بررسی آمار موجود نشان می‌دهد سالانه ۲ میلیون و ۲۲۹ هزار تن گاز مایع در پالایشگاه‌ها، ۳ میلیون و ۴۳۰ هزار تن در پتروشیمی‌ها و ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در میادین گازی کشور تولید می‌شود. به عقیده کارشناسان یکی از راه‌های افزایش بهره وری گاز مایع استفاده از آن در خودروها، مخصوصاً خودروهای استان‌های مرکزی کشور است که دارای پالایشگاه هستند.
رضا فاقرلو، کارشناس انرژی با اشاره به اینکه در صورتی که حدود ۱ میلیون تن گازمایع در هر سال جایگزین مصرف بنزین در کشور شود شاهد حذف هزینه حمل LPG تا مرز هستیم، گفت: به ازای حمل هر تن LPG از پالایشگاه‌های مرکزی کشور تا خلیج فارس به منظور صادرات، مبلغی بیش از ۳۵۰ هزار تومان یعنی حدود ۸ میلیون تومان به ازای هر خودروی حمل مخصوص هزینه می‌شود. در حالی که این مبلغ برای حمل بنزین به میزان قابل توجهی (حدود یک سوم) کمتر است.
اولویت صادرات بنزین نسبت به ال پی جی
وی افزود: قیمت هر تن بنزین در فوب خلیج فارس ۱۵۰ دلار بیشتر از قیمت هر تن گازمایع است. بنابراین بنزین با نرخ آزاد شده با قیمت بیشتر نسبت به گاز مایع صادر می‌شود.
به گفته این کارشناس انرژی با مصرف ۱ میلیون تن LPG در خودروها، مصرف ۱.۲ میلیون تن بنزین آزاد می‌شود که با توجه به صفر شدن هزینه حمل و نقل ال پی جی تا مرز و همچنین ارزش صادرات بیشتر بنزین در مقابل گازمایع در مجموع درآمدی برابر سه هزار میلیارد تومان برای کشور خواهد داشت. در نتیجه جایگزینی ال پی جی به جای بنزین آلودگی هوا در کلان‌شهرهایی نظیر تهران، تبریز، اصفهان و اراک کاهش می‌یابد.
کاهش آلودگی هوا ثمره ورود گازمایع به سبد سوخت
شهرهای دارای پالایشگاه، معمولاً دارای هوای آلوده هستند. بنابر نظر کارشناسان و با توجه به آمارهای اعلام شده درصد زیادی از آلودگی هوا ناشی از خودروها است. سوخت LPG نیز در دنیا به سوخت پاک معروف است و آلاینده‌های حاصل از آن بسیار کم است؛ بنابراین با استفاده از این سوخت در خودروها، می‌توانیم به کاهش آلودگی هوای این شهرها کمک کنیم.
معمولاً کشورهای توسعه یافته برای کاهش آلودگی هوا از منابعی برای جایگزینی بنزین و دیزل استفاده می‌کنند که از سویی در دسترس باشد و همچنین مصرف آن سوخت در داخل کشور نسبت به صادرات آن، صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد.
سبد سوخت ترکیه چگونه است؟
کشورهایی نیز هستند که با وجود واردات گاز مایع، از آن به عنوان سوخت خودروهای خود استفاده می‌کنند؛ برای مثال با وجود آنکه ترکیه ۳.۳ میلیون تن در سال، یعنی ۷۸ درصد از مصرف گازمایع خود را از طریق واردات تأمین می‌کند، اما باز هم استفاده از اتوگاز (LPG مصرفی به عنوان سوخت خودرو) در این کشور در حال رشد است و ۷۹ درصد از کل مصرف گاز مایع این کشور در خودروها مصرف می‌شود، یا کشور کره جنوبی که واردات گازمایع آن در سال ۲۰۱۹ میلادی، ۷ میلیون تن بوده که مقدار ۳ میلیون تن آن به عنوان سوخت خودروها مصرف شده است.
قیمت گاز مایع در بیشتر کشورها از بنزین و گازوئیل کمتر است که خود باعث تشویق صاحبین خودروها به استفاده از آن می‌شود. در کشور ما قیمت گاز مایع یارانه ای، هر کیلوگرم ۲۳۰ تومان است که به شرکت‌های پخش تحویل داده می‌شود، شرکت‌های توزیع کننده موظف اند این سوخت را با قیمت ۵۴۰ تومان به ازای هر کیلوگرم در اختیار خرده فروشی‌ها قرار دهند. خرده فروشی‌ها نیز باید هرکیلوگرم آن را با قیمت ۷۸۰ تومان به دست مصرف کنندگان نهایی برسانند. اما به تازگی با توجه به نابسامانی‌های ایجاد شده در پخش و کمبود گاز مایع در داخل، هرکیلوگرم این سوخت با قیمتی بیشتر از ۱,۵۰۰ تومان به مصرف کنندگان می‌رسد. با شرایط پیش آمده، هم صاحبین خودروهای LPG سوز و هم مردم مناطقی که این سوخت را به عنوان سوخت خانگی استفاده می‌کنند از این نابسامانی و قیمت بالا ناراضی اند. این در حالی است که دولت هم از این اوضاع متضرر می‌شود. تنها در این میان واسطه‌های غیر مجاز (دلال‌ها) هستند که سود گزافی از این ماجرا برده و کاسبی شأن رونق دارد.
راه حل چیست؟
فاقرلو در بخش دیگری از گفتگو خود گفت: راه حل این مشکلات قطعاً از یک مسیر کارشناسی و تنظیم میزان عرضه و تقاضای داخلی حل می‌شود و در دنیای رسانه‌های امروزی معلوم نیست که چرا هنوز مسئولین وزارت نفت با مردم صادق نیستند و مدام عنوان می‌کنند که LPG یک سوخت خطرناک است و نباید در خودروها استفاده شود بلکه باید صادرات شود. این در حالی است که مردم عیناً و به صورت تجربی فشار پایین و خطر کمتر LPG را مشاهده می‌کنند و از سویی دیگر با سفر به کشورهای خارجی نظیر ترکیه، کره جنوبی، استرالیا و کشورهای اروپایی یا حداقل از طریق رسانه‌ها دیده اند که در این کشورها LPG به عنوان یک سوخت ایمن و حتی به عنوان سوخت پاک در خودروها استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: راه حل رهایی از وضع نابسامانی گازمایع که صدای بسیاری از مردم روستاها را درآورده است این است که LPG نیز مانند سایر سوخت‌های خودرو به رسمیت شناخته شده و در جایگاه‌های سوخت و از طریق نازل به خودرو وارد شود؛ نه آنکه وزارت نفت آن را برای روستایی‌ها در سیلندرهای ۱۱ کیلویی وارد کند و خودروها به صورت مخفیانه مجدداً آن را در خودروها تخلیه کنند و سیلندر در میانه راه گم شود و به دست روستاییان هم نرسد.
تنوع سبد سوخت و ایجاد امنیت پایدار
به گفته این کارشناس حوزه انرژی برای استفاده از ال پی جی به عنوان سوخت خودرو، ایران با هیچ کمبودی برای عرضه گازمایع مواجه نیست زیرا ۷۵ درصد از گازمایع تولیدی کشور صادرات می‌شود که می‌توانیم قسمت بیشتری از آن را در داخل کشور عرضه کنیم. با این کار متنوع شدن سبد سوخت خودروها نیز در کشور اتفاق می‌افتد و مصرف کنندگان بنزین کمتر می‌شوند. همین مسئله از نظر امنیتی نیز می‌تواند به نفع کشور باشد چراکه اعتراضاتی مشابه اعتراضات بنزینی آبان‌ماه ۹۸ را کاهش می‌دهد و از طرفی صادرات بنزین که با ارزش ترین فرآورده در بازارهای صادراتی است بیشتر می‌شود و دولت نیز از این راه سود می‌برد.
وی اظهار داشت: کشورهایی مانند روسیه و کره جنوبی در سال‌های گذشته علاوه بر بنزین و دیزل، LPG و CNG را در سبد سوختی خود قرار داده اند. این تنوع در سبد سوختی باعث می‌شود در صورت گران شدن یا کمبود یک فرآورده مانند بنزین، همه اقشار مردم تحت تأثیر قرار نگیرند و ماجراهایی مانند اتفاقات امنیتی آبان ۹۸ در کشور پیش نیاید.
مهر
