اعتراض‌‍‌ها به مداحان سیاسی

ایران اکونومیست- ماجرا از آنجایی آغاز شد که یکی از مداحان در مراسم تشییع پیکر شهدای غواص احساس وظیفه کرد تا آن حضور مردمی را به منافع گروهی و جناحی پیوند دهد. او با اشاره به سفر هیئت پارلمانی اروپا و ماجرای حجاب نامتعارف یکی از اعضای آن، در انتقاد از رییس مجلس گفت «برو بی‌غیرت»، در همان مراسم در انتقاد به مذاکرات هسته‌ای به رییس‌جمهور هم گفته بود «عرضه نداری برو».

به نظر می‌رسد که ورود به حوزه سیاست و اظهارات تند او، دیگر همکارانش را نیز به وجد آورد و در شب دوم ماه رمضان از آیت‌الله هاشمی گرفته تا احمدی‌نژاد موضوع انتقاد‌های تندتر سعید حدادیان شدند. این دو اظهارنظر پشت سر هم از سوی جامعه مداحان واکنش رسانه‌ها و کارشناسان مسائل سیاسی را به دنبال داشت.

روزنامه شرق در شروع مطلبی که سخنان حدادیان را پوشش می‌داد، نوشته بود «انگار دوباره دور، دور آن‌هاست؛ مداحانی که محافل مذهبی را سیاسی می‌کنند و هرچه دلشان می‌خواهد خطاب به سیاسیون مخالف خطشان بیان می‌کنند. ماه مبارک رمضان و مراسم مناجات، مورد سوءاستفاده قرار گرفت تا نوک پیکان انتقادات به سمت دولت غیر دلخواهشان و هاشمی رفسنجانی نشانه برود. شاید بتوان آیت‌الله را پای ثابت انتقادات برخی مداحان دانست ولی حسن روحانی رئیس‌جمهوری، سوژه جدیدی است که آنها به میان آورده‌اند».

گفتنی است که واکنش‌های مذکور به روزنامه‌ها و سایت‌های اصلاح‌طلب محدود نبود و سایت‌های ارزش اصولگرا مانند سایت افسران نرم نیز از این اظهارات غافل نشدند.

این سایت با انتشار مطلبی در انتقاد از حدادیان نوشت «جناب آقای حدادیان، شما که از منبر مقدس حضرت امام حسین (ع) به ابراز احساسات شخصیتان می‌پردازید، احتمالاً از خانواده ساده‌زیست خود نیز خبردارید. دلمان می‌سوزد که می‌خواهید پرچم مبارزه با اشرافیت را به دست بگیرید، اما خودتان از اشرافی گری‌های خودتان، بیم و ترس ندارد. جناب آقای حدادیان! بهتر است شما به مراسم تولد خود در فرخزاد بپردازید تا ژست‌های ضد اشرافی گری. ضد اشرافیت، ارزشی است که فقط به سخن گفتن نیست و باید به زندگی افراد سرایت کند. جناب آقای حدادیان، ما باور کنیم که شما دلت برای این مردم می‌سوزد؟ و در پایان این نکته متذکر شوم که رطب‌خورده، منع خرما نمی‌کند!».

روزنامه جمهوری اسلامی نیز ورود مجدد مداحان به صحنه سیاست و تلاش برای کوبیدن بزرگان انقلاب و رئیس‌جمهور همزمان با مطرح ساختن افراد خارج از صحنه سیاست کنونی را در مراسم‌های مختلف مانند تشییع شهدا و محافل ماه رمضان، یک برنامه حساب‌شده دانست که به انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی ارتباط دارد.

این روزنامه در ادامه بابیان اینکه «عناصر افراطی که با حضور دولت اعتدال درصحنه و استقبال مردم از اقدامات این دولت برای پایان دادن به تحریم‌ها، آینده خود را دچار ابهام می‌بینند با دامن زدن به این قبیل مطالب درصدد جلب‌توجه مردم و کسب آراء آنها در انتخابات هستند.» یادآور شد «حملات تندی که بلافاصله از قم علیه بزرگان انقلاب و بیت امام صورت گرفت نیز برنامه‌ریزی‌شده بودن این جریان سازی را تائید می‌کند و بر ضرورت رعایت موازین توسط مجموعه بیت امام و پرهیز از بهانه دادن به دست مخالفان را مورد تأکید قرار می‌دهد».

روزنامه‌ی آفتاب یزد هم در گزارشی نوشت «برای خودشان یک‌پا حزب شده‌اند و تقریباً در همه امور دخالت کرده و اظهارنظر می‌کنند. روزی به حمایت از فرد یا جناحی می‌پردازند روزی دیگر به تخریب فرد یا جناحی دیگر. شاید بتوان گفت از زمان دولت قبل برخی مداحان این‌گونه وارد میدان سیاست شدند. آن زمان با تمام توان و امکاناتشان به دفاع و حمایت از دولت و رئیس‌جمهور وقت می‌پرداختند و به‌گونه‌ای از وی تمجید می‌نمودند که گویی قرار است ایران ما را به بهشت برین تبدیل کنند».

به نوشته‌ی این روزنامه «شرایط کنونی و کارنامه دولت قبل نشان داد که نه‌تنها از بهشت خبری نیست بلکه به قول احمد توکلی نماینده سرشناس مجلس به حسن روحانی زمینی سوخته تحویل داده‌شده است. شاید همین نکته به‌خوبی نشان می‌دهد که عرصه سیاست، میدان مناسبی برای جولان مداحان نیست؛ اما کو گوش شنوا! طی روزهای گذشته متأسفانه برخی مداحان توپخانه خود را به سمت دولت و حامیان آن روشن نموده و تلاش دارند در این روزهای مبارک و محترم و البته مقدس با سوءاستفاده، قوه اجرایی را تضعیف و فاز جدید دلواپسی را آغاز نمایند».

روزنامه ابتکار نیز در گزارشی با عنوان «سفره‌های افطاری پای تریبون‌های افراطی» به عملکرد مداحان در مراسم تشییع شهدا و افطاری شب دوم ماه رمضان پرداخت.

روزنامه‌ی آرمان در یادداشتی بانام «عبور از اخلاق» ورود مداحان به عرصه سیاست را تا حدی پذیرفته دانست و در خصوص کم و کیف آن نوشت «در شرایطی که اغلب مسائل و موضوعات جامعه امروز به سیاست ختم می‌شود شاید غیرمنصفانه باشد که گفته شود سیاست در هیچ اندازه‌ای نباید به عرصه مداحی ورود پیدا کند چراکه به‌هرحال سخن از زندگی ائمه خالی از سیاست ورزی‌های آنها و شرایط زمانه‌شان نیست و شاید پرداختن به این بعد از زندگی بزرگان کم از پرداختن به معنویات نباشد اما آنچه جای بحث است کم و کیف پرداختن به این عرصه است؛ اینکه فرد در چه جایگاهی قرار دارد و از چه موضعی سخن می‌گوید مضاف بر آنکه با چه نگاهی به مسائل سیاسی پرداخته می‌شود... متأسفانه امروز برخی مداحان جایگاه و وظیفه اصلی خود را ادغام در مسائل دیگر کرده‌اند و گاه آن‌چنان در پرداختن به موضوعات سیاست گوی سبقت از دیگران می‌ربایند که محافل مذهبی را رنگ و بویی سیاسی می‌دهند البته تمام موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود و گاهی افراد خود را در جایگاهی تصور می‌کنند که هر مطلب را با هر کلامی به دیگران نسبت دهند حتی اگر این دیگران از شخصیت‌هایی باشند که در این کشور از وزن و پایه‌ای محکم برخوردار باشند. گاهی پرداختن به سیاست و مسائل سیاسی گامی فراتر می‌رود و به عرصه‌ای برای انتقادات تند و گاهی توهین به افراد می‌رسد مانند سخنانی که سعید حدادیان در دومین شب مناجات خوانی نسبت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین رئیس‌جمهور کشور داشت».

واکنش‌ها به روزنامه‌ها و سایت‌ها محدود نشد و برخی از کارشناسان و نخبگان سیاسی نیز در انتقاد از این شیوه مداحان به میدان آمدند.

صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران که اتفاقاً به نامه‌نگاری‌های سیاسی نیز علاقه‌مند‌است، در نامه‌ای سرگشاده به موضوع واکنش نشان داد و برای سعید نوشت: «توهین به آقای هاشمی رفسنجانی و ایضاً سایر مسئولین و چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی و دینی نظام و اساساً بکار گیری شیوه‌های مذموم توهین، بی‌احترامی، هتک حیثیت و حرمت، دادن نسبت‌های زشت و ناروا، مثل آب خوردن دروغ گفتن و استفاده از سایر رفتارهای غیراخلاقی مع الاسف مدت‌هاست که توسط عده‌ای‌ در این مملکت به‌صورت شیوه‌ای‌ رایج و عادی درآمده. نمی‌دانم اشاعه این روش‌های ناشایست چگونه با اهداف دیگر نظام همچون تهذیب و اصلاح اخلاقی و مهندسی فرهنگی قابل تجمیع می‌باشند... جنابعالی، یاران و همفکرانتان با خیال راحت به صغیر و کبیر این مملکت که مورد غضب قرارگرفته‌اند هر چه را که بخواهید و هر ناسزا و توهینی که به ذهنتان می‌رسد را روا می‌دارید. این هم از الطاف خفیه است که اتفاقاً هرقدر که شما بیشتر توهین روا می‌دارید محبوبیت آنان بیشتر می‌شود».

حشمت‌الله فلاحت پیشه تحلیلگر مسائل سیاسی نیز در گفت‌وگو با فرارو در این خصوص گفته بود «مداخله و تخریب آن چیزی است که بعضاً شاهد آن هستیم و اصلاً شایسته نظام جمهوری اسلامی ایران نیست. در مورد جامعه مداحان یا کسان دیگری که به تریبون‌های رسمی و غیررسمی دسترسی دارد و از آن سوءاستفاده می‌کنند نیز همین اتفاق می‌افتد. برخی فکر می‌کنند که مشکلات موجود در عرصه سیاست با این اظهارنظرها و مصاحبه‌ها حل می‌شود اما این‌طور نیست و حتی باعث بروز آشفتگی در کشور نیز می‌شود.»