«به جز موضوع تخریب‌های میدانی در بافت تاریخی شیراز، موضوعات دیگری وجود دارد که اگر در پایگاه پیگیری شوند، برای بافت تاریخی شیراز بهتر است. اگر در مورد همین تخریب‌ها طرح‌های پیشنهادی جایگزین ارائه شود، تبعات کمتری احساس می‌شود.»
تخریب دسته‌جمعی بخشی از بناهای قدیمی و ارزشمند شیراز این‌بار شوکی جدید به بافت تاریخی شیراز، دوستداران میراث فرهنگی و مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان فارس به دنبال داشت. اقدامی که بدون سر و صدا و با یک ترفند خاص انجام شد و آب از آب تکان نخورد و در نهایت در نیمه‌شب زمینی بایر در حریم درجه یک «مسجد عتیق شیراز» رونمایی شد، محوطه‌ای تو خالی که حالا مشخص نیست جای آن مجوز ساخت چه چیزی صادر شده است.
البته این نخستین‌بار نبود که بخشی از بافت تاریخی شیراز به طور ناگهانی زیر چرخ لودرها فرو می‌ریزد، اقدامی که هر بار با عکس‌العملی از سوی دوستداران میراث فرهنگی و مسئولان سازمان میراث فرهنگی همراه بوده است.
عبدالرضا نصیری، مدیر پایگاه بافت تاریخی شیراز با اشاره به این که موضوع مداخله در بافت تاریخی یک موضوع با سیر طولانی است که ادامه‌دار هم خواهد بود، گفت: بافت تاریخی شیراز از دوره رضاخان دستخوش تغییر و تخریب بوده و همچنان این موضوع ادامه دارد، هرچند امیدواریم روزی شاهد توقف آن باشیم. از سویی متأسفانه میراث فرهنگی هم به دنبال طرح‌هایی نرفت که اگر قرار به تغییر در بافت تاریخی است، دست‌کم تحول آن در مسیر منطقی باشد.
وی مستندنگاری را یکی از این موارد بیان کرد و افزود: با مستندنگاری دست‌کم اگر خانه‌ای تخریب شود، دیگر این گونه نیست که هیچ‌گونه اطلاعاتی در مورد معماری آن نداشته باشیم. بنابراین بحث ضرورت مستندنگاری را به دفتر مرکزی میراث فرهنگی در تهران اطلاع داده‌ایم.
او درباره ورود سرمایه‌گذاران در بافت تاریخی و احیای آن مانند خانه‌های کاشان اظهار می‌کند: خوشبختانه این اتفاق در دو سه سال گذشته رخ داده و یک موج در این زمینه ایجاد شده و در حال پیشروی است. شاید تنها امیدواری در بافت تاریخی همین مساله باشد. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری وجود دارد که همزمان روی پنج تا شش خانه کار می‌کند، احیای شش خانه دیگر را هم انجام داده، این در حالی است که چند سال پیش اصلاً چنین چیزی وجود نداشت.
معاون سابق میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس درباره طرح‌های پیشنهادی پایگاه بافت تاریخی شیراز به سازمان میراث فرهنگی ادامه داد: ما در دو حیطه پیشنهاداتی را ارائه کردیم که اتفاقاً پنج‌شنبه گذشته با فرهاد عزیزی، مدیرکل امور پایگاه‌ها هم صحبت‌هایی شد و او نیز قول مساعدت داد.
* راه دسترسی و خیابان‌کشی در بافت تاریخی متفاوت است
مدیر پایگاه بافت تاریخی شیراز در ادامه با بیان این‌که در بافت دو نوع نگاه وجود دارد، گفت: به عنوان مثال میراث فرهنگی از دسترسی در بافت‌های تاریخی صحبت می‌کند، اما مدیریت شهری از آن به عنوان خیابان‌کشی یاد می‌کند. هر دو اینها می‌تواند مشکل مردم را حل کند، اما راه دسترسی یک موضوع مطالعه شده در بافت تاریخی توسط کارشناسان میراث و شهرداری است که تمام خانه‌های واجد ارزش تاریخی و حفاظت از همه المان‌های معماری تاریخی را مد نظر قرار می‌دهد و دسترسی را پیشنهاد می‌کند که لزوماً آنچه پیشنهاد می‌شود، این شبیه خیابان نیست.
او اضافه کرد: اما در خیابان‌کشی، مدیریت شهری پیشنهاد دهنده است و با گذاشتن یک خط‌کش روی بافت تاریخی یک خیابان مستقیم را در نظر می‌گیرد و برایش هم مهم نیست چه تعداد از بناهای داخل این طرح واجد ارزشند و ممکن است با این کار تخریب شود.
وی ادامه می‌دهد: قطعا در همه جای دنیا بافت‌های تاریخی با چنین مشکلاتی مواجه هستند اما خیلی منطقی و کارشناسی بهترین‌راه‌های دسترسی برای آنها برگزیده می‌شود. این یکی از موضوعات مهمی است که باید به آن فکر کرد و طرح‌های پیشنهادی هم برای آن داشت.
* طرح‌های مطالعاتی در بافت تاریخی شیراز
نصیری با بیان این که در بخش طرح‌های مطالعاتی حدود 15 مورد پیشنهاد شده است، اظهار کرد: تهیه طرح ساماندهی چهار گذر در بافت تاریخی مانند گذرشاه علی، سنگ دقاقی‌ها، حاج زینل و طرح ساماندهی چهار سرای محدوده بازار مانند جبه‌خانه، سرای روغنی و سرای گمرک و تکمیل پرونده‌های مستندنگاری و به روزرسانی پرونده‌های ثبتی و تعدادی کارهای اجرایی در بازار و بحث حفاظت از المان‌های خاص مانند سقاخانه‌ها، سازه‌های آبی، آب انبارها، ساباط‌ها مورد نظر است . همچنین طرح‌هایی که باید به آنها فکر کرد که اگر روزی خواست به مرحله اجرا برسد حداقل ما پیشنهادهای مفیدی درباره آن داشته باشیم
