به گزارش روز یکشنبه روابط عمومی بانک مرکزی، داوود محمدبیگی در پاسخ به این پرسش که اخیرا از ورود شرکت شاپرک به موضوع ussd (ارسال پیام با کدهای دستوری)و برقراری محدودیتهایی برای شرکتهای ارایه خدمات پرداخت در این زمینه صحبت میشود. این محدودیتها کدامند و به چه دلیل اعمال شدند؟، افزود: دلیل این محدودیتها تامین امنیت پرداختهای بینبانکی موبایلی است. به دلیل انحرافات پیش آمده در حوزه پرداخت و ورود نهادها و سازمانهای غیرمرتبط با موضوع پرداخت، ممکن است اطلاعات کارت مشتریان نظام بانکی در دسترس دیگران و مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
وی ادامه داد: ما تلاش میکنیم امکان هرگونه سوءاستفاده در فرایند پرداختهای الکترونیک به حداقل برسد و اگر سوءاستفادهای صورت گیرد، میزان خسارت مشتری حداقل باشد؛ ما به خوبی به این موضوع آگاه هستیم که اعمال این محدودیت ها تنها ریسک استفاده از این خدمت را کاهش داده و راهحلی موقت است تا بتوانیم فرصت ارایه راهحل های امن و مطلوب را به بانکها و شرکتهای ارایهدهنده خدمات پرداخت بدهیم. اصولاً محافظت وصیانت از اطلاعات مشتریان نظام بانکی کشور دغدغه همیشگی بانک مرکزی و نظام بانکی کشور بوده و خواهد بود. همواره رصد و پایش شبکه پرداخت و نظام بانکی و اصلاح روال ها و رویه ها از موضوعات مورد توجه و اساسی در حوزه پرداخت است؛ محدودیت وضع شده در تراکنشهای خرید پایانه های فروش به میزان 500 میلیون ریال در ابتدای امسال توسط بانک مرکزی نیز در همین راستا بود.
وی در پاسخ به این پرسش که در مورد خدمات بانکداری که در حال حاضر از طریق تلفن همراه در نظامهای پرداخت کشور ارایه میشود، توضیح کوتاهی ارایه کنید، اظهار داشت: خدمات خرید، پرداخت قبض، خرید شارژ و ماندهگیری، اعلام گردش حساب (واریز یا برداشت)و سایر پیامهای اطلاعرسانی از طریق پیامک، خدماتی هستند که در شبکه بانکی از طریق تلفن همراه ارایه میشوند البته برای برخی از این خدمات بینبانکی محدودیتهایی وضع شده ولی خدمات پیشگفته به صورت درونبانکی همچنان به مشتریان ارایه میشود. توضیح دیگر اینکه از طریق دستگاه تلفن همراه و اتصال به اینترنت نیز خدمات پرداخت الکترونیک درونبانکی و بینبانکی انجام میشود که در رده اینترنت بانک قرار میگیرد.
وی تصریح کرد: به طور کلی میتوان خدمات بر بستر تلفن همراه را به دو دسته خدمات پرداخت و خدمات بانکی تقسیم کرد. محدودیت هایی که اخیراً در این حوزه اعمال شده مربوط به خدمات پرداخت است.
این مقام مسوول در بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که محدودیت های جدید باعث نارضایتی برخی از مشتریان بانکها شده است. لطفا حجم این تراکنشها به چه میزانی بود و چه جایگزینی برای آن در نظر گرفتهاید؟، گفت: هدف از اقداماتی که برای امنیت بانکداری الکترونیک انجام میشود، کسب رضایت و اعتماد مشتریان در بلندمدت است. نمیتوانیم برای سهولت مبادلات و رضایت کوتاهمدت برخی مشتریان خاص، رضایت بلندمدت، احساس امنیت در پرداختهای الکترونیک و اعتمادی که حاصل سالها تلاش است را خدشهدار کنیم. در پنج ماهه نخست منتهی به مرداد سال جاری حجم مبادلات موبایلی بینبانکی پردازش شده در شاپرک از نظر تعداد کمتر از 19 درصد و از نظر مبلغ کمتر از یک درصد (حدود نیم درصد) کل تراکنشهای شاپرک است لذا این تراکنشها حجم بالایی در مبادلات بینبانکی کارتی نداشته و مشتریان میتوانند از خدمات درونبانکی در بستر ussd استفاده کنند.
محمد بیگی ادامه داد: مشتری می تواند علاوه بر استفاده از ussd بانک خود، با استفاده از روش های گوناگون نظیر مراجعه به سایت بانک یا تلفنبانک، به صورت غیرحضوری از موجودی حساب خود مطلع شود. وی گفت: هرچند در حال حاضر بسیاری از بانکها با ارسال پیامک اطلاعرسانی لازم را در این زمینه انجام می دهند. نکته قابل تامل دیگر توجه به استانداردهای حوزه پرداخت است یکی از وظایف نظام بانکی فرهنگسازی و تغییر رفتار مشتریان و متناسبسازی آن با استانداردهای معتبر بین المللی است. البته ما به هیچ عنوان با گسترش خدمات مخالفتی نداریم اصولاً اگر شبکه پرداخت و نظام بانکی کشور طی مدت 10 سال توانسته جایگاه مناسبی بین مشتریان پیدا کند نتیجه تلاش همهی عوامل و ذینفعان و سیاستگذاری مناسب بانک مرکزی است اما نباید فراموش کرد که ارایه خدمت به قیمت به خطر افتادن امنیت و منافع مشتریان مورد پذیرش و قبول نهاد سیاستگذار نیست بنابر این توصیه ما حتی به بانکها، اعمال محدودیت تا رعایت استانداردهای امنیتی و مطابق با تجارب موفق بین المللی در این حوزه است.
مدیر اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که چرا تاکنون این محدودیتها اعمال نشده بود؟، گفت: امنیت موضوعی نسبی است اصولاً امنیت در دو بعد تکنولوژی و فرایندی مورد توجه و بررسی قرار می گیرد. ممکن است سیستمی امروز امن باشد ولی در آینده با تغییرات تکنولوژی و همچنین تغییر شیوه ها و فرایندهای اجرایی از امنیت آن کاسته شود. سرویس ussd را نیز میتوان با تغییر روش استفاده آن ایمن کرد هرچند که بنده معتقدم عمر این سرویس در شبکه پرداخت و نظام بانکی طولانی نخواهد بود اما مشکل اصلی روش استفاده از این سرویس در حال حاضر است. برای نمونه در کشور هندوستان ussd ملی برای پرداخت موبایلی راهاندازی شده است. با بررسی این روش ها متوجه می شویم که فرایندها طوری دیده شده که از ارسال اطلاعات حساس پرداخت در تراکنش ها جلوگیری شود. بنابراین باید مانند تمام کشورهای دنیا همواره استانداردهای جدید و قابل اعتمادی را برای ارتقای امنیت شبکه پرداخت وضع کنیم و همیشه مراقب و بهروز باشیم.
وی درباره برنامه بانک مرکزی در حوزه پرداخت همراه در آینده چیست؟، تصریح کرد: بانک مرکزی چند سال است که موضوع کیف پول الکترونیک و سامانه پرداخت الکترونیک سیار (سپاس) را دنبال میکند. امروزه وجود یک سیستم آفلاین به ویژه برای پرداختهای ریز در کشور ضروری است ولی پرداختهای همراه در دو سال اخیر دچار تغییرات اساسی در جهان شده و راه حل های نوینی ارایه و پیادهسازی شده است. بانک مرکزی در حال بررسی این راهحلها است تا برای دستیابی به این هدف دچار خطای راهبردی نشویم. نتایج این بررسیها و برنامههای آینده بانک مرکزی در حوزه پرداخت همراه به زودی اعلام خواهد شد.
این مقام مسول در بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که موضوع دیگری که این روزها در رسانهها مطرح شده تاخیر در زمان واریز وجوه به حساب پذیرندگان (دارندگان پایانههای فروش) است، دلیل این تاخیر چیست؟، ادامه داد:وجه کارت مشتریان توسط دستگاههای کارتخوان فروشگاهی از طریق شاپرک و شتاب، بلافاصله کسر میگردد و این مبالغ توسط سامانه پایا در 7 چرخه (تقریبا هر 2 ساعت یکبار) به حساب پذیرندگان (فروشندگان) واریز میشود. عملیات تسویه بینبانکی نیز توسط ساتنا انجام خواهد شد. در انتهای هر روز کاری (چرخههای 6 و 7) پایا و سه چرخه آخر روزهای پنجشنبه همچنین دو چرخه روزهای تعطیل که سامانه ساتنا فعال نیست، تنها عملیات تسویه بینبانکی به روز بعد منتقل میشود ولی در هر چرخه پایا باید مبالغ به حساب پذیرندگان واریز شود.
وی درباره اینکه، برخی پذیرندگان مدعی هستند گاهی تا 72 ساعت تاخیر در واریز وجوه پیش میآید، افزود: این موضوع قابل قبول نیست؛ بانکها موظفند همان روز مبالغ ناشی از خرید مشتریان را به حساب پذیرندگان واریز و نباید پرداخت به حساب پذیرنده را به تسویه بین بانکی مربوط کنند؛ اگر غیر از این باشد تخلفی از سوی بانک مربوطه صورت گرفته است. عدد 72 ساعت مربوط به مغایرتها است. یعنی اگر تراکنشی به هر دلیلی از طرف بانک صادرکننده کارت، بانک پذیرنده یا شتاب و شاپرک به مغایرت بخورد، کشف آن حداکثر 72 ساعت طول میکشد. شبکه بانکی کشور به طور متوسط روزانه 20 میلیون تراکنش خرید را به حساب پذیرندگان واریز میکند که تنها یک درصد از تراکنش ها ناموفق هستند و نیم درصد از این یک درصد نیز با 72 ساعت تاخیر واریز میشود هرچند که همواره با ارتقای سطح و کیفیت ارایه خدمات بانکها به مشتریان تلاش میکنیم میزان تراکنشهای ناموفق کاهش یابد ولی باید پذیرفت نظامی با این ابعاد و گستردگی اگر با 99 درصد دقت و ظرفیت کار می کند نتیجه تلاش، کوشش و همکاری تعداد زیادی از متخصصان داخلی است. البته ما همیشه باید برای بهتر شدن و ارتقای سطح خدمات تلاش کنیم و از اینکه انتظارات مشتریان نظام بانکی از بانک ها هر روز بیشتر می شود خوشحالیم چون نشان از اعتماد و اطمینان مردم به نظامهای پرداخت الکترونیک است.
مدیر اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی درباره اینکه یک سال از آغاز به کار سامانه مدیریت چک (چکاوک)میگذرد. به نظر شما میزان موفقیت این طرح چقدر بوده و آیا به اهداف خود رسیده است؟،اظهار داشت: طرح ملی چکاوک با تلاش متخصصان داخلی و همکاری خوب بانکها در مدت کوتاهی اجرا و از مهر ماه سال گذشته به صورت تدریجی در برخی استانها و از خرداد ماه سال جاری در تمام کشور راهاندازی شده است. در فاز نخست این طرح، تمام چکهای بینبانکی در این سامانه پذیرش و پردازش میشوند. در حال حاضر به طور متوسط روزانه بین 300 تا 400 هزار چک در این سامانه پردازش میشوند حتی در مواردی میزان واگذاری به بیش از 1 میلیون چک در یک روز نیز میرسد. چکاوک زیرساختی است برای اهداف بلندمدت بانک مرکزی در راستای ساماندهی نظامهای پرداخت که با راهاندازی آن ایده اولیه طرح جامع نظام پرداخت کشور تکمیل شد. در ادامه طرح چکاوک نیز دو هدف دیگر در حال پیگیری و اجرا میباشد؛ استانداردسازی اندازه، شکل و اقلام اطلاعاتی دستهچکها و همچنین صدور یکپارچه دستهچک با اعتبارسنجی مشتریان و اطلاعرسانی به ذینفعان چک در زمینه وضعیت اعتباری صادرکننده که با اجرای این پروژهها اعتبار چک و اعتماد مشتریان به آن افزایش خواهد یافت.
یادآور می شود، یکی از امکاناتی که بانکداری الکترونیک در اختیار ما قرار داده استفاده از کدهای ussd بر روی تلفن همراه است که از این طریق آن بدون نصب هیچ گونه نرم افزاری بر روی گوشی تلفن همراه تنها با گرفتن چند عدد قابل استفاده است.