خسرو صادق نیت می گوید: مشکل آلودگی آب تهران به نیتریت و نیترات هنوز کاملا حل نشده است و به علت کمبود آب مجبوریم از آبهای چاه برای تامین آب آشامیدنی مردم پایتخت استفاده کنیم.
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در این مصاحبه آخرین وضعیت آب شرب را در کشوراین طور تشریح کرد:
** آیا کمبود آب در کشور بر کیفیت آب آشامیدنی تاثیر گذاشته است؟
صادق نیت: با توجه به تغییر اقلیم و خشکسالی و نیز استفاده بی رویه و بی برنامه، کمیت و کیفیت آب آشامیدنی در بسیاری از مناطق کشور با مشکلات جدی مواجه شده است. اگر برنامه نداشته باشیم، کیفیت آب مصرفی مردم در آینده با مشکلات جدی تری مواجه می شود.
** برنامه داریم؟
صادق نیت: برنامه ای که تاکنون داشته ایم این بوده است که کیفیت آب را فقط در جایی که از شیرهای آب خارج می شود؛ بررسی می کردیم و اگر مشکلی داشت از وزارت نیرو می خواستیم که مشکل را بر طرف کند. اما برنامه جدید این است که از این پس ایمنی و کیفیت آب را از منشا آن و جایی که آب تولید می شود در خطوط انتقال، تصفیه خانه و تا انتهای مسیر رسیدن آب به دست مردم، کنترل کنیم.
کار مفصلی است که امسال شروع شده است و با هماهنگی دستگاههای دیگر مثل سازمان محیط زیست،استانداری ها،وزارت کشور، وزارت نیرو و دانشگاهای علوم پزشکی کل این مسیر تولید و انتقال آب را در کشور بررسی می کنیم.
به این ترتیب هر جا که احتمال خطر وجود داشته باشد به سرعت خطر را شناسایی می کنیم و برای بر طرف شدن آن اقدام می کنیم.
** اکنون در کل کشور این فرآیند انجام می شود؟
صادق نیت: سال گذشته در 3 استان شروع شد و امسال 11 استان دیگر نیز به این برنامه ملی ایمنی آب اضافه شده اند و به مرور تا دو سال آینده کل کشور زیر پوشش قرار می گیرد.
** فقط آب شرب بررسی می شود؟
صادق نیت: بله چون وظیفه وزارت بهداشت فقط نظارت بر کیفیت آب شرب است تا سلامت مردم با اطمینان تامین شود و هر آلودگی در منبع آب یا تصفیه آب باشد یا شبکه توزیع آسیب دیده باشد، به سرعت بر طرف شود.
** برنامه کنترل آب از مبدا تا مقصد در شهر و روستا اجرا می شود؟
صادق نیت: نه، اولویت وزارت بهداشت شهرهاست. در روستاها اولویت این است که به شبکه وزارت نیرو متصل باشند.
** چند درصد روستاها هنوز به شبکه آب وزارت نیرو متصل نیستند؟
صادق نیت: آمار دقیق ندارم چون مرتب آمار تغییر می کند اما در کل بیش از 90 درصد روستاها به شبکه آبرسانی وزارت نیرو متصل هستند.
** در 10درصد روستاها با تانکر آب می برند؟
صادق نیت: خیر، بیشتر شبکه های خصوصی آبرسانی دارند، گاهی خود تیم اداره کننده روستا مانند شورای روستا،خودشان سیستم توزیع آب ایجاد می کنند یا شرکتهای خصوصی این کار را می کنند. بخش عمده توسط وزارت نیرو مدیریت می شود که البته باید گسترش پیدا کند.
** چه عوامل و آلودگی هایی می تواند کیفیت آب را پایین بیاورد و کدام عوامل کنترل می شوند؟
صادق نیت: مهمترین مسئله کیفیت آب از نظر آلودگی میکروبی است. بنای وزارت بهداشت این است که آلودگی میکروبی در آب آشامیدنی مردم در حداقل ممکن و در سطح قابل قبول باشد.
** چند درصد آب آشامیدنی در کشور از نظر آلودگی میکروبی مورد تایید وزارت بهداشت است؟
صادق نیت: بیش از 98 درصد آب آشامیدنی کشور از این نظر سالم است.
** یعنی دو درصد آب آشامیدنی ممکن است از نظر آلودگی میکروبی مشکل داشته باشد؟
صادق نیت: اگر در جاهایی این مشکل باشد به سرعت برخورد می شود. اگر هم باشد در شهرها نیست. از نظر استانداردهای سازمان بهداشت جهانی باید بالای 95 درصد آب آشامیدنی یک کشور از نظر آلودگی میکروبی سالم باشد که در کشور ما این میزان 98 درصد و بالای استاندارد جهانی است.
** برای از بین رفتن آلودگی میکروبی از کلر استفاده می شود؟
صادق نیت: بله، شیوه اصلی ضد عفونی کردن آب آشامیدنی در کشور ما کلرزنی است البته تکنیک های پیشرفته دیگری نیز مانند استفاده از اشعه وجود دارد که اگر وزارت نیرو از آنها استفاده کند، وزارت بهداشت هم استقبال می کند.
** به جز آلودگی میکروبی چه شاخص هایی در سنجش کیفیت آب بررسی می شود؟
صادق نیت: آب آشامیدنی از نظر آلودگی شیمیایی و سختی آب نیز بررسی می شود. یکسری مواد ممکن است در آب باشد که عارضه ای ندارد اما طعم و مطلوبیت آب را کاهش می دهد مانند یون کلسیم.
** اگر زیاد باشد در ایجاد سنگ کلیه تاثیر ندارد؟
صادق نیت: معمولا میزان یون کلسیم در آب آن قدر نیست که چنین خطری داشته باشد، بیشتر روی کیفیت آب و طعم آن تاثیر منفی می گذارد و عارضه خاصی ندارد.
** مهمترین عوامل شیمیایی آلوده کننده آب چیست؟
صادق نیت: بیشتر نیترات و نیتریت و گاهی هم سموم مطرح هستند.
** مهمترین مشکل آب شهرها نیز همین است.
صادق نیت: در اغلب جاها وضعیت آب از نظر این آلاینده ها مطلوب است. اگر هم در جایی اختلالی باشد به سرعت با آن برخورد می شود اما در برخی جاها اگر از آب چاه استفاده شود، ممکن است این آلودگی بیشتر باشد که دائم رصد می کنیم و اگر موردی باشد از وزارت نیرو می خواهیم که چاه مورد نظر را ببندند و مسدود کنند و به صورت مستقل این موضوع رسیدگی می شود.
** در یکسال گذشته چند چاه مسدود شده است؟
صادق نیت: آمار دقیق را وزارت نیرو باید اعلام کند، وزارت بهداشت فقط بررسی می کند و مشکل را به وزارت نیرو اعلام می کند تا اقدام کنند، ممکن است چاه پلمب شود یا دستگاه تصفیه مخصوص بگذارند.
** آلودگی به سموم در چه حدی بوده است؟
صادق نیت: مهمترین مسئله آلودگی به سموم کشاورزی است که به علت مصرف بیش از حد یا استفاده از سموم غیر استاندارد، وارد آبهای زیرزمینی و از آنجا وارد آب چاهها می شود.
** گزارشی داشته اید؟
صادق نیت: نه گزارشی از ورود سموم کشاورزی به چاه ها نداشته ایم، فقط مسئله این است که کنترل می کنیم و اگر مورد خاصی باشد قبل از اینکه از حد مجاز بیشتر شود، چاه مشکل دار از چرخه مصرف خارج می شود.
** چه میزان از آب آشامیدنی شهرها از چاه تامین می شود؟
صادق نیت: در سالهای اخیر به علت خشکسالی و کاهش آب سدها، میزان استفاده از آب چاه بیشتر شده است، بنابراین مراقبتها باید خیلی بیشتر از قبل باشد. البته در برخی جاها با گذاشتن دستگاه تصفیه مشکل حل می شود.
** چقدر از آب چاه در سیستم آبرسانی کشور استفاده می شود؟
صادق نیت: به علت کاهش میزان بارندگی و خشکسالی در برخی مناطق از سر ناچاری از آب چاه استفاده می شود، چون میزان آبهای سطحی و آب سدها کم شده است، البته این مسئله در شهرهای مختلف، در سالهای مختلف و حتی ماههای مختلف متفاوت است.
** در تهران چقدر است؟
صادق نیت: در تهران اکنون 30 درصد آب مصرفی مردم از چاه تامین می شود و 70 درصد از آبهای سطحی است.
** افزایش استفاده از آب چاهها تصمیم درستی بود؟
صادق نیت: تصمیمی است که از سرناچاری اتخاذ شده است؛ چون کمبود آب وجود دارد. مهم این است که آلایندگی ها کنترل شود و میزان مصرف از یک چاه در حد جایگزینی باشد و نه بیشتر تا آلودگی افزایش نیابد.
** سال گذشته برای رفع این مشکل، آب سد ماملو را به شبکه آب تهران اضافه کردند، این اقدام مشکل را رفع نکرد؟
صادق نیت: آب سد ماملو اکنون به شبکه آبرسانی تهران اضافه شده است. این اقدام باعث شد مشکل کمیت و کیفیت آب تهران کاهش یابد. اما رصد کیفیت آب یک اقدام همیشگی است.
