به گزارش خبرنگار مهر، براساس بند "ز" ماده 148 قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه دولت مکلف است جهت اصلاح الگوی بهره‌برداری از جنگلها، مراتع و آب و خاک، عملیات بیابان زدایی و کنترل کانونهای بحران را اجرا کند درحالیکه براساس آمارهای موجود در بحث بیابان زدایی بدلیل عدم تخصیص اعتبارات لازم و به موقع حتی از برنامه چهارم هم عقب تر هستیم.
از سوی دیگر آمارها حکایت از آن دارند که درحدود 75 میلیون هکتار از اراضی ایران در معرض فرسایش آبی و بیش از20 میلیون هکتار در معرض فرسایش بادی قرار دارد بطوریکه طی 3 دهه گذشته در حدود 30 درصد به مساحت بیابانهای کشور اضافه شده است و این مسئله به عنوان تهدیدی جدی برای امنیت زیستی ایرانیان به شمار می آید.
ایران بیش از 2 میلیون هکتار کانون بحرانی شدید دارد
براساس این گزارش، قاسم حقانی رئیس گروه حفاظت خاک دفتر امور بیابانهای سازمان جنگلها و مراتع کشوردر گفتگو با مهر اظهار داشت: درحال حاضرمناطق تحت تاثیر فرسایش بادی 20.2 میلیون هکتار است که 14.5 میلیون هکتار مناطق برداشت، 9 میلیون هکتار مناطق حمل و 4.8 میلیون هکتار مناطق رسوب شنهای روان است.
وی اضافه کرد: مساحت کانونهای بحرانی در کشور 7.6 میلیون هکتاراست که 2.1 میلیون هکتار آن شدید، 3.8 میلیون هکتار متوسط و 1.7 میلیون هکتار با شدت کم است. به گفته این مقام مسئول کانونهای بحرانی مذکور در 223 منطقه از 96 شهرستان و 18 استان کشورواقع شده اند.
وی با اشاره به اینکه دفتر امور بیابانها تاکنون 2.2 میلیون هکتار جنگل دست کاشت در مناطق بیابانی ایجاد کرده است، گفت: این بخش برای مقابله با بیابان زایی از ابتدا تاکنون حفاظت از 521 هزار واحد مسکونی، 51 شهرک صنعتی، 20 بندر صیادی، 271 پایگاه نظامی و 23 فرودگاه کشوررا برعهده داشته است.
تصویرجدول مجموعه اقدامات انجام شده برای بیابان زدایی از سال 1344 تاکنون
خسارت بیش از 7 هزار میلیارد ریالی کانونهای بحرانی به کشور
حقانی افزود: خسارت سالانه در کانونهای بحرانی اعم از تخریب عرصه ها، بیابان زایی و ایجاد گردوغبار درحدود 7 هزارو 715 میلیارد ریال برآورد شده است.
وی با ابراز تاسف از اینکه در امر بیابان زدایی بدلیل عدم تخصیص اعتبار لازم و به موقع از برنامه چهارم توسعه عقب تر هستیم، درعین حال گفت: در برنامه پنجم توسعه 500 هزارهکتار فعالیت اجرایی در قالب نهالکاری، بذرکاری، مدیریت هرزآب و احداث بادشکن پیش بینی شده است.
رئیس گروه حفاظت خاک دفتر امور بیابانهای سازمان جنگلها و مراتع کشور در ادامه مهمترین پروژه این بخش را اجرای پروژه ترسیب کربن در کشور به شمار آورد و افزود: ترسیب کربن در واقع مجموعه فعالیت‌های اجرایی و بیولوژیکی را شامل می‌شود که به نوعی موجب رسوب دادن کربن در اندام‌های گیاهان و جذب دی اکسید کربن محیط می شود.
اجرای پروژه ترسیب کربن مهمترین اقدام سازمان
این مقام مسئول با بیان اینکه پروژه ترسیب کربن با مشارکت مردم و ساکنان محلی اجرایی می‌شود، گفت: اجرای چنین پروژه‌هایی در مناطق بیابانی کشور می‌تواند با اطلاع‌رسانی ساکنین منطقه و برانگیختن حس دلسوزی آنها برای جلوگیری از افزایش بیابانی شدن منطقه مؤثر واقع شود. به گفته وی اجرای پروژه‌هایی چون ترسیب کربن در رفع آلودگی‌های هوا و افزایش اکسیژن محیط می‌تواند بسیار اثرگذار باشد.
حقانی افزایش ترسیب کربن را معادل افزایش بیوماس گیاهی، افزایش تولید، بهبود حاصلخیزی خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و جلوگیری از فرسایش آبی و بادی دانست و افزود: به همین سبب ترسیب کربن علاوه بر دارا بودن ارزش های حفاظتی وپایه ای به دلیل افزایش تولید بیوماس ، از نظر اقتصادی دارای ارزش است ومی تواند به عنوان منفعت وسود اضافی حاصل از فعالیت ها و عملیات احیاء اراضی تخریب شده مطرح شود.
خودداری وزارت نفت از دادن مالچ برای تثبیت شنهای روان
وی در بخش دیگری از این گفتگو درخصوص مالچ پاشی برای تثبیت شن های روان اظهار داشت: متاسفانه یک مشکلی که در این زمینه وجود دارد اظهارنظرهای غیرکارشناسانه برخی افراد در رابطه با تبعات سوء مالچهای نفتی است درحالیکه اینطور نیست واین افراد نسنجیده چنین اظهارنظرهایی می کنند.
رئیس گروه حفاظت خاک دفتر امور بیابانهای سازمان جنگلها و مراتع کشورخاطرنشان کرد: براساس آزمایشهای انجام شده، مالچها بر روی خاک، آب، گیاه و جانور تاکنون هیچ اثر سوئی از خود نشان نداده است و یا اگر اثر منفی دارد پائین تر از آستانه زیان اقتصادی بوده است.
توقف 2 ساله مالچ پاشی برای تثبیت شنهای روان
وی اضافه کرد: مشکل دیگری که در این زمینه داریم این است که متاسفانه از سال 88 به بعد هیچ مالچی به ما داده نمی شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه براساس پیگیریهای انجام شده درهیئت دولت پیش نویس لایحه ای را تهیه کردیم مبنی براینکه پالایشگاه ها موظف شوند تا مالچ رایگان به ما بدهند، درعین حال گفت: البته درتبصره ذیل ماده 5 آئین نامه گردوغبار صراحتا تاکید شده است که وزارت نفت مکلف است مالچ رایگان برای مهاربیابان زایی و مقابله با کانونهای بحرانی را تامین کند اما متاسفانه شاهد یک تناقض حقوقی در این رابطه هستیم بطوریکه مشخص نیست قانون مجلس مهم تر است یا مصوبات هیئت دولت!
تصویر نامه وزیرنفت وقت به رحیمی
افزایش 10 برابری اعتبارات بیابان زدایی در سال 91
وی در ادامه با بیان اینکه درسال جاری اعتبارات بیابان زدایی نسبت به سال گذشته در حدود 10 برابر افزایش یافته است، گفت: خوشبختانه در ردیف بودجه امسال در حدود 34 میلیارد تومان برای مهاربیابان زایی و تثبیت شنهای روان به سازمان جنگلها اختصاص داده شده است.
حقانی با بیان اینکه بدلیل اینکه پدیده بیابان زایی یک مقوله فرابخشی است بنابراین باید مهار آنهم به عنوان یک مقوله فرابخشی قلمداد شود، گفت: با توجه به اینکه سازمان جنگلها طرحی بنام مقابله با بیابان زایی و تعدیل اثرات خشکسالی تهیه کرده است و در این طرح برای دستگاههایی مثل وزارت راه که با این موضوع مرتبط هستند وظایفی مشخص شده است درحالیکه متاسفانه این دستگاهها وظایف خود را در این خصوص بدرستی انجام نمی دهند.
نقش وزارت راه در تخریب عرصه ها وافزایش بیابان زایی در کشور
وی تصریح کرد: دستگاههای مرتبط مثل وزارت راه باید پیش از آنکه دست به حفاری و تخریب بخشی ازعرصه های طبیعی کشور بزنند با این سازمان هماهنگی های لازم را بعمل آورند تا بیش از این بیابان زایی و کانونهای بحرانی در کشور بوجود نیاید.
این مقام مسئول با تاکیدبراینکه تامین اعتبار کافی و به موقع برای انجام پروژه های سازمان بسیار مهم است، گفت: به عنوان مثال می خواهیم در اطراف زهک واقع در استان سیستان و بلوچستان برای مقابله با بیابان زایی 5 هزار هکتار نهالکاری کنیم درحالیکه اعتبار درنظر گرفته شده کفاف 500 هکتار نهالکاری را هم نمی دهد، ضمن اینکه اعتبار مورد نظربسیار دیر پرداخت می شود.
طرح جامع منابع طبیعی در اولویت تصویب مجلس نهم
از سویی دیگر سیدمحمدعلی بزرگواری دبیرکمیسیون کشاورزی مجلس هشتم در این رابطه به مهر گفت: اعضای کمیسیون کشاورزی در مجلس هشتم طرح جامع منابع طبیعی را تهیه کردند اما متاسفانه بدلیل اشکالاتی که به این طرح وارد بود در دوره هشتم به تصویب نرسید.
وی از جمله اشکالات عمده وارد به این طرح را عدم مرزبندی حیطه وظایف سازمان جنگلها و منابع طبیعی با سازمان محیط زیست اعلام کرد و افزود: خوشبختانه با کارهای کارشناسی انجام شده اشکالات این طرح برطرف شده و هم اکنون در اولویت تصویب کمیسیون قراردارد تا پس از آن به صحن علنی مجلس بیاید.
واگذاری تسهیلات ارزان قیمت به بخش خصوصی برای بیابان زدایی
نماینده منتخب مردم کهکیلویه در مجلس نهم با بیان اینکه این طرح دارای 85 ماده است که بخش اعظم آن ناظر بر مسئله بیابان زدایی است، یکی از موضوعات گنجانده شده در این طرح را مشارکت بخش خصوصی در حفاظت از عرصه های طبیعی به شمار آورد.
وی افزود: در این طرح به روستائیان و عشایری که در مناطق مختلف ساکن هستند این اجازه داده خواهد شد تا علاوه بر استفاده صحیح از عرصه ها و منابع طبیعی از آن حراست کنند.
بزرگواری اضافه کرد: همچنین یکی دیگر از موضوعات مطرح شده در این طرح واگذاری تسهیلات ارزان قیمت به روستائیان برای بیابان زدایی است بطوریکه علاوه برنقش دولت در این رابطه روستائیان هم در بیابان زدایی نقش خود را ایفا کنند.
