ایران اکونومیست - هفته نامه «تایم» در گزارشی به بررسی شرایط بازار نفت در سال ٢٠١٥ پرداخته و پنج متغیر تاثیرگذار بر روند قیمتهای جهانی نفت در سال جدید میلادی را معرفی کرده است:
١- اقتصاد چین
چین دومین مصرف کننده نفت جهان است و در سال ٢٠١٣ نیز آمریکا را به عنان بزرگترین وارد کننده سوخت‌های مایع پشت سر گذاشت. بنابراین، میزان افزایش مصرف چین در سال‌های آینده، مسئله بسیار مهمی در خصوص تعیین قیمت نفت است.
طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، انتظار می‌رود که چین در سال ٢٠٢٠، روزانه سه میلیون بشکه نفت بیشتری نسبت به سال ٢٠١٢ مصرف کند که این میزان، یک چهارم از رشد تقاضای جهانی در بازه یاد شده را به خود اختصاص می‌دهد.
در عین حال، دلایل بسیاری برای عدم تحقق این پیش‌بینی نیز وجود دارند. چین در سه ماهه پایانی سال ٢٠١٤، عملکرد اقتصادی ناامید کننده‌ای داشت و پایین‌ترین رقم رشد سالانه خود در ٢٥ سال گذشته را ثبت کرد.
به هر حال، اگرچه مشخص نیست که چین می‌تواند روند نزولی رشد خود را متوقف کند یا خیر، اما چگونگی حرکت اقتصاد این کشور، تاثیر قابل توجهی بر قیمت نفت در سال ٢٠١٥ خواهد داشت.
٢- شیل آمریکا
در پایان سال ٢٠١٤، آمریکا روزانه بیش از ٩ میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد که افزایش ٨٠ درصدی را نسبت به سال ٢٠٠٧ نشان می‌دهد. همین افزایش تولید آمریکا، نقش مهمی در ایجاد عرضه بیش از حد نفت به بازار و در نتیجه، سقوط قیمت‌ها در سال ٢٠١٤ ایفا کرد.
اما این افزایش تولید و به تبع آن سقوط قیمت نفت، در واقع نوعی خودزنی تولید کنندگان آمریکایی نیز بود و اکنون سوال اصلی این است که قیمت حدود ٦٠ دلاری هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت، چه تاثیری بر تولید کنندگان نفت شیل آمریکا می‌گذارد.
تعداد دکل‌های حفاری آمریکا رو به کاهش است و با وجود کاهش مصرف، تولید همچنان ثابت مانده است.
این که آیا صنعت نفت آمریکا می‌تواند تولید خود را با توجه به قیمتهای کنونی حفظ کند و یا اینکه تولید آمریکا رو به کاهش می‌گذارد، تاثیر جدی بر عرضه جهانی نفت و در نتیجه قیمت آن خواهد داشت.
٣- کشش تقاضا
قیمت پایین را با قیمت پایین می‌توان درمان کرد! این عبارت را می‌توان هم به سمت تولید و هم به سمت تقاضا نسبت داد. سوال این است که آیا فروش نفت به قیمت بسیار پایین باعث ایجاد تقاضاهای جدید می‌شود؟ در برخی کشورها مثل اندونزی که به نفت یارانه می‌دهند و قوانین خاصی در خصوص نفت و بهای آن دارند، ممکن است قیمت پایین چندان در سطح خرده فروشی حس نشود. اما در کشوری مثل آمریکا، قیمت بنزین هم‌اکنون به ٢,٤ دلار در هر گالن رسیده است که کاهش ٣٥ درصدی را نسبت به اواسط سال ٢٠١٤ نشان می‌دهد.
همین مسئله نیز منجر به افزایش مصرف بنزین شده است. بطوریکه در روزهای پایانی ٢٠١٤، آمریکا بالاترین نرخ روزانه مصرف بنزین از سال ٢٠٠٧ تاکنون را ثبت کرد.
بنابراین می‌توان گفت که قیمتهای پایین موجب افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش مجدد قیمت‌ها می‌شوند.
٤- حرکت بعدی اوپک
اوپک مستحق تشویق یا سرزنش به خاطر کاهش قابل توجه قیمت نفت در سال گذشته میلادی است. همین مسئله که قیمت نفت بعد از اجلاس ماه نوامبر گذشته اوپک و تصمیم آن برای حفظ سطح تولید خود، به شدت کاهش یافت، نشان دهنده میزان تاثیر این سازمان بر قیمت‌هاست.
هم‌اکنون نیز اوپک، و یا به بیان دقیق‌تر عربستان سعودی، مصرانه بر تصمیم خود برای حفظ سهم تولیدش پافشاری می‌کند. اما مشخص نیست که این اصرار اوپک در سال ٢٠١٥ نیز ادامه داشته باشد.
٥- بحران‌های ژئوپلتیکی
در گذشته‌ای نه چندان دور، هر اختلال کوچکی در عرضه نفت موجب افزایش قابل توجه قیمت‌ها می‌شد. مثلا در اوایل سال ٢٠١٤، خشونت‌ها در لیبی و توقف صادرات این کشور موجب افزایش قیمت‌ها شد. اما هم‌اکنون بحران‌های ژئوپلتیکی تاثیر بسیار کمتری بر قیمت نفت خام دارند.
در هفته پایانی سال ٢٠١٤، خشونت‌ها بار دیگر در لیبی تشدید شد. اما بعد از کمی افزایش قیمت، بازارها این رویداد را فراموش کردند.
با این حال، بحران‌های ژئوپلتیکی همچنان یکی از محرک‌های قدرتمند و کوتاه مدت قیمت نفت هستند.
