ایران اکونومیست - سید حسن موسوی چلک روز یکشنبه این مطلب را در همایش فساد اقتصادی در ایران، چالش ها و راههای مقابله با آن با این موضوع که آیا حوزه اجتماعی ایران بیمار است یا خیر و در دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)برگزار شد، بیان کرد.
وی افزود: متاسفانه با آمارهایی که در این سخنرانی ارائه خواهد شد متوجه می شویم که وضعیت خوبی در حوزه اجتماعی نداریم و می توان گفت این حوزه ما را تهدید می کند.
موسوی چلک با اشاره به شرایط کشور در اوایل دهه 60، گفت: در آن سالها اعتیاد به شکل جرم دیده می شد و این روند تا سال 76 ادامه داشت که از آن پس به این موضوع به عنوان بیماری نگاه می شود.
وی ادامه داد: در سالهای 78 و 79 به موضوع آسیب های اجتماعی جدی تر نگاه شد و در سالهای 86 و 87 شرایط جامعه به گونه ای بود که دیگر نمی توانستیم پدیده آسیب های اجتماعی را کتمان کنیم.
موسوی چلک گفت: هم اکنون روند آسیب های اجتماعی روبه رشد است و در هیچ شاخصی روند کاهشی مشاهده نمی کنیم.
وی تاکید کرد: متاسفانه در ایران سیاست آسیب های اجتماعی در بخش اجتماعی نداریم لذا کاهش مسئولیت اجتماعی در این حوزه به طور کامل محسوس است.
به گفته این مددکار اجتماعی، فقدان مطالبه گری اجتماعی در ایران مشاهده می شود و این در حالی است که مردم حاضرند برای قطع یارانه انتقاد کنند.
** ویژگی های اجتماعی ایران
موسوی چلک اظهار داشت: جمعیت کشور در سال 90 بیش از 75 میلیون نفر بود که 71 درصد آن در شهرها و 29 درصد در روستاها زندگی می کردند. در حالیکه 30 سال پیش این روند معکوس بود و همانطور که می دانیم آسیب اجتماعی در حوزه های شهری بسیار بیشتر از مناطق روستایی است.
وی تعداد زنان سرپرست خانوار در سال 75 را 1.2 میلیون نفر ذکر و تصریح کرد: این تعداد در سال 90 به بیش از 2.5 میلیون نفر رسیده است.
وی بیشترین عامل افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار را در کشور طلاق دانست و گفت: زنان خود سرپرست به هر علتی از سال 85 که 529 هزار نفر بودند در سال 90 به بیش از یک میلیون نفر رسیده اند.
** آمار پرونده های قضایی
این مددکار اجتماعی تعداد پرونده های قضایی را به گفته عالی ترین مقام قضایی کشور 15 میلیون پرونده ذکر کرد و گفت: کمتر از 300 هزار پرونده مربوط به مصرف و قاچاق مواد مخدر و این در حالی است که دیگر پرونده ها از جمله شرب خمر و دزدی های کوچک ثبت نمی شوند.
به گفته موسوی چلک، به ازای هر 100 هزار نفر 19هزار و 480 پرونده قضایی در کشور وجود دارد در حالیکه در کشور هند با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت 1.2 میلیون پرونده قضایی وجود دارد.
** آمار زندانیان
موسوی چلک آمار ورودی ها به زندان را به ازای هر یکساعت 500 نفر عنوان کرد و گفت: این میزان در سال 58 برابر با 58 نفر بود.
وی اظهار داشت: چهار درصد جمعیت زندانیان کشور را زنان به خود تخصیص می دهند و زندانیان مواد مخدر 2 میلیون و 325 هزار نفر اعلام شده اند که این میزان باید بیشتر باشد.
این مددکار اجتماعی افزود: در خوشبینانه ترین حالت 30 درصد مواد مخدر در کشور کشف و 70 درصد بقیه مصرف و قاچاق می شوند.
موسوی چلک گفت: در صورتی که مصرف روزانه هر نفر از تعداد یادشده 10 گرم در روز باشد تصور کنید گردش مالی در این حوزه چه میزان است؟
وی ادامه داد: متاسفانه داریم به سمت مصرف مواد مخدر صنعتی می رویم که درآمد بیشتری برای سازندگان و کیف بیشتری برای مصرف کنندگان دارد و این در حالی است که جامعه باید تبعات و هزینه های مالی آنها را پرداخت کند.
وی گفت: در سال 89 برابر با 143 لابراتوار و در سال 92 برابر با 395 لابراتوار ساخت شیشه در کشور شناسایی و تخریب شد.
به گفته این مددکار اجتماعی، در سال 86 معادل 3.6 درصد جمعیت معتادان کشور شیشه مصرف می کردند در حالیکه هم اکنون یک چهارم مصرف کنندگان مواد مخدر در کشور شیشه مصرف می کنند.
وی با اشاره به سایر آسیب های اجتماعی که از مصرف مواد مخدر ایجاد می شود، گفت: 65 درصد همسر آزاری،30 درصد کودک آزاری و 55 درصد طلاق ها ناشی از اعتیاد است.
** اعتیاد زنان
وی گفت: در حوزه زنان وضعیت اعتیاد خوب نیست در سال 86 معادل 5.2 درصد مراجعه کنندگان برای مصرف مواد مخدر زنان بودند که هم اکنون دو برابر شده اند و این در حالی است که زنان به سختی وارد حوزه درمان می شوند.
** ایدز
موسوی چلک گفت: 27 هزار و 41 نفر در کشور حامل ویروس اچ.آی.وی تاکنون در کشور شناسایی شده اند که به طور معمول سازمان بهداشت جهانی این رقم را چهار تا پنج برابر می کند.
وی افزود: روند ابتلا به ویروس اچ.آی.وی نشان می دهد که طی سالهای 65 تا 91 معادل 70 درصد مبتلایان از طریق تزریق سرنگ و 10.5درصد از طریق روابط جنسی مبتلا به این بیماری شده بودند که در سال 91 این میزان به 52 (تزریقی) و 36.6 (جنسی )درصد تغییر یافت.
** طلاق
وی اضافه کرد: بیشترین میزان طلاق در سنین 25 تا 29 سال در کشور رخ می دهد به طوری که طول مدت ازدواج از 5 سال به یک تا دو سال زندگی مشترک و سپس طلاق تغییر یافته است.
به گفته موسوی چلک، 13.8درصد از زوجهای طلاق گرفته کمتر از یکسال، 25.37 درصد کمتر از 2 سال و 5.8 درصد کمتر از سه سال زندگی مشترک داشته اند.
تا سال 91 به ازای هر 5.5 ازدواج یک طلاق در کشور رخ می داد و هم اکنون به میزان هر پنج ازدواج یک طلاق رخ می دهد.
** خودکشی
موسوی چلک با اشاره به آمارهای خودکشی در کشور گفت: در سال 93 میزان خودکشی در کشور 11درصد افزایش یافته است.
وی ادامه داد: پرونده های منافی عفت در دادگاهها افزایش یافته و قداست برخی از واژه ها به گونه ای از بین رفته که می شنویم برخی از زوجین جشن طلاق می گیرند.
** بی مهری در خانواده
این مددکار اجتماعی گفت: میزان گفت و گوی میان اعضای خانواده با یکدیگر به هفت دقیقه کاهش یافته است. بیشتر اعضای خانواده ها هم اکنون به شکل مجازی بیشتر از کلامی با یکدیگر ارتباط دارند. حدود 31 درصد قتل ها خانوادگی است و 20درصد قربانیان جنایات را زنان به خود تخصیص می دهند.
وی اظهار داشت: 34درصد از جامعه دچار بیماری روحی هستند که مهمترین عامل آن را باید در کاهش نشاط اجتماعی جستجو کرد، متاسفانه فقط عراق در رتبه بندی غمگین بودن از ما پایین تر است. رتبه نشاط اجتماعی در ایران 115 است که این رقم به هیچوجه شاخص خوبی نیست.
موسوی چلک با اشاره به سکونتگاههای غیر رسمی در کشور گفت: این سکونتگاهها جای خوبی برای زیست نیست و جرائم در آنها بیشتر از سکونتگاههای رسمی نظیر خانه است.
وی تاکید کرد: نه تنها نهادهای اجتماعی بلکه نهادهای خانواده، مذهب، آموزش و دولت هیچکدام در کاهش آسیب های اجتماعی کارکرد ندارند.
وی یادآور شد: متاسفانه نگاه ما به مقوله توسعه تک بعدی است و تنها به ابعاد اقتصادی توجه می کنیم و از موضوع اجتماعی غافل می شویم.
به گفته موسوی چلک، طی سالهای گذشته و تاکنون سیاست اجتماعی مشخصی در کشور وجود ندارد و سرمایه اجتماعی در ایران بسیار پایین است.
وی با اشاره به تعداد کم انصراف دهندگان از یارانه، گفت: موضوع یادشده نشان از کاهش اعتماد اجتماعی است. چگونه است مردمی که روزی سه شهید در جنگ می دادند امروز حاضر نیستند از یارانه 45 هزار تومانی گذشت کنند؟
موسوی چلک ادامه داد: همه اینها نشان می دهند که شاخص سرمایه اجتماعی در کشور خوب نیست. مصرف مواد مخدر افزایش یافته، سن آسیب اجتماعی کاهش یافته، آسیبهای اجتماعی زنانه شده اند، مصرف مشروبات الکلی افزایش یافته و درون خانوادگی شدن آسیبهای اجتماعی از مشخصه های آسیب اجتماعی کنونی ایران است.
وی تاکید کرد: روی هویت فرهنگی در این سالها کاری نکرده ایم و تنها بر این موضوع تاکید داشتیم که چه نکنیم.
موسوی چلک با اشاره به شعارهای انتخاباتی رئیس دولت تدبیر و امید بخصوص معیشت و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، خواستار توجه بیشتر دولت به حل این نارسایی شد.
وی تاکید کرد: رویکر ما در حوزه اجتماعی به طور عام سیاسی است و اجازه تحلیل کارشناسی در این حوزه نمی دهیم، این در حالی است که باید رویکردهای اجتماعی تقویت شوند و از بازگویی آسیب های اجتماعی در ایران نهراسیم.
به گفته وی، باید نهادهای اجتماعی افزایش یابد و برای حل هر اختلافی به قوه قضاییه مراجعه نشود.
به گفته این کارشناس اجتماعی برای نشاط اجتماعی برنامه ای نداریم و برای مسئولیت پذیری اجتماعی کاری انجام نشده است.
وی در پایان یادآور شد: همانگونه که مردم یارانه نقدی طلب می کنند باید در مطالبات اجتماعی هم مصر باشند.
منبع: ایرنا
