بررسی علل وقوع توفان های جدید در کشور

پروین غفاریان روز دوشنبه در گفت و گو با ایران اکونومیست افزود: پژوهشکده علوم جوی دارای گروه تغییر اقلیم است که تلاش می کند بتواند تاثیر تغییر اقلیم را در کشور آشکار کند.
وی اظهار کرد: یکی از کارهای مهم در این زمینه این است که بتواند اثر پدیده هایی که جدید هستند مانند توفان حاره ای که سال گذشته در جنوب ایران اتفاق افتاد و یا توفان گونو (سال 91) که به ایران رسید را مورد بررسی قرار دهد تا مشخص شود که آیا این توفان ها در شرایط نرمال تشکیل شدند یا ناشی از تغییر اقلیم بوده اند.
وی با تاکید بر اینکه به راحتی نمی توان تاثیر کشور از تغییر اقلیم را به طور قطع بیان کرد گفت: به عنوان مثال نمی توان با صراحت گفت که خشک شدن دریاچه ارومیه، وقوع توفان گونو در جنوب و توفان فِت در سال 2010 که به چابهار رسید بر اثر تغییر اقلیم است بلکه چنین ادعایی نیاز به بررسی علمی و دقیق دارد که گروه اقلیم پژوشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در حال بررسی تاثیر تغییر اقلیم در ایران و دریاهای کشور است.
غفاریان گفت: این توفان ها را در گذشته نداشتیم و اگر در دریای عرب تشکیل می شدند به ایران نمی رسیدند اما اکنون شاهد رسیدن آنها به آبهای ایران هستیم، اما باز هم به طور قطع نمی توان گفت که اینها ناشی از تغییر اقلیم هستند و یا سهم هر علت در بروز این پدیده ها چقدر است.
وی افزود: به عنوان مثال چندین عامل مانند کاهش بارش، افزایش دما، تبخیر و تعرق، سدسازی، حفر چاه های عمیق، تغییر رژیم کشاورزی، آبیاری نادرست و تغییر اقلیم در خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر داشته است اما نمی توان با قطعیت گفت که سهم هر کدام چقدر است.
سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی گفت: تعیین سهم هر کدام از این موارد نیاز به امکانات گسترده ای دارد که فعلا در اختیار نداریم چون شبکه پایش گسترده ای نداریم تا بتواند کل کشور را در فواصل مختلف به طور منظم پوشش دهد.
وی افزود: البته شبکه پایش توسط سازمان هواشناسی در حال گسترش است اما فعلا داده های آن بلند مدت نیست زیرا برای اظهار نظر قطعی حداقل به اطلاعات و داده های 50 سال گذشته نیاز است.
 
*** مدلسازی توفان برفی بهمن 1392 در گیلان
وی به فعالیت های پژوهشکده علم جوی اشاره کرد و گفت: این پژوهشکده دارای سه گروه پدیده های هوا - دریا، اقلیم شناسی و پیش بینی جوی است.
غفاریان افزود: گروه پدیده های هوا - دریا بر روی توفان های ناشی از برهم کنش هوا دریا کار می کند مانند گردبادهای دریایی یا توفان هایی که اخیرا کنار برخی سواحل اتفاق می افتد و حتی برف های سنگینی که رخ می دهد.
وی اظهار کرد: به علت اقلیم متنوع ایران، بروز این پدیده ها در ایران نسبت به کشورهای دیگر بسیار متنوع است، مثلا پدیده هایی که در جنوب به عنوان پدیده های ساحلی اتفاق می افتد بسیار متفاوت است نسبت به پدیده هایی که در ساحل خزر اتفاق می افتد.
سرپرست پژوهشکده علوم جوی گفت: گروه پیش بینی جوی پژوهشکده بر روی مدل های جوی کار می کند مدل هایی که بتوانند توفان های جوی و دریایی را به درستی پیش بینی کند از این رو در حال مدلسازی توفان برفی بهمن ماه سال 1392 در گیلان هستیم که بر اثر آن ارتفاع برف به یک متر رسیده بود.
وی افزود: وقوع این برف به ' برف دریاچه ای ' معروف است زیرا ناشی از اثرات دریاچه است به این صورت که وقتی هوای سرد وارد کشور می شود چنین توفانی رخ می دهد که در دنیا وقوع برف های ناشی از دریاچه بسیار محدود است.
سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی تاکید کرد: دریاچه ها باید شرایط خاصی داشته باشند تا توفان برف رخ دهد، در کشور ما دریای خزر این شرایط را دارد.
وی گفت: بروز توفان برف به این صورت است که به علت ورود یک هوای بسیار سرد بر روی یک دریایی که نسبتا گرم است رخ می دهد و دریای خزر طوری واقع شده که رشته کوه های البرز به حرکات صعودی هوا کمک می کند که این موضوع ریزش برف سنگین را در بهمن ماه 1392 در گیلان به همراه داشت.