محمد ابراهیم شفیعی با اشاره به انعقاد قرارداد همکاری میان شرکت ملی نفت ایران و هفت دانشگاه و دو مرکز تحقیقاتی به عنوان مشاور پژوهشی در بهمن ماه سال گذشته گفت: این قرارداد همسو با تحقق راهبرد توسعه فناوری در تولید صیانتی، حداکثر‌سازی ضریب ازدیاد برداشت از مخازن، سهولت عملیات تولید، کاهش هزینه‌های عملیاتی و ایجاد ارزش افزوده با خلق نوآوری و به کارگیری فناوری های روز و تجربه شده جهانی انجام شد.
وی افزود: بر اساس قرارداد مطالعه فناورانه ٩ میدان نفتی کشور، میدان آزادگان جنوبی به انستیو مهندسی نفت دانشگاه تهران، میدان نفتی دارخوین به دانشگاه امیر کبیر، میدان نفتی سروش به دانشگاه سهند تبریز، میدان اهواز به پژوهشگاه صنعت نفت، میدان کرنج به دانشگاه آزاد اسلامی، میدان کوپال به دانشگاه صنعتی شریف، میدان منصوری به دانشگاه شیراز، میدان گچساران به دانشگاه صنعت نفت و میدان بی بی حکیمه به پژوهشکده ازدیاد برداشت واگذار شد.
شفیعی با بیان این که اداره کل امور فناوری در مجموعه معاونت پژوهش و فناوری وزارت نفت عهده‌دار نظارت عالی بر حسن اجرای تعهدات هفت دانشگاه و دو مرکز تحقیقاتی در این قرارداد است، اظهار کرد: مهمترین مسئولیت های این اداره کل، دریافت اسناد و مدارک طرح ها و پروژه‌های درخواستی میدان محور از مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، بررسی اسناد طرح ها و تشکیل کارگروه بالادستی به نیابت از شورای سیاستگذاری و نظارت راهبردی پژوهش و فناوری وزارت نفت، ارزیابی نتایج طرح ها و پروژه‌های میدان محور، پیگیری برای عملیاتی کردن ساختار پیشنهادی دانشگاه ها و مراکز ٩ گانه طرف قرارداد با شرکت ملی نفت ایران و کمک به حل مشکلات، رفع موانع تحقق اهداف و تسهیل‌گری در پیشرفت کار است.
وی در مورد اقدام های صورت گرفته از سوی اداره کل امور فناوری تصریح کرد: سلسله نشست های سه ماهه پیگیری اهداف، گام های اجرایی، نظارت عالی و همچنین اقدامات برنامه‌ریزی شده درباره ابلاغیه‌ها و حسن اجرای تعهدات در قراردادهای تحقیقات توسعه فناوری میدان های نفت و گاز انجام و به دانشگاه های طرف قرارداد ابلاغ شده است.
شتاب بخشی به توسعه فناوری های ازدیاد برداشت از میدان اهواز
مدیرکل امور فناوری وزارت نفت با اشاره به برگزاری نخستین جلسه «پیگیری اهداف، گام های اجرایی و نظارت عالی» در پژوهشگاه صنعت نفت با حضور نمایندگان معاونت پژوهش و فناوری گفت: در این جلسه اقدام های پژوهشگاه برای طرح توسعه فناوری های ازدیاد برداشت از میدان اهواز تشریح و به تسریع در انجام کارهای مربوط به توسعه این فناوریها و بهبود تولید از میدان اهواز تأکید شد.
به گفته وی، همچنین در این جلسه به تحلیل وضع فناوری موجود در محورهای چاه، مخزن، تاسیسات و تعریف نیازهای فناوری میدان بر اساس سطوح آمادگی فناوری (TRL) از طرف نماینده کارفرما و همچنین ارائه برنامه بلوغ فناوری برای رسیدن به سطح فناوری مطلوب از سوی مشاور پژوهشی این میدان تاکید شد.
شفیعی یادآور شد: دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی طرح های فناورانه میدان محور در سطوح پایین و میانی (TRL4-6) به عنوان مجری و در سطوح بالاتر به عنوان مشاور علمی لازم است در کنار شرکت بهره‌بردار در اجرای صحیح فناوری در مقیاس نمونه آزمایشگاهی (پایلوت)، کمک به انتقال و جذب فناوری و همچنین مشاهده نتایج و کسب اطلاعات جدید برای اصلاح فناوری های مذکور کنند.
وی با اشاره به لزوم به کارگیری اعضای هیئت علمی تمام وقت در حوزه‌های تخصصی مرتبط با توسعه فناوری های مورد نیاز میدان اهواز در مرکز ازدیاد برداشت پژوهشگاه صنعت نفت گفت: انتخاب مراکز معتبر بین‌المللی به عنوان همکار خارجی در فعالیت های توسعه فناوری و تدوین و ارائه نقشه راه توسعه فناوری میدان از سوی مشاور پژوهشی به منظور ضرورت شفاف‌سازی و راهنمای ادامه همکاری این مرکز و کارفرما ضرورت دارد.
شفیعی به لزوم استفاده از توانمندی های علمی و پژوهشی سایر دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی، شرکت های مشاور و مراکز فناوری معتبر بین‌المللی صاحب فناوری های پیشرفته با پتانسیل توسعه و بومی‌سازی فناوری های مورد نیاز میدان های نفت و گاز اشاره و اظهار کرد: انتقال فناوری های پیشرفته ازدیاد برداشت و بهبود تولید بر اساس یک نقشه راه و متدولوژی درست به نحوی که این فناوری ها در صنعت نفت ایران نهادینه شده و در آینده بی‌نیاز از آنها شویم اهمیت بالایی دارد.
انتخاب شرکای خارجی با هدف انتقال فناوری
وی با اشاره به این که وزارت نفت، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی ازدیاد برداشت را مکلف به استفاده از همکاری های دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و مراکز فناوری معتبر بین‌المللی برای توسعه فناوری های ازدیاد برداشت و بهبود تولید کرده است، افزود: ٩ دانشگاه و مرکز تحقیقاتی داخلی متولی طرح های میدان محور باید با کمک مراکز معتبر بین‌المللی، فناوری های مورد نیاز میدان های نفت و گاز کشور را به گونه‌ای بومی کنند که در آینده نزدیک از آنها بی‌نیاز شویم.
مدیرکل امور فناوری وزارت نفت با تأکید بر شناسایی فناوری های پیشرفته مورد نیاز میدان های هیدروکربوری، ارائه نقشه راه برای انتقال فناوری ها، توسعه و بومی‌سازی آنها و همچنین روزآمدسازی فناوری های مورد لزوم در آینده از سوی مراکز ٩ گانه طرف قرارداد تصریح کرد: شرکای خارجی منتخب باید به لحاظ دانش و علم در حدی بالاتری از مراکز تحقیقاتی داخلی باشند و همچنین باید صاحب فناوری های پیشرفته و پشتیبان صنعت نفت باشند؛ هدف خرید فناوری نیست بلکه انتقال، بومی‌سازی و توسعه آنهاست.
شفیعی با بیان این که دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بر مبنای داشتن زیرساخت های لازم در این حوزه و کادر مناسب هیئت علمی و متخصصان و همچنین تجهیزات و امکانات بالقوه آنها در حوزه افزایش و ازدیاد برداشت انتخاب شده‌اند، گفت: این مراکز برابر قراردادهای منعقده با شرکت ملی نفت ایران، علاوه بر همکاری با دانشگاه ها و مراکز معتبر خارجی، ملزم به شبکه‌سازی با مراکز علمی و تحقیقاتی داخل نیز شده‌اند؛ بنابراین دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی دیگر نیز که در حوزه های مختلف مرتبط با این قراردادها توانمندی دارند می توانند با این ٩ مرکز همکاری کرده و از این طریق در این حرکت ملی نقش آفرینی کنند.
وی در مورد روند تعریف و تصویب طرح ها و پروژه‌های میدان محور و نحوه نظارت در حین اجرای آنها یادآور شد: جمع‌آوری، ارزیابی و تعیین اولویت های راهبردی، عملیاتی و طرحهای توسعه‌ای صنعت نفت آغاز و با طی مراحل غربالگری از طریق مدیریت های پژوهش و فناوری شرکت های اصلی و معاونت پژوهش و فناوری در کارگروه بالادستی مطرح و مورد تصویب‌خواهی واقع شده است و از سوی معاونت پژوهش و فناوری ابلاغ می شود.
به گفته مدیرکل امور فناوری، همچنین یک کارگروه ارزیابی نتایج طرح ها و پروژه‌های متشکل از خبرگان صنعت و دانشگاه تشکیل شده که مشورت های لازم را برای ارزیابی نتایج طرح ها و پروژه‌های میدان محور به این اداره کل ارائه خواهند داد و برنامه‌ریزی هایی نیز برای تدوین شاخص‌های ارزیابی نتایج طرح ها و پروژه‌ها بر مبنای سطوح آمادگی فناوری و تهیه دستورعمل‌های عملیاتی در کارگروه مذکور صورت گرفته است.
