مساله افزایش بی رویه مصرف بنزین و به تبع آن افزایش میزان واردات و کاهش بهره وری انرژی در کشور، همواره مهم ترین چالش پیش روی دولت ها در نظام جمهوری اسلامی بوده و با وجود ارائه طرح ها و لوایح مختلف در فصول بودجه و تبادل نقطه نظرات میان دولت و مجلس در ادوار گذشته، هنوز برنامه جامعی برای رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب در مورد آن مدون نشده است و به نظر می رسد تنها راه حل باقیمانده استفاده از سیستم اطلاعاتی قدرتمند، برای کنترل مصرف براساس کاربری خودروهاست تا علاوه بر جلوگیری از تبعات منفی اقتصادی و اجتماعی کنترل مصرف، نوعی فرهنگ سازی و برنامه ریزی مصرف را نیز بین شهروندان ایجاد کند.
کارت سوخت حذف نشود
این در حالی است که ناصر سودانی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس در گفت وگو با جام جم اظهار کرد: پروژه کارت سوخت دارای فوایدی است که مهم ترین آن بحث قاچاق سوخت بود و باعث شد تا حدی مانع این کار شود و نباید این کارت از چرخه مصرف حذف شود.
وی افزود: از سوی دیگر کارت سوخت باعث ردیابی خودروها و همچنین کنترل مصرف سوخت است، اما با این وجود این طرح موافقان و مخالفان زیادی دارد و اکنون هم برخی به حذف این کارت ها نظر می دهند. این افراد معتقدند هزینه های کنترل و نگهداشتن کارت های سوخت بیش از اندازه زیاد است و با توجه به این که قیمت بنزین تک نرخی شده است، دیگر نیازی نیست این کارت ها در کارتخوان های جایگاه سوخت قرا بگیرد و زمان سوختگیری را افزایش دهد.
سودانی تصریح کرد: استمرار کارت های سوخت ضرری ندارد و اگر دولت قرار است این کارت سوخت ها را حذف کند، بهتر است به صورت کارشناسی این کار را انجام دهد. همچنین می تواند با در نظر گرفتن و تغییر کاربری این کارت در ارگان های دیگر از این اطلاعات بهره ببرد تا هزینه های انجام شده برنامه نویسی و کنترل پروژه هدر نرود.
پروژه ای که نمونه ندارد
از سوی دیگر بیژن حاج محمدرضا، رئیس اتحادیه جایگاه داران کشور در گفت وگو با جام جم اظهار کرد: پروژه کارت سوخت در هیج جای دنیا هیچ نمونه ای ندارد و این پروژه در ایران بدون کارشناسی انجام شد و میلیاردها تومان از درآمد کشور صرف آن شد.
وی افزود: پروژه کارت سوخت در دولت گذشته کلید خورد و عملی شد، اما اکنون قیمت بنزین آزاد شده و دیگر جایی برای کارت سوخت باقی نمی گذارد؛ از سوی دیگر از کارت های سوخت نمی توان در جای دیگر استفاده کرد.
رئیس اتحادیه جایگاه داران کشور اضافه کرد: اکنون اعلام می شود که حدود 352 میلیارد و 800 میلیون تومان برای کارت های سوخت هزینه شده، اما واقعیت این است که این ارقام بیش از اینهاست. به این دلیل که کارت هایی که در اختیار جایگاه ها قرار دارد هم باید جزو فهرست هزینه ها اضافه شود و یک جایگاه ممکن است در یک روز ده کارت آزاد را به فروش برساند.
حاج محمدرضا گفت: مهم ترین مشکلی که اکنون در جایگاه های سوخت حاکم است تاخیر در سوختگیری خودروهاست آن هم به این دلیل که به هر ردیف جایگاه یک کارت آزاد بیشتر تعلق نمی گیرد و ممکن است در یک زمان چهار خودرو به آن کارت نیاز داشته باشند.
وی با اشاره به این که 70 درصد مصرف بنزین کشور به صورت آزاد انجام می شود، افزود: میزان سوخت چه کارتی باشد و چه نباشد 72 تا 75 میلیون لیتر در روز است.
رئیس اتحادیه جایگاه داران در پاسخ به این پرسش که هزینه های زیادی برای طرح کارت سوخت صورت گرفته و با وجود این موضوع باید این طرح به حاشیه برود، گفت: این طرح هزینه های خود را پرداخت کرده است. اگر بر اساس سال 86 سوختگیری انجام می شد مصرف روزانه بنزین کشور بالای 110 میلیون لیتر بود، اما در حال حاضر این مصرف 75 میلیون لیتر است که همین کاهش مصرف به معنای پوشش هزینه های این چنینی است.
حاج محمدرضا تصریح کرد: این کارت ها برای این مورد توجه قرار گرفت که میزان مصرف به دست آید نه این که مصرف کاهش پیدا کند.
وی درباره رابطه قاچاق و کارت سوخت گفت: اکنون بنزین به صورت آزاد و تک نرخی عرضه می شود و در همین حال هم ممکن است قاچاق صورت بگیرد. با کمی توجه و تحقیق می توان دریافت امکان تغییر کاربری آنلاین کارت های سوخت وجود دارد و برای این کار کافی است دیتای این کارت ها تغییر کند و گزینه مورد استفاده آن مشخص شود تا پروژه این که میلیاردها تومان برای آن هزینه شده است به تاریخ سپرده نشود.
دیتای کارت سوخت تغییر داده شود
همچنین سعید سپهری کیا، کارشناس فناوری اطلاعات و استاد دانشگاه درباره حذف کارت سوخت به جام جم گفت: کارت های سوخت تنها دارای یک برنامه و دیتا هستند که اطلاعات را در خود ذخیره می کنند و با استفاده از کارتخوان ها این اطلاعات نمایش داده می شود، اما برای تغییر کاربری آن می توان دیتا یا همان برنامه درون کارت ها تغییر داده شود و به جای این که این کارت ها حذف شود، در جای دیگر و در یک سازمان دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
وی افزود: برای تغییر کاربری نیاز به تغییرات سخت افزاری نیست و باید برنامه آن تدوین و بازار هدف آن شناسایی شود.
مزایایی که قرار بود محقق شود
• جلوگیری از تداوم رشد بی رویه مصرف بنزین در سال های اخیر
• هدفمندسازی یارانه سوخت
• جلوگیری از تداوم قاچاق بنزین در نقاط مرزی
•امکان مدیریت کلان سوخت و اعمال سیاست های متنوع مصرف
• صرفه جویی و ایجاد الگوی مصرف مناسب
• سوق دادن شرکت های خودروسازی و صاحبان خودروها به استفاده از سیستم سوخت جایگزین
