جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 29 - ۱۸ رمضان ۱۴۴۵
برچسب ها
# اقتصاد
۲۳ آذر ۱۳۹۳ - ۰۹:۰۶

برگزیده سرمقاله‌های/ماجرای یک خودافشایی کنترل شده

روزنامه‌های صبح امروز ایران در سرمقاله‌های خود به مهمترین مسائل روز کشور و جهان پرداخته‌اند از جمله «ظهور عشق در حریم عاشورا»،«پا به پای زینب(س) در اربعین میلیونی»،«پیام های راهبردی پیاده روی اربعین»،«ماجرای یک خودافشایی کنترل شده»،«چه کربلاست که آدم به هوش می‌آید»،«ما هنوز به دوران نرسیده‌ایم!»،3« اسلام سیاسی»،«رستاخیز حسینی»،«لزوم عبور از فضاهای مه آلود»،«سایه مداوم بی‌ثباتی»و... که برخی از آنها در زیر می‌آید.
کد خبر: ۶۷۵۴۱
جام جم:ظهور عشق در حریم عاشورا

«ظهور عشق در حریم عاشورا»عنوان سرمقاله روزنامه جام جم به قم مهدی فضائلی است که در آن می خوانید؛خلق ظرفیت از نشانه های پویایی یک مکتب است و اگر مکتبی از چنین ویژگی بی بهره باشد نمی تواند به تداوم خود امیدوار باشد.

ظرفیت سازی البته حوزه های مختلفی را می تواند دربر گیرد؛ از حوزه های انسانی یعنی پرورش انسان هایی برای انجام کارهای بزرگ گرفته تا حوزه های علم و دانش، حماسه و شور، معنویت و سیر الی الله، نشاط و بهجت انقلابی و پیش برنده، فرهنگ و...

مکتب الهام بخش اسلام ناب نیز در اعلا درجه ممکن از چنین ویژگی برخوردار است و اربعین یکی از این مناسبت های ظرفیت ساز اسلام ناب و مکتب علوی است. ظرفیت ساز برای جبهه حق و ضد ظلم و ظرفیت سوز برای جبهه باطل و ظالم.

در فرهنگ تشیع، برگزاری مناسک اربعین جز برای حسین بن علی(ع) برای هیچیکدام از معصومین علیهم السلام پیش بینی نشده و رمز آن به عظمت واقعه عاشورا از سویی و رفتار شگفتی ساز کاروان اسرا از سوی دیگر برمی گردد.

عاشورا آن قدر ظرفیت داشت و دارد تا در یک روز و یک دهه خلاصه نشود و اربعین اش نیز بتواند غوغا به پا کند و بیداری بیافریند. درباره اربعین این روزها زیاد گفته ایم و شنیده ایم، اما نگاهی به بزرگ ترین اجتماع بشری ما را وامی دارد باز هم در باره آن بیشتر تأمل کنیم و بیشتر بیندیشیم.

اجتماعی که انسان هایی را از سطوح مختلف اجتماعی، از نخبگان و صاحب منصبان و تجار گرفته تا انسان های (ظاهرا) معمولی و از زن و مرد گرفته تا پیرمردان و پیرزنان و جوانان و کودکان، از پنج قاره جهان و به رغم تهدیدات تروریستی تکفیری های جاهل و کمبود امکانات به این نقطه می کشاند تا فقط ولو به توقفی کوتاه عرض ارادتی کنند و بازگردند.

مشابه چنین نمونه ای را کجا می شود دید و تکرار کرد؟ آیا هیچ انگیزه غیرالهی و هیچ آرمان مادی از چنین ظرفیتی برخوردار است؟ قطعا نه، پس اربعین خود به تنهایی می تواند دلیل و حجت مسلمانی ما باشد، چرا که حسین(ع) حجت مسلمانی ماست.

اگر رسانه های خبری دنیا که گاهی سخیف ترین موضوعات را به خبر تبدیل و به دنیا مخابره می کنند در برابر اربعین با همه ارزش های خبری اش سانسور یا شبه آن را اختیار کرده اند باید پی برد که اربعین برای آنها چقدر نگران کننده است و تا چه حد بیم دارند از اطلاع افکار عمومی دنیا از این رویداد؛ و این ترس و دلواپسی از ظرفیت سازی این رویداد است و همان قدر که دشمنان اسلام و انسانیت از انعکاس اخباری اینچنین واهمه دارند و خوف، ما باید برای انتشار آن همت کنیم.

اسلام ناب، عاشورا و اربعین ظرفیت ساز است؛ حماسه خلق می کند، شور و عشق می آفریند و عقلانیت و شعور را ارتقا می بخشد، چرا که عقل و عشق در حریم عاشورا ممزوج و به هم آمیخته اند و این دانسته نشود مگر به معرفت و حکمت الهی.

حرکت و قیام حسین بن علی(ع) و بخشیدن خون جگرش اساسا برای رهایی انسان از جهالت بود (بَذَلَ مُهجَتَهُ فِیک لِیسْتَنْقِذَ عِبادَک مِنَ الجَهالَهِ) مگر می شود با رفتار غیرعقلانی انسان را از جهالت رهانید! و حرکت و قیام حسین بن علی(ع) سراسر شور بود و عشق؛ عشقی که در این جمله تاریخی و تکان دهنده زینب کبری(س) آن هم در اسارت و در بارگاه ظلم نهفته است که: ما رَأَیتُ الّا جَمیلاً!

آری، عقل و عشق در حریم عاشورا، دو روی یک سکه اند؛ عقلی که عشق می آفریند و حماسه و شور خلق می کند و عشقی که آگاهی بخش است. و اربعین فرصت دوباره است برای مرور و شناخت این حریم.

کیهان:پا به پای زینب(س) در اربعین میلیونی

«پا به پای زینب(س) در اربعین میلیونی» عنوان یادداشت روز روزنامه کیهان به قلم سعدالله زارعی است که در آن می خوانید؛راهپیمایی ده ها میلیونی اربعین در عراق یک اجتماع مذهبی سیاسی است که نمونه ای از آن در جهان دیده نشده است. این راهپیمایی برای بزرگداشت یک شخصیت بزرگ از اهل بیت مطهر پیامبر عظیم الشان اسلام که حکایت او فراحکایت و روایت از سرگذشت او فراروایت به حساب می آید. از این رو «اربعین» اختصاص به او دارد و برای شهادت یا رحلت هیچ پیامبر یا امام دیگر روا شمرده نشده است. بزرگداشت اربعین در لسان ائمه معصومین یکی از چند علامت مومن واقعی است. از این منظر راهپیمایی چند ده میلیون نفری اربعین، امروز پژواک سخن امام معصوم و اجابت بلند دعوتی است که به اندازه ای که شایسته آن بوده، تا پیش از این ادا نشده است.

بعضی براساس اندازه قدرت درک و تحلیل خود برای اهداف این راهپیمایی ده ها میلیونی نکاتی را گفته اند از جمله بعضی گفته اند این اجتماع بزرگ انسانی پاسخی به «داعش» به حساب می آید و حال آنکه داعش آنقدر بزرگ نیست که دفع آن به چنین راهپیمایی بزرگی و توسل به حسین(ع) بزرگ و عباس(ع) صف شکن احتیاج داشته باشد. کما اینکه پیش از این و در یک فاصله کوتاه بخشی اندک از انرژی متراکم شده در اربعین، بساط داعش را از دیاله، بابل، صلاح الدین، الانبار، حلب و... جمع کرده است. در جریان جنگ 33 روزه هم که اسرائیل از همه امکانات زمینی، هوایی و دریایی خیره کننده خود استفاده کرد تا مقاومت لبنان را به زانو درآورد، همین اربعینی های لبنانی با کمتر از پنج صدم درصد راهپیمایان اربعین امسال عراق بر رژیم صهیونیستی غلبه کرده و دولت ایهود اولمرت را روانه جهنم کردند. بنابراین جای تاسف است که کسانی بخواهند راهپیمایی ده ها میلیونی اربعین را مصاف شیعیان با داعش لقب دهند 10 درصد این جمعیت کافی است تا به وسیله آنان بساط آمریکا، انگلیس، وهابی های نوکر آمریکا و انگلیس در عربستان و هر دم و دنباله آمریکا و انگلیس برای همیشه از منطقه برچیده شود اما البته این موضوعی است که عملیاتی شدن آن به شرایطی نیاز دارد که زمان آن را فراهم می کند کمااینکه در تابستان سال 1367 که شعله های جنگ بین ایران و عراق خاموش شد، امام راحل عظیم الشان که دیده ای تیز و آخربین داشت فرمودند از نتایج این جنگ، عراق، فلسطین و... فتح خواهد شد. امروز اعتراف به این پیش بینی امام بزرگوار در بسیاری از مقالات منطقه ای نقش بسته است.

راهپیمایی بزرگ اربعین، راهپیمایی مردمی بود که با خود پیام های آشکاری را برای جهانیان به همراه داشتند. در این راهپیمایی بزرگ زنده بودن و پرتحرک بودن و سازنده بودن و پرطنین بودن اسلام به اثبات رسید و یک بار دیگر توجه جهانیان به اصل اسلام و حرکت شتابان آن جلب شد، غرب به خصوص طی دو دهه گذشته تلاش زیادی بکار بسته تا اسلام را عامل تفرقه و دشمنی میان ملت ها معرفی کرده و پیروان آن را در حال سرخورده شدن از آن و رها کردن دین جلوه دهد. غرب طی سالهای اخیر از یک سو با استناد به شکست طرح اخوان المسلمین در منطقه و از سوی دیگر با برجسته سازی جایگاه گروه های تروریستی نظیر داعش وانمود می کرد اسلام در حال منزوی و مطرود شدن در جغرافیای خود است چه رسد به اینکه بخواهد در جغرافیای غیر اسلامی توجهی را برانگیزد. راهپیمایی چند ده میلیونی اربعین در عراق که در مقیاس های دیگری در بعضی دیگر از کشورهای اسلامی منطقه تکرار شده است، نشان داد که «اسلام بالنده» به شکلی توفنده در صحنه حضور دارد و از قضا در کشوری که بیش از سایر کشورها با دو مقوله اشغال نظامی غرب و تروریزم دست به گریبان بوده و فدائیان بیشتری داده است، توفنده تر است.

تظاهرات عظیم اربعین به خوبی بالندگی بیداری دینی مردم را به تصویر کشید و از این رو باید گفت برخلاف آنچه تصور و تبلیغ می شود، جوامع اسلامی در مسیر بیداری اسلامی دچار تردید و سستی نشده اند و آنچه در خیال غرب خلجان می کند، توهمی است که با تبلیغات رسانه ای، واقعیت معرفی می شود.

راهپیمایی بزرگ اربعین عراق عمدتاً توسط شیعیان خلق شده است ولی ماهیت فرامذهبی دارد اگر به شعارهای مردمی که برخاسته از شعارهای حضرت سیدالشهدا- علیه الصلواهًْ والسلام- بود، توجه کنیم درمی یابیم که آشناترین و فراگیرترین شعاری که در مراسم راهپیمایی دهها میلیونی اربعین عراق شنیده شد ناظر بر عزت طلبی و ذلت گریزی بود. هیچکس از امام مظلوم ما در سال 61 هجری نشنید که بگوید من برای احیاء شیعه و اعتلای شیعه قیام کرده ام، حضرت می فرمودند قیامشان برای احیای اسلام است اسلامی که اگر مردمش به شخصی مثل یزید مبتلا شود، از جامعه رخت برمی بندد و از آن جز لقلقه ای در زبان ها یافت نمی شود و در این صورت جا دارد که برای بازگرداندن اصول، معارف و اسلام دین محمد(ص)، شمشیرها مرا در میان گیرند. بلندترین فریاد حضرت سیدالشهدا- علیه السلام- در جریان سفر به کربلا، «امر به معروف و نهی از منکر» و «احیاء سنت و سیره پیامبر و علی» بود و این ها همه دارای هویتی دینی هستند و جنبه مذهبی- به معنای تمرکز بر موارد اختلاف مذاهب- نداشته است و از این رو اربعینیان در راهپیمایی دهها میلیونی خود حامل لوای اسلام بودند و هر مؤمن شیعه و یا سنی، آمال و اهداف خویش را در کانون این تظاهرات و اجتماعات بزرگ جستجو کرده است.

غرب بیش از همه از این راهپیمایی دهها میلیونی حساب برده است. شک نکنید که آمریکا تا مدت های مدید در اغماء ناشی از ضربه اربعین باقی می ماند. غرب بیش از همه از این راهپیمایی بزرگ تاریخی لطمه خورده است و از این روست که بیش از همه درصدد برآمده تا از بازتاب رسانه ای آن در غرب جلوگیری کند و تنها در معدود رسانه هایی نظیر «هافینگتون پست» که آنهم به جریانات معارضه غربی تعلق دارند، عظمت و معنای عمیق آن را بازتاب داده است.

راهپیمایی دهها میلیونی مسالمت آمیز اربعین عراق که با حوادث تهدید آمیز چندانی هم مواجه نشد، جنبه سازنده اجتماع دینی اربعین را به خوبی نشان داد این اجتماع همدلانه و عاشقانه نشان داد که عراق برای ساخته شدن و رهایی از مشکلات فراوان کنونی در جنبه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی زیرساخت های انسانی خود را دارد، مردمی که با همه فقر مادی خود طی دو هفته میلیونها زائر را به نحو عجیب و تحسین برانگیزی اداره کردند و در این رابطه نقش مستقیم دولت حالت حاشیه ای پیدا کرده بود، می توانند در یک دوره کوتاه، کشور خود را به اعتلا برسانند کما اینکه توجه مردم ایران به عتبات عالیات در عراق بیانگر آن است که در ایران هم ظرفیت بزرگی وجود دارد و می تواند به کمک عراق بیاید. شرکت میلیونی مردم ایران در راهپیمایی اربعین عراق و تداخل پرچم های عراق و ایران و تصاویر مشترک حضرت آقا و حضرت آیت الله سیستانی نشان داد که رابطه ایران و عراق در سطوح ملی نیز تا چه اندازه عمیق و مداوم است. از امروز نوبت دولت های دو طرف و بخش های خصوصی دو کشور است که از این ظرفیت استفاده مطلوب کنند.

خراسان:پیام های راهبردی پیاده روی اربعین

«پیام های راهبردی پیاده روی اربعین»عنوان یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم امیرحسین یزدان پناه است که در آن می خوانید؛
1 - «البته بایستی روضه خوانی کنند و ممانعت نمی شود. ولی روضه خوانی بایستی در مساجد و تکایا باشد آن هم مرتب و با قاعده و در روی نیمکت ها مستمعین بنشینند[مشابه سوگواری های غربی در کلیساها]و آقایان محدثین و متخصص، روضه خوانی کنند. سینه زنی و از این قبیل کارهای سابق به کلی ممنوع است.» این جملات را رضاخان در سال 1314در پاسخ نامه ستاد ارتش درباره چگونگی برگزاری عزاداری ایام محرم نوشت. (داود امینی، چالش های روحانیت با رضاشاه؛ ص 239). پهلوی اول البته 2 سال بعد پایش را فراتر نهاد و وزارت داخله در اطلاعیه محرمانه ای عزاداری محرم را رسما «ممنوع» کرد و دلیل آن را نیز چنین نوشت: «جلوگیری از روضه خوانی و خارج کردن خرافات [!] از سر مردم و آشنا نمودن به اصول تمدن، امروزه رسالت اساسی داخلی دولت است...» (خشونت و فرهنگ: اسناد محرمانه کشف حجاب 1322- 1313؛ ص 19)

2- این روزها عراق جلوه گاه شوق مداوم میلیون ها عاشق اهل بیت (ع) است که پای پیاده قدم در جاده ها و راه های کشوری گذاشته اند که با حساب شاخص های سازمان ملل جزو نا امن ترین کشورهای جهان است. راهپیمایی میلیون ها نفر از کشورهای مختلف جهان که تلاش کرده اند خود را به نجف اشرف، رسانده و از آنجا راهی سرزمین نینوا شوند. اما چگونه است که در فاصله کمتر از 80 سال، عزاداری امام حسین(ع) از ممنوعیت در کشور شیعه ایران به شرایط کنونی می رسد و پیاده روی اربعین از حالت مخفیانه به راهپیمایی میلیونی مقابل دوربین های زنده تلویزیونی تبدیل می شود؟ و این تحولات مرهون چیست؟

الف- آمریکا طی دهه های گذشته با عناوین مختلف ضمن لشکرکشی به منطقه تلاش کرد تا با بیان شعارهای جذاب، هژمونی ارزشی خود را به این منطقه بیاورد. جورج بوش در بامداد 20 مارس 2003 دلیل اصلی حمله به عراق را ایجاد دموکراسی در عراق دانست. دموکراسی که قرار بود با موشک های کروز و بمب های چندتنی و... به عراق وارد شود با کشته شدن بیش از نیم میلیون انسان بی گناه و استفاده از بمب های شیمیایی علیه زنان و کودکان عراقی، رنگ باخت و هوشمندی مرجعیت عالی عراق به پشتوانه حمایت مردم در این کشور سبب شد حکومتی مردمی تحت نظر مرجعیت عالی عراق در بغداد شکل بگیرد. گفتنی درباره عراق زیاد است و در این مجال نمی گنجد، به این ترتیب تجربه عراق نیز پس از ویتنام و افغانستان به آمریکا ثابت کرد که کشوری که تهاجمی را به کشوری دیگر آغاز می کند، پایان دهنده آن نخواهد بود و در حالی که لشکرکشی های آمریکا به حدود 40 کشور در دهه های گذشته با تغییر حکومت ها در برخی از این کشورها همراه شده بود اما در لشکرکشی به عراق، تمسک مردم به ارزش های اسلامی، با تاسی از انقلاب اسلامی، سبب شد تا زیر بار هژمونی ارزش های غربی نروند و از تهدیدی که آمریکا با حمله به عراق ایجاد کرده بود، فرصتی برای ساخت حکومت اسلامی برپایه اسلام ناب محمدی (ص) بنا کنند. اتفاقی که در یمن نیز شکوفه های آن دیده می شود.

ب- اما درکنار مبانی ارزشی و اعتقادی، آن چیزی که در منطقه غرب آسیا، اقتدار نظامی آمریکا و متحدانش در حمله به عراق را به چالش کشید، اقتدار نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران بود. نظامی که 8 سال جنگ را در ماه های اول برپایی تجربه کرده بود، پس از 2 دهه به اندازه ای از اقتدار رسید که در چند جنگ مهم منطقه (از جنگ 33 روزه تا مقاومت 51 روزه غزه) اقتدار نظامی ماشین جنگی غرب در منطقه، یعنی اسرائیل را شکست و آن را با چالش جدی مواجه کرد. این اقتدار تا آن جا بود که حتی خود آمریکایی ها در چند نوبت برای خروج از باتلاق هایی که در افغانستان و عراق برای خود ساخته بودند، به صورت محرمانه به سوی ایران دست دراز کردند و در نهایت نیز ایران با پشتیبانی کامل از دولت سوریه، نه تنها اجازه سقوط دولت قانونی این کشور را نداد که با تهدید منافع آمریکا در منطقه، اجازه دخالت نظامی در سوریه را نداد و امروز نیز با تغییر استراتژی خود به تهدید متقابل، حمایت از جریان های ضدآمریکایی و ضد صهیونیستی را آشکارا اعلام می کند.

3 - به این ترتیب 2 عامل مقاومت مردم منطقه مقابل آمریکا و تمسک به ارزش های اسلامی در مقابل هژمونی ارزش های غربی و نیز اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران باعث شده تا این روزها عراق مظهر هندسه ای جدید(1) از قدرت در منطقه باشد. در این هندسه جدید سهم انقلاب اسلامی و امام خمینی (ره) از همه بیشتر و تاثیرگذارتر است. مردی که از یک حجره کوچک در قم نهضتی تاریخ ساز را بنا کرد و پس از سال ها، در اتاق کوچک خود در تهران جنگی 8 ساله را مدیریت کرد تا حالا راهیان اربعین همان شعار سربازان مظلوم خمینی را سردهند که «کربلا کربلا ما داریم می آییم...». سربازانی که خود در هجمه آب های اروندرود و رمل های هویزه و نیزارهای هور و ... آسمانی شدند تا انقلاب اسلامی خود را در معادلات جهانی تثبیت کنند و فرماندهان آن روزهای دفاع مقدس ایران، حالا استراتژیست های نظامی عراق و تامین کننده امنیت زائران حسینی باشند. اما این تحولات تاریخ ساز حاوی این پیام است که ایستادگی مردم مقابل غرب کار خود را کرده، بخش های نظامی و سیاسی نیز اقتدار خود را به حد مطلوب و موثر رسانده اند و تبدیل به عوامل مهم تاثیر در معادلات منطقه شده اند و حالا اگر قرار است بازهم در هندسه جدید شکل گرفته، موثرتر از گذشته حضور داشته باشیم باید اقتدار اقتصادی کشور نیز تقویت شود و جایگاه خود را در معادلات منطقه تعریف کند.

1 - بیانات رهبر انقلاب در دیدار شرکت کنندگان در افتتاحیه همایش غزه - 8 اسفند 1392

قدس:ماجرای یک خودافشایی کنترل شده

«ماجرای یک خودافشایی کنترل شده»عنوان یادداشت روز روزنامه قدس به قلم حنیف غفاری است که در آن می خوانید؛موضوع افشای اسناد کمیته اطلاعات آمریکا در خصوص شکنجه گری های سازمان سیا و نقش 24 کشور در نقل و انتقال و شکنجه افراد مظنون و زندانی وجدان بشری را سخت آزرد اما بسیاری از رسانه های آمریکایی و اروپایی ، فارغ از محتوای گزارش، کلیت اقدام کمیته اطلاعات سنای آمریکا را تحسین کرده و آن را نشانه و نمادی دال بر حلول روح دموکراسی در کالبد ایالات متحده قلمداد می کنند، ادعایی که شاید در نظر و نگاه اول از آن آزردگی بکاهد.با این حال با اندک دقتی در اصل ماجرا، نحوه افشاگری، تبعات حقوقی آن و خاستگاه و مصدر امنیتی موضوع کاملا با آنچه در ظاهر به نظر می رسد تفاوت پیدا می کند. در این خصوص لازم است 5 نکته را مدنظر قرار دهیم :

1- صاحبان مصادر امنیتی در یک کشور یا سیستم، در پاره ای از برهه های حساس سیاسی و تاریخی با قدرت انتخاب بسیار محدودی مواجه می شوند. این " محدودیت در انتخاب" در برخی مواقع به گونه ای شدید می شود که قدرت هرگونه مانور امنیتی را از سازمانهای اطلاعاتی سلب می کند، دقیقا مانند مسئله ای که امروز در ایالات متحده آمریکا اتفاق افتاده است. افشاگری های امنیتی ادوارد اسنودن در خصوص جاسوسی ایالات متحده از شهروندان آمریکایی و اروپایی ضربه شدیدی به نظام امنیتی آمریکا و سیستم گردش مخفی اطلاعات در آن وارد ساخت. فاجعه بدتر برای آمریکا اینکه اسنودن در نهایت به کشوری پناهنده شد که اصلی ترین رقیب اطلاعاتی و امنیتی ایالات متحده در نظام بین الملل محسوب می شود.

پناهندگی اسنودن به روسیه از یک سو و انتقال اسناد اطلاعاتی وی به سازمانهای امنیتی مسکو بدترین شوک ممکن را به سازمانها و آژانسهای جاسوسی آمریکا وارد ساخت. "جولیان آسانژ" و " ادوارد اسنودن" هر دو نمادهای نشت اطلاعات مخفی و محرمانه از سازمانهای امنیتی آمریکا محسوب می شوند. پس از ماجرای جنجالی ادوارد اسنودن و پناهندگی وی به روسیه، افشاگری های متعدد وی در خصوص جاسوسی الکترونیکی، ایمیلی و تلفنی آمریکا از شهروندان خود و کشورهای اروپایی ،چهره امنیتی واشنگتن را مخدوش کرد. اگرچه قربانیان رسمی جاسوسی آمریکا در نظام بین الملل از جمله دولتهای آلمان،اسپانیا، فرانسه و اسپانیا تحت تاثیر لابی گری های پشت پرده با ایالات متحده ، کمترین و نازل ترین واکنش ممکن را به این موضوع نشان دادند اما " تحقیر امنیتی آمریکا" موضوعی نبود که سازمان سیا به راحتی قدرت کنترل آن را داشته باشد!

2- مقامات امنیتی آمریکا از مدتها قبل نسبت به افشاگری در خصوص وجود زندانهای مخفی سیا در خاک اروپا وحشت داشتند.تحقیقات رسمی درباره زندان های مخفی سیا در لهستان در سال 2008 یعنی یک سال بعد از روی کار آمدن "دونالد تاسک" نخست وزیر سابق لهستان آغاز شد.تاسک، پس از اینکه رسانه های این کشور اطلاعاتی را درباره زندان های مخفی سازمان سیا در این کشور، منتشر کردند؛ خواستار رازداری درباره تحقیقات انجام شده از زندان های مخفی سازمان سیا شد. از سوی دیگر، مسئله وجود شکنجه گاههای سازمان سیا در پاکستان، افغانستان و آسیای شرقی نیز به پرونده ای مرموز ولی واقعی تبدیل شده بود. دست داشتن مقامات امنیتی 24 کشور اروپایی،آفریقایی و آسیایی در انتقال و بازجویی و شکنجه مظنونان و زندانیان ، مقامات سازمان سیا را از همان سالهای 2011 و 2012 میلادی نگران ساخته بود.

درست در سال 2012 میلادی بود که نقش "زبیگنیو سیمیاتکواسکی" رئیس سابق سرویس اطلاعاتی لهستان در تاسیس شکنجه گاه های سیا در شرق اروپا افشا گردید. با این حال پس از ماجرای ادوارد اسنودن ،سازمانهای امنیتی و آمریکا و اروپا به این نتیجه رسیدند که در آینده ای نزدیک در معرض " نشت اطلاعات گسترده" در خصوص شبکه گسترده انتقال و شکنجه زندانیان قرار خواهند گرفت. در این نقطه بود که سازمانهای امنیتی آمریکا بین دوراهی "افشاگری نامحدود" و " خودافشایی کنترل شده" قرار گرفتند.در نهایت نهادهای امنیتی آمریکا گزینه دوم را انتخاب کردند.

3-در معادلات امنیتی و در خصوص " خود افشایی کنترل شده" مزایایی وجود دارد که در " افشاگری نامحدود" متصور نیست. در "خودافشایی "، نهادهای امنیتی خودبازیگر اصلی و هدایتگر هستند حال آنکه در "افشاگری ناخواسته "نهادهای امنیتی دخالتی ندارند( مانند موضوع اسنودن). در خودافشایی کنترل شده، نبض امنیتی جامعه و هیجانات ناشی از مواجهه با موضوع کاملا کنترل می شود و نهادهای نظامی و امنیتی از قبل به حالت آماده باش در می آیند. از سوی دیگر، در خودافشایی محدود، اطلاعات دستچین می شود و در ساختاری به گردش در می آید که تحت کنترل نهادهای امنیتی قرار دارد. در جریان خودافشایی کنترل شده اخیر در خصوص پرونده شکنجه گری سازمان سیا، گزارش کمیته سیاست خارجی سنا به گونه ای تنظیم شده است که نه تنها از تکرار شکنجه های سازمان سیا جلوگیری نمی کند و الزام آور نیست، بلکه اساسا کمترین حاشیه حقوقی ممکن را متوجه شکنجه گران نمی کند. اعلام رسمی وزارت دادگستری آمریکا مبنی بر عدم تعقیب قضائی افسران شکنجه گر سازمان سیا این موضوع را مورد اثبات قرار می دهد. نکته بسیار مهم تر اینکه به دلیل پیوند مستقیمی که میان رسانه های پر تیراژ و نهادهای امنیتی در آمریکا وجود دارد، مانور رسانه ای حول خودافشایی صورت گرفته به گونه ای صورت می گیرد که اذهان را از سئوال اصلی باز می دارد: اینکه در بیش از 6000 صفحه گزارش اصلی و صدها هزار پی نوشت و سند دیگری که در گزارشهای غیر رسمی آمده است، چه اسناد مهم تری وجود دارد که در پشت پرده اسناد محدود افشا شده ( در حد 500 صفحه ) مخفی شده است؟

4- فارغ از تحلیل امنیتی پدیده مذکور که به آن اشاره شد، با تحلیل سیاسی این واقعه مواجه هستیم. واقعیت امر این است که در ماورای همین خودافشایی محدود و کنترل شده ، سایه حزب دموکرات آمریکا به شدت پررنگ است. استقبال شدید دموکراتها از انتشار این گزارش در مقابل خشم جمهوریخواهان، خود گویای شکل گیری معادله ای ناگهانی با نقش آفرینی مستقیم باراک اوباماست. جمهوریخواهان طی دو سال اخیر( از سال 2012 تا 2014) بارها پازلهای اقتصادی،رفاهی و سیاست خارجی اوباما را بر هم زدند: اوباما در عمل نتوانست طرح خدمات درمانی خود را به فرجامی برساند، گوانتانامو بر خلاف وعده های اوباما در دو انتخابات ریاست جمهوری 2008 و 2012 تعطیل نشد و سیاست خاورمیانه ای اوباما نیز با چراغ قرمزهای مکرر رقبای وی مواجه و همراه شد.

استمرار این روند منجر به شکست سنگین دموکراتها در انتخابات میاندوره ای اخیر کنگره و فرمانداری ها شد. در چنین شرایطی اوباما که نسبت به نگرانی های شدید سازمانهای امنیتی آمریکا در خصوص افشای موضوع شکنجه های سازمان سیا آگاه بود، میان " نیاز سیاسی حزب دموکرات" و " دغدغه های نهادهای امنیتی" نوعی همپوشانی برقرار کرد. در این معامله سیاسی- امنیتی، حزب دموکرات که به شدت از شکست در برابر جمهوریخواهان نگران به نظر می رسید، قدرت مانور تازه ای در مقابل جمهوریخواهان پیدا می کرد و در مقابل، نهادهای امنیتی آمریکا نیز "خودافشایی کنترل شده" خود را به اجرا در می آوردند. در نهایت این معامله امنیتی-سیاسی صورت گرفت تا خشم سناتورهای جمهوریخواه مانند جان مک کین و لیندسی گراهام برانگیخته شود. این معامله در آخرین روزهای سال 2014 میلادی و درست در زمانی که جمهوریخواهان خود را آماده حضور در کنگره ( در ابتدای سال 2015 میلادی) می کردند صورت گرفت. به عبارتی گویا، با این اقدام اوباما بزم پیروزی حزب جمهوریخواه در انتخابات کنگره را بر هم زد و نگرانی سران حزب رقیب کاخ سفید را در خصوص رویگردانی افکار عمومی تقویت کرد .

5- در علم حقوق، هر جرمی که " اثبات" یا نسبت به آن " اقرار" شود، اثری وضعی خواهد داشت. در این میان " اقرار آگاهانه" به مراتب نسبت به " اثبات اتهام " شفافیت بیشتری دارد. هم اکنون نهادهای رسمی ایالات متحده آمریکا بنا به هر دلیلی ( که در بالا ذکر شد ) ، به شکنجه گری خود در خاک کشورهای دیگر دنیا اقرار و اعتراف کرده اند. حال سئوال اصلی اینجاست که اثر وضعی چنین اقرار صریحی در نهادهای ظاهرا حقوقی و بین المللی مانند سازمان ملل متحد چگونه خواهد بود؟ طبیعی ترین اثر وضعی این مسئله، صدور قطعنامه ای رسمی علیه ایالات متحده آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد و محکوم کردن موضوع و بازخواست رسمی مقامات امنیتی و دولتی آمریکا( مخصوصا دولت جرج واکر بوش ) خواهد بود.

همچنین تعقیب و محاکمه قضائی شکنجه گران سازمان سیا به همراه محاکمه کلیه مقامات امنیتی کشورهایی که در انتقال،نگهداری و شکنجه مظنونان و زندانیان دست داشته اند امری بدیهی محسوب می شود. با این حال به نظر می رسد آقای بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد و دیگر مقامات این سازمان قصد اقامه دعوی علیه واشنگتن، به عنوان اصلی ترین حامی غربی خود را ندارند! حقیقت تلخ دیگر اینکه حتی در صورت ارسال پرونده به شورای امنیت،آمریکا با استفاده از حق وتوی ظالمانه خود مانع از تصویب هرگونه قطعنامه ای علیه توحش سازمان سیا خواهد شد.

این خود سندی محرز دال بر ناتوانی سازمانهای بین الملل در دفاع از حقوق امنیتی و اولیه ملتهای دنیا محسوب می شود.با این حال ناتوانی و مصالحه سازمان ملل متحد با آمریکا، مجوزی دال بر انفعال بازیگران نامحدود نظام بین الملل( دولتها،ملتها،رسانه ها و ....) نیست. در اینجا لازم است کشورهایی که به صورت مداوم از سوی آمریکا متهم به نقض حقوق بشر می شوند، به صورتی یکپارچه و متحد و با استناد به مدارک محکمی که در خصوص نقض حقوق بین الملل و حقوقی عمومی توسط سازمان سیا وجود دارد، سازمانهای منفعل بین المللی را در خصوص مجازات رسمی آمریکا تحت فشار قرار دهند. همچنین فارغ از مجازاتها و قطعنامه های شورای امنیت، قدرت اعمال تنبیه های حقوقی دیگر علیه واشنگتن، از طریق اتحاد اعضای جامعه جهانی با یکدیگر و در قالب اسناد حقوقی مشترک پیش بینی شده و وجود دارد.

در این برهه حساس لازم است دولت ما، بویژه رئیس جمهور کشورمان نیز نقش کلیدی و فعالی ایفا کنند.این نقش آفرینی نه تنها صرفا در حوزه محکومیت رسمی اقدامات سازمان سیا، بلکه باید در مسیر تشکیل کمیته های حقوقی ویژه و مشترک با دیگر کشورهای دنیا و سپس پیگیری مجازات رسمی ایالات متحده آمریکا ظهور و بروز یابد.خشم ملت ایران در خصوص شکنجه گری سازمان سیا باید در گفتار و موضع گیری رئیس جمهور محترم کشورمان نمود کاملی پیدا کند. انتظار ملت ایران این است که ایشان به عنوان یک حقوقدان در مسیر محکوم نمودن رسمی جنایات سازمان سیا و آمریکا در محافل بین المللی نقش محوری و فعالانه ای ایفا کند.

سیاست روز:چه کربلاست که آدم به هوش می آید

«چه کربلاست که آدم به هوش می آید»عنوان یادداشت روز روزنامه سیاست روز است که در آن می خوانید؛... و اینگونه اربعین ۱۴۳۶ هم آمد و رفت. اربعین، به خود چه دید؟! دنیا به خود چه دید؟! دنیا چه گفت با خود، هنگامی که میلیون ها انسان، عاشقانه از خود بی خود بودند! پریشان حال از جاده های پیاده رفتند و رفتند تا به خورشید عشق رسیدند. چه کربلاست که آدم را به هوش می آورد، گوش معرفت می خواهد تا ندای کربلا را به جان بشنود تا به هوش بیاید.

دیروز خدا هم عشق کرد از آن همه دلدادگی به بنده خوبش. خدا هم لذت برد از آن شیدایی ناب، زلالی دل ها و اشک های روان برای سید الشهدا، راه کربلا باز است، راه کربلا، رسیدن به بهشت است، بهشتی که حسین سرور و سالار جوانان آن است.

برای باز شدن این راه چه خون ها که ریخته شد، یادتان هست، بچه هایتان می گفتند ان شا الله کربلا! و اکنون آن نوحه زیبای کربلا کربلا ما داریم می آییم، به کربلا ما آمدیم، تبدیل شده است.

کربلا ما آمدیم، به عهد خود وفادار ماندیم، پای هیهات من الذله حسین(ع) ایستاده ایم، مرگ را به جان خریدیم، آمدیم بی هیچ ترس و واهمه ای، تو را دیدیم و خدایت را، میهمانی خوبی بود، میزبان که حسین(ع) باشد میهمانی هم کامل است، با گل و گلاب و بوی سیب، مشک و عنبر، عاشقانش پذیرایی شدند. هوای بهشت به مشامشان رسید، مست شدند و دیگر هیچ نفهمیدند، سیل عظیم عشاق لرزه بر اندام «عدو» انداخت. یاران حسین اینبار ۷۲ تن نبودند، از خیل دلدادگانش ۲۰ میلیون فدایی آمده بود. حسین امروز، میلیون ها، خواهان دارد، هوا دار و هواخواه دارد. حسین(ع) به خود بالید که چه یارانی دارد. گذشت آن زمان بی وفایی و ناعهدی که هر چه بر سرمان آمد از بی وفایی و ناعهدی بود.

لشکر مخلص خدا، با نور ولایت حسین(ع)، می رود تا، توفان بزرگی به پا کند، یاران مهدی(عج) بسیارند، رودی جاری از جمعیت مشتاق و عاشق، در سرزمینی پاک و منزه سربازان ولایت عشق، آماده آماده هستند، تنها اشاره ای و فرمانی، تا سیه دلان را، پلید سیرتان را از میان و میانه بردارند، راه باز باز است، رهرو می خواهد که هست، رهروان حسین(ع) بسیارند.

باکی نیست، چه کربلاست که چون نام کربلا ببرند، فلک به ناله و ملک در خروش می آید.
منتقم خون حسین(ع)! در انتظارت همچنان عاشوراها و اربعین ها را پشت سر می گذاریم. گرچه سخت و دشوار است، اما آمدنت را به بشارت نشسته ایم و چشم انتظار خورشیدی که خواهد آمد، یزیدیان را امان نخواهد داد و مظلومان را پناهگاه خواهد بود.

وطن امروز:ما هنوز به دوران نرسیده ایم!

«ما هنوز به دوران نرسیده ایم!»عنوان یادداشت روز روزنامه وطن امروز به قلم حسین قدیانی است که در آن می خوانید؛ ... آری! «ما رایت الا جمیلا». بزرگ ترین اجتماع همه تاریخ. این از حماسه خون خدای ما. این از اربعین حسین (ع) ما. این از زینب(س) و عباس (ع) ما. این از بین النهرین و بین الحرمین ما. کدخدا هم اگر قادر است جمعیت خود را رو کند! اصلا مانده برایش بشریتی؟ که حتی در خود آمریکا هم «مرگ بر آمریکا» می گویند! محبوبیت که داشت؛ به قدرت کل هم رسیده! حسین بن علی (ع) را می گویم! حضرت خون خدا را! حاکم بلامنازع قلب آدم. آن هم چه قدرتی! چه جمع و جماعتی! چه جمعیتی! عجیب در دست گرفته سیدالشهدا نبض حوادث جهان را. سلسله موی دوست، حلقه دام بلاست. آن از عاشورا، این هم از اربعین... و البته که همه جا کربلاست. اینک خون خدا حاکم بلامنازع جهان است.

اگر بپرسی چه کسی بر جهان حکومت می کند، جواب می دهم مسبب حماسه بی نظیر دیروز. دیروز، روز همان روز بود اما روزگار، روزگار دیگری بود! سیلی به این سرخی، هرگز کدخدا نخورده بود از خون خدا! دیروز، شمر زمانه... این جلاد تحریم فهمید که همچنان با غیرت و غرور اباالفضل (ع) طرف است؛ آن هم درست در محل منازعه! محل مبارزه! محل جنگ! بین الحرمین مگر رها می کند گریبان شمر را؟ دنیا اگر شمر دارد اما از وجود حسین (ع) هم خالی نیست! و شب اگر سیاهی و ظلمت دارد، لیکن از وجود ماه هم خالی نیست! دیروز حضرت سیدالشهدا با اربعین خود، فقط یک چشمه نشان داد! جانم! جانم از مناسک حج خون. مشعر عاشورا.

منای کربلا. و اگر بپرسی عرفات قیام حسینی کجاست، من همین اربعین را نشانت می دهم! آدمی که در حج، نسبت به خدا و خود معرفت می یابد، در اربعین، به شناخت خون خدا می رسد. اینجا اما خبری از وقوف نیست که سراسر باید در هروله باشی. حرکت. جوش و خروش. اینجا همه چیز وقف رفتن است؛ رفتن و نایستادن! اینجا خیمه برپا نمی کنی، بلکه به سمت خیمه می روی... تا افق. تا آفتاب. تا نور. اینجا به تمنای آب، پای بر زمین کوبیده نمی شود، بلکه مراد، خون خداست. اینجا قصه هاجر نیست! داستان هجرت است! هجرت، نه از یک شهر به شهر دیگر، که از عصر غیبت به دوران ظهور. اینجا هجرت، مهاجرت از زمانی است به زمان دیگر... و آن چشمه اصل کاری که حسین (ع) به اذن خدا برای دنیا رو خواهد کرد «حضرت منتقم» است.

راهپیمایی اربعین را در حرکت از شهر نجف به شهر کربلا نبین! این هروله ای است از غدیر تا عاشورا... از علی (ع) تا حسین(ع)... از آدم(ع) تا خاتم(ص)... از همه دیروز تا همه فردا... و از همه ازل تا همه ابد... در این منظومه، آن که از همه حی و حاضرتر است، منتقم خون سیدالشهداست. حقا که در این عرفات حسینی نیز می توان چشم بر یوسف زهرا(س) گشود... و جرعه ای از نور چشید. این فقط راه قدس نیست که از کربلا می گذرد! راه قدسی ظهور نیز از کرب و بلا می گذرد. حال که اینچنین تکیه داده مهدی فاطمه(س) بر خون خدا، دیر نیست آن روز که شاهد تکیه منتقم خون حسین (ع) بر دیوار کعبه نیز باشیم. چشم ما روشن است! به پشتوانه حضور اربعین، چشم ما به جمال ظهور روشن است.

اگر تا عاشورا شناخته نشود، ظهور محقق نخواهد شد، اینک به مدد اربعین، جهان به معرفت عاشورا رسیده و باز هم بیشتر خواهد رسید. همچنان که زینب(س) پیامبر خون حسین (ع) بود، اربعین نیز برای روز عاشورا مشغول پیامبری است... و اربعین به شهادت دیروز وظیفه خود را به خوبی بلد است! اگر ابنای آدم، اربعین را تنها نگذاشته اند، اربعین هم به هنگام به داد ایشان رسیده... و حسین (ع) دقیقا همین گونه هوای ما را دارد؛ با شهرش که کربلا باشد، شهر خودمان! با یوم العیارش که عاشورا باشد، روز خودمان! و با اربعین... اربعین خودمان! ما هنوز داشتیم «لبیک یا حسین» می گفتیم که حضرت ارباب، خود جواب ما را داد! در وادی عشق، آن که باز هم جلودار بوده، حضرت حسین (ع) است. اربعین، سلام ارباب است بر ما. این سفره ای است که خود حضرت گشوده. هیچ دیده ای راهی را که با خون خدا باز شود؟ در کار دین خدا، هر گره ای که دشمن بزند، ما به پشتوانه خون خدا بازش می کنیم. به شهادت شهدای مان، ما سهم داریم از سیدالشهدا. ثارالله کمی بیشتر بجوشد، الله، بقیه.. الله را خواهد فرستاد. یکی ـ دو عاشورای دیگر، چند اربعین دیگر... حسین (ع) کامل خواهد کرد رسالت خود را.

در این غدیر آخرین یعنی اربعین، گویی تقدیر خدا بر آن است که ثارالله دست بقیه.. الله را بالا برد. دیگر حتی لازم نیست جاماندگان، خود را به صحنه برسانند و جلوتر رفتگان، گامی به عقب بردارند، چرا که عظمت دیروز را همه دیده اند! دشمنی که می خواست یک هفته بعد از بهمن 57 انقلاب اسلامی ملت ایران را انکار کند، هیچ فکر نمی کرد به پست «انقلاب اربعین» بخورد! اینک شعار «مرگ بر آمریکا» فراتر از میدان امام حسین (ع) تا میدان آزادی، از غدیر تا عاشورا شنیده می شود! اگر نیک بنگری، دست روح الله را هم حضرت ثارالله بالا برده بود.

قم، قمقمه، قیام... همه دست اباعبدالله بود. از چشم حسین (ع) باید دید حوادث نیک عالم را... و امروز هم حضرت سیدعلی به پشتوانه همین دست، همین چشم، همین چشمه، همین چفیه و همین اربعین... همین عظمت با دشمن سخن به اقتدار می راند. بهمن 57 ما به پشتوانه همین اربعین با دنیا سخن گفتیم. ایمان ما به فردایی بود که با خون حسین (ع) می جوشید! دیروز، شهر خودمان دست دشمن بود، اما شعار شهدای مان این بود؛ «کربلا کربلا! ما داریم می آییم». اگر دیروز، شهر را پس گرفتیم و امروز، افق را... این همه را مدیون تو هستیم ای امام عاشورا. اینک دنیا دیری است پشتوانه ما را دیده اما پشتوانه جبهه باطل کجاست؟ مشتی شمر تکفیری و حرمله سلفی که نشد پشتوانه! پشتوانه باید متکی به جمعیت باشد، به یدالله مع الجماعه، به ثارالله مع الجماعه، نه ترور! از ترور اگر کاری ساخته بود، خون علی اصغر (ع) به زمین برمی گشت... و از پس عاشورای 61 هرگز به اربعین امروز نمی رسیدیم.

کربلا یعنی جاذبه آسمان از زمین بیشتر است... و جذبه خون 6 ماهه از تیر سه شعبه بیشتر است! صلح و سازش با دشمن، هرگز به هیچ اربعینی نمی رسد! دقت شود! اربعین دیروز در همین دنیا حادث شد! دنیا را هم اگر می خواهیم، باید راه حسین (ع) را برویم! خوب است بعضی ها بیشتر در تصاویر اربعین مداقه کنند، بلکه ملتفت شوند با چه پشتوانه ای مشغول مذاکره اند! پشتوانه اگر حقیقتا اربعین باشد، تو از دشمن، امتیاز خواهی ستاند! و از موضع بالاتر با او سخن خواهی گفت! بزرگان واقف بر این پشتوانه اند که اسرائیل را ناامن می خواهند. مع الاسف جهل نسبت به این پشتوانه، توافق کذا را در پی دارد! امان از جهل! این جهل است که باعث می شود تو درس کربلا را هم وارونه بفهمی! و این جهل است که باعث می شود اربعینیان را همصدا با اسرائیل بخوانی، حال آنکه ایشان همصدا با رجز عباسند در شب عاشورا... که پاره کرد امان نامه شمر را! و خیال نکرد آن جلاد تحریم، مودب و باهوش است! و خیال نکرد امیدی به وعده های شمر هست! راه قدسی ظهور که از مسیر کربلا گذشت و مهدی(عج) که آمد، تازه آن موقع، ما به دوران خواهیم رسید! بعضی ها عجیب اشتباه می کنند؛ ما هنوز به دوران نرسیده ایم! ما را عقیده بر آن است که تا از خون حسین (ع) انتقام گرفته نشود، هیچ دورانی نگذشته الا آنکه دَوَران روزگار بوده باشد.

شکوه و عظمت و حماسه و حکومت از آن خون خداست، آن وقت بعضی ها دل به وعده کدخدا خوش کرده اند! امان از جهل! اربعین 1436 وقت مناسبی برای پذیرفتن امان نامه شمر نیست! اینک حسین (ع) در اوج قدرت بلامنازع قرار دارد... و بزرگ ترین اجتماع همه تاریخ، از آن اوست. اربعین 1436، بهمن 57 خون خداست که بلاشک منتهی به ظهور خواهد شد ان شاء الله. الان که وقت آویزان شدن از کدخدا نیست! آنهم کدخدایی که اساسا دیگر نیست! اگر شاه رفت؛ کدخدا را هم دیگر باید رفته حساب کرد! همچنانکه فی الحال در عراق، حاج قاسم هست و خبری از ژنرال نگون بخت جناب پرزیدنت نیست! خدا با اربعین خون خود، گویی در تدارک مقدمات ظهور است. لرزه افتاده بر اندام بطالین. ناامن اند و بی امان. ببینید! بشنوید! از حکومت ثارالله، صدای حکومت بقیه.. الله می آید...

یا اباعبدالله! حکومت تو بر قلب عالم و آدم، محشری بر پا کرده که جز «ما رایت الا جمیلا» تفسیری ندارد. تو با کربلا، با عاشورا... و با اربعین، چه زیبا پاسخ دادی ندای غربت بشر امروز را. عصر، عصر غیبت است لیکن خون خدایی تو، همواره به نفع اولاد آدم جوشیده، التیام داده زخم آدمیزاد را. حتم دارم برکت خون تو، زخم جانسوز و یلدایی غیبت را نیز مداوا خواهد کرد. دیروز، حضور با اولاد آدم بود در کربلای تو... و فردا، وقت آن است که ظهور مهدی(عج) امت، از مسیر کربلای تو بگذرد. یا اباعبدالله! با این اربعین با آن عظمت، چشم دنیا به دعای ثارالله است... ما کم از خون خدا معجزه ندیده ایم!

جوان:3 اسلام سیاسی

3« اسلام سیاسی»عنوان سرمقاله روزنامه جوان به قلم دکتر عبدالله گنجی است که در آن می خوانید؛با طلوع انقلاب اسلامی ایران اندیشمندان و تحلیلگران غربی با همان نظریه ها و تئوری هایی که انقلاب های پیشین را تحلیل می کردند به بررسی آن پرداختند. فرض تئوری های غرب در علل ظهور انقلاب ها، مادی و اقتصادی است که منشأ آن را نیز کار گری یا دهقانی می دانند.

پس از رفراندوم فروردین ۱۳۵۸ باور غرب به دینی بودن انقلاب ایران پر رنگ شد اما به دلیل شیعی -فارسی بودن این انقلاب آن را قابل تسری به جهان سنی- عربی نمی دانستند اما زلزله ای که انقلاب اسلامی در سال های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ در جهان اسلام به پا کرد (قیام جنوب عراق، انفجار سفارتخانه های امریکا در بحرین و کویت، کشته شدن ۲۱۹ سر باز امریکایی در بیروت، تغییر ایدئولوژی مبارزه در فلسطین، ترور رئیس جمهور مصر، قیام گروه های مسلح مذهبی افغان در مقابل ارتش شوروی سابق، اسلام گرایی در تونس، الجزایر و سودان، پیدایش حزب الله لبنان و...) باعث شد تا غرب همه راه های فرو پاشی انقلاب اسلامی را در دستور مطالعه قرار دهد. راهبرد تغییر ساختار از طریق نظامی در اولویت قرار گرفت.

جنگ هشت ساله، ترور ها، کودتای نوژه، حمله به طبس، جنگ نفت کش ها و... از این جمله بود. راهبرد دوم راهبرد تغییر رفتار بود که با تحریم شروع شد.

در دوران اصلاحات راهبرد استحاله از درون در دستور قرار گرفت و اکنون راهبرد مهار در دو حوزه نفوذ منطقه ای و انرژی هسته ای در دستور کار قرار دارد اما در این میان آسیب رساندن به چهره پر فروغ انقلاب اسلامی و پیشگیری از الهام بخشی آن نیز مد نظر بود. بنابر این تلاش شد رقیب ها و بدیل هایی برای آن تراشیده شود و با «همان پنداری» نحله های به وجود آورده، چهره انقلاب اسلامی را خشن یا کم رنگ نشان دهند. البته الگو های مبدل آنان در حوزه سیاست بود، چراکه اسلام غیر سیاسی مطلوب غرب نیز می باشد. اما تلاش شد الگویی ارائه شود که جهان غرب با همذات پنداری این الگو های حکومتی با انقلاب اسلامی، از پیش روندگی و جذابیت آن بکاهند. بنابر این در کنار الگوی مستقر یعنی جمهوری اسلامی، دو الگوی دیگر نیز طراحی شد؛
-1 الگوی طالبان، القاعده، داعش -2 الگوی ترکیه. ذیلاً به توصیف این دو الگو و الگوی انقلاب اسلامی به عنوان الگوی اصیل و اصلی می پر دازیم:

-1 اسلام طالبانیسم، القاعده، داعش
پویایی و روز آمدی انقلاب اسلامی که منبعث از اجتهاد در بستر زمان بود چهره ای عقلانی، معنوی و سیاسی را از محصول آن، یعنی جمهوری اسلامی به نمایش گذاشت که هم کار آمدی خود را نشان می داد و هم مورد توجه اندیشمندان و نظریه پر دازان جهان (حتی نظریه پر دازان پست مدرن مثل میشل فوکو) قرار گرفت. بنابر این با تولد طالبان در افغانستان و به قدرت رساندن آن در صدد خدشه دار کردن چهره رحمانی- عقلانی اسلام بر آمدند. طالبان پس از تسلط بر کابل و تشکیل حکومت همه مظاهر تمدن امروزی را ضد دین معرفی کرد. تلویزیون، تحصیل زنان، فیلم، آثار باستانی و... جزو کفریات شمرده شد و در اولویت مبارزه قرار گرفت. کشتن بی رحمانه و قتل عام شیعیان در غرب کابل و ولایت «بامیان» و شهادت دیپلمات های ایرانی در مزار شریف و عدم توجه به قوانین بین المللی و پیوند آن با القاعده باعث شد غرب به این نتیجه برسد که این الگو نتوانسته است در تراز انقلاب اسلامی معرفی شود، چراکه ضد هنجار های طالبان همه در ایران هنجار محسوب می شد. در حالی آنان از تحصیل دختران و زنان جلو گیری می کردند که بیش از نیمی از دانشجویان و دانش آموزان و برخی مسئولان حکومتی در ایران را زنان تشکیل می دادند.

بنابر این عدم انطباق آنان با اقدامات و عملکرد نظام جمهوری اسلامی باعث پایین کشیدن فتیله حکومت به اصطلاح اسلامی در افغانستان شد و غرب برای خلاص شدن از این الگوی خود ساخته، به جمهوری اسلامی ایران متوسل شد و با تقویت جبهه شمال این الگو از میان بر داشته شد. اخراج طالبان از حکومت آخر کار نبود. ریشه ها و شاخه های این در خت خشن و انسان کش به زودی در دیگر نقاط جهان اسلام همچون پاکستان، عراق، سوریه، لبنان، نیجریه، یمن و... سر بر آورد و مشکلاتی را برای جهان اسلام به همراه داشت. داعش با ادعای «دولت اسلامی» نمونه نو ظهور مدل اسلامی حاکمیت در خاور میانه است که بارز ترین شاخص رفتاری آن سر بریدن و کشتن پیروان همه ادیان و مذاهب است. رسانه های غرب با باز تاب جنایت های این گروه در غرب و جهان، تصویر مطلوب خود از چهره اسلام را به نمایش می گذارند و با تکرار واژه «پیکار جویان مسلمان» یا «دولت اسلامی» و با نشان دادن چهره هایی با نماد ها و محاسن اسلامی باز تلاش کردند ایران و داعش را به عنوان حکومت اسلامی با شاخص هایی مشابه معرفی نمایند.

اما کشتار شیعیان در عراق، سوریه و لبنان نتوانست این «همان خوانی» را جا اندازی کند و نظام جمهوری اسلامی با تلاش مستمر برای حمایت از دولت های منتخب مردمی در عراق و سوریه در خط مقدم دفاع از اسلام عقلانی و رحمانی قرار گرفت. داعش بر دموکراسی و مردم سالاری خط بطلان کشید، مرز های دولت- کشور ها و دولت- ملت ها را به هم ریخت و پیروان همه ادیان را آواره یا مقتول کرد. اینجا بود که مردم جهان در یافتند این الگو دارای تفاوت های ماهوی با انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی است و در صحنه واقعی نقطه مقابل آن قرار گرفته است. لذا باز از ایران اسلامی خواستند تا برای مبارزه با الگویی که خود ساخته بودند به آنان کمک کند اما ایران با مولدان داعش برای مبارزه همراهی نکرد و خود این مبارزه را دنبال نمود و هوشمندانه از خدشه به چهره پر فروغ خود پیشگیری کرد و به ائتلافی که استکبار محور آن بود نپیوست.

-2 اسلام ترکیه:
وقتی چهره اسلام خشن و متحجر قابلیت انطباق با چهره جمهوری اسلامی نیافت، غرب درصدد بر جسته کردن الگوی دیگری بر آمد؛ الگویی که از نگاه غرب «اسلام میانه رو» می باشد و با لیبرالیسم ساز گار است. اوباما رئیس جمهور امریکا می گوید «من اسلام ترکیه را می ستایم» بنابر این در صدد بر آمدند با اسلامی که مدعی اجرای شریعت نیست به میدان بیایند. الگوی ترکیه شبیه الگوی ارائه شده توسط نهضت آزادی در ایران است، یعنی به جای اصرار بر اجرای شریعت به «حکومت مسلمانان» بیندیشیم.

به این معنی که اسلامگرایان واجد صلاحیت برای حکومت باشند، اما محتوای حکومت آمیزه ای از سکولاریسم و لیبرالیسم باشد. بنابر این در الگوی ترکیه تلاش برای اجرای شریعت صورت نمی گیرد و صرفاً دو نماد اسلامی در آن مشهود است. اول بر قراری علقه های عاطفی بین این مدل و اسلام گرایان در سوریه و عراق و... دوم محجبه بودن همسران و فرزندان مقامات عالی حکومت. به جز دو نماد مذکور هیچ مقوله ای از اسلام توسط حکومت در ترکیه دنبال نمی شود. اما تلاش می شود تا این الگو را الگوی موفق نظام اسلامی در جهان تلقی نماید و «نئو عثمانی ها» به جای «خلافت عثمانی» مجدداً سیادت خود بر جهان عرب را باز یابی و باز خوانی نماید. برای مشروعیت بخشی به این مدل تلاش های فراوانی صورت گرفت تا پیوند یافتگان به جمهوری اسلامی به این مدل وصل شوند، به صورتی که خالد مشعل رهبر سیاسی حماس از اردوغان به عنوان رهبر جهان اسلام یاد می کند و اردوغان نیز ضمن برقراری روابط تجاری با دولت اسرائیل و عدم تعطیلی سفارتخانه آن رژیم در آنکارا، تلاش می کند در محاورات و مجالس (مثل اجلاس داووس و برخورد با پرز رئیس وقت رژیم صهیونیستی) خود را حامی ملت فلسطین نشان دهد.

غرب تلاش نمود الگوی ترکیه را برای علاقه مندان به نظام سیاسی اسلام توسعه دهد تا از هرگونه خطر احتمالی برای غرب پیشگیری نماید. امریکا درصدد تشکیل دولت اسلامی میانه رو (بخوانید سازگار با غرب و لیبرالیسم) در کشورهای اردن و مراکش نیز برآمد و برای تشکیل احزاب میانه رو در مقابل اخوان المسلمین هزینه های کلانی را خرج نمود تا بتواند در اردن جریانات اسلامی ضدصهیونیستی را مهار و در مراکش از زوال حکومت موروثی پیشگیری کند اما در هر دو کشور این تجربه به شکست انجامید و احزاب غرب ساخته موفق به کسب رأی مردم نشدند. مدل الجزایر مدل دیگری بود که در سال ۱۹۸۸ منجر به رأی قاطع مردم به جبهه نجات اسلامی الجزایر شد و از نزدیکی اسلام سیاسی آن کشور به مردم سالاری دینی در ایران خبر می داد که با کودتای ارتش و زندانی کردن اسلامگراها از تشکیل حکومت پیشگیری و تلاش شد در آن کشور نیز مدل ترکیه جایگزین شود که آن نیز موفق نبود.

-3 اسلام ناب محمدی (ص)
اسلام ناب محمدی از جمله مفاهیمی است که در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) متولد شد. در این مدل، حکومت اسلامی فرامذهب و فرافرقه است و اسلام را واجد صلاحیت برای همه ابعاد حیات بشر می داند. جامعیت اسلام به صورت طبیعی سیاست و حکومت را در درون خود دارد. امام خمینی (ره) با تأکید بر سیره رسول الله (ص) و امیرالمؤمنین(ع) در تشکیل حکومت و جامعیت و جهانشمولی اسلام درصدد الگویی بر آمد که ضمن تأکید بر اصول اسلامی بتوان عنصر زمان را نیز در عرصه حاکمیت لحاظ کرد. بنابر این پیوند دین و سیاست نه در حکومت های موروثی و نه لیبرال دموکراسی که بر مبنای اسلامیت و جمهوریت بنا نهاده شده و شاکله امروزی آن در قالب «مردم سالاری دینی» معنادهی شد. این تنها الگوی حکومتی جهان است که از رهیافت های سیاسی و فلسفه حکومت در غرب پیروی نمی کند. بنابر این استقلال فلسفی و فکری این الگو باعث شد گفتمان سیاسی مسلط در جهان به چالش طلبیده شود و درصدد مقابله با آن برآید. اسلام ناب محمدی دارای شاخص ها و ویژگی های متمایزکننده است که بخشی از آن به شرح ذیل است:

وحدت کامل دین و سیاست: در این الگو دین و سیاست در کنار هم قرار داده نمی شوند یا تلاش نمی شود تا با هم سازگار شوند، بلکه وحدت دین و سیاست و یگانگی آن با لذات است.
استکبارستیزی: قاعده نفی سبیل به عنوان یک قاعده قرآنی سلطه گری و سلطه پذیری را برنمی تابد، بنابر این انقلاب اسلامی با قاعده سلطه گر- سلطه پذیر در جهان معاصر به مبارزه برخاست و محور مبارزه و ایدئولوژی آن را اسلام قرار داد. از دیدگاه امام خمینی (ره)، اسلامی که برای جهانخواران ضرر نداشته باشد، اسلام نیست. همان طور که حجی که هدم کفر و شرک از آن برنخیزد، حج نیست. بنابر این ایدئولوژی مبارزه با غیر، اسلام است و تنها با تکیه بر اسلام می توان استقلال سیاسی واقعی را به ارمغان آورد.

مردم سالاری دینی: الگوی انقلاب اسلامی حضور مردم و جمهوریت را به رسمیت می شناسد و ضمن تأکید بر معرفت ذاتی و قوانین الهی، نقش مردم در عرصه سرنوشت را به رسمیت می شناسد. مردم سالاری مدنظر اسلام از رهیافت های غرب دریافت نشده بلکه از درون دین و مبتنی بر اجتهاد پویا در فقه تشیع ساطع شده است. رهبر معظم انقلاب ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ در حرم امام خمینی (ره) با صراحت بر درون دینی بودن مردم سالاری در ایران تأکید کردند و آن را عصاره اندیشه سیاسی امام دانستند.

نهضت عاشورا:
الگوی بی نظیر و مثال زدنی عاشورا آویزه و تجربه صلاحیت خواهی حاکمان و ظلم ناپذیری و اصلاح طلبی دینی و مبارزه با بدعت هاست. فراموشی رسالت خواص در سال ۶۱ هجری همچون تابلویی بلند در مقابل خواص انقلاب اسلامی است که لحظه ای درنگ را از آنان گرفته است و مقاومت عاشورایی خود را در بحران ها، پدیده ها، فتنه ها و توطئه ها به نمایش می گذارند و در پایداری مثال زدنی خود به درجه «بنیان المرصوص» می رسند که امام خمینی (ره) در ستایش این استقامت فرمود: ملت ایران بهتر از ملت حجاز در عهد رسول الله(ص) و ملت کوفه در عهد امیرالمؤمنین (ع) است. این الگو اکنون در جهان اسلام پیشرو، الهام بخش و در همه چالش ها و توطئه ها پیروز میدان بوده است و به رغم همه توطئه ها هر روز فربه تر، پرنفوذ تر و مرجع تر خواهد شد. این الگو در مبارزه دائمی با غرب خواهد بود.

نهضت انتظار:
در این الگو تشکیل حکومت مقدمه ای برای یک آرمان بلند محسوب می شود که علاوه بر آبادی دین و دنیای مردم، قله آمال خود را پیوند حکومت با نهضت انتظار قرار داده است. انتظار مذکور از هرگونه سلطه پذیری پیشگیری می کند و زمینه و قبله حکومت را به سمت انتظار و شاخص های تسهیل کننده ظهور می برد. الگوی انتظار در اسلام ناب محمدی (ص) در حوزه سیاست تعریف می شود و این حکومت را مقدمه آن حکومت می داند. تجربه دهه های گذشته و امروز نشان می دهد که الگوهای واپس گرا یا وابسته به غرب قدرت ماندگاری در جوامع اسلامی را ندارد و ان شاءالله الگوی انقلاب اسلامی ماندگار، پوینده و فراگیر خواهد شد و مردم سالاری را به جای لیبرال دموکراسی و سوسیال دموکراسی نهادینه خواهد کرد.

حمایت:رستاخیز حسینی

«رستاخیز حسینی»عنوان سرمقاله روزنامه حمایت است که درآن می خوانید؛گردهمایی 20 میلیون عاشق حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در کربلا را می توان «رستاخیز حسینی» نامگذاری کرد. خیزش جهانی زائرین حسینی پس از 1370 سال پس از شهادت آن حضرت، به نحوی که دوستداران و پیروان ایشان برای برگزاری مراسم اربعین، به یاد آن مظلوم تاریخ در منطقه ای پرخطر تجمع می کنند، مفهوم و رسالت انسانی عمیقی را به نمایش می گذارد که عبارت است از همبستگی اسلامی و وحدت بین مسلمانان. حضور سران قبایل همه استان های عراق برای تاکید بر وحدت و یکپارچگی ملی در کربلای معلی نمونه ای از این مفهوم درخشان است. این افراد از استان های صلاح الدین، نینوا، الانبار و بغداد با هدف خنثی کردن توطئه تفرقه افکنان داعش در عراق و شرکت در زیارت اربعین وارد کربلا شدند. خبر حضور آنان درعتبه مقدسه نشان می دهد که وحدت جهان اسلام دستخوش تزلزل نخواهد شد و عاشقی مکتب اهل بیت، شیعه و سنی نمی شناسد. تجمع کربلا اوج همگرایی اسلامی و انسانی است که توانسته است چنین اراده ای در پیروان آن حضرت ایجاد کند تا چنین جمعیت عظیمی را علیرغم تهدیدات و خطراتی که از زمان صدام، در عراق بی سابقه بوده است، گردهم آورد.

از مدت ها پیش، گروه تکفیری داعش تلاش کرد تا این رستاخیز میلیونی را بر هم زده و از اجتماع عاشقان حضرت اباعبدالله (ع) جلوگیری نماید. حضور 20 میلیون انسان که میلیون ها نفر از آنان با پای پیاده به کربلا راهی شدند و در میان آن نوجوان 15 ساله تا پیرمرد 85 ساله به چشم می خورد، تجلّی این حقیقت است که علیرغم تهدیدات دشمنان اسلام و گروه تکفیری داعش و وهابیون، پیروان ائمه اطهار (ع) و مکتب امام حسین (ع) از 60 کشور جهان، در این همایش بزرگ با جان و دل حاضر شدند. پیش بینی بسیاری از تحلیلگران منصف این است که طی پنج ساله آینده، چنانچه عراق امنیت بهتری پیدا کند و به سمت آرامش و ثبات پیش رود، این تجمع بزرگ از 20 میلیون نفر هم عبور خواهد کرد و به بزرگترین تجمع در طول تاریخ بشریت تبدیل خواهد شد.

نکته ای که در این میان جلب توجه می کند سکوت و یا نگاه گذرای رسانه های غربی - عربی است که نشان می دهد پشت پرده این رسانه ها، صهیونیسم، استکبار جهانی و آمریکا قرار دارند که مایل نیستند پیام این واقعه بزرگ به جهان منتقل گردد. لذا سکوت رسانه های غربی – عربی نسبت به این تجمع بی سابقه، بدین مفهوم است که آنان حاضر نیستند به رسالت رسانه ای خود عمل کرده و واقعیت تجمع اربعین را به گوش مخاطبین خود برسانند، زیرا در غیر اینصورت منافع سیاسی و اقتصادی آنان که از تفرقه افکنی به دست می آید، به خطر خواهد افتاد. اگر عاشقان اباعبدالله (ع) از اهل تسنن با دیدن اشتیاق زائرین، به برادران شیعه خود در مراسم اربعین بپوندند و بدین وسیله آتش اختلاف در میان مذاهب مختلف فروکش کند، دیگر این رسانه های مزدور از چه راهی امرار معاش کنند؟

درسی که می توان از این تجمع بزرگ گرفت این است که شور و اشتیاق حسینی همه اختلافات قومی و نژادی را به کناری زده و همه قلوب را با یکدیگر متحد کرده است.

بستر تبلیغ مکتب انسان ساز تشیع به بهترین شکل و عالی ترین شیوه در طول راهپیمایی اربعین فراهم است و بعید است کسی از مذاهب و ادیان دیگر در این راهپیمایی و حضور میلیونی شرکت کند اما منقلب نشده و به سمت مکتب تشیع متمایل نشود.

از بُعد سیاسی، همایش بزرگ اربعین حاوی دو نکته است. اول اینکه علیرغم اثرات منفی هشت سال جنگ تحمیلی بین دو ملت ایران و عراق، این عشق امام حسین (ع) بود که همه صفحات سیاه و تاریک را به کناری زد و اکنون این دو ملت بزرگ به عنوان دوست در کنار هم قرار دارند. استقبال باشکوه مردم عراق از زائرین ایرانی، درس سیاسی بزرگی است زیرا مرزهای جغرافیایی را در هم نوردیده و مردم دو کشور را به سمت اتحاد و برادری پیش برده است.

فراتر از این واقعیات به عنوان نکته دوم، اگر اندکی به عقب برگردیم دست های توطئه آفرین استکبار را در مقابله با انقلاب اسلامی می بینیم که نمونه اخیر آن تروریست های داعش هستند. از زمانی که تهدیدهای تروریستی داعش علیه عتبات عالیات و انقلاب اسلامی ایران شدت گرفت، هر سال بر تعداد زائرین اربعین افزوده شد به نحوی که با وجود ممانعت از حضور زائرین ایرانی به دلیل کمبود امکانات در عراق، اوج حضور مردم را در مراسم اربعین امسال شاهد بودیم.

به عبارتی دیگر، تهدیدات علیه انقلاب اسلامی با حضور دشمن شکن و میلیونی زائرین، پاسخ داده شده است وگرنه پیش از انقلاب اسلامی، هر ساله مراسم اربعین برقرار بود اما هیچگاه و در هیچ برهه ای از زمان، شاهد حضوری این چنین عظیم، در عراق نبودیم. این پیامی واضح و آشکار به دشمنان و غافلان است که قدرت نمایی اسلام ناب محمدی را برگرفته از حماسه حسینی به نظاره بنشینند و بفهمند که باز هم در محاسبات شان دچار اشتباهات راهبردی شدند.

آفرینش:زلزله را باید مدیریت کرد، نه تکذیب

«زلزله را باید مدیریت کرد، نه تکذیب»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛برای هر کشور و شهروندی مواجه شدن با زلزله امری ناخوشایند و نگران کننده است. اما چه بسیار کشورهایی که با این حادثه طبیعی خو گرفته اند و آن را جزء زندگی روزمره خود می دانند. چرا که از بابت امکانات و استانداردهای زندگی خود مطئن بوده و جانشان را در معرض خطر نمی بینند. درهمین زمینه، طرح موضوع زلزله تهران مربوط به امروز نیست و تازگی ندارد. تاکنون بحث ها و پیش بینی های بسیاری در مورد وقوع این حادثه طبیعی در پایتخت گردیده است. اما همان طور که پیش بینی وقوع زلزله در زمانی معین غیرعلمی است؛ پذیرش این ادعا که در زمان فعلی ویا آینده نزدیک زلزله نمی آید، به مراتب غیرعقلانی تر است. این درحالی است که آخرین زلزله مهیب تهران با بزرگی 7.1 ریشتر مربوط به بیش از 170 سال قبل است. در این فاصله در سالهای 1309 ، 1326 ، 1334 ، 1362 چند زمین لرزه در تهران احساس شده که بزرگی آن به حدی نبوده که زندگی مردم شهررا مختل کند. اما از زمان سرسید طبیعی یک زلزله مهیب در تهران چندین سال گذشته است و گسل های تهران در انتظار نشسته اند و هربار با ایجاد زلزله هایی خفیف حضور خود را اعلام و به پایتخت نشینان هشدار می دهند.

اما از همان سال ها پیش اقدامی برای جلوگیری از فاجعه ای عظیم و بهبود استانداردهای شهری در پایتخت انجام نشده است. از هرحیث که به وضعیت شهر تهران بنگریم، مشاهده می کنیم که امکانات لازم و کافی جهت مواجهه با زلزله فراهم نیست. این عدم توجه ما به این هشدارها در حالی است که به لحاظ امکانات امداد رسانی و مدیریت بحران شهری در قیاس با جمعیت 12 میلیونی تهران بسیار ضعیف عمل کرده ایم. البته اقدامات بسیاری همچون ایجاد سوله های ذخیره وسایل امدادی و آذوقه های تاریخ دار، ایجاد کمپینگ های استقرار حادثه دیدگان، آموزش نیروهای ستاد بحران و... صورت گرفته اما هیچیک از این اقدامات جواب گوی فاجعه تهران نخواهند بود. براساس تحقیقات انجام شده بیش از 40 درصد ساختمان های تهران قدمتی بالای 30 سال دارند و استاندارد نیستند و تخریب ساختمان ها بزرگترین معضل تهران خواهد بود. زیرآوار ماندن اجساد و عدم دسترسی به آنها موجب شیوع عفونت و بیماری های فراوان می گردد، لوله کشی های انتقال گاز تهران از ایمنی برخوردارنیستند و همچون بمبی تهران را به آتش می کشند، با وقوع حادثه و ترکیدگی شاه راهای آب های سطحی، گنداب های بزرگ اینجاد می شود و شیوع بیماری های واگیردار غیرقابل کتمان است. قطع کابل های فشارقوی برق موجب خاموشی و اختلال در دسترسی به حادثه دیدگان می گردد و هزارویک معضل دیگر که هرچه بشماریم بازهم کم است!.

حال نگاه کنیم ما چقدر توانایی درمقابل این فجایع داریم، ما چند بالگرد امداد دراختیار داریم، چند آمبولانس مجهز درناوگان امدادی وجود دارد، چند بیمارستان مجهز و مقاوم در مقابل زلزله داریم تا بتوانیم از امکانات آن استفاده کنیم، چه تعداد نیروی امداد رسان آموزش دیده و مجهز به امکانات زنده یابی و احیا در اختیار داریم، آیا نیروهای امدادو آتش نشان ما از حادثه جان سالم به در می برند و یا تعدادشان به حد کافی هست تا به زلزله زدگان بپردازند؟ آیا...!

تمام آنچه گفته شد به منظور وحشت آفرینی و یا ایجاد دلهره درمیان مردم نیست، بلکه گوشزدی به مسولان و تاکیدی بر واقعیاتی است که ما چشم برآنها بسته ایم و بعضاً پسوند سیاسی کاری به آن می بندیم و از کنار آن می گذریم. بسیاری از کارشناسان معتقدند نمی توان چاره ای قطعی برای این معضل اندیشید اما می توان آمارتلفات را کاهش داد. ما دچار ضعف های فراوانی در استاندارد سازی خدمات شهری و مدیریت های بحران هستیم، وباید برآنها تمرکز کنیم و شرایط خود را مطابق با استانداردهای ایمنی ارتقا دهیم. ساخت و سازهای بی رویه با تراکم های بعضاً غیرقانونی، به منزله پیشرفت و توسعه شهری محسوب نمی شود!، بلکه رعایت استانداردهای شهری و شهرنشینی است که جایگاه پایتخت و دیگر شهرهای کشور را ارتقا می بخشد. درهمین زمینه بسیاری نسبت به انتقال پایتخت نظر داده اند اما چنین امری محال به نظر می رسد اما این امکان وجود دارد که مراکز صنعتی، آموزشی، اقتصادی، درمانی و از این قبیل خدمات را که درشهر تهران متمرکز شده اند را به شهرهای دیگر و یا استان های همجوار انتقال داد. با این حال آنچه از همه مهمتراست اینکه ما نسبت به زلزله تهران واقع بین باشیم و آن را برای آیندگان تصور نکنیم. دستگاه ها و نهاد های مسول باور کنند که چنین واقعیت در راه است و راه گریزی از آن نیست.

آرمان:سیاست های مالی منضبط عامل ثبات اقتصادی

«سیاست های مالی منضبط عامل ثبات اقتصادی»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم محمد نهاوندیان است که در آن می خوانید؛اقتصاد کشور در طول سال های گذشته آسیب های جدی دیده است و مشکلات چسبیده به دامان اقتصاد ایران موجب شده این عرصه بسیار تحت تاثیر تحولات و اتفاقات پیرامون باشد که البته تا حدودی این امر پدیده ای طبیعی به نظر می رسد که تنها مختص به ایران نیز نیست اما آنچه توجهات را به این سمت جلب می نماید شدت تاثیرگذاری ها و میزان آن بر اقتصاد است؛ در حقیقت باید اذعان داشت تحولات سیاسی، اجتماعی و منطقه ای خواه ناخواه بر اقتصاد تاثیر می گذارد اما این آثار در برخی جوامع کمتر و در برخی دیگر با شدت و حدت بیشتری رخ می دهد. اقتصاد ایران متاسفانه از جمله کشورهایی است که به شدت از اتفاقات و تحولات تاثیر می پذیرد.

آنچه در هفته های گذشته مشاهده شد گوشه ای از این مشکل عمده اقتصاد ایران بود. بعد از مذاکرات وین طرفین مذاکره برای رسیدن به یک توافق ماندگار و پرهیز از هرگونه تصمیم از سر تعجیل طرفین راه صبر و بررسی و مذاکرات را در پیش گرفتند و به مدت 6ماه مذاکرات را تمدید کردند البته این مسئله به مذاق اقتصاد ایران خوش نیامد و آن را با نوساناتی جدی و گاه نگران کننده مواجه ساخت؛ به عبارت دیگر از آنجا که در واقعیات کشور تغییری صورت نگرفته بود، عوامل روانی موجب شد تا بعد از یک سال و نیم آرامش، نوساناتی در اقتصاد پدید آید.جای بسی خوشبختی است که دولت در این نوسانات ظرف مدت کوتاهی بار دیگر کنترل را به دست گرفت و از همین رو اقتصاد کشور به یک ثبات دیگری نزدیک شد. نکته بسیار مهم آن است مدیریت تعادلی که در بازارها با اتخاذ سیاست های پولی و مالی منضبط، اتخاذ شد آثار خود را در شاخص های عمومی اقتصاد گذاشته و این روند ادامه پیدا خواهد.

مردم سالاری:لزوم عبور از فضاهای مه آلود

«لزوم عبور از فضاهای مه آلود»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم منصور فرزامی است که ر آن می خوانید؛بیکاری ، بسیار بد است اما ازدواج سفید از آن بدتر ؛ هر دو، نکوهیده اند اما دست به بیت المال بردن و اختلاس از آن نکوهیده تر! و بدتر از آن، توجیه و گناه را به در دیگران بردن و شانه از زیر بار مسوولیت خالی کردن است و پا از گلیم خود درازتر کردن و به اموری پرداختن که در حیطه وظایف مان نباشد ؛ یعنی، فرهنگی، کار اقتصادی کند و نظامی در سیاست دخالت نماید و اقتصادی به امور فرهنگی بپردازد و...

همه اینها، منشأ ناهنجاری های اجتماعی است و مخدوش شدن مرزها و وضعی پیش می آید که معلوم نیست که کی چه کاره است و فضای مه آلودی که مولای متقیان می فرمود : «مردم پیش پای خود را نمی بینند و قدرت تحلیل قضایا را ندارند . بی مجامله و پرده پوشی باید گفت که فضای جامعه ما چنین است و شخص در جای خودش نیست . اما این همه جامعه ما را دو پاره نمی کند . به عنوان مثال، معیشت سخت است . امور مردم به بطالت می گذرد و به مشقت .

باید برای همه اینها روانکاوانه و جامعه شناسانه فکری کرد و نباید پشت گوش انداخت اما آنچه جامعه پر از مسئله ما را دوپاره می کند و به جایی می رساند که اداره اش و مدیریتش نزدیک به محال باشد: «فتنه معیشتی» و «حصر معیشتی» است . آنان که مشفق اند، کیان کشور و نظام و تعالی جامعه را می خواهند، سعی شان ماجور و مشکور باد . معضل آنجاست که عده ای بی هنر و به خوداندیش که هیچ اعتقادی هم به «فتنه» ندارند و نیز به «حصریان» و گذشته شان نیز دال بر این حقیقت است در پشت این دو، سنگر گرفته اند. به زبان خودمانی، نان و کام و کرسی و آینده شان، جز این نیست. اینجاست که هر سخنی، هر حرکتی با این دو عنوان و با این دو معیار سنجیده می شود و در این محک خوردن ناروا چه حقوق و چه بایسته ها و شایسته هایی که در پرده محاق می ماند چنان که بارها دیده ایم و اگر فکری نشود باز هم چنین خواهد شد.

پس باید به فکر چاره بود و نگذاریم که جامعه ما که در این شرایط سخت و این فضای خاص، نیازمند وحدت و اتحاد و همسویی و همکلامی و وفاق است، دوپاره شود . اتفاقات ماه های اخیر جامعه از مجلس و مرگ برخی خواص و قضایایی که گذشت باید موجب دل مشغولی ما شده باشد و اینک پیام هایی که از فضای دانشگاهها می رسد . از 16 آذر، دریافت هایی از شعارها و برداشت هایی از مناظره هاست و باور کنیم که این نواها و نداها از دشمنان نیست، از بیرونی ها برنخاسته از درونی هاست و بی سلیقگی و عدم شناخت است که اگر تفسیر و تاویل دیگر کنیم و تعبیر نارواست چون اینها همه فرزندان و بانیان و نگهداران و دلسوختگان اند و این جوانان آینده ساز نیز، نشو و نما یافته در دامن انقلاب اند، اگر فریادی هست اگر زبان به شکوه گشوده می شود، لابد مضایقی و مشکلاتی هست . گوش بخوابانیم تا این صداها را بشنویم و با سعه صدر و غمض عین، همه را خودی بدانیم، به آنان اعتماد کنیم . از بی اعتمادی از خودمحوری، از خودحق پنداری که «کیش شخصیت» است، مسلم که سودی نبرده ایم و در حال و آینده هم سودی نمی بریم . نگذاریم که هر کس با سنگر گرفتن در پشت فتنه و حصر برای خود دکانی باز کند . تا فضا شفاف نباشد، بدیهی است که گوهر از خزف بازشناخته نمی شود . نباید شرایطی در جامعه ایجاد کنند و کنیم که هر کس عقده های خود را پشت این دو سنگر خالی کند . ذهن و زبان جامعه آن است که باید با پادرمیانی بزرگان و کرامت نفس، مشکل بزرگ «فتنه» و «حصر» برای همیشه روشن شود . ایران شگفت آور و سرد و گرم چشیده، معضلاتی از این بزرگ تر را حل کرده است . دشمن پنداری گوشت و پوست خودمان صحیح نیست . اینان که در هر دو طرف، معاندشان می پنداریم، رفیق سالیان تنهایی و دوران سختی اند .

نگارنده می داند که در بیان حق، تلخی هایی هست و به مذاق ها خوش نمی آید همان گونه که رسول اکرم (ص) فرمودند : «الحق مر» اما پیام قرآن کریم این است که : «ذکر فان الذکری تنفع المومنین» (اندرز ده که اندرز، مومنان را سود می بخشد) و اگر هم نشنوند، بی فایده نیست چون در تاریخ می ماند:

گرچه دانی که نشنوند بگوی

هرچه دانی ز نیک خواهی و پند

ابتکار:مهره های شطرنج را به رینگ بوکس نفرستیم!

«مهره های شطرنج را به رینگ بوکس نفرستیم! »عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار به قلم فضل الله یاری است که در آن می خوانید؛در کنار اخبار و گزارش های مربوط به برگزاری مراسم 16 آذر در دانشگاه های مختلف کشور طی هفته گذشته، جدای از مواضع تند و تیز برخی سخنرانان، شعار ها و مطالبات دانشجویان، حمله برخی گروه ها و ممانعت از سخنرانی برخی چهره ها، یک خبر نمایش برجسته ای داشت و آن لغو مراسم سخنرانی دو چهره تندرو مخالف دولت از سوی مسئولین برخی دانشگاه ها بود. اگر چه این خبر آن گونه که رسانه های اصولگرا آن را منتشر کردند، نبود و برخلاف جنجال آنها اصلاً "لغو” ی در کار نبود، اما به هر حال ذوق زدگی برخی از کاربران شبکه های اجتماعی طرفدار اصلاحات و اعتدال و نیز واکنش برخی از چهره های رسانه ای شاخص متمایل به این جریان در "درست بودن” ممانعت از سخنرانی حسین شریعتمداری و حمید رسایی قابل تأمل است. واکنش این افراد مخالف را شاید بتوان در این اصطلاح خلاصه کرد: "خنک شدن دل”، و علت آن هم تهاجمات بی سابقه و بدون ملاحظه این افراد و گروه های همسو با آنان به چهره های اصلاح طلب و استفاده از امکانات دولتی در تحقیر و تخفیف نمادها و مفاهیم اصلاح طلبی بوده است.

هیچ تردیدی نیست که برخی افراد در تمام سالهای گذشته و به خصوص پس از خرداد 88 از توهین و تخریب چهره های ارشد نظام که با مواضع آنان همخوانی نداشته اند، فرو گذار نکرده و در این راه مرزهای قانون و شرع و اخلاق را هم زیر پا گذاشته اند و از این منظر از خود،چهره ای منفور در نزد بدنه عمومی جریان اصلاح طلبی ثبت کرده اند. این افراد در همه این سالها خود را در جایگاه "حق” گذاشته و هر کس که اندکی تفاوت با مواضع آنان داشته است، یکسره به جایگاه "باطل” انداخته اند و خود حکم داده اند و خود نیز، یا در رسانه های وابسته به بیت المال و یا در تریبون های رسمی، به اجرای آن پرداخته اند. تردیدی نیست که در این راه احساسات بسیاری از دلسوزان کشور را نیز جریحه دار کرده اند. در هم این سال ها افراد موجه و معتدل کشور زبان به نصیحت گشودند و بخش بزرگی از افکار عمومی داخل کشور سلوک و منش این افراد را تخطئه کردند و حتی دیگران را نیز از نزدیکی به این رفتار ها بر حذر داشته اند.

اکنون روی سخن نگارنده این سطور با همه کسانی است که در سالهای اخیر از شیوه این افراد زخم خورده اند و حالا با موضعی که به نظر می رسد از سر احساسات باشد، از ایجاد محدودیت برای آنان استقبال می کنند و آن را کاری درست می دانند. هیچ تردیدی نیست که این موضع گیری همراهی با هم افرادی است که در هم این سالها پا بر گلوی آزادی بیان گذاشته بودند و خود را محق می دانستند که دست بر دهان مخالفان بگذارند تا مبادا سخنی مخالف با مواضع آنان بر زبان بیاورند. این افراد هم فرصت های بسیاری برای ابراز عقیده دارند و هم از رسانه های قدرتمندی برخوردارند، پس اگر - بر فرض - فرصت سخنرانی در دانشگاهی را هم از دست بدهند نه تنها چیزی را از دست نمی دهند بلکه با برگ برنده "مظلوم نمایی” دوباره سر بر می آورند و همان اتهامات سابق را تکرار می کنند.

به نظر می رسد اصلاح طلبی عرصه بازی با احساسات نیست، یعنی نمی توان هر گاه که مظلوم واقع شد داد از بیداد بر آورد و اگر فرصتی دست داد، به شیو مخالفان عمل کرد؛ نباید حتی برای لحظاتی اصول اصلاح طلبی را کنار گذاشت و پرچم گروه های تندرو را به دست گرفت، زیرا در این تردیدی نیست که آنها به پرچم برافراشته خود می نگرند و خورسند هم می شوند. از سوی دیگر این افراد و گروه ها در هم سال های گذشته در این میدان بازی ها کرده و فنون بسیاری آموخته اند و از این رهگذر به بازیگران قهاری تبدیل شده اند و بازی در میدان آنها، به مثابه فرستادن سربازان شطرنج به رینگ بوکس است که نتیجه ای جز شکست ندارد.

اعتماد: میراث ١١ سپتامبر و بوش(١)

«میراث ١١ سپتامبر و بوش»عنوان یادداشت روز روزنامه اعتماد است که در آن می خوانید؛گزارش منتشر شده کمیته یی از مجلس سنای ایالات متحده درباره سوء رفتار و اقدامات خلاف اخلاق و قانون ماموران سیا با بازداشت شدگان یا به تعبیر دقیق تر مردم ربوده شده از مناطق گوناگون جهان، اتفاق مهمی است که رخ داده است به ویژه آنکه این گزارش چند سال پس از افشاگری های آسانژ از اسناد دیپلماتیک امریکا و سپس افشای اطلاعات بسیار مهم اسنودن از شنودهای ایالات متحده در جهان انجام می شود که به نوعی مکمل آن موارد قبلی نیز هست. هرچند پیش از آن هم اطلاعات و فیلم هایی درباره نحوه رفتار امریکایی های با زندانیان ابوغریب در بغداد در دوره جرج بوش منتشر شده بود، همچنین فیلم ها و اطلاعات دیگری از برخورد سربازان ناتو و امریکا در افغانستان منتشر شد که چندش آور بود. البته این گزارش جدید به مواردی می پردازد که به صورت نظام مند و با دستور مشخص ولی پنهان انجام شده است، ولی در مجموع همه این رویدادها رویه های یک واقعیت از رفتار امریکایی ها در جهان و در رابطه با مردمان دیگر و حتی خودشان است. به ویژه وقتی که این گزارش همزمان شده است با رویدادهای نژادپرستانه در داخل امریکا و کشته شدن چند سیاهپوست به دست پلیس سفیدپوست که صرفا ناشی از تفوق نگاه تبعیض های نژادی بر رفتار پلیس آنجاست. درباره این مجموعه از رویدادها ذکر چند نکته مفید است.

١- هرچند در گذشته نیز وجه سیاسی شعار حقوق بشری که دولت ها طرح می کردند بر وجه انسانی و اخلاقی آن غالب بود، ولی اقدامات دولت امریکا به ویژه در زمان جرج دبلیو بوش، ضربه نهایی را به موضوع و شعار بین المللی حقوق بشر وارد کرد. پیش از آن جهان در مسیری حرکت می کرد تا بحث حقوق بشر را از مقوله حاکمیتی و درون کشوری جدا کند و به آن مفهومی بین المللی و فرا حاکمیتی دهد. دادگاه کیفری بین المللی در همین جهت تاسیس شد تا به موارد مهم نقض حقوق بشر مثل جنایات جنگی یا جنایت علیه بشریت و نسل کشی بپردازد. همچنین برای موضوعات دیگری که مصداق نقض حقوق بشر است ولی در چارچوب موارد مهم پیش گفته نیست و در صلاحیت دادگاه کیفری بین المللی قرار نمی گیرد، کم کم و در عمل ضوابط و مقررات و رویه هایی شکل می گرفت، ولی به نظر می رسد که با مجموعه اقدامات ایالات متحده که پس از ١١ سپتامبر رخ داد و نیز با عدم پذیرش پیمان دادگاه کیفری بین المللی از سوی ایالات متحده، موضوع و جایگاه حقوق بشر نسبت به قرن بیستم، چند گام به عقب رفته است و انتظار نمی رود که در آینده نزدیک هم بتواند به جایگاه گذشته خود برگردد. اگر ایالات متحده بخواهد، پرچمدار حقوق بشر شود، با این کارنامه یی که داشته است به طور طبیعی باید زبان در کام کشد، و شرمنده باشد.

... و اگر این کشور همچنان که هست متهم ماجرا باشد، در این صورت کشورهای دیگر به ویژه اروپایی ها چگونه می توانند در عین سکوت در برابر اقدامات امریکا، از کشورهای دیگر بخواهند، که حقوق بشر را رعایت کنند؟ وقتی که باراک اوباما می گوید این مشکلات (رفتارهای نژادپرستانه در ایالات متحده) زمان می خواهد تا حل شود، آن هم چند دهه پس از قطعنامه های ضدنژادپرستی و آن هم در کشوری مثل ایالات متحده، چگونه می توانند درگیری های نژادی در سایر کشورها به ویژه کشورهای توسعه نیافته را محکوم کنند و خواهان رفع فوری آن شوند؟ اگر شکنجه به دلیل دسترسی پیدا کردن به اطلاعات امنیتی یا نجات جان شهروندان امریکایی مجاز شمرده شود، چگونه می توان کشورهای دیگر را از اعمال شکنجه منع کرد؟ چرا که آنان هم به دلایل مشابهی شکنجه می کنند؟ تردیدی نیست که جبران گام های به عقب برداشته شده در مورد حقوق بشر، به این سادگی انجام نخواهد شد.

٢- تردید نباید داشت که شخص جرج بوش از این اقدامات با خبر بوده است و این بهترین حالت نیز هست. ترجیح دارد که این اقدامات خودسرانه نباشد و صرفاً با اطلاع یا دستور مقامات بالاتر انجام شود، و الا اگر بپذیریم که این کارها خودسرانه و بدون اطلاع بوده، در این صورت با یک فاجعه بزرگ تر که عدم کنترل بر نیروهای تحت امر است مواجه می شویم که خطر چنین وضعی بیشتر از شکنجه است. هر دولتی که ادعا کند از اقدامات خلاف انسانی زیردستانش بی اطلاع بوده، از دو حال خارج نیست، یا دروغگوست که باید به دلیل دروغگویی و دخالت در اقدامات غیرقانونی محاکمه و مجازات شود، یا بی صلاحیت است و قادر به کنترل زیر دستانش نیست که زیردستانش متمرد و خودسر هستند، که مجازات تصدی دولت و قدرت بدون داشتن صلاحیت نیز کمتر از دولت دروغگو نیست. اتفاقا یکی از دلایل دیگری که نشان دهنده اطلاع مقامات مافوق از این رفتارها بوده، عدم کوشش جدی برای محاکمه عاملان شکنجه است.

حتی اگر برای انجام شکنجه یا نوع خاص آن اجازه یی رسمی و کتبی داده نشده باشد، مجریان شکنجه متوجه می شوند که به طور ضمنی اجازه این کار را یافته اند. آنان می دانند اگر اطلاعاتی را از متهمان به دست نیاورند، از سوی مقامات بالاتر توبیخ می شوند به همین دلیل باید هر طور شده اطلاعات به دست آورند و شکنجه مسیر آسان برای کسب این اطلاعات است و لذا اجازه آن را پیدا می کنند.

این قاعده برای همه کشورها صادق است. وقتی که شاه می گفت از شکنجه ها بی اطلاع است، خود را از ارتکاب شکنجه تبرئه می کرد، ولی هم زمان حکم بر بی صلاحیتی خود صادر می کرد، که برای یک مسوول سیاسی بدتر از ارتکاب شکنجه به دستور او است. همچنین مساله مهم دیگری هم در این میان هست، اینکه انجام این شیوه ها با هیچ مخالفت جدی مواجه نمی شده است.

حتی در جریان فیلم هایی که از جنایات نظامیان امریکایی در زندان ابوغریب یا افغانستان منتشر شده است، این فیلم ها با هدف بدنام کردن امریکایی ها برداشته نشده، بلکه با هدف سرگرمی و جالب بودن رویداد، فیلمبرداری شده و بعدها نیز بر اثر اتفاقات دیگر نشر یافته است. بنابراین وقتی که در برابر اینگونه اقدامات زشت مقاومت وجود نداشته، به معنای آن است که انجام آن به عنوان یک عمل عادی نزد عاملان و ناظران پذیرفته شده بوده و ارتکاب آن را قبیح نمی دانسته اند، به طوری که حتی نسبت به فیلم برداری از آن رفتارها نیز اکراه نداشته اند. در چنین فضایی سخن گفتن از حقوق بشر امر بسیار مضحکی خواهد بود. دفاعیات جرج بوش و جمهوریخواهان از اقدامات انجام شده و نیز توجیه اینکه شکنجه ها منجر به نتایج مثبت امنیتی شده نشان دهنده این است که ذهنیت عاملان شکنجه، ریشه در یک برداشت عمیق تری میان رهبران سیاسی آنان داشته است که با اصول شناخته و معرفی شده حقوق بشر تناسبی ندارد.

دنیای اقتصاد:سایه مداوم بی ثباتی

«سایه مداوم بی ثباتی»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم دکتر رضا بوستانی است که در آن می خوانید؛اظهارات شفاف ریاست محترم جمهوری در مورد اولویت تورم برای دولت ایشان، جای بسی تقدیر و تشکر دارد، اما واقعیت آن است که شرایط اقتصاد کشور هنوز باثبات نیست و نگرانی از افزایش تورم باوجود اولویت آن همچنان وجود دارد. نمونه کاملی از این بی ثباتی را می توان در تحولات نرخ ارز، سطح قیمت ها و نرخ تسهیلات بانکی مشاهده کرد. باوجود محدود شدن رشد پایه پولی، رشد نقدینگی همچنان بالا است (در حدود 30 درصد) و حتی اگر اثر افزایشی پوشش آماری کنار گذاشته شود، باز هم رشد 25 درصدی نقدینگی نمی تواند تضمین کننده کاهش تورم باشد. اقدامات دولت و بانک مرکزی در زمینه کنترل پایه پولی دستاورد بزرگی به صورت کاهش انتظارات تورمی و تورم داشته است، اما این اقدامات برای تک رقمی کردن تورم کافی نیست.

در ماه های گذشته تورم نقطه به نقطه به طور محسوس افزایش یافته و ممکن است این روند حتی در ماه های آتی نیز ادامه یابد. البته این افزایش ها به اندازه ای نیست که دستیابی به هدف تورمی عنوان شده در سال جاری (25 درصد) را تحت الشعاع قرار دهد، اما به طور قطع دستیابی به تورم هدف تک رقمی سال 1395 را با تردید روبه رو می سازد.
علاوه بر این، به رغم کاهش تورم در ماه های اخیر، همچنان نرخ سود بانکی بالا است؛ به طوری که نرخ های بازدهی واقعی مثبت شده است. انتظار می رفت با کاهش تورم نرخ سود بانکی نیز کاهش یابد، اما به دلیل عدم اطمینان ناشی از تحولات آتی نرخ های بانکی بدون تغییر باقی مانده اند. شاید رشد نقدینگی بر انتظارات تورمی تاثیر گذاشته و شکل گیری انتظارات درباره احتمال افزایش تورم، باعث مقاومت نرخ ها در مقابل کاهش فعلی تورم شده است.

از طرف دیگر، بازار ارز در هفته گذشته تحت تاثیر نتایج مذاکرات هسته ای و تصمیمات سازمان نفتی اوپک به شدت متلاطم بود. اگر چه هم اکنون از شدت نوسانات در این بازار کاسته شده، اما این نمی تواند تضمینی برای ثبات بازار در بلندمدت باشد. نه تنها فشارهای گذشته برای افزایش نرخ ارز همچنان وجود دارد؛ بلکه این فشارها در حال شدیدتر شدن نیز هست. افزایش مستمر قیمت کالاهای داخلی، تقاضا برای کالاهای خارجی و ارز را بالا می برد و از طرف دیگر کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی محدودیتی شدید بر عرضه ارز در بازارهای داخلی اعمال می کند. قابل پیش بینی است که محدود بودن ذخایر خارجی بانک مرکزی در نهایت مقامات پولی را مجبور خواهد کرد نرخ های رسمی را افزایش دهند؛ بنابراین بسیار خوش بینانه است که شرایط موجود باثبات تلقی شود.

اما با همه این شرایط رئیس جمهور محترم بر کاهش بیشتر تورم تاکید کرده و آن را اولویت خود در اقتصاد خوانده است. تنها در صورتی دولت می تواند به این هدف دست یابد که اقدامات عملی در زمینه کنترل رشد نقدینگی و اصلاح نرخ ارز رسمی انجام دهد. بدون کنترل رشد نقدینگی، کنترل تورم ناممکن و بدون اصلاح نرخ رسمی ارز بی ثباتی در کمین است.

نظر شما در این رابطه چیست
آخرین اخبار