۳+۱۰ عادتی كه دندان‌هايتان را نابود می‌كند

قطعاً شما هم نمي خواهيد دندان هايتان را از دست بدهيد، اما شايد بعضي عادت هايتان ممكن است دندان هايتان را نابود كند، پس اين عادت ها را بشناسيد.

بعيد است كسي را پيدا كنيد كه هيچ عادت بدي نداشته باشد. اين عادت بد مي تواند نمود بيروني داشته باشد يا نداشته باشد اما هر چه باشد به هر حال عادت خوبي نيست. برخي از اين عادات هم به خودي خود شايد بد نباشد اما وقتي بخش خاصي از بدن هدف آنها باشد آن وقت ماجرا تفاوت خواهد كرد. عاداتي وجود دارند كه مي توانند براي دهان و دندان هاي شما به شدت مضر باشند. اگر شما هم چنين عادت هايي داريد بهتر است هر چه زودتر آنها را كنار بگذاريد تا آسيب بيشتري به دندان هايتان وارد نشود.

۱. جويدن يخ

يخ ماده اي طبيعي است و قند هم ندارد. خنك است و در گرماي تابستان حس خوبي دارد بنابراين خيلي ها فكر مي كنند خوردن يخ ضرري ندارد اما واقعيت اين است كه جويدن و خرد كردن تكه هاي سخت و يخ زده مي تواند باعث ترك خوردن يا لب پر شدن دندان هاي شما شود. اگر اين عادت عجيب و مضر شما ادامه يابد مي تواند باعث تحريك عصب دندان شده و به دندان درد منتهي شود. در اين حالت خوردن غذاهاي داغ يا سرد مي تواند باعث ايجاد دردي تيز و شديد و فوري يا حتي دردي طولاني مدت و تاخيري شود بنابراين دفعه بعد به جاي يخ بهتر است آدامس بجويد.

۲. ورزش بدون حفاظ دندان

اين نكته اي است كه بسياري از ورزشكاران نسبت به آن بي توجه هستند. در ورزش هاي رزمي يا ورزش هايي كه در آن تماس فيزيكي بالايي وجود دارد مثل بسكتبال، فوتبال، هاكي و... بايد حتماً از يك حفاظ دنداني (mouth guard) استفاده شود. جنس اين حفاظ چيزي شبيه پلاستيك نرم است و دندان هاي جلويي فك بالا را در برابر ضربه محافظت مي كند. بدون استفاده از اين حفاظ امكان ضربه خوردن و آسيب ديدن عصب، لق شدن، شكستن يا حتي خارج شدن كامل دندان وجود دارد و نمونه چنين اتفاقاتي بارها و بارها در ميادين ورزشي رخ داده است. براي ساخت يك حفاظ دنداني مي توانيد از نمونه هاي موجود در بازار استفاده كرده يا به يك دندانپزشك مراجعه كنيد.

۳. شير خوردن شبانه كودكان

عادت دادن نوزاد به خوردن شير شبانه مي تواند اثرات وخيمي روي سلامت دندان ها داشته باشد. مادر موقع خوابيدن كودك از سينه يا شيشه به او شير مي دهد و نوزاد در همان حالت مي خوابد. در نتيجه، تجمع شير در اطراف دندان ها موجب ايجاد پوسيدگي هاي بسيار شديدي مي شود. حال تصور كنيد براي يك كودك شير خواره چطور بايد درمان هاي دندانپزشكي را انجام داد؟! در چنين شرايطي تنها راه درمان زير بي هوشي است. در نتيجه اكيداً توصيه مي شود به كودك بالاي يك سال بلافاصله قبل از خواب به هيچ وجه به كودك شير ندهيد چرا كه از اين سن به بعد شير شبانه ديگر كمكي به سلامت كودك نكرده و صرفاً يك عادت است.

۴. ساييدن دندان ها

ساييدن دندان ها روي هم در زمان خواب و به طور ناخودآگاه همان دندان قروچه است، ولي در حالت بيداري هم مي تواند اتفاق بيفتد. فرد موقعي كه استرس دارد يا در حال انجام كاري با تمركز بالاست بدون فكر دندان هايش را روي هم ساييده يا فشار مي دهد و متاسفانه به همين دليل ناخوداگاه بودن كنترل آن سخت است. درمان اين مشكل كار ساده و زمانبري است. در طول روز بايد از خوردن غذاهاي سخت و جويدن آدامس خودداري كرده و با مشورت دندانپزشك موقع خواب از نايت گارد استفاده كنيد.

۵. آب نبات دشمن

اصولاً آب نبات خوراكي محبوبي است ولي فكر نكنيد چيز مفيدي هم هست. حتي آب نبات هاي سرماخوردگي كه در داروخانه ها فروخته مي شوند هم از برخي جهات مضر هستند. بسياري از آب نبات ها مملو از شكر هستند و مي توانند باعث پوسيدگي دندان ها شوند. از طرف ديگر داخل آب نبات ماده اي شيرين و چسبناك وجود دارد كه پاك نمي شود. در نتيجه احتمال پوسيدگي دنداني افزايش مي يابد. علاوه بر همه اينها آب نبات خوردني سفت و سختي است و برخي افراد كه حوصله مكيدن آن را ندارند ترجيح مي دهند آب نبات را با دندان خرد كنند و با اين حال احتمال دارد دندان هاي ترميم شده يا ديواره هاي ضعيف دچار شكستگي يا ترك خوردگي شوند.

۶. خوردن پاستيل

همه خوردني هاي شيرين كه حاوي شكر هستند مي توانند باعث پوسيدگي دندان ها شوند اما هر چه اين مواد چسبناك تر باشند سخت تر از روي دندان ها جدا شده و به دليل تماس بيشتر خطر پوسيدگي را افزايش مي دهند. يكي از آنها همين پاستيل هاي خوشمزه و خوش آب و رنگي است كه همه دوست دارند. اگر هيچ جور نمي توانيد از خوردن آنها دست بكشيد بهترين راه خوردن آنها همراه با غذاست چون موقع خوردن غذا به دليل تحرك فيزيكي بيشتر زبان و ترشح بيشتر بزاق امكان پاك شدن بقاياي پاستيل از روي دندان ها بيشتر است.

۷. نوشابه هاي گازدار

درباره ضررهاي تغذيه اي نوشابه آنقدر صحبت شده كه شايد همه آنها را از حفظ باشند. نوشابه به دليل حجم بالاي فسفر باعث دفع كلسيم از بدن و در دراز مدت عامل پوكي استخوان خواهد بود. از سوي ديگر قند بالاي اين نوشابه ها مي تواند باعث چاقي و پوسيدگي دندان ها شود. گرچه انواع بدون قند اين نوشابه ها هم در دسترس است و خطر پوسيدگي ديگر وجود ندارد اما وجود اسيد فسفريك در آنها مي تواند باعث آسيب زدن به ميناي دندان ها شود.

۸. بريدن با دندان

عجله داريد و قيچي و چاقويي هم در دسترس نيست تا مثلاً پاكت كوچك سس يا ادامه نوار چسب را با آن ببريد، پس با دندان آن را گرفته و لبه اش را پاره مي كنيد. قطعاً برايتان اتفاق افتاده، درست است؟ شايد بگوييد خطري ندارد. متاسفانه بايد گفت استفاده از دندان ها براي برسدين بسته هاي پلاستيكي مي تواند باعث ترك خوردن يا حتي لب پر شدن دندان ها شود چون برخلاف تصور نيروي بسيار زيادي را به دندان هاي ظريف جلويي وارد مي كند. به جاي اين كار تنبلي را كنار بگذاريد و برويد سراغ قيچي يا چاقو. دندان فقط براي غذاخوردن است نه كار ديگر!

۹. نوشابه هاي انرژي زا

قصه اين نوشابه ها نيز دقيقاً مثل ساير خوراكي هاي پر از قند است. گرچه موقع خوردن شما را حسابي سرحال مي آورد (كه بخش عمده اي به دليل حجم بالاي گلوكز موجود در آنهاست) اما همين مقدار زياد گلوكز مي تواند عامل تخريب دندان هاي شما هم باشد. بنابراين مصرف مدام اين نوشابه ها مي تواند باعث پوسيدگي دندان ها شود. براي تامين آب كافي حين ورزش و پس از آن كماكان آب معمولي بهترين گزينه است كه نه كالري دارد نه شكر.

۱۰. چيپس خوردن

شايد فكر كنيد مواد غذايي نشاسته اي موجب پوسيدگي دنداني نمي شوند چون شيريني نيستند اما اين فكر درست نيست. باكتري هاي موجود در حفره دهان مي توانند اين مواد غذايي را به قندهاي ساده تبديل كرده و از آنها اسيدي بسازند كه ميناي دندان را حل مي كند. اسيد ايجاد شده تا ۲۰ دقيقه مي تواند روي دندان تاثيرگذار باشد و اگر ماده غذايي چسبناك باشد و دور دندان ها چسبيده باشد اين مدت بيشتر هم مي شود. چيپس به خاطر ماهيت خوراكي خود به راحتي به مدت طولاني اطراف دندان ها باقي مانده و مي تواند باعث پوسيدگي دنداني شود. در نتيجه اگر چيپس خورديد فوراً دهان خود را با مسواك و نخ دندان تميز كنيد.

۱۱. تخمه شكستن

عادت لذت بخشي كه ترك كردن آن براي بسياري غير ممكن است به راحتي مي تواند دندان هاي جلويي شما را به شكل باور نكردني اي تخريب كند. تخمه شكستن مداوم و طولاني مدت آسيب هايي كوچك و نامحسوسي به دندان ها وارد مي كند كه در طولاني مدت اثر تجمعي آنها باعث سايش شديد مينا و پريدگي لبه دندان ها مي شود. ترميم چنين ضايعاتي كار دشوار و پرهزينه اي است بنابراين متاسفانه بايد گفت بهترين راه براي پيشگيري تخمه نشكستن است. اگر هم نمي توانيد اين عادت را كنار بگذاريد دست كم تخمه هايي با پوسته نرم تر بخوريد مثل تخمه كدو.

۱۲. مداد جويدن

براي بسياري از ما اين اتفاق افتاده است يعني جويدن ته مداد يا خودكار در زمان تمركز روي مطالعه يا انجام كار؛ نتيجه اش هم دقيقاً شبيه جويدن يخ است. اين عادت بسيار مخرب مي تواند باعث ترك خوردن يا پريدن لبه دندان شود. وقتي موقع كار نيزا به جويدن چيزي داريد آدامس هاي بدون قند بهترين گزينه هستند چون با تحريك ترشح بزاق دهان، دندان ها را در برابر اسيد توليد شده توسط باكتري ها محافظت خواهد كرد.

۱۳. سيگار كشيدن