خطر سرایت درد بی درمان کاخ گلستان به دیگر میراث‌های کشور

به گزارش تابناک، نخستین و تنها اثر ثبت جهانی شده پایتخت پس از آنکه با تدارکاتی عجیب بالاخره به فهرست جهانی راه یافت، روزگارش تیره و تار شد؛ اینقدر تیره که ممکن است هم ثبت جهانی خودش لغو شود و هم دیگر بناها و عمارت‌های کشورمان را تحت تاثیر قرار داده و ثبت جهانی‌شان را به تاریخ بسپرد!

موقعیت تجاری منطقه‌ای که مجموعه کاخ‌های گلستان، شانزدهمین میراث ثبت جهانی شده کشورمان که در آن واقع شده، به سان بمبی ساعتی برای این عمارت در آمده که هر آن احتمال انفجار آن می‌رود؛ به این صورت که ممکن است هم ثبت جهانی این اثر را ملغی کند و هم کاری کند که دیگر میراث‌های ایرانی قرار گرفته در صف ثبت جهانی با مشکل مواجه شده و همه منوط به رفع مشکل این کاخ شوند.

ماجرا از آنجایی کلید خورد که پیش از ثبت جهانی این اثر در تیرماه 92، همزمان با تکمیل پرونده این کاخ برای ارائه به یونسکو، سرای تاریخی دلگشا در نزدیکی آن با حکمی عجیب و غریب تخریب شد. به این شکل که مالک آن سرا ابتدا با رای دیوان عدالت اداری و در سکوت مبهم مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری توانست این اثر را از فهرست آثار ملی درآورده و به عمر 130 ساله آن پایان دهد.


بدین ترتیب اتفاقی شبیه آنچه بر سر ثبت جهانی میدان نقش جهان اصفهان رفته بود، در مسیر تکرار قرار گرفت تا ثابت شود که حافظه تاریخی ما خیلی کوتاه تر از آن است که حتی چند سال اخیر را به یاد بیاوریم اما جدای آن، تهدیدی که بلای جان کاخ گلستان شده، ایرادات به شدت خطرناک تری را هم یادآوری می‌کند؛ اینکه حالا عمر دولت دهم به اتمام رسیده و ظاهرا رویکرد سازمان میراث فرهنگی در دولت یازدهم بر رفع این مشکل است و در این راستا حمایت اعضای شورای شهر چهارم تهران نیز وجود دارد اما هنوز خبری خوشحال کننده در این باره شنیده نمی‌شود.

از سویی یونسکو در زمان ثبت این اثر حتی به ارتفاع ساختمان دادگستری در مجاورت آن هم ایراد وارد کرده و با این وعده که در آینده نیمی از طبقه ساخته شده طی سالهای اخیر تخریب خواهد شد، موقتا از این ایراد صرف نظر کرده‌ و از سوی دیگر پذیرفتند که بنای در حال ساخت در سرای دلگشا، از ارتفاع 10.5 متری که مصوب کمیسیون ماده پنج است فراتر نرود اما اکنون نه خبری از تخریب ساخت و ساز غیرقانونی در ساختمان دادگستری مخابره می‌شود و نه قرار است عمارت جایگزین سرای دلگشا به حد و مرز 10.5 متر محدود شود و حرف از 24 طبقه بودن آن مطرح است.


بدین ترتیب با هزار و یک ابهامی که ماجرا به خود می‌بیند، هرچه خبر در این باره مخابره می‌شود، برای دوست داران میراث فرهنگی شوم ارزیابی می‌شود و در مقابل تنها موجی از انتقادات دیده می‌شود و بس؛ برخی مسئولان میراث فرهنگی، بعضی اعضای شورای شهر، یکی دو تن از مدیران شهرداری و چند مسئول دیگر نسبت به عواقب ماجرا هشدار می‌دهند تا به این نتیجه برسیم که کاش مالک سرای دلگشا از جمله مسئولان بود!

در حالی که افکار عمومی در شگفتند که چطور در این ماجرا نه قوانین ملی می‌تواند از آثار میراث فرهنگی دفاع کند و نه قوانین بین‌المللی؟، اسکلت آبی رنگی در مجاورت شانزدهمین میراث جهانی کشورمان بالا می‌رود تا کمترین دورنمای بد آن، هزینه‌های مادی و معنوی‌ای باشد که برای کشورمان در عرصه‌های بین‌المللی تراشیده خواهد شد.

گویی همه منتظریم تا یونسکو در ارزیابی های سالانه خود از میراث های ثبت شده جهانی، به پرونده این کاخ رسیده و وعده وعیدهای مسئولان دولت قبل و روند تخریبی که در این دولت نیز ادامه دارد را درک کرده و اقدامی ترتیب دهد تا به خود آمده و تغییری ایجاد کنیم، وگرنه تا این لحظه که به شکلی عجیب هم همه چیز قانونی پیش رفته و هم قانونی نمانده که شکسته نشده باشد!