عاطفه میرسیدی، مجری علمی برنامه های تلویزیونی درباره اخبار مربوط به آب معدنی های غیرمجاز و آبلیموها در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو، میزگرد طولانی مدتی اجرا کرد. او در ابتدای سخنانش گفت: چند روزی است آبلیموهایی که فاقد لیمو هستند و گفته می شود مخلوطی از آب و گوگرد و اسید سولفوریک و اسانس و آب معدنی هایی که آلودگی میکروبی دارند، مردم را نگران کرده. سال پیش هم اخبار پالم و خمیر مرغ و پارافین را داشتیم. فردا روز جهانی استاندارد است و به همین دلیل از مسئولان سازمان استاندارد و رئیس سازمان غذا و دارو خواستیم تا در این برنامه با ما باشند.
مسلم بیات مدیرکل استاندارد استان تهران به صورت حضوری و نیره پیروزبخت رئیس سازمان استاندارد و دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو به صورت تلفنی در این میزگرد حضور داشتند که بخشهایی از آن را در ادامه می خوانید:
خبری درباره تقلب نشان استاندارد در زمینه مواد غذایی است.
علت اینکه رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرده علامت استاندارد نشانه سلامت
مواد غذایی نیست، همین موضوع است؟
پیروزبخت: نمی خواهم وارد
این بحثها شود. الان ما با سازمان غذا و دارو قهر هستیم. اصلا این بحث نیست
و فضای ما تعاملی است. در روز جهانی استاندارد نیز روی این بحث تاکید شد
بین دستگاه ها همکاری ویژه باشد. بحثی که توسط آقای دکتر شریعتمداری تاکید
شد مباحثی است که بین دستگاه ها و سازمانهای دیگر است.
چندگانگی درباره امنیت غذایی مشکل ساز شده؟
پیروزبخت:
نه، در خصوص مواد غذایی این مسئله واضحتر شده چون مواد غذایی فراوان دست
مردم می رسد و زودتر واکنش نشان می دهند و ایمنی شان وابسته به این قضیه
است. بین استاندارد و مقررات فنی و کیفیت، حد و مرزی هست که باید در نظر
گرفت.
شما چند روز پیش گفتید نشان استاندارد ملاکی برای سلامت غذا نیست و شما متولی هستید. این را چرا گفتید؟
رسول
دیناروند، رئیس سازمان غذا ودارو: انعکاس مطلب نادرست بوده. رسانه ها برای
داغ کردن مسایل خود، موضوعات را شدیدتر منعکس می کنند. من عرض کردم به هر
حال دستگاه اصلی ناظر و حوزه تخصصی وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروست. هر
گاه اختلاف نظر پیدا می شود، بهتر است خودمان حل کنیم و به رسانه ها کشیده
نشود. ولی این اختلافات دردی را هم دوا نمی کند. وقتی ما می گوییم این
کالا سالم نیست اجازه ورود به بازار هم نمی دهیم، حتی اگر استاندارد بگوید
این کالا استاندارد بوده باز هم کفایت ندارد. قصد ما این نیست هیچ گاه
سازمان استاندارد را تضعیف کنیم و زیر سئوال ببریم.
آب معدنی اعلام شد چند برند مشکل دارد و بعد اعلام شد این مشکل وجود ندارد. نظر شما چه بود؟
مسلم
بیات، مدیرکل استاندارد تهران: وقتی شما می خواهیدکالایی را ارزیابی کنید و
آن را با استانداردهای مطابق نظر خود تطبیق دهید، سه روش وجود دارد: یکی
تست است و دیگری بازرسی و سومی صدور گواهی. وقتی شما از روش های اجرایی
عملکرد استفاده می کنید، تفاوتهایی بین این روش و استانداردهای ملی وجود
دارد. ممکن است استانداردهای عملکردی در بحث بهداشت و درمان، آموزش و ..
تفاوت دارد.
مردم چه کند؟
بیات: استاندارد ملی، نه
استاندارد سازمان استاندارد بیانگر تمام ویژگی ها، مشخصات، صنعتی،
تکنولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی یک کشور است که در قالب استاندارد خود را
نشان می دهد. تمام وزارتخانه های ذیربط اعضای شورای عالی استاندارد هستند.
استانداردهای ملی باید بازتاب تمامی نیازهای این دستگاه های اجرایی در قالب
استاندارد باشند.
درباره آب های معدنی که آلودگی میکروبی دارند، موضوع را بفرمایید:
بیات:
ما موضوع را باز نکردیم، ما از روز اول گفتیم اینها هیچ مشکلی ندارند و
البته این موضوع منافاتی با عملکرد آنها ندارد. ما بر اساس استاندارد ملی
خود، آزمون کردیم و خوشبختانه امروز دیدم آقای دکتر دیناروند در مصاحبه
خبری از آب دماوند استفاده کرده اند. اتفاقا ما این را در خبر داشتیم و
خوشحال شدیم این مشکل برطرف شد.
دکتر دیناروند، آب معدنی دماوند امروز روی میزتان بوده و مشکل حل شده؟
دیناروند: بله ما تایید کردیم که آب آشامیدنی دماوند مورد تایید است. البته این آب روی میز نبوده و تکذیب شده
چطور یک ماهه مشکل حل شد؟ مگر کارخانه را پلمب نکردید؟
دیناروند: چرا، این می توانست در کمتر از یک هفته حل شود. صنایع تولیدی ما گاهی ظرف یک روز قابل حل است. این شرکت و آن ۳۷ شرکتی که تذکر گرفتند و ۱۴ جایی که متوقف شدند، باید اصلاحات را انجام می دادند. برخی سریع این کار را کردند و برخی طول کشید. از ۱۴ روز پیش هم به بازار عرضه شده اند.
ما شک کردیم شاید عامل دیگری باعث شود یک کارخانه مواد غذایی تعطیل شود یا به دادگاه برود. داستان دیگری پشت این قضیه است؟
دیناروند: داستانی پشت این قضایا واقعا وجود ندارد. ما از اول هم نمی خواستیم اسم اعلام کنیم. زمانی لازم است مردم نامها را بدانند که محصول در بازار خطر دارد و بلافاصله باید اطلاع رسانی شود. وقتی جایی چنین خطر فوری وجود ندارد و تولید کننده فراخوان را انجام داده و خط را متوقف کرده، نیازی به اعلام نیست. ما فکر کردیم در این مورد این اتفاق می افتد، ولی دیدیم یکی از شرکتها توزیع را ادامه داد.
همکاران خودتان بعضا گفته اند شما می خواستید تولید آب معدنی دماوند را تعطیل کنید ولی اجازه به شما نداده اند؟
دیناروند: نه اینطور نیست. آب معدنی دماوند دیگر تولید نخواهد شد. پروانه ش تعلیق شده. آب آشامیدنی دماوند با اصلاح بسته بندی توزیع می شود. وقتی آب آشامیدنی شد، یعنی نگرانی های ما درباره آلودگی منبع و خط تولید و با کارهایی که روی آب انجام می شود، اصلاح می کنند. موظف هم شدند مسئول فنی آنجا مرتبا گزارش دهد.
آب آشامیدنی چه فرقی با آب معدنی دارد؟
دیناروند: آب معدنی زمانی که از چشمه یا سفره برمی داریم طبق ضوابط فنی و بهداشتی و استاندارد ملی ایران در تمام فصول سال قابل استحصال است و نیاز به سالم سازی ندارد و مستقیم می شود بسته بندی شود و در بطری پر شود. این می شود آب معدنی طبیعی. آب آشامیدنی وقتی است که فروشنده مجبور می شود تصفیه انجام دهد یعنی حتما باید اُزن بزند، سیستم های متعدد استفاده کند.
شما گلایه هایی دارید؟
پیروزبخت: من خیلی گلایه دارم. امروز روز جهانی استاندارد است و باید استاندارد مطرح می شد نه اینکه از ابتدا بحث شده و نباید باز برای مردم این را گفت. ضمن اینکه نه گذاشتید کلام من منعقد شود و وارد بحث قدیمی شدید. آن کارخانه نیز دارد فعالیت می کند. ما می خواهیم یک فضای امن کیفیتی برای مردم ایجاد کنیم. ما عضو سازمان ایزو هستیم. تنها عضو سازمانی هستیم که در تجارت جهانی استانداردهای مختلفی را تعریف می کند و مردم کشورهای مختلف از این استاندارد استفاده می کنند. این محصولات در کشورهای دیگر از جمله همسایه ها می رود. ما علاوه بر اینکه باید مراقب سلامت مردم باشیم به گونه ای باید رفتار کنیم که به بازار ما در کشورهای دیگر خدشه وارد نشود. ما سال گذشته نیز با وزارت بهداشت تفاهم نامه امضا کردیم و خودشان می دانند اگر مواردی باید که آقایان به ما اعلام کنند باید استاندارد داشته باشد حتما این کار را می کنیم و اجازه نمی دهیم متقلب ها و متخلف ها از این موارد سواستفاده کنند و برای مردم خدای ناکرده مشکل درست کنند.
پارسال رئیس سندیکای صنایع غذایی گفت ۹۹ درصد آبلیموها مشکل دارند و اسید و گوگرد و رنگ دارد. ولی ۹ ماه بعد سازمان استاندارد اعلام کرد چند نوع آبلیمو مصرف نشوند. این فاصله به چه خاطر است؟ چند ماه این آبلیموها با نشان استاندارد وارد بازار می شدند و مردم استفاده می کردند. اینها باعث سلب اعتماد نمی شود؟
پیروزبخت: شما اینطور برخورد نکنید. آبلیمو یا کالایی از این قبیل هم مورد بازرسی سازمان غذا و داروست و هم ما. اگر از چشم آنها در برود ما می بینیم و اگر ما بد نظارت کنیم وزارت بهداشت متوجه می شود. ما تاکنون به دلیل تخلفات و تقلبات استاندارد را ۴ بار تجدیدنظر کردیم. هر بار این متقلب ها روشی را پیدا می کنند که اصالت آبلیمو و میزان افزودن آبلیمو را نشان نمی دهد.
کاش ۹ ماه پیش این کار را می کردید.
بیات: ما در سال گذشته هم که فرمودند به موازات این کار، بازرسی از بازار را داشتیم. سال گذشته ۱۵ برند و دیروز هم ۱۶ برند آبلیمو را اعلام کردیم غیراستاندارد است. یک سری تقلبات در بازار اتفاق می افتد که منشا های مختلف دارد. یکی ضعف آگاهی است از سوی مردم و تولید کننده که این را با پارامتر کنترل کیفیت و بازرسی نمی توانید از بین ببرید. ما اطلاع رسانی کردیم. ما ۶۰۰ هزار جلد کتاب تهیه کردیم و در اختیار مردم گذاشتیم.
کتاب!؟ مردم می روند آبلیمو می خرند و کاری به کتاب ندارند!
بیات: فرهنگسازی چطور می شود؟ مطمئن باشید آبلیموی مصنوعی و طبیعی را وقتی به دستگاه می دادید جفتشان قبول می شد. وقتی سازمان استاندارد پی به این موضوع بود، استاندارد ملی که ماخذ بین المللی را دارد عوض کرد.
مواردی اعلام شد یک قطره آب لیمو در آن نبوده؟
بیات: اگر قرار است اظهارنظر کیفی شود، اجازه دهیم دستگاه تخصصی صحبت کنند. ما نمی گوییم تقلب نیست. حدود ۶۰ درصد تقلب است. ما در حد توان خود کار می کنیم. تمام تلاش و کوشش ما همین است.
پس این که اعلام شده ۹۹ درصد مشکل دارند، اشتباه می گفت؟
بیات: برخی از دوستان ما درباره آب میوه حرف می زنند. دوستان فکر می کنند همه چیزی که در بازار است، آبمیوه است. وقتی درباره ساندیس حرف می زنیم اساسا راجع به آبمیوه حرف نمی زنیم. یک نوشابه میوه ای است. یعنی ۲۰ درصد میوه، ۸۰ درصد اسید اسکوربیک، اسید سیتریک، آب و شکر است. وقتی درباره نکتار حرف می زنیم شما احساس می کنید دارید آبمیوه می خورید ولی ۳۵ تا ۵۰ درصد آب میوه است.
اینها یعنی تقلب نیست؟
بیات: اینها اصلا تقلب نیست. در نشانه گذاری قید می شود بین ۳۵ تا ۵۵ درصد آبمیوه دارد. مابقی آب، شکر و اسید سیتریک است. وقتی چیزی استفاده می شود، هیچ کس نیامد بگوید گوگرد است. ذره ای گوگرد در چیزی باشد بلافاصله ایجاد مسمومیت می کند.
آبلیموها در حد تقلب نبوده؟
بیات: تقلب هست در بازار. ولی اینکه بگوییم گوگرد به مردم داده اند، مگر می شود به مردم گوگرد داد؟
آقای دکتر دیناروند، آقای بیات می گوید آبلیموها گوگرد نداشته؟
دیناروند: امسال ما ۵۳ آب لیمو را در بازار، به خط تولیدشان تذکر دادیم و بستیم. پس ۱۵ برند که استاندارد اعلام کرد نیست. واقعیت این است که اینها تقلب و تخلف می کنند ولی اینطور نیست که فرمولاسیون اینها خطرناک و سمی باشد. معمولا برای سودجویی دارد اتفاق می افتد. تقلب است و به آنها برخورد می شودو به تعزیرات معرفی می شوند و مرتب جریمه می شوند و پروانه شان باطل می شود.
فکر می کنم امشب باید این گفتگوی ویژه به استاندارد اختصاص می یافت. سازمان ملی استاندارد متولی تبیین استاندارد در همه زمینه هاست. در جاهایی دستگاه نظارت تخصصی وجود دارد از جمله در مواد غذایی. واقعیت این است که روز جهانی غذا، هفته آینده است. استاندارد فقط در حوزه غذا نیست و جاهای مختلفی از این کشور نیاز به نظارت استاندارد دارد.
پیروزبخت: شما آن مرده های دفن شده را دیگر از گور بیرون نکشید. یک سری
اقدامات اصلاحی شده و مسئله تمام شده. واقعا اجازه بدهید ما و وزارت بهداشت
در فضای امن به مشکلات مواد غذایی بپردازیم. وقتی یک چیزی تمام شده و الان
می خواهیم وارد فاز دیگر شویم بهتر است به گذشته نگاه نکنیم. دستگاه
نظارتی مانند ما، غذا و دارو، دامپزشکی و ... کار می کنیم. گاهی می بینیم
روی هورمون مرغ حرف می زنند. این به ما کاری ندارد. دستگاه های نظارتی باید
به نظارت خود بپردازند تا تقلبات تمام شود.
