاعات مربوطه

22- ایران به اجرای مشروط پروتکل الحاقی توافقنامه پادمانی‌اش مطابق با بند 17(b) پروتکل الحاقی تا زمانی که به مرحله اجرا درآید، ادامه داده است. از زمان گزارش پیشین مدیرکل، آژانس طبق پروتکل الحاقی دسترسی مکمل به سایت‌ها و دیگر اماکن در ایران را داشته است.

23- در طول مدت گزارش، آژانس در نشست‌های کارگروه کمیسیون مشترک شرکت نکرده است.