بازار سهام در ادامه روند صعودی و مثبتی که از چهارشنبه هفته گذشته آغاز شده بود، روز گذشته نیز با رشد 73/ 0 درصدی معادل 466 واحد کانال 64 هزار واحدی را پشت سر گذاشت و به رقم پیشین خود در پانزدهم اردیبهشت‌ماه رسید. این در حالی است که شاخص کل از نوزدهم اردیبهشت تا روز گذشته به مدت 30روز کاری در کانال 62 و 63 هزار واحدی در حال نوسان بوده است. به این ترتیب با ثبت رقم 64 هزار و 276 واحدی در کارنامه شاخص کل بورس تهران بازدهی از ابتدای سال تا‌کنون به 8/ 2 درصد رسید و بار دیگر امیدها برای از سر گرفتن رونق در بورس زنده شد. در این میان برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که اگر شاخص از مرز 64 هزار واحدی عبور کند می‌توان نسبت به بازگشت بازار امیدوار بود؛ اتفاقی که روز گذشته رخ داد.
در این بین رشد بیش از 400 واحدی شاخص کل در روز گذشته همزمان با بازگشایی نماد پالایشی‌ها و اعلام شفاف‌سازی این شرکت‌ها درخصوص اعلام و برگشت نرخ یارانه فرآورده‌های نفتی بود که روز گذشته بیش از 30 درصد رشد شاخص مرهون رشد قیمتی این نمادها بود. این در حالی است که این نمادها در پی ابلاغ صورتحساب یارانه و فرآورده‌های نفتی از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به شرکت‌های پالایشی، در آخرین روز هفته گذشته به دلیل اثر با اهمیت این مصوبه بر سود این شرکت‌ها متوقف شده بودند. روز گذشته اما بر اساس اطلاعیه‌های منتشر شده از سوی شرکت‌های پالایشی به دلیل نبودن مستندات لازم برای شرکت‌های پالایشی امکان تعیین درآمد و تغییر سود و زیان سال 93 ممکن نشد، بنابراین پالایشی‌ها درخصوص اعلام و برگشت نرخ یارانه فرآورده‌ها شفاف‌سازی کردند.
بر اساس گزارش شفاف‌سازی شرکت‌های پالایشی، با توجه به اینکه این مصوبه، بدون هیچ توضیحی از سوی شرکت ملی پالایش و پخش از شرکت‌های پالایشی پس گرفته می‌شود، این شرکت‌ها طی ارسال گزارشی نسبت به این رخداد شفاف‌سازی کردند. در متن مشابه همه این اطلاعیه‌ها آمده است، اعلامیه یارانه فرآورده‌های تولیدی سال 93 باعث تغییرات بااهمیت در میزان سود شرکت می‌شود، اما بدون ارائه مستندات کافی مرتبط با اعلامیه فوق، تعیین درآمدها و تغییرات سود و زیانی سال 93 امکان پذیر نیست، بنابراین با توجه به بازگشت اعلامیه از سوی شرکت ملی پالایش و پخش نماد معاملاتی شرکت‌های پالایشی آماده بازگشایی است.
بر اساس اخبار منتشر شده شرکت ملی پالایش و پخش از پرداخت این یارانه منصرف نشده و این اعلامیه با توجه به عدم وجود مستندات و احتمال تغییرات مجدد تا ارسال مستندات اعلامیه فوق و امکان شناسایی تغییرات و آثار سود و زیانی به تعویق افتاده است.
نمادهای هیجانی پالایشی‌ها
در این رابطه بهنام بهزادفر، مدیر امور اعضای کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار مثبت شدن بازار دیروز را به دو دلیل دانست و گفت: 7 روز معاملاتی تا ضرب‌الاجل دهم تیرماه باقی مانده است و از آنجا که اخبار پیرامون این موضوع اخبار مثبتی است و اگر تمدیدی هم صورت بگیرد، موقتی خواهد بود، موجی از هیجان، سهامداران را به خرید سوق داده است؛ شاهد این مدعا رشد تیرماه و آذرماه 93 و فروردین 94 است که در این مقاطع زمانی نیز شاخص همگام با هیجانات مثبت به مذاکرات با رشد همراه شده است. بهزاد فر عامل دیگر رشد شاخص بورس در روز گذشته را باز شدن نمادهای پالایشگاهی دانست و افزود: دلیل دیگر رشد بازار بازگشایی نماد پالایشی‌ها است، البته باید گفت که هر بار باز و بسته شدن این نمادها موجبات شوک مثبت یا منفی در بازار را فراهم می‌کند؛ چرا‌که این سهم‌ها اغلب هیجانی هستند و به نظر می‌رسد روز گذشته نیز این سهم‌ها روند هیجانی داشته‌اند. این کارشناس بازار سهام به رشد شاخص دو گروه خودرویی و بانکی اشاره کرد و افزود: هر بار شاخص این دو گروه مثبت شده است نشان دهنده این است که خوش‌بینی‌ها به مذاکرات هسته‌ای افزایش یافته است. این کارشناس بازار سهام به اهمیت بررسی دو متغیر حجم و ارزش معاملات روزانه اشاره کرد و گفت: این متغیرها از آن جهت مهم هستند، که تاییدی بر شروع یک رشد یا یک سقوط هستند به‌طوری که می‌توان استنباط کرد که وقتی شاخص بورس در حال اوج‌گیری یا سقوط است، زمانی می‌توان آن را پایدار و ادامه‌دار دانست که حجم و ارزش معاملات نیز اوج بگیرند و آن حرکت را تایید کنند. بهزادفر افزود: مطالعه روی حجم معاملات مصائب و مشکلات خود را دارد، با توجه به اینکه قیمت شرکت‌های بورسی همگن نیستند، به نظر می‌آید بررسی مطالعه روی ارزش معاملات دقیق‌تر از حجم باشد. وی ادامه داد: در بررسی ارزش معاملات روزانه بازار نمی‌توان به داده‌های خام اکتفا کرد، چرا در بازار سهام معاملات بلوکی و عمده به‌صورت نامنظم عرضه می‌شوند و این معاملات جهت‌دهی خاصی در بازار ایجاد نمی‌کنند؛ حتی گاهی به منظور حمایت از شاخص معاملاتی صورت می‌گیرند که موجب گمراهی تحلیلگر نیز می‌شوند. به اعتقاد بهزاد فر بررسی ارزش معاملات خرد، داده‌های منطقی‌تری در اختیار تحلیلگر می‌دهد. در نمودار همراه ارزش معاملات خرد در بازه 9 ماهه به همراه روند شاخص گردآوری شده است.
موانع دست و پاگیرعامل تشدید رکود در بازار
این کارشناس بازار سهام افزود:ارزش روزانه معاملات بازار سهام در روزهای اوج خود (دی ماه 1392) به‌طور متوسط روزانه بین 400 الی 500 میلیارد تومان (و گاهی بالاتر) بوده که به‌طور میانگین 400 میلیارد تومان آن، معاملات خرد بوده است؛ پس از آنکه بازار دچار ریزش شد، ارزش معاملات به شدت افت کرد و در نهایت در انتهای شهریور و اوایل مهر پارسال، بازار در اوج رکود قرار گرفت. این کارشناس بازار سهام ادامه داد: معاملات 9 ماه گذشته را می‌توان یک دوره جدید از رکود دانست، چرا که ارزش معاملات در برخی از هفته‌ها حتی به یک هشتم روزهای اوج خود رسیده بود.
بهزادفر به بررسی ارزش معاملات در 9 ماه گذشته اشاره کرد و گفت: میانگین ارزش معاملات خرد روزانه 117 میلیارد تومان بوده است که می‌توان همین محدوده 100 میلیارد تومان را مرزی برای رکود تعریف کرد. در روزهای نزدیک به مذاکرات هسته‌ای معمولا آمار معاملات هیجانی شده و بازار به‌صورت مقطعی از رکود خارج می‌شود.
این مدرس دانشگاه یکی از دلایل این رکود عمیق را وضعیت اقتصادی کشور دانست و افزود: متاسفانه با افت قیمت نفت عملا دست دولت در انجام سیاست‌های انبساطی مالی خالی مانده است و عمدتا به سمت هزینه‌های جاری رفته است؛ در حوزه جهانی نیز کماکان رکود وجود دارد، به‌طوری که رکود حوزه یورو و چین نیز بعید به نظر می‌رسد تا انتهای سال جاری میلادی برطرف شود. این کارشناس بازار سهام افزود: زمانی که رکود جهانی وجود دارد عمدتا قیمت نفت و سایر کالاهای اساسی افت پیدا می‌کند که این برای کشوری مثل ما که منابع طبیعی دارد و به اصطلاح خام فروش است، معضل محسوب می‌شود؛ بنابراین طبیعی است بورس که قلب تپنده اقتصاد است با افت شاخص بورس و کاهش حجم معاملات همراه شود.
این کارشناس بازار سهام به موانع موجود در بازار که رکود را تشدید
می‌کنند اشاره کرد و افزود: موانع دست و پاگیر حجم مبنا و محدودیت دامنه
نوسان و معاملات بلوکی پیاپی جهت جلوگیری از افت شاخص، معاملات را تحت
تاثیر قرار داده و عملا نوع دیگری از رکود را به بازار تزریق کرده است؛
به‌عنوان مثال در بورس‌های منطقه با افت قیمت نفت در آذر ماه سال گذشته
شاخص بورس‌ها نیز به شدت افت داشته است، اما رکودی در حجم معاملات و ارزش
معاملات مشاهده نشده است، چرا که قیمت‌ها به سرعت به ارزش ذاتی خود رسیده
بود، اما در بورس کشور ما به دلیل اینکه این ضوابط بسیار فرسایشی جهت
جلوگیری از ریزش بازار وجود دارد طبیعتا خریداران نیز تا به ارزش ذاتی
نرسیدن سهم تمایلی به خرید از خود نشان نمی‌دهند و حجم معاملات به شدت
پایین می‌آید.
