همه فعالیت‌های انسان برای توفیق، نیازمند تمرکز است. اما از سلسله فعالیت‌های نیازمند تمرکز «مطالعه» جدی‌ترین فعالیتی است که در ایجاد آن نقش اساسی و محوری دارد. هرچه تمرکز روی فعالیت بیشتر باشد، احتمال موفقیت در آن نیز بیشتر خواهد بود. یکی از رموز موفقیت نوابغ، تمرکز بالای آنهاست.
مشکلات تمرکز دانشجویان شبیه به هم نیست برخی دانشجویان از عدم تمرکز رنج می‌برند، برخی حواس پرتی دارند و برخی اشکال در توجه دارند.
حواس‌پرتی: برخی دانشجویان تمرکز نسبتا خوبی دارند، اما خیلی زود تمرکز خود را از دست می‌دهند، این دانشجویان مجبور هستند در نیمه‌های شب و یا در محل‌های بسیار ساکت مطالعه کنند. چرا که در خوابگاه‌ها، مطالعه و انجام فعالیت‌های درسی برای شان مشکل است. صدا‌های معمول و کوچک مانند عبور اتومبیل یا صدای کم تلویزیون باعث می‌شود به راحتی تمرکز خود را از دست بدهند اگر شما اینگونه هستند باید بدانید که از حواس پرتی رنج می‌برید.
توجه: برخی از دانشجویان در شروع مطالعه یا شروع‌کلاس مشکل جدی دارند، در واقع با خود می‌گویند که اگر بتوانم شروع کنم دیگر مشکلی وجود ندارد، این افراد معمولاً به دلیل آنکه شروع برایشان مشکل است سراغ مطالعه نمی‌روند یا اینکه در شروع نمی‌توانند تمرکز دلخواه را داشته باشند به همین علت در زمان بسیار کوتاهی از شروع مطالعه مطالب را رها می‌کنند.
تمرکز: یکی از تعاریف تمرکز، نگه داشتن توجه است. برخی از دانشجویان مطالعه یا کلاس را خوب شروع می‌کتند، اما مدتی بعد از شروع نمی‌توانند ادامه دهند و مطالعه و یادگیری را رها می‌کنند، اگر شما به این مشکل مواجه هستید باید بدانید که مسئله اصلی شما نداشتن تمرکز است.
در واقع تمرکز یکباره به وجود نمی‌آید، یعنی برای رسیدن به آن اول به طی کردن مراحل نیازمندیم و دوم به گذشت زمان!
در شروع مطالعه یا در زمان گوش دادن به صحبت های استاد، نداشتن تمرکز یک امر عادی است. برخی از دانشجویان به دلیل عدم توجه به این امر مطالعه را رها می‌کنند. صبر کنید به زودی وارد مرحله سطحی تمرکز می‌شوید در این مرحله معمولا در حال جابجا شدن هستیم و به اطراف نگاه می‌کنیم و نیم نگاهی به مطالب آموزشی و استاد درس داریم، این مرحله ممکن است ۳ تا ۵ دقیقه طول بکشد. بعد از آن شما وارد مرحله تمرکز نسبی می‌شوید.
آرام‌آرام به مطلب علاقه‌مند خواهید شد. سرو صدای اطرافیان و یا اتفاقات اطراف به راحتی حواس شما را منحرف نخواهد کرد. سپس، بعد از حدود ۵ تا ۷ دقیقه وارد مرحله تمرکز عمیق می‌شوید. در این مرحله حرکات طبیعی مانند باز شدن در، رفت و آمد سایرین و ... توجه شما را جلب نخواهد کرد، شما ۴۰ تا ۴۵ دقیقه می‌توانید در این حالت بمانید.
اگر تمرکز شما در یکی از مراحل ذکر شده به هم بخورد شما به مرحله قبل بر نمی‌گردید بلکه به مرحله اول برخواهید گشت. بدین معنی که یک محرک مانند زنگ موبایل شما را به مرحله اول باز می‌گرداند و حدود ۷ دقیقه از فرصت شما را خواهد گرفت تا به کیفیت تمرکز عمیق برگردید.
روش‌های مختلف برای افزایش تمرکز، کاهش حواس پرتی و توجه
برای مقابله با افراد و تصاویر مزاحم چند روش وجود دارد برخی روش‌ها به شما کمک می‌کند تا افکار مزاحم را قطع کنید و قطع آن‌ها باعث می‌شوند که کمتر سراغ شما بیایند. برخی از روش‌ها به شما خواهند آموخت افکار و تصاویر را تماشا کنید، به آن‌ها کاری نداشته باشید و جلوی آن‌ها را نگیرید اجازه بدهید بیایند و بروند و نهایتاً برخی از روش‌ها به شما کمک می‌کنند که به افکار مزاحم پاسخ دهید. امکان دارد اگر به افکار مزاحم خود به درستی پاسخ دهید، دیگر مزاحم شما نشوند.
سعی کنید محل مطالعه خود را ثابت کنید: اگر محل مطالعه ثابت شود شما نسبت به آن محل شرطی می‌شوید و هرگاه در این محل مستقر می‌شوید تمام محرک‌ها شما را به سمت مطالعه و یادگیری تشویق می‌کنند. اگر این امکان وجود ندارد جا‌های خاص را انتخاب کرده و در آن مکان‌ها مطالعه کنید، اگر مشکل تمرکز حواس دارید نباید در هر جایی مطالعه کنید.
فقط در محل مناسب مطالعه کنید: اگر در توجه و تمرکز مشکل دارید حتما این مسئله را رعایت کنید، بسیاری از دانش‌آموزان عادت دارند در محل مطالعه می‌خوابند، غذا می‌خورند، گپ می‌زنند، چای می‌نوشند، موسیقی گوش می‌دهند و حتی فعالیت‌های دیگری انجام می‌دهند اما شما برای بهبود تمرکز در محل مطالعه هیچ کدام از این فعالیت‌ها را انجام ندهید حتی موبایل خود را هم چک نکنید اگر در محل ثابت مطالعه فکری سراغ شما آمد با خودت بگویید اینجا نمی توانم به آن فکر کنم یا باید جایم را تغییر دهم.
اگر مشکل توجه دارید به محض نشستن در محل مطالعه خواندن را شروع کنید: بسیاری از دانشجویان بعد از نشستن ابتدا موبایل خود را چک می‌کنند، اطراف را مشاهده می‌کنند، کمی خیالبافی می‌کنند، و سپس می‌خواهند شروع به مطالعه کنند که این امر باعث می‌شود در همین فاصله ذهن شما مشغول شود اما اگر به محض نشستن تمرکز را شروع کنید، اجازه آمدن افکار مزاحم را نمی‌دهید و اجازه نخواهید داد افکار مزاحم شما را کنترل کنند.
سعی کنید در محل مطالعه همه ابزار و وسایل مورد نیاز را به همراه داشته باشید: گاه برداشتن یک مغز مداد باعث می‌شود دیگر نتوانید توجه و تمرکز قبل را به دست بیاورید و تمایل شما به ادامه مطالعه کاهش پیدا می‌کند.
رعایت چند نکته فوق العاده برای افزایش سطح تمرکز ویژه دانشجویان
برای افکار و خیالات خود فرصتی را در شبانه روز اختصاص دهید: یک وقت ثابت با خود خلوت کنید در طول مطالعه و کلاس، افکار مزاحم را در دفترچه‌ای یادداشت کنید. به آن‌ها بگوید برای تان وقت گذاشته ام، حتما به شما فکر خواهم کرد سعی کنید در آن ساعت به آن‌ها بپردازید. اگر برای افکار مزاحم وقت بگذارید از فشار آن‌ها و تکرارشان در هنگام مطالعه کاسته می‌شود. اگر ذهنتان بیش از حد مشغول است انتهای هر یک ساعت پنج دقیقه را به فکر کردن اختصاص دهید، افکار مزاحم را جمع کرده و در ۵ دقیقه به آن‌ها فکر کنید.
باشگاه خبرنگاران جوان
